Sutra Navigation: Upasakdashang ( ઉપાસક દશાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1105109
Scripture Name( English ): Upasakdashang Translated Scripture Name : ઉપાસક દશાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

अध्ययन-१ आनंद

 Translated Chapter :

અધ્યયન-૧ આનંદ
Section : Translated Section :
Sutra Number : 9 Category : Ang-07
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] इहखलु आनंदाइ! समणे भगवं महावीरे आनंदं समणोवासगं एवं वयासी–एवं खलु आनंदा! समणोवासएणं अभिगयजीवाजीवेणं उवलद्धपुण्णपावेणं आसव-संवर-निज्जर-किरिया-अहिगरण-बंधमोक्खकुसलेणं असहेज्जेणं, देवासुर-नाग-सुवण्ण-जक्ख-रक्खस-किन्नर-किंपुरिस-गरुल-गंधव्व-महोरगाइएहिं देवगणेहिं निग्गंथाओ पावयणाओ अनइक्कमणिज्जेणं सम्मत्तस्स पंच अति-यारा पेयाला जाणियव्वा, न समायरियव्वा, तं जहा–१. संका, २. कंखा, ३. वितिगिच्छा, ४. परपासंडपसंसा, ५. परपासंडसंथवो। तयानंतरं च णं थूलयस्स पाणाइवायवेरमणस्स समणोवासएणं पंच अतियारा पेयाला जाणियव्वा, न समायरियव्वा, तं जहा–१. बंधे २. वहे ३. छविच्छेदे ४. अतिभारे ५. भत्तपानवोच्छेदे। तयानंतरं च णं थूलयस्स मुसावायवेरमणस्स समणोवासएणं पंच अतियारा जाणियव्वा न समायरियव्वा, तं जहा–१. सहसाभक्खाणे २. रहस्सब्भक्खाणे ३. सदारमंतभेए ४. मोसोवएसे ५. कूडलेहकरणे। तयानंतरं च णं थूलयस्स अदिन्नादानवेरमणस्स समणोवासएणं पंच अतियारा जाणियव्वा, न समायरियव्वा, तं जहा–१. तेणाहडे २. तक्करप्पओगे ३. विरुद्धरज्जातिक्कमे ४. कूडतुल-कूडमाणे ५. तप्पडिरूवगववहारे। तयानंतरं च णं सदारसंतोसीए समणोवासएणं पंच अतियारा जाणियव्वा, न समायरियव्वा, तं जहा–१. इत्तरियपरिग्गहियागमणं २. अपरिग्गहियागमणे ३. अनंगकिड्डा ४. परवीवाहकरणे ५. कामभोगे तिव्वाभिलासे। तयानंतरं च णं इच्छापरिमाणस्स समणोवासएणं पंच अतियारा जाणियव्वा, न समायरियव्वा, तं जहा–१. खेत्तवत्थुपमाणातिक्कमे २. हिरण्णसुवण्णपमाणातिक्कमे ३. धणधन्न- पमाणातिक्कमे ४. दुपयचउप्पयपमाणातिक्कमे ५. कुवियपमाणातिक्कमे। तयानंतरं च णं दिसिवयस्स समणोवासएणं पंच अतियारा जाणियव्वा, न समायरियव्वा, तं जहा १. उड्ढदिसिपमाणातिक्कमे २. अहोदिसिपमाणातिक्कमे ३. तिरियदिसिपमाणातिक्कमे ४. खेत्तवुड्ढी ५. सतिअंतरद्धा। तयानंतरं च णं उवभोगपरिभोगे दुविहे पन्नत्ते, तं जहा–भोयणओ कम्मओ य। भोयणओ समणोवासएणं पंच अतियारा जाणियव्वा, न समायरियव्वा, तं जहा–१. सचित्ताहारे २. सचित्तपडिबद्धाहारे ३. अप्पउलिओसहिभक्खणया ४. दुप्पउलिओसहिभक्खणया ५. तुच्छोसहि-भक्खणया। कम्मओ णं समणोवासएणं पण्णरस कम्मादाणाइं जाणियव्वाइं, न समायरियव्वाइं, तं जहा–१. इंगालकम्मे २. वनकम्मे ३. साडीकम्मे ४. भाडीकम्मे ५. फोडीकम्मे ६. दंतवाणिज्जे ७. लक्खवाणिज्जे ८. रसवाणिज्जे ९. विसवाणिज्जे १०. केसवाणिज्जे ११. जंतपीलणकम्मे १२. निल्लंछणकम्मे १३. दवग्गिदावणया १४. सरदहतलागपरिसोसणया १५. असतीजणपोसणया। तयानंतरं च णं अणट्ठादंडवेरमणस्स समणोवासएणं पंच अतियारा जाणियव्वा, न समायरियव्वा, तं जहा–१. कंदप्पे २. कुक्कुइए ३. मोहरिए ४. संजुत्ताहिकरणे ५. उवभोगपरिभोगा-तिरित्ते। तयानंतरं च णं सामाइयस्स समणोवासएणं पंच अतियारा जाणियव्वा, न समायरियव्वा, तं जहा–१. मनदुप्पणिहाणे २. वइदुप्पणिहाणे ३. कायदुप्पणिहाणे ४. सामाइयस्स सतिअकरणया ५. सामाइयस्स अणवट्ठियस्स करणया। तयानंतरं च णं देसावगासियस्स समणोवासएणं पंच अतियारा जाणियव्वा, न समायरियव्वा, तं जहा–१. आणवणप्पओगे २. पेसणवणप्पओगे ३. सद्दाणुवाए ४. रूवाणुवाए ५. बहियापोग्ग-लपक्खेवे। तयानंतरं च णं पोसहोववासस्स समणोवासएणं पंच अतियारा जाणियव्वा, न समायरियव्वा, तं जहा–१. अप्पडिलेहिय-दुप्पडिलेहिय-सिज्जासंथारे २. अप्पमज्जिय-दुप्पमज्जिय-सिज्जासंथारे ३. अप्पडिलेहिय-दुप्पडिलेहिय-उच्चारपासवणभूमी ४. अप्पमज्जिय-उच्चारपासवणभूमी ५. पोसहोववासस्स सम्मं अननुपालणया। तयानंतरं च णं अहासंविभागस्स समणोवासएणं पंच अतियारा जाणियव्वा, न समायरियव्वा, तं जहा–१. सचित्त निक्खेवणया २. सचित्तपिहणया ३. कालातिक्कमे ४. परववदेसे ५. मच्छरियया। तयानंतरं च णं अपच्छिममारणंतियसंलेहणाज्झूसणाराहणाए पंच अतियारा जाणियव्वा, न समायरियव्वा, तं जहा –१. इहलोगासंसप्पओगे २. परलोगासंसप्पओगे ३. जीवियासंसप्पओगे ४. मरणासंसप्पओगे ५. कामभोगासंसप्पओगे।
Sutra Meaning : અહીં, હે આનંદ ! એમ સંબોધીને શ્રમણ ભગવન્‌ મહાવીરે આનંદ શ્રાવકને આમ કહ્યું – હે આનંદ ! જેણે જીવા – જીવને જાણ્યા છે યાવત્‌ અનતિક્રમણીય(દેવ આદિથી ચલિત થઇ શકતા નથી) એવા શ્રાવકે સમ્યક્ત્વના પ્રધાન પાંચ અતિચાર જાણવા, પણ તે દોષોનું આચરણ કરવું નહીં, તે આ – શંકા, કાંક્ષા, વિચિકિત્સા, પરપાખંડ પ્રશંસા, પરપાખંડ સંસ્તવ. પછી શ્રાવકે સ્થૂલ પ્રાણાતિપાત વિરમણના પાંચ મુખ્ય અતિચારો જાણવા, પણ તે દોષોનું આચરણ કરવું નહીં, તે આ – બંધ, વધ, છવિચ્છેદ, અતિભાર, ભક્તપાન વ્યવચ્છેદ. પછી સ્થૂલ મૃષાવાદ વિરમણના પાંચ મુખ્ય અતિચારો જાણવા, પણ તે દોષોનું આચરણ કરવું નહીં, તે આ – સહસા – અભ્યાખ્યાન, રહસ્ય – ભ્યાખ્યાન, સ્વદારા મંત્રભેદ, મૃષોપદેશ, કૂટલેખ કરણ. પછી સ્થૂલ અદત્તાદાન વિરમણના પાંચ મુખ્ય અતિચારો જાણવા, પણ તે દોષોનું આચરણ કરવું નહીં, તે આ – સ્તેનાહૃત, તસ્કરપ્રયોગ, વિરુદ્ધ રાજ્યાતિક્રમ, કૂડતુલકૂડમાન, તત્પ્રતિરૂપક વ્યવહાર. પછી સ્વદારા સંતોષવ્રતના પાંચ મુખ્ય અતિચારો જાણવા, પણ તે દોષોનું આચરણ કરવું નહીં, તે આ – ઇત્વરિકપરિગૃહિતાગમન, અપરિગૃહિતાગમન, અનંગક્રીડા, પરવિવાહકરણ, કામભોગતીવ્રાભિલાષ. પછી ઇચ્છાપરિમાણ વ્રતના પાંચ મુખ્ય અતિચારો જાણવા, પણ તે દોષોનું આચરણ કરવું નહીં, તે આ – ક્ષેત્ર વાસ્તુપ્રમાણાતિક્રમ, હિરણ્યસુવર્ણપ્રમાણાતિક્રમ, દ્વિપદ – ચતુષ્પદ પ્રમાણાતિક્રમ, ધન – ધાન્ય પ્રમાણાતિક્રમ, અને કુપ્ય પ્રમાણાતિક્રમ. પછી દિશાવ્રતના પાંચ મુખ્ય અતિચારો જાણવા, પણ તે દોષોનું આચરણ કરવું નહીં, તે આ – ઉર્ધ્વ દિશા પ્રમાણાતિક્રમ, અધો દિશા પ્રમાણાતિક્રમ, તિર્છા દિશા પ્રમાણાતિક્રમ, ક્ષેત્રવૃદ્ધિ, સ્મૃતિઅન્તર્ધાન. પછી ઉપભોગ પરિભોગ – તે બે પ્રકારે કહેલ છે – ભોજનથી અને કર્મથી. તેમાં ભોજનના પાંચ મુખ્ય અતિચારો જાણવા, પણ તે દોષોનું આચરણ કરવું નહીં, તે આ – સચિત્તાહાર, સચિત્તપ્રતિબદ્ધાહાર, અપક્વ ઔષધિ – ભક્ષણ, દુષ્પક્વ ઔષધિ – ભક્ષણ અનેતુચ્છ ઔષધિ – ભક્ષણ. કર્મથી શ્રાવકે પંદર કર્માદાનો જાણવા પણ તેનું આચરણ ન કરવું. ઇંગાલકર્મ,વનકર્મ, શાટકકર્મ, ભાટકકર્મ અને સ્ફોટકકર્મ, દંતવાણિજ્ય, લાક્ષવાણિજ્ય, રસવાણિજ્ય, વિષવાણિજ્ય અને કેશવાણિજ્ય, યંત્રપીલણકર્મ, નિર્લાંછનકર્મ, દવાગ્નિદાપન, સરદ્રહતળાવ શોષણ, અસતીજનપોષણ. પછી અનર્થદંડ વિરમણના શ્રાવકોએ પાંચ મુખ્ય અતિચારો જાણવા, પણ તે દોષોનું આચરણ કરવું નહીં, તે આ – કંદર્પ, કૌકુત્ચ્ય, મૌખર્ય, સંયુક્તાધિકરણ અને ઉપભોગ – પરિભોગાતિરિક્ત. પછી સામાયિકવ્રતના પાંચ મુખ્ય અતિચારો જાણવા, પણ તે દોષોનું આચરણ કરવું નહીં, તે આ – મન દુષ્પ્રણિધાન, વચનદુષ્પ્રણિધાન, કાયદુષ્પ્રણિધાન, સામાયિક કરવાનું સ્મરણ ન થવું, અનવસ્થિત સામાયિક કરવું. પછી દેશાવકાસિકના પાંચ મુખ્ય અતિચારો જાણવા, પણ તે દોષોનું આચરણ કરવું નહીં, તે આ – આનયન પ્રયોગ, પ્રેષ્યપ્રયોગ, શબ્દાનુપાત, રૂપાનુપાત, બાહ્યપુદ્‌ગલપ્રક્ષેપ. પછી પૌષધોપવાસના પાંચ મુખ્ય અતિચારો જાણવા, પણ તે દોષોનું આચરણ કરવું નહીં, તે આ – ૧. અપ્રતિલેખિત દુષ્પ્રતિલેખિત અને ૨. અપ્રમાર્જિત – દુષ્પ્રમાર્જિત શય્યા સંસ્તારક, ૩. અપ્રતિલેખિત – દુષ્પ્રતિલેખિત અને ૪. અપ્રમાર્જિત – દુષ્પ્રમાર્જિત ઉચ્ચારણ પ્રસ્રવણ ભૂમિ, ૫. પૌષધોપવાસની સમ્યક્‌ અનનુપાલના. પછી યથાસંવિભાગ વ્રતના પાંચ મુખ્ય અતિચારો જાણવા, પણ તે દોષોનું આચરણ કરવું નહીં, તે આ – સચિત્તનિક્ષેપણા, સચિત્તપિધાન, કાલાતિક્રમ, પરવ્યપદેશ, મત્સરિતા. પછી અપશ્ચિમ મારણાંતિક સંલેખણા ઝોષણા આરાધનાના પાંચ મુખ્ય અતિચારો જાણવા, પણ તે દોષોનું આચરણ કરવું નહીં, તે આ – ઈહલોક આશંસા પ્રયોગ, પરલોક આશંસા પ્રયોગ, જીવિત આશંસા પ્રયોગ, મરણ આશંસા પ્રયોગ અને કામભોગ આશંસા પ્રયોગ.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] ihakhalu anamdai! Samane bhagavam mahavire anamdam samanovasagam evam vayasi–evam khalu anamda! Samanovasaenam abhigayajivajivenam uvaladdhapunnapavenam asava-samvara-nijjara-kiriya-ahigarana-bamdhamokkhakusalenam asahejjenam, devasura-naga-suvanna-jakkha-rakkhasa-kinnara-kimpurisa-garula-gamdhavva-mahoragaiehim devaganehim niggamthao pavayanao anaikkamanijjenam sammattassa pamcha ati-yara peyala janiyavva, na samayariyavva, tam jaha–1. Samka, 2. Kamkha, 3. Vitigichchha, 4. Parapasamdapasamsa, 5. Parapasamdasamthavo. Tayanamtaram cha nam thulayassa panaivayaveramanassa samanovasaenam pamcha atiyara peyala janiyavva, na samayariyavva, tam jaha–1. Bamdhe 2. Vahe 3. Chhavichchhede 4. Atibhare 5. Bhattapanavochchhede. Tayanamtaram cha nam thulayassa musavayaveramanassa samanovasaenam pamcha atiyara janiyavva na samayariyavva, tam jaha–1. Sahasabhakkhane 2. Rahassabbhakkhane 3. Sadaramamtabhee 4. Mosovaese 5. Kudalehakarane. Tayanamtaram cha nam thulayassa adinnadanaveramanassa samanovasaenam pamcha atiyara janiyavva, na samayariyavva, tam jaha–1. Tenahade 2. Takkarappaoge 3. Viruddharajjatikkame 4. Kudatula-kudamane 5. Tappadiruvagavavahare. Tayanamtaram cha nam sadarasamtosie samanovasaenam pamcha atiyara janiyavva, na samayariyavva, tam jaha–1. Ittariyapariggahiyagamanam 2. Apariggahiyagamane 3. Anamgakidda 4. Paravivahakarane 5. Kamabhoge tivvabhilase. Tayanamtaram cha nam ichchhaparimanassa samanovasaenam pamcha atiyara janiyavva, na samayariyavva, tam jaha–1. Khettavatthupamanatikkame 2. Hirannasuvannapamanatikkame 3. Dhanadhanna- pamanatikkame 4. Dupayachauppayapamanatikkame 5. Kuviyapamanatikkame. Tayanamtaram cha nam disivayassa samanovasaenam pamcha atiyara janiyavva, na samayariyavva, tam jaha 1. Uddhadisipamanatikkame 2. Ahodisipamanatikkame 3. Tiriyadisipamanatikkame 4. Khettavuddhi 5. Satiamtaraddha. Tayanamtaram cha nam uvabhogaparibhoge duvihe pannatte, tam jaha–bhoyanao kammao ya. Bhoyanao samanovasaenam pamcha atiyara janiyavva, na samayariyavva, tam jaha–1. Sachittahare 2. Sachittapadibaddhahare 3. Appauliosahibhakkhanaya 4. Duppauliosahibhakkhanaya 5. Tuchchhosahi-bhakkhanaya. Kammao nam samanovasaenam pannarasa kammadanaim janiyavvaim, na samayariyavvaim, tam jaha–1. Imgalakamme 2. Vanakamme 3. Sadikamme 4. Bhadikamme 5. Phodikamme 6. Damtavanijje 7. Lakkhavanijje 8. Rasavanijje 9. Visavanijje 10. Kesavanijje 11. Jamtapilanakamme 12. Nillamchhanakamme 13. Davaggidavanaya 14. Saradahatalagaparisosanaya 15. Asatijanaposanaya. Tayanamtaram cha nam anatthadamdaveramanassa samanovasaenam pamcha atiyara janiyavva, na samayariyavva, tam jaha–1. Kamdappe 2. Kukkuie 3. Moharie 4. Samjuttahikarane 5. Uvabhogaparibhoga-tiritte. Tayanamtaram cha nam samaiyassa samanovasaenam pamcha atiyara janiyavva, na samayariyavva, tam jaha–1. Manaduppanihane 2. Vaiduppanihane 3. Kayaduppanihane 4. Samaiyassa satiakaranaya 5. Samaiyassa anavatthiyassa karanaya. Tayanamtaram cha nam desavagasiyassa samanovasaenam pamcha atiyara janiyavva, na samayariyavva, tam jaha–1. Anavanappaoge 2. Pesanavanappaoge 3. Saddanuvae 4. Ruvanuvae 5. Bahiyapogga-lapakkheve. Tayanamtaram cha nam posahovavasassa samanovasaenam pamcha atiyara janiyavva, na samayariyavva, tam jaha–1. Appadilehiya-duppadilehiya-sijjasamthare 2. Appamajjiya-duppamajjiya-sijjasamthare 3. Appadilehiya-duppadilehiya-uchcharapasavanabhumi 4. Appamajjiya-uchcharapasavanabhumi 5. Posahovavasassa sammam ananupalanaya. Tayanamtaram cha nam ahasamvibhagassa samanovasaenam pamcha atiyara janiyavva, na samayariyavva, tam jaha–1. Sachitta nikkhevanaya 2. Sachittapihanaya 3. Kalatikkame 4. Paravavadese 5. Machchhariyaya. Tayanamtaram cha nam apachchhimamaranamtiyasamlehanajjhusanarahanae pamcha atiyara janiyavva, na samayariyavva, tam jaha –1. Ihalogasamsappaoge 2. Paralogasamsappaoge 3. Jiviyasamsappaoge 4. Maranasamsappaoge 5. Kamabhogasamsappaoge.
Sutra Meaning Transliteration : Ahim, he anamda ! Ema sambodhine shramana bhagavan mahavire anamda shravakane ama kahyum – he anamda ! Jene jiva – jivane janya chhe yavat anatikramaniya(deva adithi chalita thai shakata nathi) eva shravake Samyaktvana pradhana pamcha atichara janava, pana te doshonum acharana karavum nahim, te a – shamka, kamksha, vichikitsa, parapakhamda prashamsa, parapakhamda samstava. Pachhi shravake sthula pranatipata viramanana pamcha mukhya aticharo janava, pana te doshonum acharana karavum nahim, te a – bamdha, vadha, chhavichchheda, atibhara, bhaktapana vyavachchheda. Pachhi sthula mrishavada viramanana pamcha mukhya aticharo janava, pana te doshonum acharana karavum nahim, te a – sahasa – abhyakhyana, rahasya – bhyakhyana, svadara mamtrabheda, mrishopadesha, kutalekha karana. Pachhi sthula adattadana viramanana pamcha mukhya aticharo janava, pana te doshonum acharana karavum nahim, te a – stenahrita, taskaraprayoga, viruddha rajyatikrama, kudatulakudamana, tatpratirupaka vyavahara. Pachhi svadara samtoshavratana pamcha mukhya aticharo janava, pana te doshonum acharana karavum nahim, te a – itvarikaparigrihitagamana, aparigrihitagamana, anamgakrida, paravivahakarana, kamabhogativrabhilasha. Pachhi ichchhaparimana vratana pamcha mukhya aticharo janava, pana te doshonum acharana karavum nahim, te a – kshetra vastupramanatikrama, hiranyasuvarnapramanatikrama, dvipada – chatushpada pramanatikrama, dhana – dhanya pramanatikrama, ane kupya pramanatikrama. Pachhi dishavratana pamcha mukhya aticharo janava, pana te doshonum acharana karavum nahim, te a – urdhva disha pramanatikrama, adho disha pramanatikrama, tirchha disha pramanatikrama, kshetravriddhi, smritiantardhana. Pachhi upabhoga paribhoga – te be prakare kahela chhe – bhojanathi ane karmathi. Temam bhojanana pamcha mukhya aticharo janava, pana te doshonum acharana karavum nahim, te a – sachittahara, sachittapratibaddhahara, apakva aushadhi – bhakshana, dushpakva aushadhi – bhakshana anetuchchha aushadhi – bhakshana. Karmathi shravake pamdara karmadano janava pana tenum acharana na karavum. Imgalakarma,vanakarma, shatakakarma, bhatakakarma ane sphotakakarma, damtavanijya, lakshavanijya, rasavanijya, vishavanijya ane keshavanijya, yamtrapilanakarma, nirlamchhanakarma, davagnidapana, saradrahatalava shoshana, asatijanaposhana. Pachhi anarthadamda viramanana shravakoe pamcha mukhya aticharo janava, pana te doshonum acharana karavum nahim, te a – kamdarpa, kaukutchya, maukharya, samyuktadhikarana ane upabhoga – paribhogatirikta. Pachhi samayikavratana pamcha mukhya aticharo janava, pana te doshonum acharana karavum nahim, te a – mana dushpranidhana, vachanadushpranidhana, kayadushpranidhana, samayika karavanum smarana na thavum, anavasthita samayika karavum. Pachhi deshavakasikana pamcha mukhya aticharo janava, pana te doshonum acharana karavum nahim, te a – anayana prayoga, preshyaprayoga, shabdanupata, rupanupata, bahyapudgalaprakshepa. Pachhi paushadhopavasana pamcha mukhya aticharo janava, pana te doshonum acharana karavum nahim, te a – 1. Apratilekhita dushpratilekhita ane 2. Apramarjita – dushpramarjita shayya samstaraka, 3. Apratilekhita – dushpratilekhita ane 4. Apramarjita – dushpramarjita uchcharana prasravana bhumi, 5. Paushadhopavasani samyak ananupalana. Pachhi yathasamvibhaga vratana pamcha mukhya aticharo janava, pana te doshonum acharana karavum nahim, te a – sachittanikshepana, sachittapidhana, kalatikrama, paravyapadesha, matsarita. Pachhi apashchima maranamtika samlekhana jhoshana aradhanana pamcha mukhya aticharo janava, pana te doshonum acharana karavum nahim, te a – ihaloka ashamsa prayoga, paraloka ashamsa prayoga, jivita ashamsa prayoga, marana ashamsa prayoga ane kamabhoga ashamsa prayoga.