Sutra Navigation: Bhagavati ( ભગવતી સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1104568
Scripture Name( English ): Bhagavati Translated Scripture Name : ભગવતી સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

शतक-४१ राशियुग्मं, त्र्योजराशि, द्वापर युग्मं राशि

 Translated Chapter :

શતક-૪૧ રાશિયુગ્મં, ત્ર્યોજરાશિ, દ્વાપર યુગ્મં રાશિ
Section : उद्देशक-१ थी १९६ Translated Section : ઉદ્દેશક-૧ થી ૧૯૬
Sutra Number : 1068 Category : Ang-05
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] कति णं भंते! रासीजुम्मा पन्नत्ता? गोयमा! चत्तारि रासीजुम्मा पन्नत्ता, तं जहा–कडजुम्मे जाव कलियोगे। से केणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चइ–चत्तारि रासीजुम्मा पन्नत्ता, तं जहा–कडजुम्मे जाव कलियोगे? गोयमा! जे णं रासी चउक्कएणं अवहारेणं अवहीरमाणे चउपज्जवसिए, सेत्तं रासीजुम्मकडजुम्मे। एवं जाव जे णं रासी चउ-क्कएणं अवहारेणं एगपज्जवसिए, सेत्तं रासीजुम्मकलियोगे। से तेणट्ठेणं जाव कलियोगे। रासीजुम्मकडजुम्मनेरइया णं भंते! कओ उववज्जंति? उववाओ जहा वक्कंतीए। ते णं भंते! जीवा एगसमएणं केवइया उववज्जंति? गोयमा! चत्तारि वा अट्ठ वा बारस वा सोलस वा संखेज्जा वा असंखेज्जा वा उववज्जंति। ते णं भंते! जीवा किं संतरं उववज्जंति? निरंतरं उववज्जंति? गोयमा! संतरं पि उववज्जंति, निरंतरं पि उववज्जंति। संतरं उववज्जमाणा जहन्नेणं एक्कं समयं, उक्कोसेणं असंखेज्जे समए अंतरं कट्टु उववज्जंति। निरंतरं उववज्जमाणा जहन्नेणं दो समया, उक्कोसेणं असंखेज्जा समया अनुसमयं अविरहियं निरंतरं उववज्जंति। ते णं भंते! जीवा जं समयं कडजुम्मा तं समयं तेयोगा? जं समयं तेयोगा तं समयं कडजुम्मा? नो तिणट्ठे समट्ठे। जं समयं कडजुम्मा तं समयं दावरजुम्मा? जं समयं दावरजुम्मा तं समयं कडजुम्मा? नो तिणट्ठे समट्ठे। जं समयं कडजुम्मा तं समयं कलियोगा? जं समयं कलियोगा तं समयं कडजुम्मा? नो तिणट्ठे समट्ठे। ते णं भंते! जीवा कहिं उववज्जंति? गोयमा! से जहानामए पवए पवमाणे, एवं जहा उववायसते जाव नो परप्पयोगेणं उववज्जंति। ते णं भंते! जीवा किं आयजसेनं उववज्जंति? आयअजसेनं उववज्जंति? गोयमा! नो आयजसेनं उववज्जंति, आयअजसेनं उववज्जंति। जइ आयअजसेनं उववज्जंति–किं आयजसं उवजीवंति? आयअजसं उवजीवंति? गोयमा! नो आयजसं उवजीवंति, आयअजसं उवजीवंति। जइ आयअजसं उवजीवंति–किं सलेस्सा? अलेस्सा? गोयमा! सलेस्सा, नो अलेस्सा। जइ सलेस्सा किं सकिरिया? अकिरिया? गोयमा! सकिरिया, नो अकिरिया। जइ सकिरिया तेणेव भवग्गहणेणं सिज्झंति जाव सव्वदुक्खाणं अंतं करेंति? नो तिणट्ठे समट्ठे। रासीजुम्मकडजुम्मअसुरकुमारा णं भंते! कओ उववज्जंति? जहेव नेरतिया तहेव निरवसेसं। एवं जाव पंचिंदिय-तिरिक्खजोणिया, नवरं–वणस्सइकाइया जाव असंखेज्जा वा अनंता वा उववज्जंति, सेसं एवं चेव। मनुस्सा वि एवं चेव जाव नो आयजसेनं उववज्जंति, आयअजसेनं उववज्जंति। जइ आयअजसेनं उववज्जंति–किं आयजसं उवजीवंति? आयअजसं उवजीवंति? गोयमा! आयजसं पि उवजीवंति, आयअजसं पि उवजीवंति। जइ आयजसं उवजीवंति किं सलेस्सा? अलेस्सा? गोयमा! सलेस्सा वि अलेस्सा वि। जइ अलेस्सा किं सकिरिया? अकिरिया? गोयमा! नो सकिरिया, अकिरिया। जइ अकिरिया तेणेव भवग्गहणेणं सिज्झंति जाव सव्वदुक्खाणं अंतं करेंति? हंता सिज्झंति जाव सव्वदुक्खाणं अंतं करेंति। जइ सलेस्सा किं सकिरिया? अकिरिया? गोयमा! सकिरिया, नो अकिरिया। जइ सकिरिया तेणेव भवग्गहणेणं सिज्झंति जाव सव्वदुक्खाणं अंतं करेंति? गोयमा! अत्थेगइया तेणेव भवग्गहणेणं सिज्झंति जाव सव्वदुक्खाणं अंतं करेंति, अत्थेगइया नो तेणेव भवग्गहणेणं सिज्झंति जाव सव्वदुक्खाणं अंतं करेंति। जइ आयअजसं उवजीवंति किं सलेस्सा? अलेस्सा? गोयमा! सलेस्सा, नो अलेस्सा। जइ सलेस्सा किं सकिरिया? अकिरिया? गोयमा! सकिरिया, नो अकिरिया। जइ सकिरिया तेणेव भवग्गहणेणं सिज्झंति जाव सव्वदुक्खाणं अंतं करेंति? नो इणट्ठे समट्ठे। वाणमंतरजोइसियवेमाणिया जहा नेरइया। सेवं भंते! सेवं भंते! त्ति।
Sutra Meaning : ભગવન્‌ ! રાશિયુગ્મ કેટલા છે ? ગૌતમ ! ચાર – કૃતયુગ્મ યાવત્‌ કલ્યોજ. ભગવન્‌ ! એમ કેમ કહ્યું ? ગૌતમ! જે રાશિમાં ચારથી અપહાર કરતા ચાર શેષ રહે, તે રાશિયુગ્મ, કૃતયુગ્મ છે. એ પ્રમાણે યાવત્‌ જે રાશિ ચાર વડે અપહાર કરાતા શેષ એક રહે તે રાશિયુગ્મ, કલ્યોજ કહેવાય. તેથી એમ કહ્યું કે યાવત્‌ કલ્યોજ છે. ભગવન્‌ ! રાશિયુગ્મ કૃતયુગ્મ નૈરયિક ક્યાંથી ઉપજે ? ઉપપાત વ્યુત્ક્રાંતિક પદ મુજબ કહેવો. ભગવન્‌ ! તે જીવો એક સમયથી કેટલા ઉપજે? ગૌતમ! ચાર, આઠ, બાર, સોળ, સંખ્યાતા કે અસંખ્યાતા ઉપજે. ભગવન્‌ ! તે જીવો સાંતર ઉપજે કે નિરંતર ? ગૌતમ ! બંને. જો સાંતર ઉપજે તો જઘન્યથી એક સમય, ઉત્કૃષ્ટથી અસંખ્યાત સમયનું અંતર કરીને ઉપજે. નિરંતર ઉપજનાર જઘન્યથી બે સમય, ઉત્કૃષ્ટથી અસંખ્ય સમય પ્રત્યેક સમયે અવિરહિત નિરંતર ઉપજે. ભગવન્‌ ! તે જીવો જે સમયે કૃતયુગ્મ, તે સમયે ત્ર્યોજ. જે સમયે ત્ર્યોજ તે સમયે કૃતયુગ્મ હોય ? ના તેમ નથી. જે સમયે કૃતયુગ્મ, તે સમયે દ્વાપરયુગ્મ. જે સમયે દ્વાપરયુગ્મ તે સમયે કૃતયુગ્મ હોય? ના, તેમ નથી. જે સમયે કૃતયુગ્મ, તે સમયે કલ્યોજ, જે સમયે કલ્યોજ તે સમયે કૃતયુગ્મ હોય ? ના, તેમ નથી. ભગવન્‌ ! તે જીવો કઈ રીતે ઉપજે ? ગૌતમ! જેમ કોઈ કૂદનાર કૂદતો એવો૦ ઉપપાત શતક મુજબ યાવત્‌ પરપ્રયોગે ન ઉપજે. ભગવન્‌ ! તે જીવો, આત્મયશથી ઉપજે કે આત્મ અયશથી ? ગૌતમ ! આત્મયશથી નહીં, આત્મ અયશથી ઉપજે. જો આત્મ અયશથી ઉપજે તો આત્મયશથી નિર્વાહ કરે કે આત્મ અયશથી ? ગૌતમ! આત્મ યશથી નહીં પણ આત્મ અયશથી નિર્વાહ કરે. જો આત્મ અયશથી નિર્વાહ કરે તો સલેશ્યી હોય કે અલેશ્યી ? ગૌતમ! સલેશ્યી છે, અલેશ્યી નથી. જો સલેશ્યી હોય તો સક્રિય છે કે અક્રિય ? ગૌતમ! સક્રિય છે, અક્રિય નથી. જો સક્રિય હોય તો તે જ ભવગ્રહણથી સિદ્ધ થઈ યાવત્‌ અંત કરે ? ના, તેમ નથી. ભગવન્‌ ! રાશિયુગ્મ કૃતયુગ્મ અસુરકુમારો ક્યાંથી ઉપજે ? નૈરયિક માફક સંપૂર્ણ કહેવું. એ પ્રમાણે પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ પર્યન્ત કહેવું. વિશેષ એ – વનસ્પતિકાયિક યાવત્‌ અસંખ્યાતા કે અનંતા ઉપજે છે. બાકી પૂર્વવત્‌. મનુષ્યો પણ એ પ્રમાણે કહેવા યાવત્‌ તે આત્મ યશથી ન ઉપજે, આત્મ અયશથી ઉપજે છે. જો તે આત્મ અયશથી ઉપજે તો શું આત્મયશથી નિર્વાહ કરે કે આત્મ અયશથી ? ગૌતમ! બંને રીતે કરે. જો આત્મયશથી નિર્વાહ કરે તો શું સલેશ્યી હોય કે અલેશ્યી ? ગૌતમ! તે બંને હોય. જો અલેશ્યી હોય તો સક્રિય હોય કે અક્રિય ? ગૌતમ! સક્રિય ન હોય, અક્રિય હોય. જો અક્રિય હોય તો તે જ ભવગ્રહણથી સિદ્ધ થાય યાવત્‌ અંત કરે ? હા, તેમ કરે. જો સલેશ્યી હોય તો સક્રિય હોય કે અક્રિય ? ગૌતમ! સક્રિય હોય, અક્રિય નહીં. જો સક્રિય હોય તો તે જ ભવગ્રહણથી સિદ્ધ થાય યાવત્‌ અંત કરે? ગૌતમ! કેટલાક તે જ ભવથી સિદ્ધ થાય યાવત્‌ અંત કરે, કેટલાક નહીં. જો આત્મ અયશથી નિર્વાહ કરે તો શું સલેશ્યી હોય કે અલેશ્યી ? ગૌતમ ! સલેશ્યી છે, અલેશ્યી નથી. જો સલેશ્યી છે તો સક્રિય છે કે અક્રિય ? ગૌતમ! સક્રિય છે, અક્રિય નથી. જો સક્રિય છે, તો તે જ ભવગ્રહણથી સિદ્ધ થાય યાવત્‌ અંત કરે ? ના, તેમ નથી. વ્યંતર, જ્યોતિષ્ક, વૈમાનિકને નૈરયિક સમાન કહેવા. ભગવન્‌ ! આપ કહો છો, તે એમ જ છે, એમ જ છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] kati nam bhamte! Rasijumma pannatta? Goyama! Chattari rasijumma pannatta, tam jaha–kadajumme java kaliyoge. Se kenatthenam bhamte! Evam vuchchai–chattari rasijumma pannatta, tam jaha–kadajumme java kaliyoge? Goyama! Je nam rasi chaukkaenam avaharenam avahiramane chaupajjavasie, settam rasijummakadajumme. Evam java je nam rasi chau-kkaenam avaharenam egapajjavasie, settam rasijummakaliyoge. Se tenatthenam java kaliyoge. Rasijummakadajummaneraiya nam bhamte! Kao uvavajjamti? Uvavao jaha vakkamtie. Te nam bhamte! Jiva egasamaenam kevaiya uvavajjamti? Goyama! Chattari va attha va barasa va solasa va samkhejja va asamkhejja va uvavajjamti. Te nam bhamte! Jiva kim samtaram uvavajjamti? Niramtaram uvavajjamti? Goyama! Samtaram pi uvavajjamti, niramtaram pi uvavajjamti. Samtaram uvavajjamana jahannenam ekkam samayam, ukkosenam asamkhejje samae amtaram kattu uvavajjamti. Niramtaram uvavajjamana jahannenam do samaya, ukkosenam asamkhejja samaya anusamayam avirahiyam niramtaram uvavajjamti. Te nam bhamte! Jiva jam samayam kadajumma tam samayam teyoga? Jam samayam teyoga tam samayam kadajumma? No tinatthe samatthe. Jam samayam kadajumma tam samayam davarajumma? Jam samayam davarajumma tam samayam kadajumma? No tinatthe samatthe. Jam samayam kadajumma tam samayam kaliyoga? Jam samayam kaliyoga tam samayam kadajumma? No tinatthe samatthe. Te nam bhamte! Jiva kahim uvavajjamti? Goyama! Se jahanamae pavae pavamane, evam jaha uvavayasate java no parappayogenam uvavajjamti. Te nam bhamte! Jiva kim ayajasenam uvavajjamti? Ayaajasenam uvavajjamti? Goyama! No ayajasenam uvavajjamti, ayaajasenam uvavajjamti. Jai ayaajasenam uvavajjamti–kim ayajasam uvajivamti? Ayaajasam uvajivamti? Goyama! No ayajasam uvajivamti, ayaajasam uvajivamti. Jai ayaajasam uvajivamti–kim salessa? Alessa? Goyama! Salessa, no alessa. Jai salessa kim sakiriya? Akiriya? Goyama! Sakiriya, no akiriya. Jai sakiriya teneva bhavaggahanenam sijjhamti java savvadukkhanam amtam karemti? No tinatthe samatthe. Rasijummakadajummaasurakumara nam bhamte! Kao uvavajjamti? Jaheva neratiya taheva niravasesam. Evam java pamchimdiya-tirikkhajoniya, navaram–vanassaikaiya java asamkhejja va anamta va uvavajjamti, sesam evam cheva. Manussa vi evam cheva java no ayajasenam uvavajjamti, ayaajasenam uvavajjamti. Jai ayaajasenam uvavajjamti–kim ayajasam uvajivamti? Ayaajasam uvajivamti? Goyama! Ayajasam pi uvajivamti, ayaajasam pi uvajivamti. Jai ayajasam uvajivamti kim salessa? Alessa? Goyama! Salessa vi alessa vi. Jai alessa kim sakiriya? Akiriya? Goyama! No sakiriya, akiriya. Jai akiriya teneva bhavaggahanenam sijjhamti java savvadukkhanam amtam karemti? Hamta sijjhamti java savvadukkhanam amtam karemti. Jai salessa kim sakiriya? Akiriya? Goyama! Sakiriya, no akiriya. Jai sakiriya teneva bhavaggahanenam sijjhamti java savvadukkhanam amtam karemti? Goyama! Atthegaiya teneva bhavaggahanenam sijjhamti java savvadukkhanam amtam karemti, atthegaiya no teneva bhavaggahanenam sijjhamti java savvadukkhanam amtam karemti. Jai ayaajasam uvajivamti kim salessa? Alessa? Goyama! Salessa, no alessa. Jai salessa kim sakiriya? Akiriya? Goyama! Sakiriya, no akiriya. Jai sakiriya teneva bhavaggahanenam sijjhamti java savvadukkhanam amtam karemti? No inatthe samatthe. Vanamamtarajoisiyavemaniya jaha neraiya. Sevam bhamte! Sevam bhamte! Tti.
Sutra Meaning Transliteration : Bhagavan ! Rashiyugma ketala chhe\? Gautama ! Chara – kritayugma yavat kalyoja. Bhagavan ! Ema kema kahyum\? Gautama! Je rashimam charathi apahara karata chara shesha rahe, te rashiyugma, kritayugma chhe. E pramane yavat je rashi chara vade apahara karata shesha eka rahe te rashiyugma, kalyoja kahevaya. Tethi ema kahyum ke yavat kalyoja chhe. Bhagavan ! Rashiyugma kritayugma nairayika kyamthi upaje\? Upapata vyutkramtika pada mujaba kahevo. Bhagavan ! Te jivo eka samayathi ketala upaje? Gautama! Chara, atha, bara, sola, samkhyata ke asamkhyata upaje. Bhagavan ! Te jivo samtara upaje ke niramtara\? Gautama ! Bamne. Jo samtara upaje to jaghanyathi eka samaya, utkrishtathi asamkhyata samayanum amtara karine upaje. Niramtara upajanara jaghanyathi be samaya, utkrishtathi asamkhya samaya pratyeka samaye avirahita niramtara upaje. Bhagavan ! Te jivo je samaye kritayugma, te samaye tryoja. Je samaye tryoja te samaye kritayugma hoya\? Na tema nathi. Je samaye kritayugma, te samaye dvaparayugma. Je samaye dvaparayugma te samaye kritayugma hoya? Na, tema nathi. Je samaye kritayugma, te samaye kalyoja, je samaye kalyoja te samaye kritayugma hoya\? Na, tema nathi. Bhagavan ! Te jivo kai rite upaje\? Gautama! Jema koi kudanara kudato evo0 upapata shataka mujaba yavat paraprayoge na upaje. Bhagavan ! Te jivo, atmayashathi upaje ke atma ayashathi\? Gautama ! Atmayashathi nahim, atma ayashathi upaje. Jo atma ayashathi upaje to atmayashathi nirvaha kare ke atma ayashathi\? Gautama! Atma yashathi nahim pana atma ayashathi nirvaha kare. Jo atma ayashathi nirvaha kare to saleshyi hoya ke aleshyi\? Gautama! Saleshyi chhe, aleshyi nathi. Jo saleshyi hoya to sakriya chhe ke akriya\? Gautama! Sakriya chhe, akriya nathi. Jo sakriya hoya to te ja bhavagrahanathi siddha thai yavat amta kare\? Na, tema nathi. Bhagavan ! Rashiyugma kritayugma asurakumaro kyamthi upaje\? Nairayika maphaka sampurna kahevum. E pramane pamchendriya tiryamcha paryanta kahevum. Vishesha e – vanaspatikayika yavat asamkhyata ke anamta upaje chhe. Baki purvavat. Manushyo pana e pramane kaheva yavat te atma yashathi na upaje, atma ayashathi upaje chhe. Jo te atma ayashathi upaje to shum atmayashathi nirvaha kare ke atma ayashathi\? Gautama! Bamne rite kare. Jo atmayashathi nirvaha kare to shum saleshyi hoya ke aleshyi\? Gautama! Te bamne hoya. Jo aleshyi hoya to sakriya hoya ke akriya\? Gautama! Sakriya na hoya, akriya hoya. Jo akriya hoya to te ja bhavagrahanathi siddha thaya yavat amta kare\? Ha, tema kare. Jo saleshyi hoya to sakriya hoya ke akriya\? Gautama! Sakriya hoya, akriya nahim. Jo sakriya hoya to te ja bhavagrahanathi siddha thaya yavat amta kare? Gautama! Ketalaka te ja bhavathi siddha thaya yavat amta kare, ketalaka nahim. Jo atma ayashathi nirvaha kare to shum saleshyi hoya ke aleshyi\? Gautama ! Saleshyi chhe, aleshyi nathi. Jo saleshyi chhe to sakriya chhe ke akriya\? Gautama! Sakriya chhe, akriya nathi. Jo sakriya chhe, to te ja bhavagrahanathi siddha thaya yavat amta kare\? Na, tema nathi. Vyamtara, jyotishka, vaimanikane nairayika samana kaheva. Bhagavan ! Apa kaho chho, te ema ja chhe, ema ja chhe.