Sutra Navigation: Bhagavati ( ભગવતી સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1104534
Scripture Name( English ): Bhagavati Translated Scripture Name : ભગવતી સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

शतक-३४ एकेन्द्रिय

शतक-शतक-१

 Translated Chapter :

શતક-૩૪ એકેન્દ્રિય

શતક-શતક-૧
Section : उद्देशक-१ Translated Section : ઉદ્દેશક-૧
Sutra Number : 1034 Category : Ang-05
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] अपज्जत्तासुहुमपुढविक्काइए णं भंते! अहेलोयखेत्तनालीए बाहिरिल्ले खेत्ते समोहए, समोहणित्ता जे भविए उड्ढलोयखेत्तनालीए बाहिरिल्ले खेत्ते अपज्जत्तासुहुमपुढविकाइयत्ताए उववज्जित्तए, से णं भंते! कइसमइएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा? गोयमा! तिसमइएण वा चउसमइएण वा विग्गहेणं उववज्जेज्जा। से केणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चइ–तिसमइएण वा चउसमइएण वा विग्गहेणं उववज्जेज्जा? गोयमा! अपज्जत्तासुहुमपुढविकाइए णं अहेलोयखेत्तनालीए बाहिरिल्ले खेत्ते समोहए, समोहणित्ता जे भविए उड्ढलोयखेत्तनालीए बाहिरिल्ले खेत्ते अपज्जत्तासुहुमपुढविकाइयत्ताए एयपयरंसि अणुसेढिं उववज्जित्तए, से णं तिसमइएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा जे भविए विसेढिं उववज्जित्तए, से णं चउसमइएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा। से तेणट्ठेणं जाव उववज्जेज्जा। एवं पज्जत्तासुहुम-पुढविकाइयत्ताए वि, एवं जाव पज्जत्तासुहुमतेउकाइयत्ताए। अपज्जत्तासुहुमपुढविक्काइए णं भंते! अहेलोग खेत्तनालीए बाहिरिल्ले खेत्ते समोहए, समोहणित्ता जे भविए समयखेत्ते अपज्जत्ताबादरतेउकाइयत्ताए उववज्जित्तए, से णं भंते! कइसमइएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा? गोयमा! दुसमइएण वा तिसमइएण वा विग्गहेणं उववज्जेज्जा। से केणट्ठेणं? एवं खलु गोयमा! मए सत्त सेढीओ पन्नत्ताओ, तं जहा–उज्जुयायता जाव अद्धचक्कवाला। एगओवंकाए सेढीए उववज्जमाणे दुसमइएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा, दुहओवंकाए सेढीए उववज्जमाणे तिसमइएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा। से तेणट्ठेणं। एवं पज्जत्तएसु वि बादरतेउकाइएसु वि उववाएयव्वो। वाउक्काइय-वणस्सइकाइयत्ताए चउक्कएणं भेदेणं जहा आउक्काइयत्ताए तहेव उववाएयव्वो। एवं जहा अपज्जत्तासुहुमपुढवि-क्काइयस्स गमओ भणिओ एवं पज्जत्तासुहुम-पुढविकाइयस्स वि भाणियव्वो, तहेव वीसाए ठाणेसु उववाएयव्वो। [अपज्जत्ताबादरपुढविक्काइए णं भंते?] अहेलोयखेत्तनालीए बाहिरिल्ले खेत्ते समोहए? एवं बादरपुढविकाइयस्स वि अपज्जत्तगस्स पज्जत्तगस्स य भाणियव्वं। एवं आउक्काइयस्स चउव्विहस्स वि भाणियव्वं। सुहुमतेउक्काइयस्स दुविहस्स वि एवं चेव। अपज्जत्ताबादरतेउक्काइए णं भंते! समयखेत्ते समोहए, समोहणित्ता जे भविए उड्ढलोगखेत्तनालीए बाहिरिल्ले खेत्ते अपज्जत्तासुहुमपुढविकाइयत्ताए उववज्जित्तए से णं भंते! कइसमइएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा? गोयमा! दुसमइएण वा तिसमइएण वा चउसमइएण वा विग्गहेणं उववज्जेज्जा। से केणट्ठेणं? अट्ठो जहेव रयणप्पभाए तहेव सत्त सेढीओ। एवं जाव– अपज्जत्ताबादरतेउकाइए णं भंते! समयखेत्ते समोहए, समोहणित्ता जे भविए उड्ढलोगखेत्तनालीए बाहिरिल्ले खेत्ते पज्जत्तासुहुमतेउकाइयत्ताए उववज्जित्तए, से णं भंते? सेसं तं चेव। अपज्जत्ताबादरतेउक्काइए णं भंते! समयखेत्ते समोहए, समोहणित्ता जे भविए समयखेत्ते अपज्जत्ताबादरतेउक्काइयत्ताए उववज्जित्तए, से णं भंते! कइसमइएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा? गोयमा! एगसमइएण वा दुसमइएण वा तिसमइएण वा विग्गहेणं उववज्जेज्जा। से केणट्ठेणं? अट्ठो जहेव रयणप्पभाए तहेव सत्त सेढीओ। एवं पज्जत्ताबादरतेउकाइयत्ताए वि। वाउकाइएसु वणस्सइकाइएसु य जहा पुढ-विक्काइएसु उववाइओ तहेव चउक्कएणं भेदेणं उववाएयव्वो। एवं पज्जत्ताबादरतेउकाइओ वि एएसु चेव ठाणेसु उववाएयव्वो। वाउक्काइय-वणस्सइकाइयाणं जहेव पुढविकाइयत्ते उववाओ तहेव भाणियव्वो। अपज्जत्तासुहुमपुढविकाइए णं भंते! उड्ढलोगखेत्तनालीए बाहिरिल्ले खेत्ते समोहए, समोहणित्ता जे भविए अहेलोगखेत्तनालीए बाहिरिल्ले खेत्ते अपज्जत्तासुहुमपुढविकाइयत्ताए उववज्जित्तए, से णं भंते! कइसमइएणं? एवं उड्ढलोगखेत्तनालीए बाहिरिल्ले खेत्ते समोहयाणं अहेलोगखेत्तनालीए बाहिरिल्ले खेत्ते उववज्जंताणं सो चेव गमओ निरवसेसो भाणियव्वो जाव बादरव-णस्सइकाइओ पज्जत्तओ बादरवणस्सइकाइएसु पज्जत्तएसु उववाइओ। अपज्जत्तासुहुमपुढविक्काइए णं भंते! लोगस्स पुरत्थिमिल्ले चरिमंते समोहए, समोहणित्ता जे भविए लोगस्स पुरत्थिमिल्ले चेव चरिमंते अपज्जत्तासुहुमपुढविकाइयत्ताए उववज्जित्तए, सेनं भंते! कइसमइएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा? गोयमा! एगसमइएण वा दुसमइएण वा तिसमइएण वा चउसमइएण वा विग्गहेणं उववज्जेज्जा। से केणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चइ–एगसमइएण वा जाव उववज्जेज्जा? एवं खलु गोयमा! मए सत्त सेढीओ पन्नत्ताओ, तं जहा–उज्जुआयता जाव अद्धचक्कवाला। उज्जुआयत्ताए सेढीए उववज्जमाणे एगसमइएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा। एगओवंकाए सेढीए उववज्जमाणे दुसमइएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा। दुहओवंकाए सेढीए उववज्जमाणे जे भविए एगपयरंसि अणुसेढिं उववज्जित्तए, से णं तिसमइएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा। जे भविए विसेढिं उववज्जित्तए, से णं चउसमइएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा। से तेणट्ठेणं जाव उववज्जेज्जा। एवं अपज्जत्तासुहुमपुढविकाइओ लोगस्स पुरत्थिमिल्ले चरिमंते समोहए, समोहणित्ता लोगस्स पुरत्थिमिल्ले चेव चरिमंते अपज्जत्तएसु पज्जत्तएसु सुहुमपुढविकाइएसु, अपज्जत्तएसु पज्जत्तएसु सुहुमआउकाइएसु, अपज्जत्तएसु पज्जत्तएसु सुहुमतेउकाइएसु, अपज्जत्तएसु पज्जत्तएसु सुहुम-वाउकाइएसु, अपज्जत्तएसु पज्जत्तएसु बादरवाउकाइएसु, अपज्जत्तएसु पज्जत्तएसु सुहुमु-वणस्सइकाइएसु, अपज्जत्तएसु पज्जत्तएसु य बारससु वि ठाणेसु एएणं चेव कमेणं भाणियव्वो। सुहुमपुढविकाइओ पज्जत्तओ एवं चेव निरवसेसो बारससु वि ठाणेसु उववाएयव्वो। एवं एएणं गमएणं जाव सुहुमवणस्सइकाइओ पज्जत्तओ सुहुमवणस्सइकाइएसु पज्जत्तएसु चेव भाणियव्वो। अपज्जत्तासुहुमपुढविकाइए णं भंते! लोगस्स पुरत्थिमिल्ले चरिमंते समोहए, समोहणित्ता जे भविए लोगस्स दाहि णिल्ले चरिमंते अपज्जत्तासुहुमपुढविकाइएसु उववज्जित्तए, से णं भंते! कइसमइएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा? गोयमा! दुसमइएण वा तिसमइएण वा चउसमइएण वा विग्गहेणं उववज्जेज्जा। से केणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चइ? एवं खलु गोयमा! मए सत्त सेढीओ पन्नत्ताओ, तं जहा–उज्जुयायता जाव अद्धचक्कवाला। एगओवंकाए सेढीए उववज्जमाणे दुसमइएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा, दुहओवंकाए सेढीए उववज्जमाणे जे भविए एगपयरंसि अणुसेढिं उववज्जित्तए, से णं तिसमइएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा। जे भविए विसेढिं उववज्जित्तए, से णं चउसमइएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा। से तेणट्ठेणं गोयमा! एवं एएणं गमएणं पुरत्थिमिल्ले चरिमंते समोहए दाहिणिल्ले चरिमंते उववाएयव्वो जाव सुहुमवणस्सइकाइओ पज्जत्तओ सुहुमवणस्सइकाइएसु पज्जत्तएसु चेव। सव्वेसिं दुसमइओ तिसमइओ चउसमइओ विग्गहो भाणियव्वो। अपज्जत्तासुहुमपुढविकाइए णं भंते! लोगस्स पुरत्थिमिल्ले चरिमंते समोहए, समोहणित्ता जे भविए लोगस्स पच्चत्थिमिल्ले चरिमंते अपज्जत्तासुहुमपुढविकाइयत्ताए उववज्जित्तए, से णं भंते! कइसमइएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा? गोयमा! एगसमइएण वा दुसमइएण वा तिसमइएण वा चउसमइएण वा विग्गहेणं उववज्जेज्जा। से केणट्ठेणं? एवं जहेव पुरत्थिमिल्ले चरिमंते समोहया परत्थिमिल्ले चेव चरिमंते उववाइया तहेव पुरत्थिमिल्ले चरिमंते समोहया पच्चत्थिमिल्ले चरिमंते उववाएयव्वा सव्वे। अपज्जत्तासुहुमपुढविक्काइए णं भंते! लोगस्स पुरत्थिमिल्ले चरिमंते समोहए, समोहणित्ता जे भविए लोगस्स उत्तरिल्ले चरिमंते अपज्जत्तासुहुमपुढविकाइयत्ताए उववज्जित्तए, से णं भंते? एवं जहा पुरत्थिमिल्ले चरिमंते समोहयओ दाहिणिल्ले चरिमंते उववाइओ तहा पुरत्थिमिल्ले समोहयओ उत्तरिल्ले चरिमंते उववाएयव्वो। अपज्जत्तासुहुमपुढविक्काइए णं भंते! लोगस्स दाहिणिल्ले चरिमंते समोहए, समोहणित्ता जे भविए लोगस्स दाहिणिल्ले चेव चरिमंते अपज्जत्तासुहुमपुढविकाइयत्ताए उववज्जित्तए? एवं जहा पुरत्थिमिल्ले समोहयओ पुरत्थिमिल्ले चेव उववाइओ तहेव दाहिणिल्ले समोहए दाहिणिल्ले चेव उववाएयव्वो, तहेव निरवसेसं जाव सुहुमवणस्सइकाइओ पज्जत्तओ सुहुमवणस्सइकाइएसु चेव पज्जत्तएसु दाहिणिल्ले चरिमंते उववाइओ, एवं दाहिणिल्ले समोहयओ पच्चत्थिमिल्ले चरिमंते उववाएयव्वो, नवरं–दुसमइय-तिसमइय-चउसमइयविग्गहो, सेसं तहेव। एवं दाहिणिल्ले समोहयओ उत्तरिल्ले चरिमंते उववाएयव्वो जहेव सट्ठाणे तहेव। एगसमइय-दुसमइय-तिसमइय-चउसमइयविग्गहो। पुरत्थिमिल्ले जहा पच्चत्थिमिल्ले, तहेव दुसमइय-तिसमइय-चउसमइयविग्गहो। पच्चत्थिमिल्ले चरिमंते समोहयाणं पच्चत्थिमिल्ले चेव उववज्जमाणाणं जहा सट्ठाणे। उत्तरिल्ले उववज्जमाणाणं एगसमइओ विग्गहो नत्थि, सेसं तहेव। पुरत्थिमिल्ले जहा सट्ठाणे, दाहिणिल्ले एगसमइओ विग्गहो नत्थि, सेसं तं चेव। उत्तरिल्ले समोहयाणं उत्तरिल्ले चेव उववज्जमाणाणं जहा सट्ठाणे। उत्तरिल्ले समोहयाणं पुरत्थिमिल्ले उववज्जमाणाणं एवं चेव, नवरं–एगसमइओ विग्गहो अत्थि। उत्तरिल्ले समोहयाणं दाहिणिल्ले उववज्जमाणाणं जहा सट्ठाणे, उत्तरिल्ले समोहयाणं पच्चत्थिमिल्ले उववज्जमाणाणं एगसमइओ विग्गहो नत्थि, सेसं तहेव जाव सुहुमवणस्सइकाइओ पज्जत्तओ सुहुमवणस्सइकाइएसु पज्जत्तएसु चेव। कहि णं भंते! बादरपुढविक्काइयाणं पज्जत्तगाणं ठाणा पन्नत्ता? गोयमा! सट्ठाणेणं अट्ठसु पुढवीसु जहा ठाणपदे जाव सुहुमवणस्सइकाइया जे य पज्जत्तगा जे य अपज्जत्तगा ते सव्वे एगविहा अविसेसमणाणत्ता सव्वलोगपरियावन्ना पन्नत्ता समणाउसो! अपज्जत्तासुहुमपुढविकाइयाणं भंते! कति कम्मप्पगडीओ पन्नत्ताओ? गोयमा! अट्ठ कम्मप्पगडीओ पन्नत्ताओ, तं जहा–नाणावरणिज्जं जाव अंतराइयं। एवं चउक्कएणं भेदेणं जहेव एगिंदियसएसु जाव बादरवणस्सइकाइयाणं पज्जत्तगाणं। अपज्जत्तासुहुमपुढविक्काइया णं भंते! कति कम्मप्पगडीओ बंधंति? गोयमा! सत्तविहबंधगा वि, अट्ठविहबंधगा वि, जहा एगिंदियसएसु जाव पज्जत्ताबादर-वणस्सइकाइया। अपज्जत्तासुहुमपुढविक्काइया णं भंते! कति कम्मप्पगडीओ वेदेंति? गोयमा! चोद्दस कम्मप्पगडीओ वेदेंति, तं जहा–नाणावरणिज्जं, जहा एगिंदियसएसु जाव पुरिसवेदवज्झं। एवं जाव बादरवणस्सइकाइयाणं पज्जत्तगाणं। एगिंदिया णं भंते! कओ उववज्जंति–किं नेरइएहिंतो उववज्जंति? जहा वक्कंतीए पुढविक्काइयाणं उववाओ। एगिंदियाणं भंते! कइ समुग्घाया पन्नत्ता? गोयमा! चत्तारि समुग्घाया पन्नत्ता, तं जहा–वेदनासमुग्घाएण जाव वेउव्वियसमुग्घाए। एगिंदिया णं भंते! किं तुल्लट्ठितीया तुल्लविसेसाहियं कम्मं पकरेंति? तुल्लट्ठितीया वेमाय-विसेसाहियं कम्मं पकरेंति? वेमायट्ठितीया तुल्लविसेसाहियं कम्मं पकरेंति? वेमायट्ठितीया वेमायविसेसाहियं कम्मं पकरेंति? गोयमा! अत्थेगइया तुल्लट्ठितीया तुल्लविसेसाहियं कम्मं पकरेंति, अत्थेगइया तुल्लट्ठितीया वेमाय-विसेसाहियं कम्मं पकरेंति, अत्थेगइया वेमायट्ठितीया तुल्लविसेसाहियं कम्मं पकरेंति, अत्थेगइया वेमायट्ठितीया वेमायविसेसाहियं कम्मं पकरेंति। से केणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चइ–अत्थेगइया तुल्लट्ठितीया जाव वेमानियविसेसाहियं कम्मं पकरेंति? गोयमा! एगिंदिया चउव्विहा पन्नत्ता, तं जहा–अत्थेगइया समाउया समोववन्नगा, अत्थेगइया समाउया विसमोववन्नगा, अत्थेगइया विसमाउया समोववन्नगा, अत्थेगइया विसमाउया विसमो-ववन्नगा। तत्थ णं जे ते समाउया समोववन्नगा ते णं तुल्लट्ठितीया तुल्लविसेसाहियं कम्मं पकरेंति। तत्थ णं जे ते समाउया विसमोववन्नगा ते णं तुल्लट्ठितीया वेमायविसेसाहियं कम्मं पकरेंति। तत्थ णं जे ते विसमाउया समोववन्नगा ते णं वेमायट्ठितीया तुल्लविसेसाहियं कम्मं पकरेंति। तत्थ णं जे ते विसमाउया विसमोववन्नगा ते णं वेमायविसेसाहियं कम्मं पकरेंति। से तेणट्ठेणं गोयमा! जाव वेमायविसेसाहियं कम्मं पकरेंति। सेवं भंते! सेवं भंते! त्ति जाव विहरति।
Sutra Meaning : ભગવન્‌ ! અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિક અધોલોક ક્ષેત્ર નાડીથી બહારના ક્ષેત્રમાં સમવહત થઈને જે ઉર્ધ્વલોક ક્ષેત્ર નાડીના બાહ્ય ક્ષેત્રમાં અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વી૦ ઉપજવા યોગ્ય હોય તો હે ભગવન્‌ ! તે કેટલા સમયના વિગ્રહથી ઉપજે? ગૌતમ! ત્રણ કે ચાર સમયના. એમ કેમ કહ્યું ? ગૌતમ! અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વી૦ અધોલોકનાડીના બહારના ક્ષેત્રમાં સમવહત થઈને ઉર્ધ્વલોક નાડીના બહારના ક્ષેત્રમાં અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મપૃથ્વી૦ એક પ્રતર અનુશ્રેણી વડે ઉપજવા યોગ્ય હોય. તે ત્રણ સમય વિગ્રહથી ઉપજે. જે વિશ્રેણિએ ઉપજવા યોગ્ય હોય તે ચાર સમયિક વિગ્રહથી ઉપજે, તેથી એ કહ્યું. એ પ્રમાણે પર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વી૦ પણ જાણવુ. એ રીતે યાવત્‌ પર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ તેઉકાયિકપણે જાણવુ. ભગવન્‌ ! અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વી૦ અધોલોક યાવત્‌ સમવહત થઈને સમય ક્ષેત્રમાં અપર્યાપ્ત બાદરતેઉ૦ ઉપજવા યોગ્ય હોય, તે કેટલા સમયના વિગ્રહથી ઉપજે? ગૌતમ! બે કે ત્રણ સમયના. એમ કેમ કહ્યું? મેં સાત શ્રેણી કહી છે – ઋજ્વાયતા યાવત્‌ અર્ધચક્રવાલા. એકતોવક્રા શ્રેણીએ ઉપજતા બે સમય અને દુહતોવક્રા શ્રેણીએ ઉપજતા ત્રણ સમય વિગ્રહથી ઉપજે છે, તેથી એમ કહ્યું છે. એ પ્રમાણે પર્યાપ્તા બાદર તેઉકાયિકમાં ઉત્પાદ કહેવો. વાયુકાય, વનસ્પતિકાયમાં ભેદ ચતુષ્કથી, અપ્‌કાયવત્‌ ઉત્પાદ કહેવો. એ રીતે અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વી૦ના ગમન સમાન પર્યાપ્તા સૂક્ષ્મ૦ પણ કહેવા. તે રીતે વીસ સ્થાનમાં ઉત્પાદ કહેવો. અધોલોક ક્ષેત્ર નાડીના બહારના ક્ષેત્રમાં સમવહત થઈને, એ પ્રમાણે બાદરપૃથ્વીકાયના અપર્યાપ્તા અને અપર્યાપ્તા પણ કહેવા. એ રીતે અપ્‌કાયના ચારે ભેદોને પણ કહેવા. સૂક્ષ્મ તેઉકાયના બંનેના પણ ગમકો. એ પ્રમાણે જ જાણવા. ૨૦૦ ભેદ થયા.. ભગવન્‌ ! અપર્યાપ્ત બાદર તેઉકાય સમયક્ષેત્રમાં સમવહત થઈને જે ઉર્ધ્વલોક નાડીના બાહ્ય ક્ષેત્રમાં અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વી૦ ઉપજવા યોગ્ય હોય, તે કેટલા સમયના વિગ્રહથી ઉપજે ? ગૌતમ! બે – ત્રણ કે ચાર. એમ કેમ કહ્યું ? રત્નપ્રભામાં કહ્યા મુજબ તેનો અર્થ સાત શ્રેણી સુધી જાણવો. ભગવન્‌ ! અપર્યાપ્ત બાદર તેઉકાયિક, સમયક્ષેત્રમાં સમવહત થઈને જે ઉર્ધ્વલોક ક્ષેત્ર નાડીના બાહ્ય ક્ષેત્રમાં પર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ તેઉ૦ ઉપજવા યોગ્ય હોય, તે૦? બધું પૂર્વવત્‌. ભગવન્‌ ! અપર્યાપ્ત બાદર તેઉકાય સમયક્ષેત્રમાં સમવહત થઈને સમયક્ષેત્રમાં અપર્યાપ્ત બાદરતેઉ૦ ઉપજવા યોગ્ય હોય, તે કેટલા સમયના વિગ્રહથી ઉપજે ? ગૌતમ! એક – બે કે ત્રણ સમયના. એમ કેમ? રત્નપ્રભા મુજબ જ સાત શ્રેણી સુધી બધુ કહેવુ. એ પ્રમાણે બાદર તેઉકાયિકપણે પણ ઉત્પાદ કહેવો. વાયુકાય અને વનસ્પતિકાયમાં, પૃથ્વીકાયના ઉત્પાદ માફક ચાર ભેદ વડે ઉત્પાદ કહેવો. એ પ્રમાણે પર્યાપ્ત બાદર તેઉ૦ પણ આ જ સ્થાનોમાં ઉત્પાદ કહેવો. વાયુકાયિક અને વનસ્પતિકાયમાં પૃથ્વીકાયમાં કહ્યો તે પ્રમાણે જ ઉત્પાદ કહેવો. ભગવન્‌ ! અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વી૦ ઉર્ધ્વલોક નાડીથી બહારના ક્ષેત્રમાં સમવહત થઈને, અધોલોક ક્ષેત્ર નાડીના બહારના ક્ષેત્રમાં અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વી૦ ઉપજવા યોગ્ય હોય, તે કેટલા સમયના૦ ? ઉર્ધ્વલોક ક્ષેત્ર નાડીથી બહારના ક્ષેત્રમાં સમવહત થઈને અધોલોક ક્ષેત્ર નાડીના બહારના ક્ષેત્રમાં ઉત્પન્ન થનાર સમાન તે ગમક સંપૂર્ણ કહેવો યાવત્‌ બાદર વનસ્પતિકાયિક પર્યાપ્તાનો બાદર વનસ્પતિકાયિક પર્યાપ્તામાં ઉત્પાદ સુધી. કહેવું. ભગવન્‌ ! અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિક, લોકના પૂર્વ ચરમાંતે સમવહત થઈને લોકના ચરમાંતમાં અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વી૦ ઉપજવા યોગ્ય હોય તો કેટલા સમયના વિગ્રહથી ઉપજે? ગૌતમ! એક, બે, ત્રણ કે ચારના. એમ કેમ કહ્યું? ગૌતમ! મેં સાત શ્રેણી કહી છે – ઋજ્વાયતાથી અર્ધચક્રવાલા. તેમાં ઋજ્વાયતા શ્રેણીથી ઉત્પન્ન થનાર એક સમય વિગ્રહથી, એકતોવક્રા શ્રેણીથી ઉપજતો, બે સમય વિગ્રહથી, દુહતોવક્રા શ્રેણીથી ઉપજતો જે એકપ્રતર અનુશ્રેણીથી ઉપજવા યોગ્ય હોય તે ત્રણ સમય વિગ્રહથી અને વિશ્રેણિએ ઉપજવા યોગ્ય હોય, તે ચાર સમય વિગ્રહથી ઉત્પન્ન થાય, તેથી કહ્યું. એ રીતે અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિક લોકના પૂર્વચરમાંતે સમવહત થઈને લોકના પશ્ચિમ ચરમાંતે અપર્યાપ્તા, પર્યાપ્તા સૂક્ષ્મ – પૃથ્વી૦ આયુ૦ તેઉ૦ વાયુકાયિકમાં બાદરવાયુ૦ સૂક્ષ્મ વનસ્પતિકાયિકમાં આ બાર સ્થાનોમાં આ જ ક્રમથી કહેવા. અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિકનો ઉપપાત એ પ્રમાણે સંપૂર્ણ બારે સ્થાનોમાં કહેવો. એ રીતે આ ગમક વડે યાવત્‌ પર્યાત સૂક્ષ્મ વનસ્પતિકાયિકનો પર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ વનસ્પતિકાયિકમાં ઉપપાત કહેવો. ભગવન્‌ ! અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મપૃથ્વી૦ લોકના પૂર્વ ચરમાંતે સમવહત થઈને જે લોકના દક્ષિણ ચરમાંતમાં અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વી૦ ઉપજવા યોગ્ય હોય, તે કેટલા સમયના વિગ્રહથી ઉપજે? ગૌતમ! બે, ત્રણ કે ચાર સમયના. એમ કેમ કહ્યું? ગૌતમ! મેં સાત શ્રેણીઓ કહી છે – ઋજ્વાયતા યાવત્‌ અર્ધચક્રવાલા. એકતોવક્રા શ્રેણીએ ઉપજતા બે સમયિક વિગ્રહ, દુહતોવક્રા શ્રેણીએ ઉપજતા જે એકપ્રતર અનુશ્રેણીથી ઉપજે, તે ત્રણ સમયિક વિગ્રહ, જે વિશ્રેણિએ ઉપજવા યોગ્ય હોય તે ચાર સમયિક વિગ્રહ વડે ઉપજે છે, તેથી એમ કહ્યું. એ પ્રમાણે આ ગમક વડે પૂર્વ ચરમાંતમાં સમવહત થઈને દક્ષિણ ચરમાંતમાં ઉત્પાદ કહેવો યાવત્‌ પર્યાપ્તા સૂક્ષ્મ વનસ્પતિકાયિકથી પર્યાપ્તા સૂક્ષ્મ વનસ્પતિ૦માં કહેવું. બધે બે, ત્રણ કે ચાર સમય વિગ્રહ. ભગવન્‌ ! અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિક લોકના પૂર્વ ચરમાંતે સમવહત થઈને જે લોકના પશ્ચિમી ચરમાંતે અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મપૃથ્વી૦માં ઉપજવા યોગ્ય હોય તે કેટલા સમયના વિગ્રહથી ઉપજે? ગૌતમ! એક, બે, ત્રણ કે ચાર સમયના. એમ કેમ? એ રીતે જેમ પૂર્વ ચરમાંતમાં સમવહત થઈને પૂર્વ ચરમાંતમાં ઉપપાત છે, તેમ પૂર્વ ચરમાંતમાં સમવહત થઈને પશ્ચિમી ચરમાંતમાં સર્વેનો ઉપપાત કહેવો. ભગવન્‌ ! અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિક લોકના પૂર્વ ચરમાંતે સમવહત થઈને જે લોકના ઉત્તર ચરમાંતમાં અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વી૦ પણે ઉપજવા યોગ્ય હોય, તે૦ એ રીતે જેમ પૂર્વ ચરમાંતમાં સમવહત થઈને દક્ષિણ ચરમાંતમાં ઉપપાત કહ્યો, તેમ આ ઉપપાત પણ કહેવો. ભગવન્‌ ! અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિક લોકના દક્ષિણી ચરમાંતમાં સમવહત થઈને જે લોકના દક્ષિણ જ ચરમાંતમાં અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિકપણે ઉપજવા યોગ્ય હોય૦ એ રીતે જેમ પૂર્વમાં સમવહત થઈને પૂર્વમાં જ ઉપપાત કહ્યો, તેમ દક્ષિણમાં સમવહત થઈને દક્ષિણમાં જ ઉપપાત કહેવો. તે પ્રમાણે જ સંપૂર્ણ યાવત્‌ પર્યાપ્તા સૂક્ષ્મ વનસ્પતિકાયિકથી પર્યાપ્તા સૂક્ષ્મ વનસ્પતિકાયિકમાં, દક્ષિણ ચરમાંતમાં ઉપપાત કહેવો, એ રીતે દક્ષિણમાં સમવહત થઈ પશ્ચિમ ચરમાંતમાં ઉત્પાદ કહેવો. સ્વસ્થાનમાં તેમજ એક – બે – ત્રણ – ચાર સમયિક વિગ્રહ. પૂર્વમાં, તેમ પશ્ચિમમાં બે, ત્રણ, ચાર સમયિક, પશ્ચિમી ચરમાંતમાં સમવહત થઈને પશ્ચિમમાં જ ઉત્પન્ન થનારને, સ્વસ્થાન મુજબ, ઉત્તરમાં ઉત્પન્ન થનારને એક સમયિક વિગ્રહ નથી. બાકી પૂર્વવત્‌. પૂર્વમાં, સ્વસ્થાન મુજબ. દક્ષિણમાં એક સમયિક વિગ્રહ નથી, બાકી પૂર્વવત્‌. ઉત્તરમાં સમવહત થઈને ઉત્તરમાં જ ઉત્પન્ન થનારને, સ્વસ્થાન મુજબ. ઉત્તરમાં સમવહત થઈને પૂર્વમાં ઉત્પન્ન થનારને પૂર્વવત્‌. વિશેષ એ – એક સમયિક વિગ્રહ નથી. ઉત્તરમાં સમવહત થઈને દક્ષિણમાં ઉપજનારને, સ્વસ્થાન મુજબ. ઉત્તરમાં સમવહત થઈને પશ્ચિમમાં ઉપજનારને એક સમયિક વિગ્રહ નથી, બાકી પૂર્વવત્‌ યાવત્‌ સૂક્ષ્મ વનસ્પતિ કાયિક પર્યાપ્તો, સૂક્ષ્મ વનસ્પતિકાયિક પર્યાપ્તામાં પૂર્વવત્‌. ભગવન્‌ ! બાદર પૃથ્વીકાયિક પર્યાપ્તાના સ્થાનો ક્યાં છે ? ગૌતમ ! સ્વસ્થાનમાં આઠે પૃથ્વીમાં, જેમ સ્થાનપદમાં કહ્યા તેમ, યાવત્‌ સૂક્ષ્મ વનસ્પતિકાયિક જે પર્યાપ્તા અને જે અપર્યાપ્તા છે, તે બધા એક જ પ્રકારના અવિશેષ કે ભિન્નતા રહિત સર્વલોક પર્યાપન્ન કહ્યા છે. ભગવન્‌ ! અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિકને કેટલી કર્મપ્રકૃતિઓ કહી છે ? ગૌતમ! આઠ. જ્ઞાનાવરણીય યાવત્‌ અંતરાય. એ રીતે ચાર – ચાર ભેદથી એકેન્દ્રિય શતક મુજબ યાવત્‌ પર્યાપ્તા બાદર વનસ્પતિ૦ ભગવન્‌ ! અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિકો કેટલી કર્મપ્રકૃતિ બાંધે ? ગૌતમ! સાત બાંધે કે આઠ બાંધે, એકેન્દ્રિય શતક અનુસાર યાવત્‌ પર્યાપ્તા બાદર વનસ્પતિકાયિક કહેવું. ભગવન્‌ ! અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિક કેટલી કર્મપ્રકૃતિ વેદે છે ? ગૌતમ! ચૌદ. એકેન્દ્રિય શતકમાં કહ્યા મુજબ જ્ઞાનાવરણીય યાવત્‌ પુરુષવેદબધ્ય, એ રીતે યાવત્‌ પર્યાપ્તા બાદર વનસ્પતિકાયિક. ભગવન્‌ ! એકેન્દ્રિયો ક્યાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય૦ પ્રશ્નો ? વ્યુત્ક્રાંતિ પદના પૃથ્વીકાયિકના ઉત્પાદ સમાન જાણવુ. ભગવન્‌ ! એકેન્દ્રિયોને કેટલા સમુદ્‌ઘાત છે ? ગૌતમ! ચાર. વેદના સમુદ્‌ઘાત યાવત્‌ વૈક્રિયસમુદ્‌ઘાત. ભગવન્‌ ! એકેન્દ્રિયો શું તુલ્ય સ્થિતિક હોય તે તુલ્ય અને વિશેષાધિક કર્મ બાંધે ? તુલ્ય સ્થિતિક એકેન્દ્રિય ભિન્ન – વિશેષાધિક કર્મ બાંધે ? ભિન્ન સ્થિતિકો તુલ્ય – વિશેષાધિક કર્મ બાંધે ? ભિન્ન સ્થિતિક ભિન્ન – વિશેષાધિક કર્મ બાંધે? ગૌતમ! કેટલાક તુલ્યસ્થિતિકો તુલ્યવિશેષાધિક કર્મ બાંધે યાવત્‌ કેટલાક ભિન્ન સ્થિતિકો ભિન્ન – વિશેષાધિક કર્મ બાંધે. ભગવન્‌ ! એમ કેમ કહ્યું ? ગૌતમ! એકેન્દ્રિયો ચાર ભેદે છે – ૧. કેટલાક સમાનાયુ, સમાનોત્પન્ન, ૨. કેટલાક સમાનાયુ, વિષમોત્પન્ન, ૩. કેટલાક વિષમાયુ, સમાનોત્પન્ન, ૪. કેટલાક વિષમાયુ વિષમાનોત્પન્ન. તેમાં જે પહેલા ભંગવાળા તુલ્યસ્થિતિક છે, તુલ્યવિશેષાધિક કર્મ બાંધે છે, બીજા છે તે તુલ્ય સ્થિતિક, ભિન્ન – વિશેષાધિક કર્મ બાંધે છે, ત્રીજા છે તે ભિન્નસ્થિતિક, તુલ્ય – વિશેષાધિક કર્મ બાંધે છે, જે ચોથા છે તે ભિન્નસ્થિતિક, ભિન્ન – વિશેષાધિક કર્મ બાંધે છે. તેથી ભગવન્‌ ! તે એમ જ છે, એમ જ છે, યાવત્‌ વિચરે છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] apajjattasuhumapudhavikkaie nam bhamte! Aheloyakhettanalie bahirille khette samohae, samohanitta je bhavie uddhaloyakhettanalie bahirille khette apajjattasuhumapudhavikaiyattae uvavajjittae, se nam bhamte! Kaisamaienam viggahenam uvavajjejja? Goyama! Tisamaiena va chausamaiena va viggahenam uvavajjejja. Se kenatthenam bhamte! Evam vuchchai–tisamaiena va chausamaiena va viggahenam uvavajjejja? Goyama! Apajjattasuhumapudhavikaie nam aheloyakhettanalie bahirille khette samohae, samohanitta je bhavie uddhaloyakhettanalie bahirille khette apajjattasuhumapudhavikaiyattae eyapayaramsi anusedhim uvavajjittae, se nam tisamaienam viggahenam uvavajjejja je bhavie visedhim uvavajjittae, se nam chausamaienam viggahenam uvavajjejja. Se tenatthenam java uvavajjejja. Evam pajjattasuhuma-pudhavikaiyattae vi, evam java pajjattasuhumateukaiyattae. Apajjattasuhumapudhavikkaie nam bhamte! Aheloga khettanalie bahirille khette samohae, samohanitta je bhavie samayakhette apajjattabadarateukaiyattae uvavajjittae, se nam bhamte! Kaisamaienam viggahenam uvavajjejja? Goyama! Dusamaiena va tisamaiena va viggahenam uvavajjejja. Se kenatthenam? Evam khalu goyama! Mae satta sedhio pannattao, tam jaha–ujjuyayata java addhachakkavala. Egaovamkae sedhie uvavajjamane dusamaienam viggahenam uvavajjejja, duhaovamkae sedhie uvavajjamane tisamaienam viggahenam uvavajjejja. Se tenatthenam. Evam pajjattaesu vi badarateukaiesu vi uvavaeyavvo. Vaukkaiya-vanassaikaiyattae chaukkaenam bhedenam jaha aukkaiyattae taheva uvavaeyavvo. Evam jaha apajjattasuhumapudhavi-kkaiyassa gamao bhanio evam pajjattasuhuma-pudhavikaiyassa vi bhaniyavvo, taheva visae thanesu uvavaeyavvo. [apajjattabadarapudhavikkaie nam bhamte?] aheloyakhettanalie bahirille khette samohae? Evam badarapudhavikaiyassa vi apajjattagassa pajjattagassa ya bhaniyavvam. Evam aukkaiyassa chauvvihassa vi bhaniyavvam. Suhumateukkaiyassa duvihassa vi evam cheva. Apajjattabadarateukkaie nam bhamte! Samayakhette samohae, samohanitta je bhavie uddhalogakhettanalie bahirille khette apajjattasuhumapudhavikaiyattae uvavajjittae se nam bhamte! Kaisamaienam viggahenam uvavajjejja? Goyama! Dusamaiena va tisamaiena va chausamaiena va viggahenam uvavajjejja. Se kenatthenam? Attho jaheva rayanappabhae taheva satta sedhio. Evam java– Apajjattabadarateukaie nam bhamte! Samayakhette samohae, samohanitta je bhavie uddhalogakhettanalie bahirille khette pajjattasuhumateukaiyattae uvavajjittae, se nam bhamte? Sesam tam cheva. Apajjattabadarateukkaie nam bhamte! Samayakhette samohae, samohanitta je bhavie samayakhette apajjattabadarateukkaiyattae uvavajjittae, se nam bhamte! Kaisamaienam viggahenam uvavajjejja? Goyama! Egasamaiena va dusamaiena va tisamaiena va viggahenam uvavajjejja. Se kenatthenam? Attho jaheva rayanappabhae taheva satta sedhio. Evam pajjattabadarateukaiyattae vi. Vaukaiesu vanassaikaiesu ya jaha pudha-vikkaiesu uvavaio taheva chaukkaenam bhedenam uvavaeyavvo. Evam pajjattabadarateukaio vi eesu cheva thanesu uvavaeyavvo. Vaukkaiya-vanassaikaiyanam jaheva pudhavikaiyatte uvavao taheva bhaniyavvo. Apajjattasuhumapudhavikaie nam bhamte! Uddhalogakhettanalie bahirille khette samohae, samohanitta je bhavie ahelogakhettanalie bahirille khette apajjattasuhumapudhavikaiyattae uvavajjittae, se nam bhamte! Kaisamaienam? Evam uddhalogakhettanalie bahirille khette samohayanam ahelogakhettanalie bahirille khette uvavajjamtanam so cheva gamao niravaseso bhaniyavvo java badarava-nassaikaio pajjattao badaravanassaikaiesu pajjattaesu uvavaio. Apajjattasuhumapudhavikkaie nam bhamte! Logassa puratthimille charimamte samohae, samohanitta je bhavie logassa puratthimille cheva charimamte apajjattasuhumapudhavikaiyattae uvavajjittae, senam bhamte! Kaisamaienam viggahenam uvavajjejja? Goyama! Egasamaiena va dusamaiena va tisamaiena va chausamaiena va viggahenam uvavajjejja. Se kenatthenam bhamte! Evam vuchchai–egasamaiena va java uvavajjejja? Evam khalu goyama! Mae satta sedhio pannattao, tam jaha–ujjuayata java addhachakkavala. Ujjuayattae sedhie uvavajjamane egasamaienam viggahenam uvavajjejja. Egaovamkae sedhie uvavajjamane dusamaienam viggahenam uvavajjejja. Duhaovamkae sedhie uvavajjamane je bhavie egapayaramsi anusedhim uvavajjittae, se nam tisamaienam viggahenam uvavajjejja. Je bhavie visedhim uvavajjittae, se nam chausamaienam viggahenam uvavajjejja. Se tenatthenam java uvavajjejja. Evam apajjattasuhumapudhavikaio logassa puratthimille charimamte samohae, samohanitta logassa puratthimille cheva charimamte apajjattaesu pajjattaesu suhumapudhavikaiesu, apajjattaesu pajjattaesu suhumaaukaiesu, apajjattaesu pajjattaesu suhumateukaiesu, apajjattaesu pajjattaesu suhuma-vaukaiesu, apajjattaesu pajjattaesu badaravaukaiesu, apajjattaesu pajjattaesu suhumu-vanassaikaiesu, apajjattaesu pajjattaesu ya barasasu vi thanesu eenam cheva kamenam bhaniyavvo. Suhumapudhavikaio pajjattao evam cheva niravaseso barasasu vi thanesu uvavaeyavvo. Evam eenam gamaenam java suhumavanassaikaio pajjattao suhumavanassaikaiesu pajjattaesu cheva bhaniyavvo. Apajjattasuhumapudhavikaie nam bhamte! Logassa puratthimille charimamte samohae, samohanitta je bhavie logassa dahi nille charimamte apajjattasuhumapudhavikaiesu uvavajjittae, se nam bhamte! Kaisamaienam viggahenam uvavajjejja? Goyama! Dusamaiena va tisamaiena va chausamaiena va viggahenam uvavajjejja. Se kenatthenam bhamte! Evam vuchchai? Evam khalu goyama! Mae satta sedhio pannattao, tam jaha–ujjuyayata java addhachakkavala. Egaovamkae sedhie uvavajjamane dusamaienam viggahenam uvavajjejja, duhaovamkae sedhie uvavajjamane je bhavie egapayaramsi anusedhim uvavajjittae, se nam tisamaienam viggahenam uvavajjejja. Je bhavie visedhim uvavajjittae, se nam chausamaienam viggahenam uvavajjejja. Se tenatthenam goyama! Evam eenam gamaenam puratthimille charimamte samohae dahinille charimamte uvavaeyavvo java suhumavanassaikaio pajjattao suhumavanassaikaiesu pajjattaesu cheva. Savvesim dusamaio tisamaio chausamaio viggaho bhaniyavvo. Apajjattasuhumapudhavikaie nam bhamte! Logassa puratthimille charimamte samohae, samohanitta je bhavie logassa pachchatthimille charimamte apajjattasuhumapudhavikaiyattae uvavajjittae, se nam bhamte! Kaisamaienam viggahenam uvavajjejja? Goyama! Egasamaiena va dusamaiena va tisamaiena va chausamaiena va viggahenam uvavajjejja. Se kenatthenam? Evam jaheva puratthimille charimamte samohaya paratthimille cheva charimamte uvavaiya taheva puratthimille charimamte samohaya pachchatthimille charimamte uvavaeyavva savve. Apajjattasuhumapudhavikkaie nam bhamte! Logassa puratthimille charimamte samohae, samohanitta je bhavie logassa uttarille charimamte apajjattasuhumapudhavikaiyattae uvavajjittae, se nam bhamte? Evam jaha puratthimille charimamte samohayao dahinille charimamte uvavaio taha puratthimille samohayao uttarille charimamte uvavaeyavvo. Apajjattasuhumapudhavikkaie nam bhamte! Logassa dahinille charimamte samohae, samohanitta je bhavie logassa dahinille cheva charimamte apajjattasuhumapudhavikaiyattae uvavajjittae? Evam jaha puratthimille samohayao puratthimille cheva uvavaio taheva dahinille samohae dahinille cheva uvavaeyavvo, taheva niravasesam java suhumavanassaikaio pajjattao suhumavanassaikaiesu cheva pajjattaesu dahinille charimamte uvavaio, evam dahinille samohayao pachchatthimille charimamte uvavaeyavvo, navaram–dusamaiya-tisamaiya-chausamaiyaviggaho, sesam taheva. Evam dahinille samohayao uttarille charimamte uvavaeyavvo jaheva satthane taheva. Egasamaiya-dusamaiya-tisamaiya-chausamaiyaviggaho. Puratthimille jaha pachchatthimille, taheva dusamaiya-tisamaiya-chausamaiyaviggaho. Pachchatthimille charimamte samohayanam pachchatthimille cheva uvavajjamananam jaha satthane. Uttarille uvavajjamananam egasamaio viggaho natthi, sesam taheva. Puratthimille jaha satthane, dahinille egasamaio viggaho natthi, sesam tam cheva. Uttarille samohayanam uttarille cheva uvavajjamananam jaha satthane. Uttarille samohayanam puratthimille uvavajjamananam evam cheva, navaram–egasamaio viggaho atthi. Uttarille samohayanam dahinille uvavajjamananam jaha satthane, uttarille samohayanam pachchatthimille uvavajjamananam egasamaio viggaho natthi, sesam taheva java suhumavanassaikaio pajjattao suhumavanassaikaiesu pajjattaesu cheva. Kahi nam bhamte! Badarapudhavikkaiyanam pajjattaganam thana pannatta? Goyama! Satthanenam atthasu pudhavisu jaha thanapade java suhumavanassaikaiya je ya pajjattaga je ya apajjattaga te savve egaviha avisesamananatta savvalogapariyavanna pannatta samanauso! Apajjattasuhumapudhavikaiyanam bhamte! Kati kammappagadio pannattao? Goyama! Attha kammappagadio pannattao, tam jaha–nanavaranijjam java amtaraiyam. Evam chaukkaenam bhedenam jaheva egimdiyasaesu java badaravanassaikaiyanam pajjattaganam. Apajjattasuhumapudhavikkaiya nam bhamte! Kati kammappagadio bamdhamti? Goyama! Sattavihabamdhaga vi, atthavihabamdhaga vi, jaha egimdiyasaesu java pajjattabadara-vanassaikaiya. Apajjattasuhumapudhavikkaiya nam bhamte! Kati kammappagadio vedemti? Goyama! Choddasa kammappagadio vedemti, tam jaha–nanavaranijjam, jaha egimdiyasaesu java purisavedavajjham. Evam java badaravanassaikaiyanam pajjattaganam. Egimdiya nam bhamte! Kao uvavajjamti–kim neraiehimto uvavajjamti? Jaha vakkamtie pudhavikkaiyanam uvavao. Egimdiyanam bhamte! Kai samugghaya pannatta? Goyama! Chattari samugghaya pannatta, tam jaha–vedanasamugghaena java veuvviyasamugghae. Egimdiya nam bhamte! Kim tullatthitiya tullavisesahiyam kammam pakaremti? Tullatthitiya vemaya-visesahiyam kammam pakaremti? Vemayatthitiya tullavisesahiyam kammam pakaremti? Vemayatthitiya vemayavisesahiyam kammam pakaremti? Goyama! Atthegaiya tullatthitiya tullavisesahiyam kammam pakaremti, atthegaiya tullatthitiya vemaya-visesahiyam kammam pakaremti, atthegaiya vemayatthitiya tullavisesahiyam kammam pakaremti, atthegaiya vemayatthitiya vemayavisesahiyam kammam pakaremti. Se kenatthenam bhamte! Evam vuchchai–atthegaiya tullatthitiya java vemaniyavisesahiyam kammam pakaremti? Goyama! Egimdiya chauvviha pannatta, tam jaha–atthegaiya samauya samovavannaga, atthegaiya samauya visamovavannaga, atthegaiya visamauya samovavannaga, atthegaiya visamauya visamo-vavannaga. Tattha nam je te samauya samovavannaga te nam tullatthitiya tullavisesahiyam kammam pakaremti. Tattha nam je te samauya visamovavannaga te nam tullatthitiya vemayavisesahiyam kammam pakaremti. Tattha nam je te visamauya samovavannaga te nam vemayatthitiya tullavisesahiyam kammam pakaremti. Tattha nam je te visamauya visamovavannaga te nam vemayavisesahiyam kammam pakaremti. Se tenatthenam goyama! Java vemayavisesahiyam kammam pakaremti. Sevam bhamte! Sevam bhamte! Tti java viharati.
Sutra Meaning Transliteration : Bhagavan ! Aparyapta sukshma prithvikayika adholoka kshetra nadithi baharana kshetramam samavahata thaine je urdhvaloka kshetra nadina bahya kshetramam aparyapta sukshma prithvi0 upajava yogya hoya to he bhagavan ! Te ketala samayana vigrahathi upaje? Gautama! Trana ke chara samayana. Ema kema kahyum\? Gautama! Aparyapta sukshma prithvi0 adholokanadina baharana kshetramam samavahata thaine urdhvaloka nadina baharana kshetramam aparyapta sukshmaprithvi0 eka pratara anushreni vade upajava yogya hoya. Te trana samaya vigrahathi upaje. Je vishrenie upajava yogya hoya te chara samayika vigrahathi upaje, tethi e kahyum. E pramane paryapta sukshma prithvi0 pana janavu. E rite yavat paryapta sukshma teukayikapane janavu. Bhagavan ! Aparyapta sukshma prithvi0 adholoka yavat samavahata thaine samaya kshetramam aparyapta badarateu0 upajava yogya hoya, te ketala samayana vigrahathi upaje? Gautama! Be ke trana samayana. Ema kema kahyum? Mem sata shreni kahi chhe – rijvayata yavat ardhachakravala. Ekatovakra shrenie upajata be samaya ane duhatovakra shrenie upajata trana samaya vigrahathi upaje chhe, tethi ema kahyum chhe. E pramane paryapta badara teukayikamam utpada kahevo. Vayukaya, vanaspatikayamam bheda chatushkathi, apkayavat utpada kahevo. E rite aparyapta sukshma prithvi0na gamana samana paryapta sukshma0 pana kaheva. Te rite visa sthanamam utpada kahevo. Adholoka kshetra nadina baharana kshetramam samavahata thaine, e pramane badaraprithvikayana aparyapta ane aparyapta pana kaheva. E rite apkayana chare bhedone pana kaheva. Sukshma teukayana bamnena pana gamako. E pramane ja janava. 200 bheda thaya.. Bhagavan ! Aparyapta badara teukaya samayakshetramam samavahata thaine je urdhvaloka nadina bahya kshetramam aparyapta sukshma prithvi0 upajava yogya hoya, te ketala samayana vigrahathi upaje\? Gautama! Be – trana ke chara. Ema kema kahyum\? Ratnaprabhamam kahya mujaba teno artha sata shreni sudhi janavo. Bhagavan ! Aparyapta badara teukayika, samayakshetramam samavahata thaine je urdhvaloka kshetra nadina bahya kshetramam paryapta sukshma teu0 upajava yogya hoya, te0? Badhum purvavat. Bhagavan ! Aparyapta badara teukaya samayakshetramam samavahata thaine samayakshetramam aparyapta badarateu0 upajava yogya hoya, te ketala samayana vigrahathi upaje\? Gautama! Eka – be ke trana samayana. Ema kema? Ratnaprabha mujaba ja sata shreni sudhi badhu kahevu. E pramane badara teukayikapane pana utpada kahevo. Vayukaya ane vanaspatikayamam, prithvikayana utpada maphaka chara bheda vade utpada kahevo. E pramane paryapta badara teu0 pana a ja sthanomam utpada kahevo. Vayukayika ane vanaspatikayamam prithvikayamam kahyo te pramane ja utpada kahevo. Bhagavan ! Aparyapta sukshma prithvi0 urdhvaloka nadithi baharana kshetramam samavahata thaine, adholoka kshetra nadina baharana kshetramam aparyapta sukshma prithvi0 upajava yogya hoya, te ketala samayana0\? Urdhvaloka kshetra nadithi baharana kshetramam samavahata thaine adholoka kshetra nadina baharana kshetramam utpanna thanara samana te gamaka sampurna kahevo yavat badara vanaspatikayika paryaptano badara vanaspatikayika paryaptamam utpada sudhi. Kahevum. Bhagavan ! Aparyapta sukshma prithvikayika, lokana purva charamamte samavahata thaine lokana charamamtamam aparyapta sukshma prithvi0 upajava yogya hoya to ketala samayana vigrahathi upaje? Gautama! Eka, be, trana ke charana. Ema kema kahyum? Gautama! Mem sata shreni kahi chhe – rijvayatathi ardhachakravala. Temam rijvayata shrenithi utpanna thanara eka samaya vigrahathi, ekatovakra shrenithi upajato, be samaya vigrahathi, duhatovakra shrenithi upajato je ekapratara anushrenithi upajava yogya hoya te trana samaya vigrahathi ane vishrenie upajava yogya hoya, te chara samaya vigrahathi utpanna thaya, tethi kahyum. E rite aparyapta sukshma prithvikayika lokana purvacharamamte samavahata thaine lokana pashchima charamamte aparyapta, paryapta sukshma – prithvi0 ayu0 teu0 vayukayikamam badaravayu0 sukshma vanaspatikayikamam a bara sthanomam a ja kramathi kaheva. Aparyapta sukshma prithvikayikano upapata e pramane sampurna bare sthanomam kahevo. E rite a gamaka vade yavat paryata sukshma vanaspatikayikano paryapta sukshma vanaspatikayikamam upapata kahevo. Bhagavan ! Aparyapta sukshmaprithvi0 lokana purva charamamte samavahata thaine je lokana dakshina charamamtamam aparyapta sukshma prithvi0 upajava yogya hoya, te ketala samayana vigrahathi upaje? Gautama! Be, trana ke chara samayana. Ema kema kahyum? Gautama! Mem sata shrenio kahi chhe – rijvayata yavat ardhachakravala. Ekatovakra shrenie upajata be samayika vigraha, duhatovakra shrenie upajata je ekapratara anushrenithi upaje, te trana samayika vigraha, je vishrenie upajava yogya hoya te chara samayika vigraha vade upaje chhe, tethi ema kahyum. E pramane a gamaka vade purva charamamtamam samavahata thaine dakshina charamamtamam utpada kahevo yavat paryapta sukshma vanaspatikayikathi paryapta sukshma vanaspati0mam kahevum. Badhe be, trana ke chara samaya vigraha. Bhagavan ! Aparyapta sukshma prithvikayika lokana purva charamamte samavahata thaine je lokana pashchimi charamamte aparyapta sukshmaprithvi0mam upajava yogya hoya te ketala samayana vigrahathi upaje? Gautama! Eka, be, trana ke chara samayana. Ema kema? E rite jema purva charamamtamam samavahata thaine purva charamamtamam upapata chhe, tema purva charamamtamam samavahata thaine pashchimi charamamtamam sarveno upapata kahevo. Bhagavan ! Aparyapta sukshma prithvikayika lokana purva charamamte samavahata thaine je lokana uttara charamamtamam aparyapta sukshma prithvi0 pane upajava yogya hoya, te0 e rite jema purva charamamtamam samavahata thaine dakshina charamamtamam upapata kahyo, tema a upapata pana kahevo. Bhagavan ! Aparyapta sukshma prithvikayika lokana dakshini charamamtamam samavahata thaine je lokana dakshina ja charamamtamam aparyapta sukshma prithvikayikapane upajava yogya hoya0 e rite jema purvamam samavahata thaine purvamam ja upapata kahyo, tema dakshinamam samavahata thaine dakshinamam ja upapata kahevo. Te pramane ja sampurna yavat paryapta sukshma vanaspatikayikathi paryapta sukshma vanaspatikayikamam, dakshina charamamtamam upapata kahevo, e rite dakshinamam samavahata thai pashchima charamamtamam utpada kahevo. Svasthanamam temaja eka – be – trana – chara samayika vigraha. Purvamam, tema pashchimamam be, trana, chara samayika, pashchimi charamamtamam samavahata thaine pashchimamam ja utpanna thanarane, svasthana mujaba, uttaramam utpanna thanarane eka samayika vigraha nathi. Baki purvavat. Purvamam, svasthana mujaba. Dakshinamam eka samayika vigraha nathi, baki purvavat. Uttaramam samavahata thaine uttaramam ja utpanna thanarane, svasthana mujaba. Uttaramam samavahata thaine purvamam utpanna thanarane purvavat. Vishesha e – eka samayika vigraha nathi. Uttaramam samavahata thaine dakshinamam upajanarane, svasthana mujaba. Uttaramam samavahata thaine pashchimamam upajanarane eka samayika vigraha nathi, baki purvavat yavat sukshma vanaspati kayika paryapto, sukshma vanaspatikayika paryaptamam purvavat. Bhagavan ! Badara prithvikayika paryaptana sthano kyam chhe\? Gautama ! Svasthanamam athe prithvimam, jema sthanapadamam kahya tema, yavat sukshma vanaspatikayika je paryapta ane je aparyapta chhe, te badha eka ja prakarana avishesha ke bhinnata rahita sarvaloka paryapanna kahya chhe. Bhagavan ! Aparyapta sukshma prithvikayikane ketali karmaprakritio kahi chhe\? Gautama! Atha. Jnyanavaraniya yavat amtaraya. E rite chara – chara bhedathi ekendriya shataka mujaba yavat paryapta badara vanaspati0 Bhagavan ! Aparyapta sukshma prithvikayiko ketali karmaprakriti bamdhe\? Gautama! Sata bamdhe ke atha bamdhe, ekendriya shataka anusara yavat paryapta badara vanaspatikayika kahevum. Bhagavan ! Aparyapta sukshma prithvikayika ketali karmaprakriti vede chhe\? Gautama! Chauda. Ekendriya shatakamam kahya mujaba jnyanavaraniya yavat purushavedabadhya, e rite yavat paryapta badara vanaspatikayika. Bhagavan ! Ekendriyo kyamthi avine utpanna thaya0 prashno\? Vyutkramti padana prithvikayikana utpada samana janavu. Bhagavan ! Ekendriyone ketala samudghata chhe\? Gautama! Chara. Vedana samudghata yavat vaikriyasamudghata. Bhagavan ! Ekendriyo shum tulya sthitika hoya te tulya ane visheshadhika karma bamdhe\? Tulya sthitika ekendriya bhinna – visheshadhika karma bamdhe\? Bhinna sthitiko tulya – visheshadhika karma bamdhe\? Bhinna sthitika bhinna – visheshadhika karma bamdhe? Gautama! Ketalaka tulyasthitiko tulyavisheshadhika karma bamdhe yavat ketalaka bhinna sthitiko bhinna – visheshadhika karma bamdhe. Bhagavan ! Ema kema kahyum\? Gautama! Ekendriyo chara bhede chhe – 1. Ketalaka samanayu, samanotpanna, 2. Ketalaka samanayu, vishamotpanna, 3. Ketalaka vishamayu, samanotpanna, 4. Ketalaka vishamayu vishamanotpanna. Temam je pahela bhamgavala tulyasthitika chhe, tulyavisheshadhika karma bamdhe chhe, bija chhe te tulya sthitika, bhinna – visheshadhika karma bamdhe chhe, trija chhe te bhinnasthitika, tulya – visheshadhika karma bamdhe chhe, je chotha chhe te bhinnasthitika, bhinna – visheshadhika karma bamdhe chhe. Tethi Bhagavan ! Te ema ja chhe, ema ja chhe, yavat vichare chhe.