Sutra Navigation: Bhagavati ( ભગવતી સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1104533
Scripture Name( English ): Bhagavati Translated Scripture Name : ભગવતી સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

शतक-३४ एकेन्द्रिय

शतक-शतक-१

 Translated Chapter :

શતક-૩૪ એકેન્દ્રિય

શતક-શતક-૧
Section : उद्देशक-१ Translated Section : ઉદ્દેશક-૧
Sutra Number : 1033 Category : Ang-05
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] कइविहा णं भंते! एगिंदिया पन्नत्ता? गोयमा! पंचविहा एगिंदिया पन्नत्ता, तं जहा–पुढविक्काइया जाव वणस्सइकाइया। एवमेते चउक्कएणं भेदेणं भाणियव्वा जाव वणस्सइकाइया। अपज्जत्तासुहुमपुढविकाइए णं भंते! इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए पुरत्थिमिल्ले चरिमंते समोहए, समोहणित्ता जे भविए इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए पच्चत्थिमिल्ले चरिमंते अपज्जत्ता-सुहुम-पुढविकाइयत्ताए उववज्जित्तए, से णं भंते! कइसमएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा? गोयमा! एगसमइएण वा दुसमइएण वा तिसमइएण वा विग्गहेणं उववज्जेज्जा। से केणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चइ–एगसमइएण वा दुसमइएण वा जाव उववज्जेज्जा? एवं खलु गोयमा! मए सत्त सेढीओ पन्नत्ताओ, तं जहा–उज्जुयायता सेढी, एगओवंका, दुहओवंका, एगओखहा, दुहओखहा, चक्कवाला, अद्धचक्कवाला। उज्जुआयताए सेढीए उववज्जमाणे एगसमइएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा। एगओवंकाए सेढीए उववज्जमाणे दुसमइएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा। दुहओवंकाए सेढीए उववज्जमाणे तिसमइएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा। से तेणट्ठेणं गोयमा! जाव उववज्जेज्जा। अपज्जत्तासुहुमपुढविकाइए णं भंते! इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए पुरत्थिमिल्ले चरिमंते समोहए, समोहणित्ता जे भविए इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए पच्चत्थिमिल्ले चरिमंते पज्जत्तासुहुम-पुढविकाइयत्ताए उववज्जित्तए, से णं भंते! कइसमइएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा? गोयमा! एगसमइएण वा सेसं तं चेव जाव से तेणट्ठेणं गोयमा! एवं वुच्चइ–एगसमइएणं वा दुसमइएण वा तिसमइएण वा विग्गहेणं उववज्जेज्जा। एवं अपज्जत्तासुहुमपुढविकाइओ पुरत्थिमिल्ले चरिमंते समोहणावेत्ता पच्चत्थिमिल्ले चरिमंते बादरपुढविकाइएसु अपज्जत्तएसु उववाएयव्वो, ताहे तेसु चेव पज्जत्तएसु। एवं आउक्काइएसु चत्तारि आलावगा सुहुमेहिं अपज्जत्तएहिं, ताहे पज्जत्तएहिं, बादरेहिं अपज्जत्तएहिं, ताहे पज्जत्तएहिं उववाएयव्वो। एवं चेव सुहुमतेउकाइएहिं वि अपज्जत्तएहिं ताहे पज्जत्तएहिं उववाएयव्वो। अपज्जत्तासुहुमपुढविक्काइए णं भंते! इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए पुरत्थिमिल्ले चरिमंते समोहए, समोहणित्ता जे भविए मनुस्सखेत्ते अपज्जत्ताबादरतेउकाइयत्ताए उववज्जित्तए, से णं भंते! कइसमइएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा? सेसं तं चेव। एवं पज्जत्ताबादरतेउक्काइयत्ताए उववाएयव्वो। वाउक्काइएसु सुहुमबादरेसु जहा आउक्काइएसु उववाइओ तहा उववाएयव्वो। एवं वणस्सइकाइएसु वि। पज्जत्तासुहुमपुढविक्काइए णं भंते! इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए? एवं पज्जत्तासुहुमपुढविक्काइओ वि पुरत्थिमिल्ले चरिमंते समोहणावेत्ता एएणं चेव कमेणं एएसु चेव वीससु ठाणेसु उववाएयव्वो जाव बादरवणस्सइकाइएसु पज्जत्तएसु वि। एवं अपज्जत्ताबादर-पुढविकाइओ वि। एवं पज्जत्ताबादर-पुढविकाइओ वि। एवं आउकाइओ वि चउसु वि गमएसु पुरत्थिमिल्ले चरिमंते समोहए, एयाए चेव वत्तव्वयाए एएसु चेव वीसइठाणेसु उववाएयव्वो। सुहुमतेउकाइओ वि अपज्जत्तओ पज्जत्तओ य एएसु चेव वीसाए ठाणेसु उववाएयव्वो। अपज्जत्ताबादरतेउक्काइए णं भंते! मनुस्सखेत्ते समोहए, समोहणित्ता जे भविए इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए पच्चत्थिमिल्ले चरिमंते अपज्जत्तासुहुमपुढविक्काइयत्ताए उववज्जित्तए, से णं भंते! कइसमइएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा? सेसं तहेव जाव से तेणट्ठेणं। एवं पुढविक्काइएसु चउविहेसु वि उववाएयव्वो, एवं आउकाइएसु चउविहेसु वि, तेउकाइएसु सुहुमेसु अपज्जत्तएसु पज्जत्तएसु य एवं चेव उववाएयव्वो। अपज्जत्ताबादरतेउक्काइए णं भंते! मनुस्सखेत्ते समोहए, समोहणित्ता जे भविए मनुस्सखेत्ते अपज्जत्ताबादरतेउक्काइयत्ताए उववज्जित्तए, से णं भंते! कतिसमइएणं? सेसं तं चेव। एवं पज्जत्ताबादरतेउक्काइयत्ताए वि उववाएयव्वो। वाउकाइयत्ताए य वणस्सइकाइयत्ताए य जहा पुढविकाइएसु तहेव चउक्कएणं भेदेणं उववाएयव्वो। एवं पज्जत्ताबादरतेउकाइयो वि समयखेत्ते समोहणावेत्ता एएसु चेव वीसाए ठाणेसु उववाएयव्वो। जहेव अपज्जत्तओ उववाइओ, एवं सव्वत्थ वि बादरतेउकाइया अपज्जत्तगा य पज्जत्तगा य समयखेत्ते उववाएयव्वा समोहणावेयव्वा वि। वाउक्काइया वणस्सइकाइया य जहा पुढविक्काइया तहेव चउक्कएणं भेदेणं उववाएयव्वा जाव– पज्जत्ताबादरवणस्सइकाइए णं भंते! इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए पुरत्थिमिल्ले चरिमंते समोहए, समोहणित्ता जे भविए इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए पच्चत्थिमिल्ले चरिमंते पज्जत्ताबादर-वणस्सइकाइयत्ताए उववज्जित्तए, से णं भंते! कतिसमइएणं? सेसं तहेव जाव से तेणट्ठेणं। अपज्जत्तासुहुमपुढविक्काइए णं भंते! इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए पच्चत्थिमिल्लं चरिमंते समोहए, समोहणित्ता जे भविए इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए पुरत्थिमिल्ले चरिमंते अपज्जत्तासुहुम-पुढविकाइयत्ताए उववज्जित्तए, से णं भंते! कइसमइएणं? सेसं तहेव निरवसेसं। एवं जहेव पुरत्थिमिल्ले चरिमंते सव्वपदेसु वि समोहया पच्चत्थिमिल्ले चरिमंते समयखेत्ते य उववाइया, जे य समयखेत्त समोहया पच्चत्थिमिल्ले चरिमंते समयखेत्ते य उववाइया, एवं एएणं चेव कमेणं पच्चत्थिमिल्ले चरिमंते समयखेत्ते य समोहया पुरत्थिमिल्ले चरिमंते समयखेत्ते य उववाएयव्वा तेणेव गमएणं। एवं एएणं गमएणं दाहिणिल्ले चरिमंते समोहयाणं उत्तरिल्ले चरिमंते समयखेत्ते य उववाओ। एवं चेव उत्तरिल्ले चरिमंते समयखेत्ते य समोहया दाहिणिल्ले चरिमंते समयखेत्ते य उववाएयव्वा तेणेव गमएणं। अपज्जत्तासुहुमपुढविकाइए णं भंते! सक्करप्पभाए पुढवीए पुरत्थिमिल्ले चरिमंते समोहए, समोहणित्ता जे भविए सक्करप्पभाए पुढवीए पच्चत्थिमिल्ले चरिमंते अपज्जत्तासुहुमपुढवि-काइयत्ताए उववज्जित्तए? एवं जहेव रयणप्पभाए जाव से तेणट्ठेणं। एवं एएणं कमेणं जाव पज्जत्तएसु सुहुमतेउकाइएसु। अपज्जत्तासुहुमपुढविक्काइए णं भंते! सक्करप्पभाए पुढवीए पुरत्थिमिल्ले चरिमंते समोहए, समोहणित्ता जे भविए समयखेत्ते अपज्जत्ताबादरतेउक्काइयत्ताए उववज्जित्तए, से णं भंते! कतिसमइएणं–पुच्छा। गोयमा! दुसमइएण वा तिसमइएण वा विग्गहेणं उववज्जेज्जा। से केणट्ठेणं? एवं खलु गोयमा! मए सत्त सेढीओ पन्नत्ताओ, तं जहा–उज्जुयायता जाव अद्धचक्कवाला। एगओवंकाए सेढीए उववज्जमाणे दुसमइएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा। दुहओवंकाए सेढीए उववज्जमाणे तिसमइएणं विग्गहेणं उववज्जेज्जा। से तेणट्ठेणं। एवं पज्जत्तएसु वि बादरतेउक्काइएसु। सेसं जहा रयणप्पभाए। जे वि बादरतेउकाइया अपज्जत्तगा य पज्जत्तगा य समयखेत्ते समोहणित्ता दोच्चाए पुढवीए पच्चत्थिमिल्ले चरिमंते पुढविकाइएसु चउव्विहेसु, आउक्काइएसु चउव्विहेसु, तेउकाइएसु दुविहेसु, वाउकाइएसु चउव्विहेसु, वणस्सइकाइएसु चउव्विहेसु उववज्जंति, ते वि एवं चेव दुसमइएण वा तिसमइएण वा विग्गहेणं उववाएयव्वा। बादर तेउक्काइया अपज्जत्तगा य पज्जत्तगा य जाहे तेसु चेव उववज्जंति ताहे जहेव रयणप्पभाए तहेव एगसमइय-दुसमइय-तिसमइयवि-ग्गहा भाणियव्वा, सेसं जहेव रयणप्पभाए तहेव निरवसेसं। जहा सक्करप्पभाए वत्तव्वया भणिया एवं जाव अहेसत्तमाए भाणियव्वा
Sutra Meaning : ભગવન્‌ ! એકેન્દ્રિયો કેટલા ભેદે છે ? ગૌતમ! પાંચ ભેદે છે – પૃથ્વીકાયિક યાવત્‌ વનસ્પતિકાયિક. આ રીતે આ ભેદ ચતુષ્ક કહેવા. ભગવન્‌ ! અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિક આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીની પૂર્વદિશાના ચરમાંતમાં સમુદ્‌ઘાતથી મરીને, જે આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીના પશ્ચિમ ચરમાંતમાં અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિકપણે ઉપજવા યોગ્ય હોય, તે હે ભગવન્‌ ! કેટલા સમયના વિગ્રહથી ઉપજે ? ગૌતમ! એક, બે કે ત્રણ સમયિક વિગ્રહ વડે ઉપજે. ભગવન્‌ ! એમ કેમ કહ્યું? ગૌતમ! મેં સાત શ્રેણીઓ કહી છે – ઋજુવાયતા, એકતોવક્રા, દુહતોવક્રા, એકતોખા, દુહતોખા, ચક્રવાલા, અર્ધચક્રવાલા શ્રેણી. તેમાં – ઋજ્વાયતા શ્રેણીએ ઉપજનાર એક સમયિક વિગ્રહથી ઉપજે. એકતોવક્રા શ્રેણીએ ઉપજનાર બે સમયિક વિગ્રહથી ઉપજે. ઉભયતોવક્રા શ્રેણી વડે ઉપજનાર ત્રિસમયિક વિગ્રહ વડે ઉપજે. તેથી હે ગૌતમ! એમ કહ્યું. ભગવન્‌ ! અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિક આ રત્નપ્રભાના પૂર્વ ચરમાંતમાં સમવહત થઈને જે આ રત્નપ્રભાના પશ્ચિમ ચરમાંતમાં પર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિકપણે ઉપજે, તો હે ભગવન્‌ ! તે કેટલા સમયના વિગ્રહથી ઉપજે ? ગૌતમ! એકસમયિક૦ બાકી પૂર્વવત્‌ યાવત્‌ તેથી કહ્યું કે યાવત્‌ વિગ્રહથી ઉપજે છે. આ પ્રમાણે અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મપૃથ્વીકાયિક પૂર્વ ચરમાંતમાં સમવહત થઈને પશ્ચિમ ચરમાંતમાં બાદર પૃથ્વીકાયિકમાં અપર્યાપ્તામાં ઉપજે. તે જ પૂર્વવત્‌ પર્યાપ્તામાં કહેવુ. એ પ્રમાણે અપ્‌કાયિકમાં ચાર આલાવા કહેવા – ૧. સૂક્ષ્મ અપર્યાપ્તા, ૨. સૂક્ષ્મ પર્યાપ્તા, ૩. બાદર અપર્યાપ્તા, ૪. બાદર પર્યાપ્તાનો ઉપપાત કહેવો. એ પ્રમાણે સૂક્ષ્મ તેઉકાયિકના બંને ઉપપાત કહેવા. ભગવન્‌ ! અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિક, આ રત્નપ્રભાના પૂર્વ ચરમાંતમાં સમવહત થઈને જે મનુષ્ય ક્ષેત્રમાં અપર્યાપ્ત બાદર તેઉકાયિકપણે ઉપજવા યોગ્ય હોય, તે હે ભગવન્‌ ! કેટલા સમયના વિગ્રહથી ઉપજે ? બાકી પૂર્વવત્‌. એ રીતે પર્યાપ્ત બાદર તેઉકાયિકપણે ઉત્પાદ કહેવો. વાયુકાયિક સૂક્ષ્મબાદરમાં, અપ્‌કાયિકના ઉપપાત સમાન ઉત્પાદ કહેવો. એ પ્રમાણે વનસ્પતિકાયિકમાં પણ કહેવું. ૨૦ ભેદ થયા. ભગવન્‌ ! પર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિક, આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીના ઈત્યાદિ? પર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિક પણ પૂર્વ ચરમાંતમાં સમવહત થઈને આ જ ક્રમ વડે આ જ વીશ સ્થાનોમાં બાદર પર્યાપ્ત વનસ્પતિકાયિક સુધી ઉપપાત કહેવો ૪૦ ભેદ.. એ રીતે અપર્યાપ્ત બાદર પૃથ્વીકાયિક પણ કહેવા. ૬૦ ભેદ. એ રીતે અપર્યાપ્ત બાદર પૃથ્વીકાયિક પણ કહેવા ૮૦ ભેદ.. એ પ્રમાણે અપ્‌કાયિક પણ ચારે ગમકમાં પૂર્વ ચરમાંતથી સમવહત થઈને આ જ વક્તવ્યતાથી પૂર્વોક્ત વીશ સ્થાનોમાં ઉપપાત કહેવો ૧૬૦ ભેદ.. અપર્યાપ્ત અને પર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ તેઉકાયિકોનો આ વીશ સ્થાનોમાં ઉપપાત કહેવો. ભગવન્‌ ! અપર્યાપ્ત બાદર તેઉકાયિક, મનુષ્ય ક્ષેત્રમાં સમવહત થઈને આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીના પશ્ચિમ ચરમાંતમાં અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિકપણે ઉપજાવ યોગ્ય હોય, તો હે ભગવન્‌ ! તે કેટલા સમયના વિગ્રહથી ઉપજે? બધું જ પૂર્વવત્‌. યાવત્‌ તેથી આમ કહ્યું. આ પ્રમાણે ચારે પ્રકારના – પૃથ્વીકાયિકમાં, એ રીતે અપ્‌કાયમાં પૂર્વવત્‌ ઉપપાત કહેવો. અપર્યાપ્ત – પર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ તેઉકાયિકમાં એ પ્રમાણે જ ઉપપાત કહેવો. ભગવન્‌ ! અપર્યાપ્ત બાદર તેઉકાયિક મનુષ્ય ક્ષેત્રમાં સમવહત થઈને. જે મનુષ્ય ક્ષેત્રમાં અપર્યાપ્ત બાદર તેઉકાયિકપણે ઉપજવા યોગ્ય હોય, તે હે ભગવન્‌ ! કેટલા સમયના વિગ્રહથી ઉપજે? બધું પૂર્વવત્‌. એ રીતે પર્યાપ્ત બાદર તેઉકાયિકપણે પણ ઉપપાત કહેવો. વાયુકાયિકપણે અને વનસ્પતિકાયિકપણે, પૃથ્વીકાયિકના ઉપપાત સમાન ચાર ભેદ વડે ઉપપાત કહેવો. એ રીતે પર્યાપ્ત બાદર તેઉકાયિક પણ સમયક્ષેત્રમાં સમવહત થઈને આ જ વીશ સ્થાનોમાં ઉપપાત કહેવો જેમ અપર્યાપ્તાનો કહ્યો. એ રીતે સર્વત્ર પણ બાદર તેઉકાયિક અપર્યાપ્તા અને પર્યાપ્તાનો સમયક્ષેત્રમાં ઉત્પાદ અને સમુદ્‌ઘાત કહેવો. ૨૪૦ ભેદ.. વાયુકાયિક અને વનસ્પતિકાયિકને પૃથ્વીકાયિકવત્‌ ભેદ ચતુષ્ક વડે ઉપપાત કહેવો યાવત્‌ પર્યાપ્તા. ૪૦૦ ભેદ.. ભગવન્‌ ! બાદર વનસ્પતિકાયિક. આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીના પૂર્વી ચરમાંતમાં સમવહત થઈને જે આ રત્નપ્રભાના પશ્ચિમી ચરમાંતમાં પર્યાપ્ત બાદર વનસ્પતિકાયિકપણે ઉપજવા યોગ્ય હોય, તે કેટલા સમયના વિગ્રહથી? બધું પૂર્વવત્‌. ભગવન્‌ ! અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મપૃથ્વી૦ આ રત્નપ્રભાના પશ્ચિમ ચરમાંતમાં સમવહત થઈ જે આ રત્નપ્રભાના પૂર્વી ચરમાંતમાં અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વી૦ ઉપજવા યોગ્ય હોય તે કેટલા સમયના વિગ્રહથી? પૂર્વવત્‌. એ પ્રમાણે જેમ પૂર્વ ચરમાંતમાં સર્વે પદોમાં સહવહત થઈને પશ્ચિમી ચરમાંતમાં સમયક્ષેત્રમાં ઉપપાતિક અને જે સમયક્ષેત્રમાં સમવહત પશ્ચિમી ચરમાંતમાં સમયક્ષેત્રમાં ઉપપાતિક એ રીતે આ ક્રમથી પશ્ચિમી ચરમાંતમાં સમવહત થઈ પૂર્વી ચરમાંતમાં સમયક્ષેત્રમાં ઉપપાત તે જ ગમક વડે કહેવો. એ પ્રમાણે આ જ ગમક વડે દક્ષિણી ચરમાંતે સમવહત થઈને ઉત્તરિલ્લ ચરમાંતમાં સમયક્ષેત્રમાં ઉપપાત, એ પ્રમાણે ઉત્તરીય ચરમાંતે અને મનુષ્યક્ષેત્રમાં સમવહત થઈને દક્ષિણી ચરમાંતમાં અને સમયક્ષેત્રમાં ઉપપાત તે જ ગમક વડે કહેવો. ભગવન્‌ ! અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિક શર્કરાપ્રભાના પૂર્વી ચરમાંતમાં સમવહત થઈને શર્કરાપ્રભાના પશ્ચિમી ચરમાંતમાં અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વી૦ ઉપજવા યોગ્ય હોય૦? રત્નપ્રભામાં કહ્યા મુજબ કહેવું. એ રીતે આ ક્રમ વડે યાવત્‌ પર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ તેઉકાયિકોમાં કહેવું. ભગવન્‌ ! અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિક શર્કરાપ્રભાના પૂર્વી ચરમાંતમાં સમવહત થઈને સમય ક્ષેત્રમાં અપર્યાપ્ત બાદર તેઉકાયિકપણે ઉપજવા યોગ્ય હોય, તે કેટલા સમયના૦? બે કે ત્રણ સમયના વિગ્રહથી ઉપજે. એમ કેમ કહ્યું? ગૌતમ! મેં સાત શ્રેણી કહી છે – ઋજ્વાયતા યાવત્‌ અર્ધ ચક્રવાલા. એકતોવક્રા શ્રેણીથી ઉપજનાર બે સમયિક વિગ્રહથી ઉપજે, દુહતોવક્રા શ્રેણીથી ઉપજનાર ત્રિસમયિક વિગ્રહથી ઉત્પન્ન થાય. તેથી૦ એ પ્રમાણે બાદરતેજસ્કાયિકમાં કહેવું. બાકી રત્નપ્રભાવત્‌. જે બાદર તેઉકાયિકના અપર્યાપ્તા અને પર્યાપ્તાઓ મનુષ્ય ક્ષેત્રમાં સમવહત થઈને બીજી પૃથ્વીના પશ્ચિમી ચરમાંતમાં ચતુર્વિધ પૃથ્વીકાયિકમાં, ચતુર્વિધ અપ્‌કાયિકમાં, દ્વિવિધ તેઉકાયિકમાં, ચતુર્વિધ વાયુકાયિકમાં, ચતુર્વિધ વનસ્પતિકાયિકમાં ઉપજે છે તેનો પણ આ રીતે બે કે ત્રણ સમયના વિગ્રહથી ઉત્પાદ કહેવો. પર્યાપ્ત, અપર્યાપ્ત બાદર તેઉકાયિક જે તેમાં જ ઉપજે તો રત્નપ્રભા સમાન એક – બે – ત્રણ સમયિક વિગ્રહ કહેવો, બાકી રત્નપ્રભા મુજબ બધુ જાણવુ. શર્કરાપ્રભા માફક અધઃસપ્તમી સુધી કથન કરવું.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] kaiviha nam bhamte! Egimdiya pannatta? Goyama! Pamchaviha egimdiya pannatta, tam jaha–pudhavikkaiya java vanassaikaiya. Evamete chaukkaenam bhedenam bhaniyavva java vanassaikaiya. Apajjattasuhumapudhavikaie nam bhamte! Imise rayanappabhae pudhavie puratthimille charimamte samohae, samohanitta je bhavie imise rayanappabhae pudhavie pachchatthimille charimamte apajjatta-suhuma-pudhavikaiyattae uvavajjittae, se nam bhamte! Kaisamaenam viggahenam uvavajjejja? Goyama! Egasamaiena va dusamaiena va tisamaiena va viggahenam uvavajjejja. Se kenatthenam bhamte! Evam vuchchai–egasamaiena va dusamaiena va java uvavajjejja? Evam khalu goyama! Mae satta sedhio pannattao, tam jaha–ujjuyayata sedhi, egaovamka, duhaovamka, egaokhaha, duhaokhaha, chakkavala, addhachakkavala. Ujjuayatae sedhie uvavajjamane egasamaienam viggahenam uvavajjejja. Egaovamkae sedhie uvavajjamane dusamaienam viggahenam uvavajjejja. Duhaovamkae sedhie uvavajjamane tisamaienam viggahenam uvavajjejja. Se tenatthenam goyama! Java uvavajjejja. Apajjattasuhumapudhavikaie nam bhamte! Imise rayanappabhae pudhavie puratthimille charimamte samohae, samohanitta je bhavie imise rayanappabhae pudhavie pachchatthimille charimamte pajjattasuhuma-pudhavikaiyattae uvavajjittae, se nam bhamte! Kaisamaienam viggahenam uvavajjejja? Goyama! Egasamaiena va sesam tam cheva java se tenatthenam goyama! Evam vuchchai–egasamaienam va dusamaiena va tisamaiena va viggahenam uvavajjejja. Evam apajjattasuhumapudhavikaio puratthimille charimamte samohanavetta pachchatthimille charimamte badarapudhavikaiesu apajjattaesu uvavaeyavvo, tahe tesu cheva pajjattaesu. Evam aukkaiesu chattari alavaga suhumehim apajjattaehim, tahe pajjattaehim, badarehim apajjattaehim, tahe pajjattaehim uvavaeyavvo. Evam cheva suhumateukaiehim vi apajjattaehim tahe pajjattaehim uvavaeyavvo. Apajjattasuhumapudhavikkaie nam bhamte! Imise rayanappabhae pudhavie puratthimille charimamte samohae, samohanitta je bhavie manussakhette apajjattabadarateukaiyattae uvavajjittae, se nam bhamte! Kaisamaienam viggahenam uvavajjejja? Sesam tam cheva. Evam pajjattabadarateukkaiyattae uvavaeyavvo. Vaukkaiesu suhumabadaresu jaha aukkaiesu uvavaio taha uvavaeyavvo. Evam vanassaikaiesu vi. Pajjattasuhumapudhavikkaie nam bhamte! Imise rayanappabhae pudhavie? Evam pajjattasuhumapudhavikkaio vi puratthimille charimamte samohanavetta eenam cheva kamenam eesu cheva visasu thanesu uvavaeyavvo java badaravanassaikaiesu pajjattaesu vi. Evam apajjattabadara-pudhavikaio vi. Evam pajjattabadara-pudhavikaio vi. Evam aukaio vi chausu vi gamaesu puratthimille charimamte samohae, eyae cheva vattavvayae eesu cheva visaithanesu uvavaeyavvo. Suhumateukaio vi apajjattao pajjattao ya eesu cheva visae thanesu uvavaeyavvo. Apajjattabadarateukkaie nam bhamte! Manussakhette samohae, samohanitta je bhavie imise rayanappabhae pudhavie pachchatthimille charimamte apajjattasuhumapudhavikkaiyattae uvavajjittae, se nam bhamte! Kaisamaienam viggahenam uvavajjejja? Sesam taheva java se tenatthenam. Evam pudhavikkaiesu chauvihesu vi uvavaeyavvo, evam aukaiesu chauvihesu vi, teukaiesu suhumesu apajjattaesu pajjattaesu ya evam cheva uvavaeyavvo. Apajjattabadarateukkaie nam bhamte! Manussakhette samohae, samohanitta je bhavie manussakhette apajjattabadarateukkaiyattae uvavajjittae, se nam bhamte! Katisamaienam? Sesam tam cheva. Evam pajjattabadarateukkaiyattae vi uvavaeyavvo. Vaukaiyattae ya vanassaikaiyattae ya jaha pudhavikaiesu taheva chaukkaenam bhedenam uvavaeyavvo. Evam pajjattabadarateukaiyo vi samayakhette samohanavetta eesu cheva visae thanesu uvavaeyavvo. Jaheva apajjattao uvavaio, evam savvattha vi badarateukaiya apajjattaga ya pajjattaga ya samayakhette uvavaeyavva samohanaveyavva vi. Vaukkaiya vanassaikaiya ya jaha pudhavikkaiya taheva chaukkaenam bhedenam uvavaeyavva java– Pajjattabadaravanassaikaie nam bhamte! Imise rayanappabhae pudhavie puratthimille charimamte samohae, samohanitta je bhavie imise rayanappabhae pudhavie pachchatthimille charimamte pajjattabadara-vanassaikaiyattae uvavajjittae, se nam bhamte! Katisamaienam? Sesam taheva java se tenatthenam. Apajjattasuhumapudhavikkaie nam bhamte! Imise rayanappabhae pudhavie pachchatthimillam charimamte samohae, samohanitta je bhavie imise rayanappabhae pudhavie puratthimille charimamte apajjattasuhuma-pudhavikaiyattae uvavajjittae, se nam bhamte! Kaisamaienam? Sesam taheva niravasesam. Evam jaheva puratthimille charimamte savvapadesu vi samohaya pachchatthimille charimamte samayakhette ya uvavaiya, je ya samayakhetta samohaya pachchatthimille charimamte samayakhette ya uvavaiya, evam eenam cheva kamenam pachchatthimille charimamte samayakhette ya samohaya puratthimille charimamte samayakhette ya uvavaeyavva teneva gamaenam. Evam eenam gamaenam dahinille charimamte samohayanam uttarille charimamte samayakhette ya uvavao. Evam cheva uttarille charimamte samayakhette ya samohaya dahinille charimamte samayakhette ya uvavaeyavva teneva gamaenam. Apajjattasuhumapudhavikaie nam bhamte! Sakkarappabhae pudhavie puratthimille charimamte samohae, samohanitta je bhavie sakkarappabhae pudhavie pachchatthimille charimamte apajjattasuhumapudhavi-kaiyattae uvavajjittae? Evam jaheva rayanappabhae java se tenatthenam. Evam eenam kamenam java pajjattaesu suhumateukaiesu. Apajjattasuhumapudhavikkaie nam bhamte! Sakkarappabhae pudhavie puratthimille charimamte samohae, samohanitta je bhavie samayakhette apajjattabadarateukkaiyattae uvavajjittae, se nam bhamte! Katisamaienam–puchchha. Goyama! Dusamaiena va tisamaiena va viggahenam uvavajjejja. Se kenatthenam? Evam khalu goyama! Mae satta sedhio pannattao, tam jaha–ujjuyayata java addhachakkavala. Egaovamkae sedhie uvavajjamane dusamaienam viggahenam uvavajjejja. Duhaovamkae sedhie uvavajjamane tisamaienam viggahenam uvavajjejja. Se tenatthenam. Evam pajjattaesu vi badarateukkaiesu. Sesam jaha rayanappabhae. Je vi badarateukaiya apajjattaga ya pajjattaga ya samayakhette samohanitta dochchae pudhavie pachchatthimille charimamte pudhavikaiesu chauvvihesu, aukkaiesu chauvvihesu, teukaiesu duvihesu, vaukaiesu chauvvihesu, vanassaikaiesu chauvvihesu uvavajjamti, te vi evam cheva dusamaiena va tisamaiena va viggahenam uvavaeyavva. Badara teukkaiya apajjattaga ya pajjattaga ya jahe tesu cheva uvavajjamti tahe jaheva rayanappabhae taheva egasamaiya-dusamaiya-tisamaiyavi-ggaha bhaniyavva, sesam jaheva rayanappabhae taheva niravasesam. Jaha sakkarappabhae vattavvaya bhaniya evam java ahesattamae bhaniyavva
Sutra Meaning Transliteration : Bhagavan ! Ekendriyo ketala bhede chhe\? Gautama! Pamcha bhede chhe – prithvikayika yavat vanaspatikayika. A rite a bheda chatushka kaheva. Bhagavan ! Aparyapta sukshma prithvikayika a ratnaprabha prithvini purvadishana charamamtamam samudghatathi marine, je a ratnaprabha prithvina pashchima charamamtamam aparyapta sukshma prithvikayikapane upajava yogya hoya, te he bhagavan ! Ketala samayana vigrahathi upaje\? Gautama! Eka, be ke trana samayika vigraha vade upaje. Bhagavan ! Ema kema kahyum? Gautama! Mem sata shrenio kahi chhe – rijuvayata, ekatovakra, duhatovakra, ekatokha, duhatokha, chakravala, ardhachakravala shreni. Temam – Rijvayata shrenie upajanara eka samayika vigrahathi upaje. Ekatovakra shrenie upajanara be samayika vigrahathi upaje. Ubhayatovakra shreni vade upajanara trisamayika vigraha vade upaje. Tethi he gautama! Ema kahyum. Bhagavan ! Aparyapta sukshma prithvikayika a ratnaprabhana purva charamamtamam samavahata thaine je a ratnaprabhana pashchima charamamtamam paryapta sukshma prithvikayikapane upaje, to he bhagavan ! Te ketala samayana vigrahathi upaje\? Gautama! Ekasamayika0 baki purvavat yavat tethi kahyum ke yavat vigrahathi upaje chhe. A pramane aparyapta sukshmaprithvikayika purva charamamtamam samavahata thaine pashchima charamamtamam badara prithvikayikamam aparyaptamam upaje. Te ja purvavat paryaptamam kahevu. E pramane apkayikamam chara alava kaheva – 1. Sukshma aparyapta, 2. Sukshma paryapta, 3. Badara aparyapta, 4. Badara paryaptano upapata kahevo. E pramane sukshma teukayikana bamne upapata kaheva. Bhagavan ! Aparyapta sukshma prithvikayika, a ratnaprabhana purva charamamtamam samavahata thaine je manushya kshetramam aparyapta badara teukayikapane upajava yogya hoya, te he bhagavan ! Ketala samayana vigrahathi upaje\? Baki purvavat. E rite paryapta badara teukayikapane utpada kahevo. Vayukayika sukshmabadaramam, apkayikana upapata samana utpada kahevo. E pramane vanaspatikayikamam pana kahevum. 20 bheda thaya. Bhagavan ! Paryapta sukshma prithvikayika, a ratnaprabha prithvina ityadi? Paryapta sukshma prithvikayika pana purva charamamtamam samavahata thaine a ja krama vade a ja visha sthanomam badara paryapta vanaspatikayika sudhi upapata kahevo 40 bheda.. E rite aparyapta badara prithvikayika pana kaheva. 60 bheda. E rite aparyapta badara prithvikayika pana kaheva 80 bheda.. E pramane apkayika pana chare gamakamam purva charamamtathi samavahata thaine a ja vaktavyatathi purvokta visha sthanomam upapata kahevo 160 bheda.. Aparyapta ane paryapta sukshma teukayikono a visha sthanomam upapata kahevo. Bhagavan ! Aparyapta badara teukayika, manushya kshetramam samavahata thaine a ratnaprabha prithvina pashchima charamamtamam aparyapta sukshma prithvikayikapane upajava yogya hoya, to he bhagavan ! Te ketala samayana vigrahathi upaje? Badhum ja purvavat. Yavat tethi ama kahyum. A pramane chare prakarana – prithvikayikamam, e rite apkayamam purvavat upapata kahevo. Aparyapta – paryapta sukshma teukayikamam e pramane ja upapata kahevo. Bhagavan ! Aparyapta badara teukayika manushya kshetramam samavahata thaine. Je manushya kshetramam aparyapta badara teukayikapane upajava yogya hoya, te he bhagavan ! Ketala samayana vigrahathi upaje? Badhum purvavat. E rite paryapta badara teukayikapane pana upapata kahevo. Vayukayikapane ane vanaspatikayikapane, prithvikayikana upapata samana chara bheda vade upapata kahevo. E rite paryapta badara teukayika pana samayakshetramam samavahata thaine a ja visha sthanomam upapata kahevo jema aparyaptano kahyo. E rite sarvatra pana badara teukayika aparyapta ane paryaptano samayakshetramam utpada ane samudghata kahevo. 240 bheda.. Vayukayika ane vanaspatikayikane prithvikayikavat bheda chatushka vade upapata kahevo yavat paryapta. 400 bheda.. Bhagavan ! Badara vanaspatikayika. A ratnaprabha prithvina purvi charamamtamam samavahata thaine je a ratnaprabhana pashchimi charamamtamam paryapta badara vanaspatikayikapane upajava yogya hoya, te ketala samayana vigrahathi? Badhum purvavat. Bhagavan ! Aparyapta sukshmaprithvi0 a ratnaprabhana pashchima charamamtamam samavahata thai je a ratnaprabhana purvi charamamtamam aparyapta sukshma prithvi0 upajava yogya hoya te ketala samayana vigrahathi? Purvavat. E pramane jema purva charamamtamam sarve padomam sahavahata thaine pashchimi charamamtamam samayakshetramam upapatika ane je samayakshetramam samavahata pashchimi charamamtamam samayakshetramam upapatika e rite a kramathi pashchimi charamamtamam samavahata thai purvi charamamtamam samayakshetramam upapata te ja gamaka vade kahevo. E pramane a ja gamaka vade dakshini charamamte samavahata thaine uttarilla charamamtamam samayakshetramam upapata, e pramane uttariya charamamte ane manushyakshetramam samavahata thaine dakshini charamamtamam ane samayakshetramam upapata te ja gamaka vade kahevo. Bhagavan ! Aparyapta sukshma prithvikayika sharkaraprabhana purvi charamamtamam samavahata thaine sharkaraprabhana pashchimi charamamtamam aparyapta sukshma prithvi0 upajava yogya hoya0? Ratnaprabhamam kahya mujaba kahevum. E rite a krama vade yavat paryapta sukshma teukayikomam kahevum. Bhagavan ! Aparyapta sukshma prithvikayika sharkaraprabhana purvi charamamtamam samavahata thaine samaya kshetramam aparyapta badara teukayikapane upajava yogya hoya, te ketala samayana0? Be ke trana samayana vigrahathi upaje. Ema kema kahyum? Gautama! Mem sata shreni kahi chhe – rijvayata yavat ardha chakravala. Ekatovakra shrenithi upajanara be samayika vigrahathi upaje, duhatovakra shrenithi upajanara trisamayika vigrahathi utpanna thaya. Tethi0 E pramane badaratejaskayikamam kahevum. Baki ratnaprabhavat. Je badara teukayikana aparyapta ane paryaptao manushya kshetramam samavahata thaine biji prithvina pashchimi charamamtamam chaturvidha prithvikayikamam, chaturvidha apkayikamam, dvividha teukayikamam, chaturvidha vayukayikamam, chaturvidha vanaspatikayikamam upaje chhe teno pana a rite be ke trana samayana vigrahathi utpada kahevo. Paryapta, aparyapta badara teukayika je temam ja upaje to ratnaprabha samana eka – be – trana samayika vigraha kahevo, baki ratnaprabha mujaba badhu janavu. Sharkaraprabha maphaka adhahsaptami sudhi kathana karavum.