Sutra Navigation: Bhagavati ( ભગવતી સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1104360
Scripture Name( English ): Bhagavati Translated Scripture Name : ભગવતી સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

शतक-२४

 Translated Chapter :

શતક-૨૪
Section : उद्देशक-२२ थी २४ देव Translated Section : ઉદ્દેશક-૨૨ થી ૨૪ દેવ
Sutra Number : 860 Category : Ang-05
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] सोहम्मदेवा णं भंते! कओहिंतो उववज्जंति–किं नेरइएहिंतो उववज्जंति? भेदो जहा जोइसिय-उद्देसए। असंखेज्जवासाउयसण्णिपंचिंदियतिरिक्खजोणिए णं भंते! जे भविए साहम्मगदेवेसु उववज्जित्तए, से णं भंते! केवतिकालट्ठितीएसु उववज्जेज्जा? गोयमा! जहन्नेणं पलिओवमट्ठितीएसु उक्कोसेणं तिपलिओवमट्ठितीएसु उववज्जेज्जा। ते णं भंते! जीवा एगसमएणं केवतिया उववज्जंति? अवसेसं जहा जोइसिएसु उववज्ज-माणस्स, नवरं–सम्मदिट्ठी वि, मिच्छादिट्ठी वि, नो सम्मामिच्छादिट्ठी। नाणी वि, अन्नाणी वि, दो नाणा दो अन्नाणा नियमं। ठिती जहन्नेणं पलिओवमं, उक्कोसेणं तिन्नि पलिओवमाइं। एवं अनुबंधो वि। सेसं तहेव। कालादेसेणं जहन्नेणं दो पलिओवमाइं, उक्कोसेणं छप्पलिओवमाइं, एवतियं कालं सेवेज्जा, एवतियं कालं गतिरागतिं करेज्जा। सो चेव जहन्नकालट्ठितीएसु उववन्नो, एस चेव वत्तव्वया, नवरं–कालादेसेणं जहन्नेणं दो पलिओव-माइं, उक्कोसेणं चत्तारि पलिओवमाइं, एवतियं कालं सेवेज्जा, एवतियं कालं गतिरागतिं करेज्जा। सो चेव उक्कोसकालट्ठितीएसु उववन्नो जहन्नेणं तिपलिओवमट्ठितीएसु, उक्कोसेण वि तिपलिओवमट्ठितीएसु, एस चेव वत्तव्वया, नवरं–ठिती जहन्नेणं तिन्नि पलिओवमाइं, उक्कोसेण वि तिन्नि पलिओवमाइं। सेसं तहेव। कालादेसेणं जहण्णेणं छप्पलिओवमाइं, उक्कोसेण वि छप्पलिओवमाइं, एवतियं कालं सेवेज्जा, एवतियं कालं गतिरागतिं करेज्जा। सो चेव अप्पणा जहन्नकालट्ठितीओ जाओ जहन्नेणं पलिओवमट्ठितीएसु, उक्कोसेण वि पलिओवमट्ठितीएसु, एस चेव वत्तव्वया, नवरं–ओगाहणा जहन्नेणं धणपुहत्तं, उक्कोसेणं दो गाउयाइं। ठिती जहन्नेणं पलिओवमं, उक्कोसेण वि पलिओवमं। सेसं तहेव। कालादेसेणं जहन्नेणं दो पलिओवमाइं, उक्कोसेण वि दो पलिओवमाइं, एवतियं कालं सेवेज्जा, एवतियं कालं गतिरागतिं करेज्जा। सो चेव अप्पणा उक्कोसकालट्ठितीओ जाओ, आदिल्लगमगसरिसा तिन्नि गमगा नेयव्वा, नवरं–ठितिं कालादेसं च जाणेज्जा। जइ संखेज्जवासाउयसण्णिपंचिंदिय? संखेज्जवासाउयस्स जहेव असुरकुमारेसु उववज्जमाणस्स तहेव नव वि गमा, नवरं–ठितिं संवेहं च जाणेज्जा। जाहे य अप्पणा जहन्नकालट्ठितिओ भवति ताहे तिसु वि गमएसु सम्मदिट्ठी वि, मिच्छादिट्ठी वि, नो सम्मामिच्छादिट्ठी। दो नाणा दो अन्नाणा नियमं। सेसं तं चेव। जइ मनुस्सेहिंतो उववज्जंति? भेदो जहेव जोतिसिएसु उववज्जमाणस्स, जाव– असंखेज्जवासाउयसण्णिमनुस्से णं भंते! जे भविए सोहम्मे कप्पे देवत्ताए उववज्जित्तए? एवं जहेव असंखेज्ज-वासाउयस्स सण्णिपंचिंदियतिरिक्खजोणियस्स सोहम्मे कप्पे उववज्ज-माणस्स तहेव सत्त गमगा, नवरं–आदिल्लएसु दोसु गमएसु ओगाहणा जहन्नेणं गाउयं, उक्कोसेणं तिन्नि गाउयाइं। ततियगमे जहन्नेणं तिन्नि गाउयाइं, उक्कोसेण वि तिन्नि गाउयाइं। चउत्थगमए जहन्नेणं गाउयं, उक्कोसेण वि गाउयं। पच्छिमएसु तिसु गमएसु जहन्नेणं तिन्नि गाउयाइं उक्कोसेण वि तिन्नि गाउयाइं, सेसं तहेव निरवसेसं। जइ संखेज्जवासाउयसण्णिमनुस्सेहिंतो? एवं संखेज्जवासाउयसण्णिमनुस्साणं जहेव असुरकुमारेसु उववज्जमाणाणं तहेव नव गमगा भाणियव्वा, नवरं–सोहम्मदेवट्ठितिं संवेहं च जाणेज्जा। सेसं तं चेव। ईसानदेवा णं भंते! कओहिंतो उववज्जंति? ईसानदेवाणं एस चेव सोहम्मगदेवसरिसा वत्तव्वया, नवरं–असंखेज्जवासाउयसण्णिपंचिंदियतिरिक्खजोणियस्स जेसु ठाणेसु सोहम्मे उववज्जमाणस्स पलिओवमठिती तेसु ठाणेसु इह सातिरेगं पलिओवमं कायव्वं। चउत्थगमे ओगाहणा जहन्नेणं धणुपुहत्तं, उक्कोसेणं सातिरेगाइं दो गाउयाइं। सेसं तहेव। असंखेज्जवासाउयसण्णिमनुस्सस्स वि तहेव ठिती जहा पंचिंदियतिरिक्खजोणियस्स असंखेज्ज-वासाउयस्स। ओगाहणा वि जेसु ठाणेसु गाउयं तेसु ठाणेसु इहं सातिरेगं गाउयं। सेसं तहेव। संखेज्जवासाउयाणं तिरिक्खजोणियाणं मनुस्साण य जहेव सोहम्मेसु उववज्जमाणाणं तहेव निरवसेसं नव वि गमगा, नवरं–ईसानठितिं संवेहं च जाणेज्जा। सणंकुमारदेवा णं भंते! कओहिंतो उववज्जंति? उववाओ जहा सक्करप्पभापुढविनेरइयाणं, जाव–पज्जत्तसंखेज्जवासाउयसण्णिपंचिंदियतिरिक्खजोणिए णं भंते! जे भविए सणंकुमारदेवेसु उव-वज्जित्तए? अवसेसा परिमाणादीया भवादेसपज्जवसाणा सच्चेव वत्तव्वया भाणियव्वा जहा सोहम्मे उववज्जमाणस्स, नवरं–सणंकुमारट्ठितिं संवेहं च जाणेज्जा। जाहे य अप्पणा जहन्न-कालट्ठितीओ भवति ताहे तिसु वि गमएसु पंच लेस्साओ आदिल्लाओ कायव्वाओ। सेसं तं चेव। जइ मनुस्सेहिंतो उववज्जंति? मनुस्साणं जहेव सक्करप्पभाए उववज्जमाणाणं तहेव नव वि गमा भाणियव्वा, नवरं–सणंकुमारट्ठितिं संवेहं च जाणेज्जा। माहिंदगदेवा णं भंते! कओहिंतो उववज्जंति? जहा सणंकुमारगदेवाणं वत्तव्वया तहा माहिंदगदेवाण वि भाणियव्वा, नवरं–माहिंदगदेवाणं ठिती सातिरेगा भाणियव्वा सच्चेव। एवं बंभलोगदेवाण वि वत्तव्वया, नवरं–बंभलोगट्ठितिं संवेहं च जाणेज्जा। एवं जाव सहस्सारो, नवरं–ठितिं संवेहं च जाणेज्जा। लंतगादीणं जहन्नकालट्ठितियस्स तिरिक्खजोणियस्स तिसु वि गमएसु छप्पि लेस्साओ कायव्वाओ। संघयणाइं बंभलोगलंतएसु पंच आदिल्लगाणि, महासुक्क-सहस्सारेसु चत्तारि। तिरिक्खजोणियाण वि मनुस्साण वि। सेसं तं चेव। आणयदेवा णं भंते! कओहिंतो उववज्जंति? उववाओ जहा सहस्सारदेवाणं, नवरं–तिरिक्खजोणिया खोडेयव्वा, जाव– पज्जत्तासंखेज्जवासाउयसण्णिमनुस्से णं भंते! जे भविए आणयदेवेसु उववज्जित्तए? मनुस्साण य वत्तव्वया जहेव सहस्सारेसु उववज्जमाणाणं, नवरं–तिन्नि संघयणाणि, सेसं तहेव जाव अनुबंधो। भवादेसेणं जहन्नेणं तिन्नि भवग्गहणाइं उक्कोसेणं सत्त भवग्गहणाइं। कालादेसेणं जहन्नेणं अट्ठारस सागरोवमाइं दोहिं वासपुहत्तेहिं अब्भहियाइं, उक्कोसेणं सत्तावन्नं सागरोवमाइं चउहिं पुव्वकोडीहिं अब्भहियाइं, एवतियं कालं सेवेज्जा, एवतियं कालं गतिरागतिं करेज्जा। एवं सेसा वि अट्ठ गमगा भाणियव्वा, नवरं–ठिति संवेहं च जाणेज्जा। सेसं तं चेव। एवं जाव अच्चुयदेवा, नवरं–ठिति संवेहं च जाणेज्जा। चउसु वि संघयणा तिन्नि आणयादीसु। गेवेज्जगदेवा णं भंते! कओहिंतो उववज्जंति? एस चेव वत्तव्वया, नवरं–दो संघयणा। ठितिं संवेहं च जाणेज्जा। विजय-वेजयंत-जयंत-अपराजितदेवा णं भंते! कओहिंतो उववज्जंति? एस चेव वत्तव्वया निरवसेसा जाव अनुबंधो त्ति, नवरं–पढमं संघयणं। सेसं तहेव। भवादेसेणं जहन्नेणं तिन्नि भवग्गहणाइं, उक्कोसेणं पंच भवग्गहणाइं। कालादेसेणं जहन्नेणं एक्कतीसं सागरोवमाइं दोहिं वासपुहत्तेहिं अब्भहियाइं, उक्कोसेणं छावट्ठिं सागरोवमाइं तिहिं पुव्वकोडीहिं अब्भहियाइं एवतियं कालं सेवेज्जा, एवतियं कालं गतिरागतिं करेज्जा। एवं सेसा वि अट्ठ गमगा भाणियव्वा, नवरं–ठितिं संवेहं च जाणेज्जा। मणूसलद्धी नवसु वि गमएसु जहा गेवेज्जेसु उववज्जमाणस्स, नवरं–पढमसंघयणे। सव्वट्ठगसिद्धगदेवा णं भंते! कओहिंतो उववज्जंति? उववाओ जहेव विजयादीणं, जाव– से णं भंते! केवतिकालट्ठितीएसु उववज्जेज्जा? गोयमा! जहन्नेणं तेत्तीससागरोवमट्ठितीएसु, उक्कोसेण वि तेत्तीससागरोवमट्ठितीएसु उववज्जेज्जा। अवसेसा जहा विजयाइसु उववज्जंताणं, नवरं– भवादेसेणं तिन्नि भवग्गहणाइं, कालादेसेणं जहन्नेणं तेत्तीसं सागरोवमाइं दोहिं वासपुहत्तेहिं अब्भहियाइं, उक्कोसेण वि तेत्तीसं सागरोवमाइं दोहिं पुव्वकोडीहिं अब्भहियाइं, एवतियं कालं सेवेज्जा, एवतियं कालं गतिरागतिं करेज्जा। सो चेव अप्पणा जहन्नकालट्ठितीओ जाओ, एस चेव वत्तव्वया, नवरं–ओगाहणा-ठितीओ रयणिपुहत्तवासपुहत्ताणि। सेसं तहेव। संवेहं च जाणेज्जा। सो चेव अप्पणा उक्कोसकालट्ठितीओ जाओ, एस चेव वत्तव्वया, नवरं–ओगाहणा जहन्नेणं पंच धनुसयाइं, उक्कोस्सेण वि पंच धनुसयाइं। ठिती जहन्नेणं पुव्वकोडी, उक्कोसेण वि पुव्वकोडी। सेसं तहेव जाव भवादेसो त्ति। कालादेसेणं जहन्नेणं तेत्तीसं सागरोवमाइं दोहिं पुव्वकोडीहिं अब्भहियाइं, उक्कोसेण वि तेत्तीसं सागरोवमाइं दोहिं पुव्वकोडीहिं अब्भहियाइं, एवतियं कालं सेवेज्जा, एवतियं कालं गतिरागतिं करेज्जा। एते तिन्नि गमगा सव्वट्ठसिद्धदेवाणं सेवं भंते! सेवं भंते! त्ति भगवं गोयमे जाव विहरइ।
Sutra Meaning : ભગવન્‌ ! સૌધર્મદેવ ક્યાંથી ઉપજે છે ? શું નૈરયિકોથી૦ ? ભેદો, જ્યોતિષ્ક ઉદ્દેશા માફક છે. અસંખ્યાત વર્ષાયુવાળા સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિકથી આવીને સૌધર્મદેવમાં ઉત્પન્ન થવા યોગ્ય હોય તો હે ભગવન્‌ ! કેટલા કાળ૦ ઉપજે ? ગૌતમ! જઘન્યથી પલ્યોપમ સ્થિતિકમાં અને ઉત્કૃષ્ટથી ત્રણ પલ્યોપમ સ્થિતિમાં ઉપજે. ભગવન્‌ ! તે જીવો૦ ? બાકીનું જેમ જ્યોતિષ્કમાં ઉત્પન્ન થનારમાં કહ્યું તેમ કહેવું – માત્ર સમ્યક્‌ દૃષ્ટિ, મિથ્યાદૃષ્ટિ છે. જ્ઞાની અને અજ્ઞાની પણ હોય, બે જ્ઞાન – બે અજ્ઞાન નિયમા હોય. સ્થિતિ જઘન્ય બે પલ્યોપમ, ઉત્કૃષ્ટ છ પલ્યોપમ. તે જ જઘન્યકાળ સ્થિતિમાં ઉપજે તો આ જ વક્તવ્યતા, માત્ર કાલાદેશથી જઘન્યથી બે પલ્યોપમ, ઉત્કૃષ્ટથી ચાર પલ્યોપમ. તે જ ઉત્કૃષ્ટ કાળ સ્થિતિમાં ઉત્પન્ન હોય તો જઘન્યથી અને ઉત્કૃષ્ટથી ત્રણ પલ્યોપમ, એ જ વક્તવ્યતા. માત્ર સ્થિતિ જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટથી ત્રણ પલ્યોપમ. બાકી તેમજ. કાલાદેશથી જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટ બંનેથી છ પલ્યોપમ, આટલો કાળ રહે. તે જ સ્વયં જઘન્યકાળ સ્થિતિક ઉત્પન્ન હોય તો જઘન્યથી અને ઉત્કૃષ્ટથી પલ્યોપમ સ્થિતિમાં ઉપજે, આ જ વક્તવ્યતા – માત્ર અવગાહના જઘન્યથી ધનુષપૃથક્ત્વ, ઉત્કૃષ્ટ બે ગાઉ, સ્થિતિ જઘન્યથી અને ઉત્કૃષ્ટથી પણ પલ્યોપમ બાકી તેમજ. કાલાદેશથી જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટથી પણ બે પલ્યોપમ કાળ રહે. તે જ સ્વયં ઉત્કૃષ્ટ કાળ સ્થિતિમાં જન્મેલ હોય તો પહેલા ત્રણે ગમકો સદૃશ ત્રણે ગમકો જાણવા. માત્ર સ્થિતિ, કાલાદેશ જાણી લેવો. જો સંખ્યાત વર્ષાયુષ્ક સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિયથી૦ સંખ્યાતવર્ષાયુ જેમ અસુરકુમારમાં ઉત્પન્ન થનારના, તેમજ નવ ગમકો કહેવા. વિશેષ સ્થિતિ અને સંવેધ જાણી લેવો. જેમ પોતાની જઘન્યકાળ સ્થિતિ હોય છે, તેમજ ત્રણે ગમકોમાં – સમ્યગ્‌ દૃષ્ટિ અને મિથ્યાદૃષ્ટિ પણ છે, બે જ્ઞાન અને બે અજ્ઞાન નિયમા છે, બાકી પૂર્વવત્‌. જો મનુષ્યથી આવીને ઉપજે તો ભેદ, જ્યોતિષ્કમાં ઉત્પન્ન થનારની માફક કહેવા. યાવત્‌ – હે ભગવન્‌ ! અસંખ્યાત વર્ષાયુષ્ક સંજ્ઞી મનુષ્ય, જે સૌધર્મકલ્પમાં દેવપણે ઉપજવા યોગ્ય હોય, તો જેમ અસંખ્યાત વર્ષ આયુવાળા સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિકનો સૌધર્મકલ્પમાં ઉત્પાદ કહ્યો તેમજ સાતે ગમકો અહીં કહેવા. માત્ર પહેલા બે ગમકમાં અવગાહના જઘન્યથી એક ગાઉ, ઉત્કૃષ્ટથી ત્રણ ગાઉ કહેવી. ત્રીજા ગમકમાં જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટ બંનેમાં ત્રણ ગાઉ કહેવી. ચોથી ગમકમાં જઘન્ય – ઉત્કૃષ્ટ બંને એક ગાઉ, પાછલા ગમકોમાં જઘન્ય – ઉત્કૃષ્ટ બંને ત્રણ ગાઉ, બાકી સંપૂર્ણ પૂર્વવત્‌. જો સંખ્યાત વર્ષાયુ સંજ્ઞી મનુષ્યથી ઉપજે તો, જેમ અસુરકુમારમાં સંજ્ઞીમનુષ્યથી૦ કહ્યું, તે રીતે નવે ગમકો કહેવા. માત્ર સૌધર્મદેવની સ્થિતિ અને સંવેધ જાણી લેવો. બાકી પૂર્વવત્‌. ભગવન્‌ ! ઈશાન દેવ ક્યાંથી આવીને ઉપજે૦ ? સૌધર્મ દેવ સમાન વક્તવ્યતા ઈશાન દેવની કહેવી. વિશેષ આ – અસંખ્યાત વર્ષાયુષ્ક સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિકને સૌધર્મમાં જે સ્થાને ઉત્પન્ન થનારની પલ્યોપમ સ્થિતિ કહી, તે અહીં સાતિરેક પલ્યોપમ કહેવી. ચોથા ગમકમાં અવગાહના જઘન્યથી ધનુષ પૃથક્ત્વ, ઉત્કૃષ્ટથી સાતિરેક બે ગાઉ. બાકી તેમજ. અસંખ્યાત વર્ષાયુષ્ક સંજ્ઞી મનુષ્યની સ્થિતિ તેમજ કહેવી જેમ પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિકની કહી છે. અસંખ્યાત વર્ષાયુષ્કની અવગાહના પણ જે સ્થાને એક ગાઉ છે, ત્યાં સાતિરેક એક ગાઉ કહેવી. સંખ્યાત વર્ષાયુષ્ક તિર્યંચયોનિક મનુષ્યોની જેમ સૌધર્મમાં ઉત્પન્ન થનારની કહી, તેમ સંપૂર્ણ નવે ગમકમાં કહેવી. માત્ર – ઈશાનની સ્થિતિ અને સંવેધ જાણી લેવા. ભગવન્‌ ! સનત્કુમાર દેવ ક્યાંથી આવીને ઉપજે છે ? શર્કરાપ્રભા પૃથ્વી નૈરયિકોની સમાન કહેવો. યાવત્‌ – હે ભગવન્‌ ! પર્યાપ્ત સંખ્યાત વર્ષાયુષ્ક સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિક જે સનત્કુમાર દેવમાં ઉત્પન્ન થવા યોગ્ય હોય૦ બાકી પરિમાણાદિથી ભવાદેશ પર્યન્ત તે જ વક્તવ્યતા કહેવી, જેમ સૌધર્મમાં ઉત્પન્ન થનારની કહી છે. માત્ર સનત્કુમારના સ્થિતિ અને સંવેધ જાણી લેવા. જેમ પોતાની કાળ જઘન્યકાળ સ્થિતિ હોય છે, તેવી ત્રણે ગમકોમાં પહેલી પાંચ લેશ્યા કહેવી. બાકી પૂર્વવત્‌.જો મનુષ્યોથી આવીને ઉપજે૦ ? શર્કરાપ્રભામાં ઉપજનાર મનુષ્યો માફક નવે ગમકો કહેવા, માત્ર સનત્કુમારની સ્થિતિ, સંવેધ જાણવા. ભગવન્‌ ! માહેન્દ્રક દેવો ક્યાંથી આવીને ઉપજે ? સનત્કુમારની માફક માહેન્દ્ર દેવની વક્તવ્યતા કહેવી. વિશેષ એ – માહેન્દ્રની દેવની સ્થિતિ સાતિરેક જાણવી. એ રીતે બ્રહ્મલોક દેવની વક્તવ્યતા છે. વિશેષ આ – બ્રહ્મલોકની સ્થિતિ અને સંવેધ જાણવા. એ રીતે સહસ્રાર સુધી કહેવુ. માત્ર સ્થિતિ અને સંવેધ જાણી લેવા. લાંતકાદિની જઘન્યકાળ સ્થિતિક તિર્યંચયોનિકના ત્રણે ગમકમાં છ એ લેશ્યા કહેવી. સંઘયણો બ્રહ્મલોક અને લાંતકમાં પહેલા પાંચ, મહાશુક્ર, સહસ્રારમાં ચાર, તિર્યંચયોનિકોને અને મનુષ્યોને પણ કહેવુ. બાકી પૂર્વવત્‌. ભગવન્‌ ! આનત દેવો ક્યાંથી આવીને ઉપજે છે ? સહસ્રાર દેવો માફક ઉપપાત કહેવો. વિશેષ એ – તિર્યંચ યોનિક છોડી દેવા. યાવત્‌ – ભગવન્‌ ! પર્યાપ્ત સંખ્યાત વર્ષાયુષ્ક સંજ્ઞી મનુષ્ય જે આનત દેવોમાં ઉપજવા યોગ્ય છે, તે મનુષ્યની વક્તવ્યતા સહસ્રારમાં ઉત્પન્ન થનારની માફક કહેવી. માત્ર સંઘયણ ત્રણ કહેવા. બાકી અનુબંધ સુધી પૂર્વવત્‌. ભવાદેશથી જઘન્યથી ત્રણ ભવ, ઉત્કૃષ્ટથી સાત ભવ ગ્રહણ. કાલાદેશથી જઘન્યથી બે વર્ષ પૃથક્ત્વ અધિક ૧૮ – સાગરોપમ, ઉત્કૃષ્ટથી ચાર પૂર્વકોડી અધિક ૫૭ – સાગરોપમ કાળ રહે. એ પ્રમાણે બાકીના આઠે ગમકો કહેવા. માત્ર સ્થિતિ, સંવેધ જાણી લેવા. બાકી પૂર્વવત્‌. એ પ્રમાણે અચ્યુત દેવ સુધી જાણવુ. માત્ર સંવેધ જાણી લેવો. ચાર સંઘયણોમાંથી આનતાદિમાં ત્રણ સંઘયણવાળા ઉપજે. ભગવન્‌ ! વિજય, વૈજયંત, જયંત, અપરાજિત દેવો ક્યાંથી આવીને ઉપજે? આ જ વક્તવ્યતા સંપૂર્ણ કહેવી યાવત્‌ અનુબંધ. વિશેષ એ કે સંઘયણ પહેલુ. બાકી પૂર્વવત્‌. ભવાદેશથી જઘન્યથી ત્રણ ભવ અને ઉત્કૃષ્ટથી પાંચ ભવ ગ્રહણ. કાલાદેશથી બે વર્ષ પૃથક્ત્વ અધિક ૩૧ – સાગરોપમ જઘન્યથી અને ત્રણ પૂર્વકોડી અધિક ૬૬ – સાગરોપમ ઉત્કૃષ્ટથી રહે. આ પ્રમાણે બાકીના આઠે ગમકો કહેવા. માત્ર સ્થિતિ અને સંવેધ જાણવો. મનુષ્યના નવે ગમકોમાં, ગ્રૈવેયકમાં ઉત્પન્ન મનુષ્યોના ગમક સમાન કહેવું. માત્ર સંઘયણ પહેલું. ભગવન્‌ ! સર્વાર્થસિદ્ધક દેવો ક્યાંથી આવીને ઉપજે છે? ઉપપાત, વિજયાદિ દેવ માફક કહેવો. યાવત્‌ – હે ભગવન્‌ ! કેટલી કાળ સ્થિતિમાં ઉપજે? ગૌતમ! જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટથી ૩૩ – સાગરોપમ સ્થિતિમાં ઉપજે. બાકીનું વિજયાદિમાં ઉત્પન્ન થનાર માફક જાણવુ. માત્ર ભવાદેશથી ત્રણ ભવગ્રહણ, કાલાદેશથી જઘન્યથી બે વર્ષ પૃથક્ત્વ અધિક ૩૩ – સાગરોપમ, ઉત્કૃષ્ટથી બે પૂર્વકોડી અધિક ૩૩ – સાગરોપમ, આટલો કાળ રહે. તે જ સ્વયં જઘન્યકાળ સ્થિતિકમાં જન્મ્યો હોય, તો આ જ વક્તવ્યતા, માત્ર અવગાહના રત્ની પૃથક્ત્વ, સ્થિતિ વર્ષ પૃથક્ત્વ, બાકી પૂર્વવત્‌ કહેવું. સંવેધ જાણી લેવો. તે જ પોતાની ઉત્કૃષ્ટકાળ સ્થિતિમાં જન્મ્યો હોય તો આ જ વક્તવ્યતા. માત્ર અવગાહના જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટથી ૫૦૦ ધનુષ, સ્થિતિ જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટ બંને પૂર્વકોડી. બાકી પૂર્વવત્‌ યાવત્‌ ભવાદેશ, કાલાદેશથી જઘન્ય ૩૩ – સાગરોપમ – બે પૂર્વકોડી અધિક, ઉત્કૃષ્ટ પણ તેમજ. આટલો કાળ રહે, આટલો કાળ ગતિ – આગતિ કરે. આ સર્વાર્થ – સિદ્ધક દેવોના ત્રણ ગમકો છે. ભગવન્‌ ! તે એમ જ છે, એમ જ છે યાવત્‌ ગૌતમસ્વામી વિચરે છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] sohammadeva nam bhamte! Kaohimto uvavajjamti–kim neraiehimto uvavajjamti? Bhedo jaha joisiya-uddesae. Asamkhejjavasauyasannipamchimdiyatirikkhajonie nam bhamte! Je bhavie sahammagadevesu uvavajjittae, se nam bhamte! Kevatikalatthitiesu uvavajjejja? Goyama! Jahannenam paliovamatthitiesu ukkosenam tipaliovamatthitiesu uvavajjejja. Te nam bhamte! Jiva egasamaenam kevatiya uvavajjamti? Avasesam jaha joisiesu uvavajja-manassa, navaram–sammaditthi vi, michchhaditthi vi, no sammamichchhaditthi. Nani vi, annani vi, do nana do annana niyamam. Thiti jahannenam paliovamam, ukkosenam tinni paliovamaim. Evam anubamdho vi. Sesam taheva. Kaladesenam jahannenam do paliovamaim, ukkosenam chhappaliovamaim, evatiyam kalam sevejja, evatiyam kalam gatiragatim karejja. So cheva jahannakalatthitiesu uvavanno, esa cheva vattavvaya, navaram–kaladesenam jahannenam do paliova-maim, ukkosenam chattari paliovamaim, evatiyam kalam sevejja, evatiyam kalam gatiragatim karejja. So cheva ukkosakalatthitiesu uvavanno jahannenam tipaliovamatthitiesu, ukkosena vi tipaliovamatthitiesu, esa cheva vattavvaya, navaram–thiti jahannenam tinni paliovamaim, ukkosena vi tinni paliovamaim. Sesam taheva. Kaladesenam jahannenam chhappaliovamaim, ukkosena vi chhappaliovamaim, evatiyam kalam sevejja, evatiyam kalam gatiragatim karejja. So cheva appana jahannakalatthitio jao jahannenam paliovamatthitiesu, ukkosena vi paliovamatthitiesu, esa cheva vattavvaya, navaram–ogahana jahannenam dhanapuhattam, ukkosenam do gauyaim. Thiti jahannenam paliovamam, ukkosena vi paliovamam. Sesam taheva. Kaladesenam jahannenam do paliovamaim, ukkosena vi do paliovamaim, evatiyam kalam sevejja, evatiyam kalam gatiragatim karejja. So cheva appana ukkosakalatthitio jao, adillagamagasarisa tinni gamaga neyavva, navaram–thitim kaladesam cha janejja. Jai samkhejjavasauyasannipamchimdiya? Samkhejjavasauyassa jaheva asurakumaresu uvavajjamanassa taheva nava vi gama, navaram–thitim samveham cha janejja. Jahe ya appana jahannakalatthitio bhavati tahe tisu vi gamaesu sammaditthi vi, michchhaditthi vi, no sammamichchhaditthi. Do nana do annana niyamam. Sesam tam cheva. Jai manussehimto uvavajjamti? Bhedo jaheva jotisiesu uvavajjamanassa, java– Asamkhejjavasauyasannimanusse nam bhamte! Je bhavie sohamme kappe devattae uvavajjittae? Evam jaheva asamkhejja-vasauyassa sannipamchimdiyatirikkhajoniyassa sohamme kappe uvavajja-manassa taheva satta gamaga, navaram–adillaesu dosu gamaesu ogahana jahannenam gauyam, ukkosenam tinni gauyaim. Tatiyagame jahannenam tinni gauyaim, ukkosena vi tinni gauyaim. Chautthagamae jahannenam gauyam, ukkosena vi gauyam. Pachchhimaesu tisu gamaesu jahannenam tinni gauyaim ukkosena vi tinni gauyaim, sesam taheva niravasesam. Jai samkhejjavasauyasannimanussehimto? Evam samkhejjavasauyasannimanussanam jaheva asurakumaresu uvavajjamananam taheva nava gamaga bhaniyavva, navaram–sohammadevatthitim samveham cha janejja. Sesam tam cheva. Isanadeva nam bhamte! Kaohimto uvavajjamti? Isanadevanam esa cheva sohammagadevasarisa vattavvaya, navaram–asamkhejjavasauyasannipamchimdiyatirikkhajoniyassa jesu thanesu sohamme uvavajjamanassa paliovamathiti tesu thanesu iha satiregam paliovamam kayavvam. Chautthagame ogahana jahannenam dhanupuhattam, ukkosenam satiregaim do gauyaim. Sesam taheva. Asamkhejjavasauyasannimanussassa vi taheva thiti jaha pamchimdiyatirikkhajoniyassa asamkhejja-vasauyassa. Ogahana vi jesu thanesu gauyam tesu thanesu iham satiregam gauyam. Sesam taheva. Samkhejjavasauyanam tirikkhajoniyanam manussana ya jaheva sohammesu uvavajjamananam taheva niravasesam nava vi gamaga, navaram–isanathitim samveham cha janejja. Sanamkumaradeva nam bhamte! Kaohimto uvavajjamti? Uvavao jaha sakkarappabhapudhavineraiyanam, java–pajjattasamkhejjavasauyasannipamchimdiyatirikkhajonie nam bhamte! Je bhavie sanamkumaradevesu uva-vajjittae? Avasesa parimanadiya bhavadesapajjavasana sachcheva vattavvaya bhaniyavva jaha sohamme uvavajjamanassa, navaram–sanamkumaratthitim samveham cha janejja. Jahe ya appana jahanna-kalatthitio bhavati tahe tisu vi gamaesu pamcha lessao adillao kayavvao. Sesam tam cheva. Jai manussehimto uvavajjamti? Manussanam jaheva sakkarappabhae uvavajjamananam taheva nava vi gama bhaniyavva, navaram–sanamkumaratthitim samveham cha janejja. Mahimdagadeva nam bhamte! Kaohimto uvavajjamti? Jaha sanamkumaragadevanam vattavvaya taha mahimdagadevana vi bhaniyavva, navaram–mahimdagadevanam thiti satirega bhaniyavva sachcheva. Evam bambhalogadevana vi vattavvaya, navaram–bambhalogatthitim samveham cha janejja. Evam java sahassaro, navaram–thitim samveham cha janejja. Lamtagadinam jahannakalatthitiyassa tirikkhajoniyassa tisu vi gamaesu chhappi lessao kayavvao. Samghayanaim bambhalogalamtaesu pamcha adillagani, mahasukka-sahassaresu chattari. Tirikkhajoniyana vi manussana vi. Sesam tam cheva. Anayadeva nam bhamte! Kaohimto uvavajjamti? Uvavao jaha sahassaradevanam, navaram–tirikkhajoniya khodeyavva, java– Pajjattasamkhejjavasauyasannimanusse nam bhamte! Je bhavie anayadevesu uvavajjittae? Manussana ya vattavvaya jaheva sahassaresu uvavajjamananam, navaram–tinni samghayanani, sesam taheva java anubamdho. Bhavadesenam jahannenam tinni bhavaggahanaim ukkosenam satta bhavaggahanaim. Kaladesenam jahannenam attharasa sagarovamaim dohim vasapuhattehim abbhahiyaim, ukkosenam sattavannam sagarovamaim chauhim puvvakodihim abbhahiyaim, evatiyam kalam sevejja, evatiyam kalam gatiragatim karejja. Evam sesa vi attha gamaga bhaniyavva, navaram–thiti samveham cha janejja. Sesam tam cheva. Evam java achchuyadeva, navaram–thiti samveham cha janejja. Chausu vi samghayana tinni anayadisu. Gevejjagadeva nam bhamte! Kaohimto uvavajjamti? Esa cheva vattavvaya, navaram–do samghayana. Thitim samveham cha janejja. Vijaya-vejayamta-jayamta-aparajitadeva nam bhamte! Kaohimto uvavajjamti? Esa cheva vattavvaya niravasesa java anubamdho tti, navaram–padhamam samghayanam. Sesam taheva. Bhavadesenam jahannenam tinni bhavaggahanaim, ukkosenam pamcha bhavaggahanaim. Kaladesenam jahannenam ekkatisam sagarovamaim dohim vasapuhattehim abbhahiyaim, ukkosenam chhavatthim sagarovamaim tihim puvvakodihim abbhahiyaim evatiyam kalam sevejja, evatiyam kalam gatiragatim karejja. Evam sesa vi attha gamaga bhaniyavva, navaram–thitim samveham cha janejja. Manusaladdhi navasu vi gamaesu jaha gevejjesu uvavajjamanassa, navaram–padhamasamghayane. Savvatthagasiddhagadeva nam bhamte! Kaohimto uvavajjamti? Uvavao jaheva vijayadinam, java– Se nam bhamte! Kevatikalatthitiesu uvavajjejja? Goyama! Jahannenam tettisasagarovamatthitiesu, ukkosena vi tettisasagarovamatthitiesu uvavajjejja. Avasesa jaha vijayaisu uvavajjamtanam, navaram– bhavadesenam tinni bhavaggahanaim, kaladesenam jahannenam tettisam sagarovamaim dohim vasapuhattehim abbhahiyaim, ukkosena vi tettisam sagarovamaim dohim puvvakodihim abbhahiyaim, evatiyam kalam sevejja, evatiyam kalam gatiragatim karejja. So cheva appana jahannakalatthitio jao, esa cheva vattavvaya, navaram–ogahana-thitio rayanipuhattavasapuhattani. Sesam taheva. Samveham cha janejja. So cheva appana ukkosakalatthitio jao, esa cheva vattavvaya, navaram–ogahana jahannenam pamcha dhanusayaim, ukkossena vi pamcha dhanusayaim. Thiti jahannenam puvvakodi, ukkosena vi puvvakodi. Sesam taheva java bhavadeso tti. Kaladesenam jahannenam tettisam sagarovamaim dohim puvvakodihim abbhahiyaim, ukkosena vi tettisam sagarovamaim dohim puvvakodihim abbhahiyaim, evatiyam kalam sevejja, evatiyam kalam gatiragatim karejja. Ete tinni gamaga savvatthasiddhadevanam Sevam bhamte! Sevam bhamte! Tti bhagavam goyame java viharai.
Sutra Meaning Transliteration : Bhagavan ! Saudharmadeva kyamthi upaje chhe\? Shum nairayikothi0\? Bhedo, jyotishka uddesha maphaka chhe. Asamkhyata varshayuvala samjnyi pamchendriya tiryamchayonikathi avine saudharmadevamam utpanna thava yogya hoya to he bhagavan ! Ketala kala0 upaje\? Gautama! Jaghanyathi palyopama sthitikamam ane utkrishtathi trana palyopama sthitimam upaje. Bhagavan ! Te jivo0\? Bakinum jema jyotishkamam utpanna thanaramam kahyum tema kahevum – matra samyak drishti, mithyadrishti chhe. Jnyani ane ajnyani pana hoya, be jnyana – be ajnyana niyama hoya. Sthiti jaghanya be palyopama, utkrishta chha palyopama. Te ja jaghanyakala sthitimam upaje to a ja vaktavyata, matra kaladeshathi jaghanyathi be palyopama, utkrishtathi chara palyopama. Te ja utkrishta kala sthitimam utpanna hoya to jaghanyathi ane utkrishtathi trana palyopama, e ja vaktavyata. Matra sthiti jaghanya ane utkrishtathi trana palyopama. Baki temaja. Kaladeshathi jaghanya ane utkrishta bamnethi chha palyopama, atalo kala rahe. Te ja svayam jaghanyakala sthitika utpanna hoya to jaghanyathi ane utkrishtathi palyopama sthitimam upaje, a ja vaktavyata – matra avagahana jaghanyathi dhanushaprithaktva, utkrishta be gau, sthiti jaghanyathi ane utkrishtathi pana palyopama baki temaja. Kaladeshathi jaghanya ane utkrishtathi pana be palyopama kala rahe. Te ja svayam utkrishta kala sthitimam janmela hoya to pahela trane gamako sadrisha trane gamako janava. Matra sthiti, kaladesha jani levo. Jo samkhyata varshayushka samjnyi pamchendriyathi0 samkhyatavarshayu jema asurakumaramam utpanna thanarana, temaja nava gamako kaheva. Vishesha sthiti ane samvedha jani levo. Jema potani jaghanyakala sthiti hoya chhe, temaja trane gamakomam – samyag drishti ane mithyadrishti pana chhe, be jnyana ane be ajnyana niyama chhe, baki purvavat. Jo manushyathi avine upaje to bheda, jyotishkamam utpanna thanarani maphaka kaheva. Yavat – he bhagavan ! Asamkhyata varshayushka samjnyi manushya, je saudharmakalpamam devapane upajava yogya hoya, to jema asamkhyata varsha ayuvala samjnyi pamchendriya tiryamchayonikano saudharmakalpamam utpada kahyo temaja sate gamako ahim kaheva. Matra pahela be gamakamam avagahana jaghanyathi eka gau, utkrishtathi trana gau kahevi. Trija gamakamam jaghanya ane utkrishta bamnemam trana gau kahevi. Chothi gamakamam jaghanya – utkrishta bamne eka gau, pachhala gamakomam jaghanya – utkrishta bamne trana gau, baki sampurna purvavat. Jo samkhyata varshayu samjnyi manushyathi upaje to, jema asurakumaramam samjnyimanushyathi0 kahyum, te rite nave gamako kaheva. Matra saudharmadevani sthiti ane samvedha jani levo. Baki purvavat. Bhagavan ! Ishana deva kyamthi avine upaje0\? Saudharma deva samana vaktavyata ishana devani kahevi. Vishesha a – asamkhyata varshayushka samjnyi pamchendriya tiryamchayonikane saudharmamam je sthane utpanna thanarani palyopama sthiti kahi, te ahim satireka palyopama kahevi. Chotha gamakamam avagahana jaghanyathi dhanusha prithaktva, utkrishtathi satireka be gau. Baki temaja. Asamkhyata varshayushka samjnyi manushyani sthiti temaja kahevi jema pamchendriya tiryamchayonikani kahi chhe. Asamkhyata varshayushkani avagahana pana je sthane eka gau chhe, tyam satireka eka gau kahevi. Samkhyata varshayushka tiryamchayonika manushyoni jema saudharmamam utpanna thanarani kahi, tema sampurna nave gamakamam kahevi. Matra – ishanani sthiti ane samvedha jani leva. Bhagavan ! Sanatkumara deva kyamthi avine upaje chhe\? Sharkaraprabha prithvi nairayikoni samana kahevo. Yavat – he bhagavan ! Paryapta samkhyata varshayushka samjnyi pamchendriya tiryamchayonika je sanatkumara devamam utpanna thava yogya hoya0 baki parimanadithi bhavadesha paryanta te ja vaktavyata kahevi, jema saudharmamam utpanna thanarani kahi chhe. Matra sanatkumarana sthiti ane samvedha jani leva. Jema potani kala jaghanyakala sthiti hoya chhe, tevi trane gamakomam paheli pamcha leshya kahevi. Baki purvavaT.Jo manushyothi avine upaje0\? Sharkaraprabhamam upajanara manushyo maphaka nave gamako kaheva, matra sanatkumarani sthiti, samvedha janava. Bhagavan ! Mahendraka devo kyamthi avine upaje\? Sanatkumarani maphaka mahendra devani vaktavyata kahevi. Vishesha e – mahendrani devani sthiti satireka janavi. E rite brahmaloka devani vaktavyata chhe. Vishesha a – brahmalokani sthiti ane samvedha janava. E rite sahasrara sudhi kahevu. Matra sthiti ane samvedha jani leva. Lamtakadini jaghanyakala sthitika tiryamchayonikana trane gamakamam chha e leshya kahevi. Samghayano brahmaloka ane lamtakamam pahela pamcha, mahashukra, sahasraramam chara, tiryamchayonikone ane manushyone pana kahevu. Baki purvavat. Bhagavan ! Anata devo kyamthi avine upaje chhe\? Sahasrara devo maphaka upapata kahevo. Vishesha e – tiryamcha yonika chhodi deva. Yavat – bhagavan ! Paryapta samkhyata varshayushka samjnyi manushya je anata devomam upajava yogya chhe, te manushyani vaktavyata sahasraramam utpanna thanarani maphaka kahevi. Matra samghayana trana kaheva. Baki anubamdha sudhi purvavat. Bhavadeshathi jaghanyathi trana bhava, utkrishtathi sata bhava grahana. Kaladeshathi jaghanyathi be varsha prithaktva adhika 18 – sagaropama, utkrishtathi chara purvakodi adhika 57 – sagaropama kala rahe. E pramane bakina athe gamako kaheva. Matra sthiti, samvedha jani leva. Baki purvavat. E pramane achyuta deva sudhi janavu. Matra samvedha jani levo. Chara samghayanomamthi anatadimam trana samghayanavala upaje. Bhagavan ! Vijaya, vaijayamta, jayamta, aparajita devo kyamthi avine upaje? A ja vaktavyata sampurna kahevi yavat anubamdha. Vishesha e ke samghayana pahelu. Baki purvavat. Bhavadeshathi jaghanyathi trana bhava ane utkrishtathi pamcha bhava grahana. Kaladeshathi be varsha prithaktva adhika 31 – sagaropama jaghanyathi ane trana purvakodi adhika 66 – sagaropama utkrishtathi rahe. A pramane bakina athe gamako kaheva. Matra sthiti ane samvedha janavo. Manushyana nave gamakomam, graiveyakamam utpanna manushyona gamaka samana kahevum. Matra samghayana pahelum. Bhagavan ! Sarvarthasiddhaka devo kyamthi avine upaje chhe? Upapata, vijayadi deva maphaka kahevo. Yavat – he bhagavan ! Ketali kala sthitimam upaje? Gautama! Jaghanya ane utkrishtathi 33 – sagaropama sthitimam upaje. Bakinum vijayadimam utpanna thanara maphaka janavu. Matra bhavadeshathi trana bhavagrahana, kaladeshathi jaghanyathi be varsha prithaktva adhika 33 – sagaropama, utkrishtathi be purvakodi adhika 33 – sagaropama, atalo kala rahe. Te ja svayam jaghanyakala sthitikamam janmyo hoya, to a ja vaktavyata, matra avagahana ratni prithaktva, sthiti varsha prithaktva, baki purvavat kahevum. Samvedha jani levo. Te ja potani utkrishtakala sthitimam janmyo hoya to a ja vaktavyata. Matra avagahana jaghanya ane utkrishtathi 500 dhanusha, sthiti jaghanya ane utkrishta bamne purvakodi. Baki purvavat yavat bhavadesha, kaladeshathi jaghanya 33 – sagaropama – be purvakodi adhika, utkrishta pana temaja. Atalo kala rahe, atalo kala gati – agati kare. A sarvartha – siddhaka devona trana gamako chhe. Bhagavan ! Te ema ja chhe, ema ja chhe yavat gautamasvami vichare chhe.