Sutra Navigation: Bhagavati ( ભગવતી સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1104347
Scripture Name( English ): Bhagavati Translated Scripture Name : ભગવતી સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

शतक-२४

 Translated Chapter :

શતક-૨૪
Section : उद्देशक-१२ थी १६ पृथ्व्यादि Translated Section : ઉદ્દેશક-૧૨ થી ૧૬ પૃથ્વ્યાદિ
Sutra Number : 847 Category : Ang-05
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] जइ बेंदिएहिंतो उववज्जंति– किं पज्जत्ता-बेंदिएहिंतो उववज्जंति? अपज्जत्ता-बेंदिएहिंतो उववज्जंति? गोयमा! पज्जत्ता-बेंदिएहिंतो उववज्जंति, अपज्जत्ता-बेंदिएहिंतो वि उववज्जंति। बेंदिए णं भंते! जे भविए पुढविक्काइएसु उववज्जित्तए, से णं भंते! केवतिकालट्ठितीएसु उववज्जेज्जा? गोयमा! जहन्नेणं अंतोमुहुत्तट्ठितीएसु, उक्कोसेणं बावीसवाससहस्सट्ठितीएसु। ते णं भंते! जीवा एगसमएणं केवतिया उववज्जंति? गोयमा! जहन्नेणं एक्को वा दो वा तिन्नि वा, उक्कोसेणं संखेज्जा वा असंखेज्जा वा उववज्जंति। छेवट्टसंघयणी। ओगाहणा जहन्नेणं अंगुलस्स असंखेज्जइभागं, उक्कोसेणं बारस जोयणाइं। हुंडसंठिया। तिन्नि लेसाओ। सम्मदिट्ठी वि, मिच्छादिट्ठी वि, नो सम्मामिच्छादिट्ठी। दो नाणा, दो अन्नाणा नियमं। नो मनजोगी, वइजोगी कायजोगी वि। उवओगो दुविहो वि। चत्तारि सण्णाओ चत्तारि कसाया। दो इंदिया पन्नत्ता, तं जहा–जिब्भिंदिए य फासिंदिए य। तिन्नि समुग्घाया। सेसं जहा पुढविक्काइयाणं, नवरं–ठिती जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेणं बारस संवच्छराइं। एवं अनुबंधो वि। सेसं तं चेव। भवादेसेणं जहन्नेणं दो भवग्गहणाइं, उक्कोसेणं संखेज्जाइं भवग्गहणाइं। कालादेसेणं जहन्नेणं दो अंतोमुहुत्ता, उक्कोसेणं संखेज्जं कालं, एवतियं कालं सेवेज्जा, एवतियं कालं गतिरागतिं करेज्जा। सो चेव जहन्नकालट्ठितीएसु उववन्नो एस चेव वत्तव्वया सव्वा। सो चेव उक्कोसकालट्ठितीएसु उववन्नो एस चेव बेंदियस्स लद्धी, नवरं–भवादेसेणं जहन्नेणं दो भवग्गहणाइं, उक्कोसेणं अट्ठ भवग्गहणाइं। कालादेसेणं जहन्नेणं बावीसं वाससहस्साइं अंतोमुहुत्त-मब्भहियाइं, उक्कोसेणं अट्ठासीतिं वाससहस्साइं अडयालीसाए संवच्छरेहिं अब्भहियाइं, एवतियं कालं सेवेज्जा, एवतियं कालं गतिरागतिं करेज्जा। सो चेव अप्पणा जहन्नकालट्ठितीओ जाओ, तस्स वि एस चेव वत्तव्वया तिसु वि गमएसु, नवरं–इमाइं सत्त नाणत्ताइं–१. सरीरोगाहणा जहा पुढविकाइयाणं २. नो सम्मदिट्ठी, मिच्छादिट्ठी, नो सम्मा-मिच्छादिट्ठी ३. दो अन्नाणा नियमं ४. नो मणजोगी, नो वइजोगी, कायजोगी ५. ठिती जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेणं वि अंतोमुहुत्तं ६. अज्झवसाणा अपसत्था ७. अनुबंधो जहा ठिती। संवेहो तहेव आदिल्लेसु दोसु गमएसु, तइयगमए भवादेसो तहेव अट्ठ भवग्गहणाइं। कालादेसेणं जहन्नेणं बावीसं वाससहस्साइं अंतोमुहुत्तमब्भहियाइं, उक्कोसेणं अट्ठासीति वाससहस्साइं चउहिं अंतो-मुहुत्तेहिं अब्भहियाइं, एवतियं कालं सेवेज्जा, एवतियं कालं गतिरागतिं करेज्जा। सो चेव अप्पणा उक्कोसकालट्ठितीओ जाओ, एयस्स वि ओहियगमगसरिसा तिन्नि गमगा भाणियव्वा, नवरं–तिसु वि गमएसु ठिती जहन्नेणं बारस संवच्छराइं, उक्कोसेण वि बारस संवच्छराइं। एवं अनुबंधो वि। भवादेसेणं जहन्नेणं दो भवग्गहणाइं, उक्कोसेणं अट्ठ भवग्गहणाइं। कालादेसेणं उवजुंजिऊण भाणियव्वं जाव नवमे गमए जहन्नेणं बावीसं वाससहस्साइं बारसहिं संवच्छरेहिं अब्भहियाइं, उक्कोसेणं अट्ठासीति वाससहस्साइं अडयालीसाए संवच्छरेहिं अब्भहियाइं, एवतियं कालं सेवेज्जा, एवतियं कालं गतिरागतिं करेज्जा। जइ तेइंदिएहिंतो उववज्जंति? एवं चेव नव गमगा भाणियव्वा, नवरं–आदिल्लेसु तिसु वि गमएसु सरीरोगाहणा जहन्नेणं अंगुलस्स असंखेज्जइभागं, उक्कोसेणं तिन्नि गाउयाइं। तिन्नि इंदियाइं। ठितो जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेणं एगूणपन्नं राइंदियाइं। तइयगमए कालादेसेणं जहन्नेणं बावीसं वाससहस्साइं अंतोमुहुत्तमब्भहियाइं, उक्कोसेणं अट्ठासीतिं वाससहस्साइं छण्ण उयराइंदियसय-मब्भहियाइं, एवतियं कालं सेवेज्जा, एवतियं कालं गतिरागतिं करेज्जा। मज्झिमा तिन्नि गमगा तहेव, पच्छिमा वि तिन्नि गमगा तहेव, नवरं–ठिती जहन्नेणं एगूणपन्नं राइंदियाइं, उक्कोसेण वि एगूणपन्नं राइंदियाइं। संवेहो उवजुंजिऊण भाणियव्वो। जइ चउरिंदिएहिंतो उववज्जंति? एवं चेव चउरिंदियाण वि नव गमगा भाणियव्वा, नवरं–एतेसु चेव ठाणेसु नाणत्ता जाणियव्वा। सरीरोगाहणा जहन्नेणं अंगुलस्स असंखेज्जइभागं, उक्कोसेणं चत्तारि गाउयाइं ठिती जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेण य छम्मासा। एवं अनुबंधो वि। चत्तारि इंदियाइं। सेसं तहेव जाव नवमगमए–कालादेसेणं जहन्नेणं बावीसं वाससहस्साइं छहिं मासेहिं अब्भहियाइं, उक्कोसेणं अट्ठासीति वाससहस्साइं चउवीसाए मासेहिं अब्भहियाइं, एवतियं कालं सेवेज्जा, एव-तियं कालं गतिरागतिं करेज्जा। जइ पंचिंदियतिरिक्खजोणिएहिंतो उववज्जंति– किं सण्णिपंचिंदियतिरिक्खजोणिएहिंतो उववज्जंति? असण्णिपंचिंदियतिरिक्खजोणिएहिंतो उववज्जंति? गोयमा! सण्णिपंचिंदिय, असण्णिपंचिंदिय। जइ असण्णिपंचिंदियतिरिक्खजोणिएहिंतो उववज्जंति–किं जलचरेहिंतो उववज्जंति जाव किं पज्जत्तएहिंतो उववज्जंति? अपज्जत्तएहिंतो उववज्जंति? गोयमा! पज्जत्तएहिंतो वि उववज्जंति, अपज्जत्तएहिंतो वि उववज्जंति। असण्णिपंचिंदियतिरिक्खजोणिए णं भंते! जे भविए पुढविक्काइएसु उववज्जित्तए, से णं भंते! केवतिकालट्ठितीएसु उववज्जेज्जा? गोयमा! जहन्नेणं अंतोमुहुत्तट्ठितीएसु, उक्कोसेणं बावीसवाससहस्सट्ठितीएसु। ते णं भंते! जीवा एगसमएणं केवतिया उववज्जंति? एवं जहेव बेइंदियस्स ओहियगमए लद्धी तहेव, नवरं–सरीरोगाहणा जहन्नेणं अंगुलस्स असंखेज्जइभागं, उक्कोसेणं जोयणसहस्सं। पंच इंदिया। ठिती अनुबंधो य जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेणं पुव्वकोडी। सेसं तं चेव। भवादेसेणं जहन्नेणं दो भवग्गहणाइं, उक्कोसेणं अट्ठ भवग्गहणाइं। कालादेसेणं जहन्नेणं दो अंतोमुहुत्ता, उक्कोसेणं चत्तारि पुव्वकोडीओ अट्ठासीतीए वाससहस्सेहिं अब्भहियाओ, एवतियं कालं सेवेज्जा, एवतियं कालं गतिरा-गतिं करेज्जा। नवसु वि गमएसु कायसंवेहो–भवादेसेणं जहन्नेणं दो भवग्गहणाइं, उक्कोसेणं अट्ठ भवग्गहणाइं। कालादेसेणं उवजुंजिऊण भाणियव्वं, नवरं–मज्झिमएसु तिसु गमएसु जहेव बेइंदियस्स, पच्छिल्लएसु तिसु गमएसु जहा एतस्स चेव पढमगमएसु नवरं–ठिती अनुबंधो य जहन्नेणं पुव्वकोडी, उक्कोसेण वि पुव्वकोडी। सेसं तं चेव जाव नवमगमएसु–जहन्नेणं पुव्वकोडी बावीसाए वाससहस्सेहिं अब्भहिया, उक्कोसेणं चत्तारि पुव्वकोडीओ अट्ठासीतीए वाससहस्सेहिं अब्भहियाओ, एवतियं कालं सेवेज्जा, एवतियं कालं गतिरागतिं करेज्जा। जइ सण्णिपंचिंदियतिरिक्खजोणिएहिंतो उववज्जंति–किं संखेज्जवासाउय? असंखेज्ज-वासाउय? गोयमा! संखेज्जवासाउय, नो असंखेज्जवासाउय। जइ संखेज्जवासाउय किं जलयरेहिंतो? सेसं जहा असण्णीणं जाव– ते णं भंते! जीवा एगसमएणं केवतिया उववज्जंति? एवं जहा रयणप्पभाए उववज्जमाणस्स सण्णिस्स तहेव इह वि, नवरं–ओगाहणा जहन्नेणं अंगुलस्स असंखेज्जइभागं, उक्कोसेणं जोयणसहस्सं। सेसं तहेव जाव कालादेसेणं जहन्नेणं दो अंतो मुहुत्ता, उक्कोसेणं चत्तारि पुव्वकोडीओ अट्ठासीतीए वाससहस्सेहिं अब्भहियाओ, एवतियं कालं सेवेज्जा, एवतियं कालं गतिरागतिं करेज्जा। एवं संवेहो नवसु वि गमएसु जहा असण्णीणं तहेव निरवसेसो। लद्धी से आदिल्लएसु तिसु वि गमएसु एस चेव, मज्झिल्लएसु तिसु वि गमएसु एस चेव, नवरं–इमाइं नव नाणत्ताइं–ओगाहणा जहन्नेणं अंगुलस्स असंखेज्जतिभागं, उक्कोसेणं अंगुलस्स असंखेज्जतिभागे। तिन्नि लेस्साओ। मिच्छादिट्ठी। दो अन्नाणा। कायजोगी। तिन्नि समुग्घाया। ठिती जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेण वि अंतोमुहुत्तं। अप्पसत्था अज्झवसाणा। अनुबंधो जहा ठिती। सेसं तं चेव। पच्छिल्लएसु तिसु वि गमएसु जहेव पढमगमए, नवरं–ठिती अनुबंधो य–जहन्नेणं पुव्वकोडी, उक्कोसेण वि पुव्वकोडी। सेसं तं चेव।
Sutra Meaning : જો બેઇન્દ્રિયથી ઉપજે તો શું પર્યાપ્તા બેઇન્દ્રિયથી ઉપજે કે અપર્યાપ્તથી ? ગૌતમ ! બંનેમાંથી આવીને ઉપજે. ભગવન્‌ ! જે બેઇન્દ્રિય પૃથ્વીકાયિકમાં ઉત્પન્ન થવા યોગ્ય હોય તે કેટલા કાળની સ્થિતિવાળા પૃથ્વીકાયમાં ઉપજે ? ગૌતમ! જઘન્યથી અંતર્મુહૂર્ત્ત અને ઉત્કૃષ્ટથી ૨૨,૦૦૦ વર્ષ સ્થિતિમાં ઉપજે. ભગવન્‌ ! તે જીવો એક સમયમાં૦? ગૌતમ! જઘન્યથી એક, બે, ત્રણ. ઉત્કૃષ્ટથી સંખ્યાત કે અસંખ્યાત. સેવાર્ત્ત સંઘયણ, અવગાહના જઘન્યથી અંગુલનો અસંખ્યાત ભાગ અને ઉત્કૃષ્ટથી ૧૨ યોજન હુંડક સંસ્થાન, ત્રણ લેશ્યા, સમ્યગ્‌દૃષ્ટિ અને મિથ્યાદૃષ્ટિ, બે જ્ઞાન – બે અજ્ઞાન નિયમા, વચન અને કાયયોગી, ઉપયોગ બંને, ચાર સંજ્ઞા, ચાર કષાય, બે ઇન્દ્રિય – જીહ્વા અને સ્પર્શ, ત્રણ સમુદ્‌ઘાત, બાકી બધું પૃથ્વીકાયિક મુજબ. વિશેષ એ કે સ્થિતિ જઘન્યથી અંતર્મુહૂર્ત્ત. ઉત્કૃષ્ટથી બાર વર્ષ, એ રીતે અનુબંધ. ભવાદેશથી જઘન્ય બે ભવ, ઉત્કૃષ્ટથી સંખ્યાતા ભવગ્રહણ, કાલાદેશથી જઘન્ય બે અંતર્મુહૂર્ત્ત અને ઉત્કૃષ્ટથી સંખ્યાત કાળ, આટલો કાળ રહે. તે જ જઘન્યકાળ સ્થિતિમાં ઉત્પન્ન થાય તો આ જ વક્તવ્યતા. તે જ ઉત્કૃષ્ટકાળ સ્થિતિમાં ઉત્પન્ન થાય તો પણ પૂર્વોક્ત વક્તવ્યતા. વિશેષ એ – ભવાદેશથી જઘન્ય બે ભવ, ઉત્કૃષ્ટથી આઠ ભવ. કાલાદેશથી જઘન્ય ૨૨,૦૦૦ વર્ષ અને અંતર્મુહૂર્ત્ત અધિક, ઉત્કૃષ્ટ ૪૮ વર્ષ અધિક, ૮૮,૦૦૦ વર્ષ, આટલો કાળ રહે. તે જ સ્વયં જઘન્ય સ્થિતિક જન્મે. તેને પણ આ જ વક્તવ્યતા ત્રણે ગમકમાં કહેવી. વિશેષ આ – સાતમાં અંતર છે. શરીરાવગાહના પૃથ્વીકાયિકવત્‌, માત્ર મિથ્યાદૃષ્ટિ, બે અજ્ઞાન નિયમા, માત્ર કાયયોગી, સ્થિતિ – સ્થિતિ માફક, સંવેધ. પહેલા બે ગમકમાં તે પ્રમાણે જ. ત્રીજા ગમકમાં ભવાદેશથી તેમજ આઠ ભવગ્રહણ, કાલાદેશથી જઘન્ય અંતર્મુહૂર્ત્ત અધિક ૨૨,૦૦૦ વર્ષ, ઉત્કૃષ્ટથી ચાર અંતર્મુહૂર્ત્ત અધિક ૮૮,૦૦૦. તે જ સ્વયં ઉત્કૃષ્ટકાલ સ્થિતિક જન્મે, આના પણ ઔઘિક ગમક સમાન ત્રણ ગમકો કહેવા. માત્ર ત્રણે ગમકમાં સ્થિતિ જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટ બંને ૧૨ વર્ષ, એ રીતે અનુબંધ પણ છે. ભવાદેશથી જઘન્ય બે ભવ, ઉત્કૃષ્ટથી આઠ ભવ ગ્રહણ. કાલાદેશથી ઉપયોગથી કહેવું યાવત્‌ નવમાં ગમકમાં જઘન્યથી ૧૨ વર્ષ અધિક ૨૨,૦૦૦ વર્ષ, ઉત્કૃષ્ટથી ૪૮ વર્ષ અધિક ૮૮,૦૦૦ વર્ષ. આટલો કાળ રહે. જો તેઇન્દ્રિયથી આવીને ઉપજે તો આ પ્રમાણે જ નવ ગમકો કહેવા. વિશેષ આ – પહેલા ત્રણ ગમકોમાં શરીરા – વગાહના જઘન્યથી અંગુલનો અસંખ્યાત ભાગ, ઉત્કૃષ્ટથી ત્રણ ગાઉ, ત્રણ ઇન્દ્રિયો, સ્થિતિ જઘન્યથી અંતર્મુહૂર્ત્ત અને ઉત્કૃષ્ટથી ૪૯ રાત્રિદિવસ. ત્રીજા ગમમાં કાલાદેશથી જઘન્યથી અંતર્મુહૂર્ત્ત અધિક ૨૨,૦૦૦ વર્ષ – ઉત્કૃષ્ટથી ૯૬ રાત્રિ દિવસ અધિક ૮૮,૦૦૦ વર્ષ. મધ્યના ત્રણ ગમકો તેમ જ છે. છેલ્લા ત્રણ ગમકો તેમ જ છે. વિશેષ આ – સ્થિતિ જઘન્યથી ૪૯ રાત્રિદિવસ, ઉત્કૃષ્ટથી પણ તેમજ સંવેધ ઉપયોગપૂર્વક કહેવો. જો ચઉરિન્દ્રિયથી આવીને ઉપજે તો એ જ રીતે નવે ગમકો કહેવા. માત્ર આ સ્થાનોમાં અંતર છે – શરીરાવ – ગાહના જઘન્ય અંગુલનો અસંખ્યાત ભાગ, ઉત્કૃષ્ટ ચાર ગાઉ, સ્થિતિ – જઘન્ય અંતર્મુહૂર્ત્ત – ઉત્કૃષ્ટ છ માસ. એ રીતે અનુબંધ, ચાર ઇન્દ્રિયો, બાકી પૂર્વવત્‌ યાવત્‌ નવમાં ગમકમાં કાલાદેશથી જઘન્ય છ માસ અધિક ૨૨,૦૦૦ વર્ષ, ઉત્કૃષ્ટ થી ૨૪ માસ – અધિક ૮૮,૦૦૦ વર્ષ આટલો કાળ રહે. જો પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિકથી આવીને ઉપજે તો શું સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિકથી આવીને ઉપજે કે અસંજ્ઞી પંચે૦ થી ? ગૌતમ ! બંનેથી. જો અસંજ્ઞી પંચેન્દ્રિયથી૦ તો જલચરથી આવીને ઉપજે કે યાવત્‌ અપર્યાપ્તાથી આવીને ઉપજે ? ગૌતમ! પર્યાપ્તાથી પણ અને અપર્યાપ્તાથી પણ આવીને ઉપજે. ભગવન્‌ ! અસંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિક, જે પૃથ્વીકાયિકમાં ઉત્પન્ન થવા યોગ્ય હોય તે કેટલો કાળ૦? ગૌતમ ! જઘન્યથી અંતર્મુહૂર્ત્ત અને ઉત્કૃષ્ટથી ૨૨,૦૦૦ વર્ષ. ભગવન્‌ ! તે જીવો૦ ? બેઇન્દ્રયના ઔઘિક સમાન કહેવા. માત્ર શરીરાવગાહના જઘન્યથી અંગુલનો અસંખ્યાત ભાગ અને ઉત્કૃષ્ટથી ૧૦૦૦ યોજન. પંચેન્દ્રિયોની સ્થિતિ, અનુબંધ જઘન્યથી અંતર્મુહૂર્ત્ત, ઉત્કૃષ્ટથી પૂર્વકોડી. બાકી પૂર્વવત્‌. ભવાદેશથી જઘન્ય બે ભવ, ઉત્કૃષ્ટ આઠ ભવ ગ્રહણ, કાલાદેશથી જઘન્ય બે અંતર્મુહૂર્ત્ત, ઉત્કૃષ્ટથી ૮૮,૦૦૦ વર્ષાધિક ચાર પૂર્વકોડી, આટલો કાળ રહે. નવે ગમકોમાં કાયસંવેધ ભવાદેશથી જઘન્ય બે ભવગ્રહણ, ઉત્કૃષ્ટ આઠ ભવગ્રહણ, કાલાદેશ ઉપયોગપૂર્વક કહેવો. વિશેષ આ – ત્રણ ગમકોમાં જેમ બેઇન્દ્રિયના મધ્યમ ત્રણ ગમકો સમાન અને છેલ્લા ત્રણ ગમકોમાં પ્રથમ ત્રણ ગમક સમાન કહેવું. વિશેષ – સ્થિતિ, અનુબંધ જઘન્યથી પૂર્વકોડી, ઉત્કૃષ્ટથી પૂર્વકોડી, બાકી પૂર્વવત્‌ યાવત્‌ નવમાં ગમકમાં જઘન્ય પૂર્વકોડી, ૨૨,૦૦૦ વર્ષ અધિક. ઉત્કૃષ્ટમાં ૮૮,૦૦૦ વર્ષાધિક ચાર પૂર્વકોડી, આટલો કાળ રહે. જો સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિકથી આવે તો સંખ્યાત વર્ષાયુથી કે અસંખ્યાત વર્ષાયુથી આવે ? ગૌતમ ! સંખ્યાત વર્ષાયુથી જ આવે. જો સંખ્યાત વર્ષાયુથી આવે તો શું જલચરથી આવે ? બાકીનું અસંજ્ઞીવત્‌ કહેવું યાવત્‌ ભગવન્‌ ! તે જીવો એક સમયમાં કેટલા ઉપજે ? જેમ રત્નપ્રભામાં ઉત્પન્ન થનાર સંજ્ઞીમાં કહ્યું, તેમ અહીં કહેવું. વિશેષ એ કે – અવગાહના જઘન્યથી અંગુલનો અસંખ્યાત ભાગ, ઉત્કૃષ્ટથી હજાર યોજન. બાકી પૂર્વવત્‌ યાવત્‌ કાલાદેશથી જઘન્ય બે અંતર્મુહૂર્ત્ત ઉત્કૃષ્ટથી ૮૮,૦૦૦ વર્ષાધિક ચાર પૂર્વકોડી, આટલો કાળ રહે. સંવેધ, નવે ગમકોમાં અસંજ્ઞી માફક સંપૂર્ણ કહેવું. તેમાં પહેલા ત્રણ અને વચલા ત્રણ ગમકોમાં પણ તેમ જ, પણ આ નવમાં અંતર છે – અવગાહના – જઘન્યથી અંગુલનો અસંખ્યાત ભાગ, ઉત્કૃષ્ટથી પણ તેમજ છે, ત્રણ લેશ્યા, મિથ્યા દૃષ્ટિ, બે અજ્ઞાન, કાયયોગી, ત્રણ સમુદ્‌ઘાત, સ્થિતિ જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટથી અંતર્મુહૂર્ત્ત, અપ્રશસ્ત અધ્યવસાય, અનુબંધ સ્થિતિ માફક, બાકી પૂર્વવત્‌. છેલ્લા ત્રણે ગમકમાં – પ્રથમ ગમકવત્‌. માત્ર સ્થિતિ, અનુબંધ, જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટ બંનેથી પૂર્વકોડી, બાકી પૂર્વવત્‌.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] jai bemdiehimto uvavajjamti– kim pajjatta-bemdiehimto uvavajjamti? Apajjatta-bemdiehimto uvavajjamti? Goyama! Pajjatta-bemdiehimto uvavajjamti, apajjatta-bemdiehimto vi uvavajjamti. Bemdie nam bhamte! Je bhavie pudhavikkaiesu uvavajjittae, se nam bhamte! Kevatikalatthitiesu uvavajjejja? Goyama! Jahannenam amtomuhuttatthitiesu, ukkosenam bavisavasasahassatthitiesu. Te nam bhamte! Jiva egasamaenam kevatiya uvavajjamti? Goyama! Jahannenam ekko va do va tinni va, ukkosenam samkhejja va asamkhejja va uvavajjamti. Chhevattasamghayani. Ogahana jahannenam amgulassa asamkhejjaibhagam, ukkosenam barasa joyanaim. Humdasamthiya. Tinni lesao. Sammaditthi vi, michchhaditthi vi, no sammamichchhaditthi. Do nana, do annana niyamam. No manajogi, vaijogi kayajogi vi. Uvaogo duviho vi. Chattari sannao chattari kasaya. Do imdiya pannatta, tam jaha–jibbhimdie ya phasimdie ya. Tinni samugghaya. Sesam jaha pudhavikkaiyanam, navaram–thiti jahannenam amtomuhuttam, ukkosenam barasa samvachchharaim. Evam anubamdho vi. Sesam tam cheva. Bhavadesenam jahannenam do bhavaggahanaim, ukkosenam samkhejjaim bhavaggahanaim. Kaladesenam jahannenam do amtomuhutta, ukkosenam samkhejjam kalam, evatiyam kalam sevejja, evatiyam kalam gatiragatim karejja. So cheva jahannakalatthitiesu uvavanno esa cheva vattavvaya savva. So cheva ukkosakalatthitiesu uvavanno esa cheva bemdiyassa laddhi, navaram–bhavadesenam jahannenam do bhavaggahanaim, ukkosenam attha bhavaggahanaim. Kaladesenam jahannenam bavisam vasasahassaim amtomuhutta-mabbhahiyaim, ukkosenam atthasitim vasasahassaim adayalisae samvachchharehim abbhahiyaim, evatiyam kalam sevejja, evatiyam kalam gatiragatim karejja. So cheva appana jahannakalatthitio jao, tassa vi esa cheva vattavvaya tisu vi gamaesu, navaram–imaim satta nanattaim–1. Sarirogahana jaha pudhavikaiyanam 2. No sammaditthi, michchhaditthi, no samma-michchhaditthi 3. Do annana niyamam 4. No manajogi, no vaijogi, kayajogi 5. Thiti jahannenam amtomuhuttam, ukkosenam vi amtomuhuttam 6. Ajjhavasana apasattha 7. Anubamdho jaha thiti. Samveho taheva adillesu dosu gamaesu, taiyagamae bhavadeso taheva attha bhavaggahanaim. Kaladesenam jahannenam bavisam vasasahassaim amtomuhuttamabbhahiyaim, ukkosenam atthasiti vasasahassaim chauhim amto-muhuttehim abbhahiyaim, evatiyam kalam sevejja, evatiyam kalam gatiragatim karejja. So cheva appana ukkosakalatthitio jao, eyassa vi ohiyagamagasarisa tinni gamaga bhaniyavva, navaram–tisu vi gamaesu thiti jahannenam barasa samvachchharaim, ukkosena vi barasa samvachchharaim. Evam anubamdho vi. Bhavadesenam jahannenam do bhavaggahanaim, ukkosenam attha bhavaggahanaim. Kaladesenam uvajumjiuna bhaniyavvam java navame gamae jahannenam bavisam vasasahassaim barasahim samvachchharehim abbhahiyaim, ukkosenam atthasiti vasasahassaim adayalisae samvachchharehim abbhahiyaim, evatiyam kalam sevejja, evatiyam kalam gatiragatim karejja. Jai teimdiehimto uvavajjamti? Evam cheva nava gamaga bhaniyavva, navaram–adillesu tisu vi gamaesu sarirogahana jahannenam amgulassa asamkhejjaibhagam, ukkosenam tinni gauyaim. Tinni imdiyaim. Thito jahannenam amtomuhuttam, ukkosenam egunapannam raimdiyaim. Taiyagamae kaladesenam jahannenam bavisam vasasahassaim amtomuhuttamabbhahiyaim, ukkosenam atthasitim vasasahassaim chhanna uyaraimdiyasaya-mabbhahiyaim, evatiyam kalam sevejja, evatiyam kalam gatiragatim karejja. Majjhima tinni gamaga taheva, pachchhima vi tinni gamaga taheva, navaram–thiti jahannenam egunapannam raimdiyaim, ukkosena vi egunapannam raimdiyaim. Samveho uvajumjiuna bhaniyavvo. Jai chaurimdiehimto uvavajjamti? Evam cheva chaurimdiyana vi nava gamaga bhaniyavva, navaram–etesu cheva thanesu nanatta janiyavva. Sarirogahana jahannenam amgulassa asamkhejjaibhagam, ukkosenam chattari gauyaim thiti jahannenam amtomuhuttam, ukkosena ya chhammasa. Evam anubamdho vi. Chattari imdiyaim. Sesam taheva java navamagamae–kaladesenam jahannenam bavisam vasasahassaim chhahim masehim abbhahiyaim, ukkosenam atthasiti vasasahassaim chauvisae masehim abbhahiyaim, evatiyam kalam sevejja, eva-tiyam kalam gatiragatim karejja. Jai pamchimdiyatirikkhajoniehimto uvavajjamti– kim sannipamchimdiyatirikkhajoniehimto uvavajjamti? Asannipamchimdiyatirikkhajoniehimto uvavajjamti? Goyama! Sannipamchimdiya, asannipamchimdiya. Jai asannipamchimdiyatirikkhajoniehimto uvavajjamti–kim jalacharehimto uvavajjamti java kim pajjattaehimto uvavajjamti? Apajjattaehimto uvavajjamti? Goyama! Pajjattaehimto vi uvavajjamti, apajjattaehimto vi uvavajjamti. Asannipamchimdiyatirikkhajonie nam bhamte! Je bhavie pudhavikkaiesu uvavajjittae, se nam bhamte! Kevatikalatthitiesu uvavajjejja? Goyama! Jahannenam amtomuhuttatthitiesu, ukkosenam bavisavasasahassatthitiesu. Te nam bhamte! Jiva egasamaenam kevatiya uvavajjamti? Evam jaheva beimdiyassa ohiyagamae laddhi taheva, navaram–sarirogahana jahannenam amgulassa asamkhejjaibhagam, ukkosenam joyanasahassam. Pamcha imdiya. Thiti anubamdho ya jahannenam amtomuhuttam, ukkosenam puvvakodi. Sesam tam cheva. Bhavadesenam jahannenam do bhavaggahanaim, ukkosenam attha bhavaggahanaim. Kaladesenam jahannenam do amtomuhutta, ukkosenam chattari puvvakodio atthasitie vasasahassehim abbhahiyao, evatiyam kalam sevejja, evatiyam kalam gatira-gatim karejja. Navasu vi gamaesu kayasamveho–bhavadesenam jahannenam do bhavaggahanaim, ukkosenam attha bhavaggahanaim. Kaladesenam uvajumjiuna bhaniyavvam, navaram–majjhimaesu tisu gamaesu jaheva beimdiyassa, pachchhillaesu tisu gamaesu jaha etassa cheva padhamagamaesu navaram–thiti anubamdho ya jahannenam puvvakodi, ukkosena vi puvvakodi. Sesam tam cheva java navamagamaesu–jahannenam puvvakodi bavisae vasasahassehim abbhahiya, ukkosenam chattari puvvakodio atthasitie vasasahassehim abbhahiyao, evatiyam kalam sevejja, evatiyam kalam gatiragatim karejja. Jai sannipamchimdiyatirikkhajoniehimto uvavajjamti–kim samkhejjavasauya? Asamkhejja-vasauya? Goyama! Samkhejjavasauya, no asamkhejjavasauya. Jai samkhejjavasauya kim jalayarehimto? Sesam jaha asanninam java– Te nam bhamte! Jiva egasamaenam kevatiya uvavajjamti? Evam jaha rayanappabhae uvavajjamanassa sannissa taheva iha vi, navaram–ogahana jahannenam amgulassa asamkhejjaibhagam, ukkosenam joyanasahassam. Sesam taheva java kaladesenam jahannenam do amto muhutta, ukkosenam chattari puvvakodio atthasitie vasasahassehim abbhahiyao, evatiyam kalam sevejja, evatiyam kalam gatiragatim karejja. Evam samveho navasu vi gamaesu jaha asanninam taheva niravaseso. Laddhi se adillaesu tisu vi gamaesu esa cheva, majjhillaesu tisu vi gamaesu esa cheva, navaram–imaim nava nanattaim–ogahana jahannenam amgulassa asamkhejjatibhagam, ukkosenam amgulassa asamkhejjatibhage. Tinni lessao. Michchhaditthi. Do annana. Kayajogi. Tinni samugghaya. Thiti jahannenam amtomuhuttam, ukkosena vi amtomuhuttam. Appasattha ajjhavasana. Anubamdho jaha thiti. Sesam tam cheva. Pachchhillaesu tisu vi gamaesu jaheva padhamagamae, navaram–thiti anubamdho ya–jahannenam puvvakodi, ukkosena vi puvvakodi. Sesam tam cheva.
Sutra Meaning Transliteration : Jo beindriyathi upaje to shum paryapta beindriyathi upaje ke aparyaptathi\? Gautama ! Bamnemamthi avine upaje. Bhagavan ! Je beindriya prithvikayikamam utpanna thava yogya hoya te ketala kalani sthitivala prithvikayamam upaje\? Gautama! Jaghanyathi amtarmuhurtta ane utkrishtathi 22,000 varsha sthitimam upaje. Bhagavan ! Te jivo eka samayamam0? Gautama! Jaghanyathi eka, be, trana. Utkrishtathi samkhyata ke asamkhyata. Sevartta samghayana, avagahana jaghanyathi amgulano asamkhyata bhaga ane utkrishtathi 12 yojana humdaka samsthana, trana leshya, samyagdrishti ane mithyadrishti, be jnyana – be ajnyana niyama, vachana ane kayayogi, upayoga bamne, chara samjnya, chara kashaya, be indriya – jihva ane sparsha, trana samudghata, baki badhum prithvikayika mujaba. Vishesha e ke sthiti jaghanyathi amtarmuhurtta. Utkrishtathi bara varsha, e rite anubamdha. Bhavadeshathi jaghanya be bhava, utkrishtathi samkhyata bhavagrahana, kaladeshathi jaghanya be amtarmuhurtta ane utkrishtathi samkhyata kala, atalo kala rahe. Te ja jaghanyakala sthitimam utpanna thaya to a ja vaktavyata. Te ja utkrishtakala sthitimam utpanna thaya to pana purvokta vaktavyata. Vishesha e – bhavadeshathi jaghanya be bhava, utkrishtathi atha bhava. Kaladeshathi jaghanya 22,000 varsha ane amtarmuhurtta adhika, utkrishta 48 varsha adhika, 88,000 varsha, atalo kala rahe. Te ja svayam jaghanya sthitika janme. Tene pana a ja vaktavyata trane gamakamam kahevi. Vishesha a – satamam amtara chhe. Shariravagahana prithvikayikavat, matra mithyadrishti, be ajnyana niyama, matra kayayogi, sthiti – sthiti maphaka, samvedha. Pahela be gamakamam te pramane ja. Trija gamakamam bhavadeshathi temaja atha bhavagrahana, kaladeshathi jaghanya amtarmuhurtta adhika 22,000 varsha, utkrishtathi chara amtarmuhurtta adhika 88,000. Te ja svayam utkrishtakala sthitika janme, ana pana aughika gamaka samana trana gamako kaheva. Matra trane gamakamam sthiti jaghanya ane utkrishta bamne 12 varsha, e rite anubamdha pana chhe. Bhavadeshathi jaghanya be bhava, utkrishtathi atha bhava grahana. Kaladeshathi upayogathi kahevum yavat navamam gamakamam jaghanyathi 12 varsha adhika 22,000 varsha, utkrishtathi 48 varsha adhika 88,000 varsha. Atalo kala rahe. Jo teindriyathi avine upaje to a pramane ja nava gamako kaheva. Vishesha a – pahela trana gamakomam sharira – vagahana jaghanyathi amgulano asamkhyata bhaga, utkrishtathi trana gau, trana indriyo, sthiti jaghanyathi amtarmuhurtta ane utkrishtathi 49 ratridivasa. Trija gamamam kaladeshathi jaghanyathi amtarmuhurtta adhika 22,000 varsha – utkrishtathi 96 ratri divasa adhika 88,000 varsha. Madhyana trana gamako tema ja chhe. Chhella trana gamako tema ja chhe. Vishesha a – sthiti jaghanyathi 49 ratridivasa, utkrishtathi pana temaja samvedha upayogapurvaka kahevo. Jo chaurindriyathi avine upaje to e ja rite nave gamako kaheva. Matra a sthanomam amtara chhe – sharirava – gahana jaghanya amgulano asamkhyata bhaga, utkrishta chara gau, sthiti – jaghanya amtarmuhurtta – utkrishta chha masa. E rite anubamdha, chara indriyo, baki purvavat yavat navamam gamakamam kaladeshathi jaghanya chha masa adhika 22,000 varsha, utkrishta thi 24 masa – adhika 88,000 varsha atalo kala rahe. Jo pamchendriya tiryamchayonikathi avine upaje to shum samjnyi pamchendriya tiryamchayonikathi avine upaje ke asamjnyi pamche0 thi\? Gautama ! Bamnethi. Jo asamjnyi pamchendriyathi0 to jalacharathi avine upaje ke yavat aparyaptathi avine upaje\? Gautama! Paryaptathi pana ane aparyaptathi pana avine upaje. Bhagavan ! Asamjnyi pamchendriya tiryamchayonika, je prithvikayikamam utpanna thava yogya hoya te ketalo kala0? Gautama ! Jaghanyathi amtarmuhurtta ane utkrishtathi 22,000 varsha. Bhagavan ! Te jivo0\? Beindrayana aughika samana kaheva. Matra shariravagahana jaghanyathi amgulano asamkhyata bhaga ane utkrishtathi 1000 yojana. Pamchendriyoni sthiti, anubamdha jaghanyathi amtarmuhurtta, utkrishtathi purvakodi. Baki purvavat. Bhavadeshathi jaghanya be bhava, utkrishta atha bhava grahana, kaladeshathi jaghanya be amtarmuhurtta, utkrishtathi 88,000 varshadhika chara purvakodi, atalo kala rahe. Nave gamakomam kayasamvedha bhavadeshathi jaghanya be bhavagrahana, utkrishta atha bhavagrahana, kaladesha upayogapurvaka kahevo. Vishesha a – trana gamakomam jema beindriyana madhyama trana gamako samana ane chhella trana gamakomam prathama trana gamaka samana kahevum. Vishesha – sthiti, anubamdha jaghanyathi purvakodi, utkrishtathi purvakodi, baki purvavat yavat navamam gamakamam jaghanya purvakodi, 22,000 varsha adhika. Utkrishtamam 88,000 varshadhika chara purvakodi, atalo kala rahe. Jo samjnyi pamchendriya tiryamchayonikathi ave to samkhyata varshayuthi ke asamkhyata varshayuthi ave\? Gautama ! Samkhyata varshayuthi ja ave. Jo samkhyata varshayuthi ave to shum jalacharathi ave\? Bakinum asamjnyivat kahevum yavat bhagavan ! Te jivo eka samayamam ketala upaje\? Jema ratnaprabhamam utpanna thanara samjnyimam kahyum, tema ahim kahevum. Vishesha e ke – avagahana jaghanyathi amgulano asamkhyata bhaga, utkrishtathi hajara yojana. Baki purvavat yavat kaladeshathi jaghanya be amtarmuhurtta utkrishtathi 88,000 varshadhika chara purvakodi, atalo kala rahe. Samvedha, nave gamakomam asamjnyi maphaka sampurna kahevum. Temam pahela trana ane vachala trana gamakomam pana tema ja, pana a navamam amtara chhe – avagahana – jaghanyathi amgulano asamkhyata bhaga, utkrishtathi pana temaja chhe, trana leshya, mithya drishti, be ajnyana, kayayogi, trana samudghata, sthiti jaghanya ane utkrishtathi amtarmuhurtta, aprashasta adhyavasaya, anubamdha sthiti maphaka, baki purvavat. Chhella trane gamakamam – prathama gamakavat. Matra sthiti, anubamdha, jaghanya ane utkrishta bamnethi purvakodi, baki purvavat.