Sutra Navigation: Bhagavati ( ભગવતી સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1104344
Scripture Name( English ): Bhagavati Translated Scripture Name : ભગવતી સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

शतक-२४

 Translated Chapter :

શતક-૨૪
Section : उद्देशक-३ थी ११ नागादि कुमारा Translated Section : ઉદ્દેશક-૩ થી ૧૧ નાગાદિ કુમારા
Sutra Number : 844 Category : Ang-05
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] रायगिहे जाव एवं वयासी–नागकुमाराणं भंते! कओहिंतो उववज्जंति–किं नेरइएहिंतो उववज्जंति? तिरिक्खजोणिय-मनुस्स-देवेहिंतो उववज्जंति? गोयमा! नो नेरइएहिंतो उववज्जंति, तिरिक्खजोणिएहिंतो उववज्जंति, मनुस्सेहिंतो उववज्जंति, नो देवेहिंतो उववज्जंति। जइ तिरिक्खजोणिएहिंतो? एवं जहा असुरकुमाराणं वत्तव्वया तहा एतेसिं पि जाव असण्णित्ति। जइ सण्णिपंचिंदियतिरिक्खजोणिएहिंतो उववज्जंति–किं संखेज्जवासाउय? असंखेज्जवासाउय? गोयमा! संखेज्जवासाउय, असंखेज्जवासाउय जाव उववज्जंति। असंखेज्जवासाउयसण्णिपंचिंदियतिरिक्खजोणिए णं भंते! जे भविए नागकुमारेसु उववज्जित्तए, से णं भंते! केवतिकालट्ठितीएसु उववज्जेज्जा? गोयमा! जहन्नेणं दसवाससहस्स-ट्ठितीएसु, उक्कोसेणं देसूणदुपलिओवमट्ठितीएसु उववज्जेज्जा। ते णं भंते! जीवा एगसमएणं केवतिया उववज्जंति? अवसेसो सो चेव असुरकुमारेसु उववज्जमाणस्स गमगो भाणियव्वो जाव भवादेसो त्ति। कालादेसेणं जहन्नेणं सातिरेगा पुव्वकोडी दसहिं वाससहस्सेहिं अब्भहिया, उक्कोसेणं देसूणाइं पंच पलिओवमाइं, एवतियं कालं सेवेज्जा, एवतियं कालं गतिरागतिं करेज्जा। सो चेव जहन्नकालट्ठितीएसु उववन्नो, एस चेव वत्तव्वया, नवरं–नागकुमारट्ठितिं संवेहं च जाणेज्जा। सो चेव उक्कोसकालट्ठितीएसु उववन्नो, तस्स वि एस चेव वत्तव्वया, नवरं–ठिती जहन्नेणं देसूणाइं दो पलिओवमाइं, उक्कोसेणं तिन्नि पलिओवमाइं। सेसं तं चेव जाव भवादेसो त्ति। कालादेसेणं जहन्नेणं देसूणाइं चत्तारि पलिओवमाइं, उक्कोसेणं देसूणाइं पंच पलिओवमाइं, एवतियं कालं सेवेज्जा, एवतियं कालं गतिरागतिं करेज्जा। सो चेव अप्पणा जहन्नकालट्ठितीओ जाओ, तस्स वि तिसु वि गमएसु जहेव असुरकुमारेसु उववज्जमाणस्स जहन्नकालट्ठितियस्स तहेव निरवसेसं। सो चेव अप्पणा उक्कोसकालट्ठितीओ जाओ, तस्स वि तहेव तिन्नि गमगा जहा असुरकुमारेसु उववज्जमाणस्स, नवरं–नागकुमारट्ठितिं संवेहं च जाणेज्जा। सेसं तं चेव। जइ संखेज्जवासाउयसण्णिपंचिंदियतिरिक्खजोणिएहिंतो उववज्जंति– किं पज्जत्तसंखेज्ज-वासाउयं? अपज्जत्तसंखेज्जवासाउय? गोयमा! पज्जत्तसंखेज्जवासाउय, नो अपज्जत्तसंखेज्जवासाउय। पज्जत्तसंखेज्ज-वासाउय-सण्णि-पंचिंदिय-तिरिक्खजोणिए णं भंते! जे भविए नागकुमारेसु उववज्जित्तए, से णं भंते! केवतिकालट्ठितीएसु उववज्जेज्जा? गोयमा! जहन्नेणं दस वाससहस्साइं, उक्कोसेणं देसूणाइं दो पलिओवमाइं। एवं जहेव असुरकुमारेसु उववज्जमाणस्स वत्तव्वया तहेव इह वि नवसु वि गमएसु, नवरं–नागकुमारट्ठितिं संवेहं च जाणेज्जा। सेसं तं चेव। जइ मनुस्सेहिंतो उववज्जंति–किं सण्णिमनुस्सेहिंतो? असण्णिमनुस्सेहिंतो? गोयमा! सण्णिमनुस्सेहिंतो, नो असण्णिमनुस्सेहिंतो, जहा असुरकुमारेसु उववज्जमाणस्स जाव–असंखेज्जवासाउयसण्णिमनुस्से णं भंते! जे भविए नागकुमारेसु उववज्जित्तए, से णं भंते! केवतिकालट्ठितीएसु उववज्जेज्जा? गोयमा! जहन्नेणं दसवाससहस्साइं, उक्कोसेणं देसूणाइं दो पलिओवमाइं। एवं जहेव असंखेज्ज-वासाउयाणं तिरिक्खजोणियाणं नागकुमारेसु आदिल्ला तिन्नि गमगा तहेव इमस्स वि, नवरं–पढमबितिएसु गमएसु सरीरोगाहणा जहन्नेणं सातिरेगाइं पंचधनुसयाइं, उक्कोसेणं तिन्नि गाउयाइं। तइयगमे ओगाहणा जहन्नेणं देसूणाइं दो गाउयाइं, उक्कोसेणं तिन्नि गाउयाइं। सेसं तं चेव। सो चेव अप्पणा जहन्नकालट्ठितीओ जाओ, तस्स तिसु वि गमएसु जहा तस्स चेव असुरकुमारेसु उववज्जमाणस्स तहेव निरवसेसं। सो चेव अप्पणा उक्कोसकालट्ठितीओ जाओ, तस्स तिसु वि गमएसु जहा तस्स चेव उक्कोस कालट्ठितियस्स असुरकुमारेसु उववज्जमाणस्स, नवरं– नागकुमारट्ठितिं संवेहं च जाणेज्जा। सेसं तं चेव। जइ संखेज्जवासाउयसण्णिमनुस्सेहिंतो उववज्जंति– किं पज्जत्तसंखज्ज? अपज्जत्त-संखेज्ज? गोयमा! पज्जत्तसंखेज्ज, नो अपज्जत्तसंखेज्ज। पज्जत्तसंखेज्जवासाउयसण्णिमनुस्से णं भंते! जे भविए नागकुमारेसु उववज्जित्तए, से णं भंते! केवतिकालट्ठितीएसु उववज्जेज्जा? गोयमा! जहन्नेणं दसवाससहस्सट्ठितीएसु, उक्कोसेणं देसूणदोपलिओवमट्ठितीएसु उववज्जे-ज्जा। एवं जहेव असुरकुमारेसु उववज्जमाणस्स सच्चेव लद्धी निरवसेसा नवसु गमएसु, नवरं–नाग-कुमारट्ठिति संवेहं च जाणेज्जा। सेवं भंते! सेवं भंते! त्ति।
Sutra Meaning : રાજગૃહે યાવત્‌ આમ પૂછ્યું – ભગવન્‌ ! નાગકુમાર ક્યાંથી આવીને ઉપજે ? નૈરયિકથી યાવત્‌ દેવથી ? ગૌતમ નૈરયિક કે દેવથી આવીને ન ઉપજે, પણ મનુષ્ય, તિર્યંચયોનિકથી આવીને ઉપજે. જો તિર્યંચ૦ એ પ્રમાણે અસુરકુમારની વક્તવ્યતા મુજબ અહીં પણ કહેવું યાવત્‌ અસંજ્ઞી. જો સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિકથી આવે તો શું સંખ્યાત વર્ષાયુ૦ કે અસંખ્યાત વર્ષાયુ૦? ગૌતમ! બંનેથી. અસંખ્ય વર્ષાયુ સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિક, ભગવન્‌ ! જે નાગકુમારમાં ઉપજવા યોગ્ય હોય, તે કેટલા કાળની સ્થિતિમાં ઉપજે? ગૌતમ! જઘન્યથી ‌૧૦,૦૦૦ વર્ષ, ઉત્કૃષ્ટથી દેશોન પલ્યોપમ સ્થિતિમાં. ભગવન્‌ ! તે જીવો૦ બાકી બધું અસુરકુમારમાં ઉત્પાદ માફક કહેવું યાવત્‌ ભવાદેશ. કાલાદેશથી જઘન્યા ૧૦,૦૦૦ વર્ષાધિક પૂર્વકોડી, ઉત્કૃષ્ટી દેશોન પાંચ પલ્યોપમ આટલો કાળ રહે. તે જ જઘન્યકાલ સ્થિતિમાં ઉત્પન્ન હોય તો૦ આ જ વક્તવ્યતા છે. માત્ર નાગકુમારની સ્થિતિ અને સંવેધ જાણવો. તે જ ઉત્કૃષ્ટ કાલ સ્થિતિમાં ઉત્પન્ન હોય તો૦ તેની પણ આ જ વક્તવ્યતા. માત્ર સ્થિતિ જઘન્યથી દેશોન બે પલ્યોપમ, ઉત્કૃષ્ટ ત્રણ પલ્યોપમ. બાકી પૂર્વવત્‌ યાવત્‌ ભવાદેશ, કાલાદેશથી જઘન્ય દેશોન ચાર પલ્યોપમ, ઉત્કૃષ્ટ દેશોન પાંચ પલ્યોપમ, આટલો કાળ રહે. તે જ સ્વયં જઘન્ય કાળ સ્થિતિકમાં જન્મ્યો હોય, તેને ત્રણે ગમકમાં અસુરકુમારમાં ઉત્પન્ન થનાર જઘન્યકાળ સ્થિતિક માફક કહેવા. તે જ સ્વયં ઉત્કૃષ્ટ કાળ સ્થિતિકમાં જન્મ્યો હોય, તેને પણ તે જ પ્રમાણે ત્રણે ગમક, જેમ અસુરકુમારમાં કહ્યા તેમ જાણવા. વિશેષ એ કે – નાગકુમારની સ્થિતિ, સંવેધ જાણવો જોઈએ. બાકી પૂર્વવત્‌. જો સંખ્યાત વર્ષાયુષ્ક સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય યાવત્‌ શું પર્યાપ્ત સંખ્યાત વર્ષાયુષ્ક૦ કે અપર્યાપ્ત૦? ગૌતમ ! પર્યાપ્ત સંખ્યાત વર્ષાયુષ્ક, અપર્યાપ્ત સંખ્યાત વર્ષાયુષ્ક નહીં. પર્યાપ્ત સંખ્યાત વર્ષાયુષ્ક યાવત્‌ જે નાગકુમારમાં ઉત્પન્ન થવા યોગ્ય હોય, તે હે ભગવન્‌ ! કેટલી કાળસ્થિતિમાં ઉપજે ? જેમ અસુરકુમારોમાં ઉત્પન્ન થનારની વક્તવ્યતા છે, તે મુજબ અહીં પણ નવે ગમકોમાં કહેવી. માત્ર નાગકુમાર સ્થિતિ અને સંવેધ જાણવો. જો મનુષ્યથી આવે તો શું સંજ્ઞી મનુષ્ય૦ કે અસંજ્ઞી મનુષ્ય૦ ? ગૌતમ ! સંજ્ઞી મનુષ્યથી ઉપજે, અસંજ્ઞી મનુષ્યથી નહીં. જેમ અસુરકુમારમાં ઉત્પન્ન થનાર યાવત્‌ અસંખ્યાત વર્ષાયુષ્ક સંજ્ઞી મનુષ્ય, ભગવન્‌ ! જે નાગ કુમાર માં ઉત્પન્ન થવા યોગ્ય હોય, તે કેટલા કાળ સ્થિતિમાં ઉપજે ? ગૌતમ! જઘન્યા ૧૦,૦૦૦ વર્ષ અને ઉત્કૃષ્ટથી દેશોન બે પલ્યોપમ, એ પ્રમાણે જેમ અસંખ્યાત વર્ષાયુષ્ક તિર્યંચયોનિકોનો નાગકુમારમાં પહેલા ત્રણ ગમકો તે પ્રમાણે જ અહીં કહેવા – માત્ર પહેલા, બીજા ગમકમાં શરીરાવગાહના જઘન્યથી સાતિરેક ૫૦૦ ધનુષ, ઉત્કૃષ્ટથી ત્રણ ગાઉ, ત્રીજા ગમમાં અવગાહના જઘન્યથી દેશોન બે ગાઉ, ઉત્કૃષ્ટથી ત્રણ ગાઉ, બાકી પૂર્વવત્‌. તે જ સ્વયં જઘન્યકાળ સ્થિતિક જન્મ્યો હોય, તેને ત્રણે ગમમાં અસુરકુમારના તેમાં ઉત્પાદ માફક સંપૂર્ણ કહેવું. તે જ સ્વયં ઉત્કૃષ્ટ કાળ સ્થિતિક જન્મ્યો હોય, તેના ત્રણે ગમક, ઉત્કૃષ્ટકાલ સ્થિતિક અસુરકુમારમાં ઉત્પન્ન થનાર માફક કહેવા. માત્ર નાગકુમારની સ્થિતિ અને સંવેધ જાણવા. બાકી પૂર્વવત્‌. જો સંખ્યાત વર્ષાયુષ્ક સંજ્ઞી મનુષ્ય૦ શું પર્યાપ્ત કે અપર્યાપ્ત સંખ્યાત૦ ગૌતમ! પર્યાપ્ત સંખ્યાત૦ અપર્યાપ્ત નહીં. ભગવન્‌ ! પર્યાપ્ત સંખ્યાત વર્ષાયુષ્ક સંજ્ઞી મનુષ્યમાં જે નાગકુમારમાં ઉત્પન્ન થવા યોગ્ય હોય, તે ભગવન્‌ ! કેટલા કાળની૦? ગૌતમ! જઘન્ય ૧૦,૦૦૦ વર્ષ, ઉત્કૃષ્ટથી દેશોન બે પલ્યોપમ સ્થિતિ. એ રીતે અસુરકુમારમાં ઉત્પન્ન થનાર માફક સર્વ કંઈ સંપૂર્ણ નવે ગમકોમાં કહેવું. માત્ર નાગકુમારની સ્થિતિ અને સંવેધ જાણવા. ભગવન્‌ ! તે એમ જ છે, એમ જ છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] rayagihe java evam vayasi–nagakumaranam bhamte! Kaohimto uvavajjamti–kim neraiehimto uvavajjamti? Tirikkhajoniya-manussa-devehimto uvavajjamti? Goyama! No neraiehimto uvavajjamti, tirikkhajoniehimto uvavajjamti, manussehimto uvavajjamti, no devehimto uvavajjamti. Jai tirikkhajoniehimto? Evam jaha asurakumaranam vattavvaya taha etesim pi java asannitti. Jai sannipamchimdiyatirikkhajoniehimto uvavajjamti–kim samkhejjavasauya? Asamkhejjavasauya? Goyama! Samkhejjavasauya, asamkhejjavasauya java uvavajjamti. Asamkhejjavasauyasannipamchimdiyatirikkhajonie nam bhamte! Je bhavie nagakumaresu uvavajjittae, se nam bhamte! Kevatikalatthitiesu uvavajjejja? Goyama! Jahannenam dasavasasahassa-tthitiesu, ukkosenam desunadupaliovamatthitiesu uvavajjejja. Te nam bhamte! Jiva egasamaenam kevatiya uvavajjamti? Avaseso so cheva asurakumaresu uvavajjamanassa gamago bhaniyavvo java bhavadeso tti. Kaladesenam jahannenam satirega puvvakodi dasahim vasasahassehim abbhahiya, ukkosenam desunaim pamcha paliovamaim, evatiyam kalam sevejja, evatiyam kalam gatiragatim karejja. So cheva jahannakalatthitiesu uvavanno, esa cheva vattavvaya, navaram–nagakumaratthitim samveham cha janejja. So cheva ukkosakalatthitiesu uvavanno, tassa vi esa cheva vattavvaya, navaram–thiti jahannenam desunaim do paliovamaim, ukkosenam tinni paliovamaim. Sesam tam cheva java bhavadeso tti. Kaladesenam jahannenam desunaim chattari paliovamaim, ukkosenam desunaim pamcha paliovamaim, evatiyam kalam sevejja, evatiyam kalam gatiragatim karejja. So cheva appana jahannakalatthitio jao, tassa vi tisu vi gamaesu jaheva asurakumaresu uvavajjamanassa jahannakalatthitiyassa taheva niravasesam. So cheva appana ukkosakalatthitio jao, tassa vi taheva tinni gamaga jaha asurakumaresu uvavajjamanassa, Navaram–nagakumaratthitim samveham cha janejja. Sesam tam cheva. Jai samkhejjavasauyasannipamchimdiyatirikkhajoniehimto uvavajjamti– kim pajjattasamkhejja-vasauyam? Apajjattasamkhejjavasauya? Goyama! Pajjattasamkhejjavasauya, no apajjattasamkhejjavasauya. Pajjattasamkhejja-vasauya-sanni-pamchimdiya-tirikkhajonie nam bhamte! Je bhavie nagakumaresu uvavajjittae, se nam bhamte! Kevatikalatthitiesu uvavajjejja? Goyama! Jahannenam dasa vasasahassaim, ukkosenam desunaim do paliovamaim. Evam jaheva asurakumaresu uvavajjamanassa vattavvaya taheva iha vi navasu vi gamaesu, navaram–nagakumaratthitim samveham cha janejja. Sesam tam cheva. Jai manussehimto uvavajjamti–kim sannimanussehimto? Asannimanussehimto? Goyama! Sannimanussehimto, no asannimanussehimto, jaha asurakumaresu uvavajjamanassa java–asamkhejjavasauyasannimanusse nam bhamte! Je bhavie nagakumaresu uvavajjittae, se nam bhamte! Kevatikalatthitiesu uvavajjejja? Goyama! Jahannenam dasavasasahassaim, ukkosenam desunaim do paliovamaim. Evam jaheva asamkhejja-vasauyanam tirikkhajoniyanam nagakumaresu adilla tinni gamaga taheva imassa vi, navaram–padhamabitiesu gamaesu sarirogahana jahannenam satiregaim pamchadhanusayaim, ukkosenam tinni gauyaim. Taiyagame ogahana jahannenam desunaim do gauyaim, ukkosenam tinni gauyaim. Sesam tam cheva. So cheva appana jahannakalatthitio jao, tassa tisu vi gamaesu jaha tassa cheva asurakumaresu uvavajjamanassa taheva niravasesam. So cheva appana ukkosakalatthitio jao, tassa tisu vi gamaesu jaha tassa cheva ukkosa kalatthitiyassa asurakumaresu uvavajjamanassa, navaram– nagakumaratthitim samveham cha janejja. Sesam tam cheva. Jai samkhejjavasauyasannimanussehimto uvavajjamti– kim pajjattasamkhajja? Apajjatta-samkhejja? Goyama! Pajjattasamkhejja, no apajjattasamkhejja. Pajjattasamkhejjavasauyasannimanusse nam bhamte! Je bhavie nagakumaresu uvavajjittae, se nam bhamte! Kevatikalatthitiesu uvavajjejja? Goyama! Jahannenam dasavasasahassatthitiesu, ukkosenam desunadopaliovamatthitiesu uvavajje-jja. Evam jaheva asurakumaresu uvavajjamanassa sachcheva laddhi niravasesa navasu gamaesu, navaram–naga-kumaratthiti samveham cha janejja. Sevam bhamte! Sevam bhamte! Tti.
Sutra Meaning Transliteration : Rajagrihe yavat ama puchhyum – bhagavan ! Nagakumara kyamthi avine upaje\? Nairayikathi yavat devathi\? Gautama nairayika ke devathi avine na upaje, pana manushya, tiryamchayonikathi avine upaje. Jo tiryamcha0 e pramane asurakumarani vaktavyata mujaba ahim pana kahevum yavat asamjnyi. Jo samjnyi pamchendriya tiryamchayonikathi ave to shum samkhyata varshayu0 ke asamkhyata varshayu0? Gautama! Bamnethi. Asamkhya varshayu samjnyi pamchendriya tiryamchayonika, bhagavan ! Je nagakumaramam upajava yogya hoya, te ketala kalani sthitimam upaje? Gautama! Jaghanyathi 10,000 varsha, utkrishtathi deshona palyopama sthitimam. Bhagavan ! Te jivo0 baki badhum asurakumaramam utpada maphaka kahevum yavat bhavadesha. Kaladeshathi jaghanya 10,000 varshadhika purvakodi, utkrishti deshona pamcha palyopama atalo kala rahe. Te ja jaghanyakala sthitimam utpanna hoya to0 a ja vaktavyata chhe. Matra nagakumarani sthiti ane samvedha janavo. Te ja utkrishta kala sthitimam utpanna hoya to0 teni pana a ja vaktavyata. Matra sthiti jaghanyathi deshona be palyopama, utkrishta trana palyopama. Baki purvavat yavat bhavadesha, kaladeshathi jaghanya deshona chara palyopama, utkrishta deshona pamcha palyopama, atalo kala rahe. Te ja svayam jaghanya kala sthitikamam janmyo hoya, tene trane gamakamam asurakumaramam utpanna thanara jaghanyakala sthitika maphaka kaheva. Te ja svayam utkrishta kala sthitikamam janmyo hoya, tene pana te ja pramane trane gamaka, jema asurakumaramam kahya tema janava. Vishesha e ke – nagakumarani sthiti, samvedha janavo joie. Baki purvavat. Jo samkhyata varshayushka samjnyi pamchendriya yavat shum paryapta samkhyata varshayushka0 ke aparyapta0? Gautama ! Paryapta samkhyata varshayushka, aparyapta samkhyata varshayushka nahim. Paryapta samkhyata varshayushka yavat je nagakumaramam utpanna thava yogya hoya, te he bhagavan ! Ketali kalasthitimam upaje\? Jema asurakumaromam utpanna thanarani vaktavyata chhe, te mujaba ahim pana nave gamakomam kahevi. Matra nagakumara sthiti ane samvedha janavo. Jo manushyathi ave to shum samjnyi manushya0 ke asamjnyi manushya0\? Gautama ! Samjnyi manushyathi upaje, asamjnyi manushyathi nahim. Jema asurakumaramam utpanna thanara yavat asamkhyata varshayushka samjnyi manushya, bhagavan ! Je naga kumara mam utpanna thava yogya hoya, te ketala kala sthitimam upaje\? Gautama! Jaghanya 10,000 varsha ane utkrishtathi deshona be palyopama, e pramane jema asamkhyata varshayushka tiryamchayonikono nagakumaramam pahela trana gamako te pramane ja ahim kaheva – matra pahela, bija gamakamam shariravagahana jaghanyathi satireka 500 dhanusha, utkrishtathi trana gau, trija gamamam avagahana jaghanyathi deshona be gau, utkrishtathi trana gau, baki purvavat. Te ja svayam jaghanyakala sthitika janmyo hoya, tene trane gamamam asurakumarana temam utpada maphaka sampurna kahevum. Te ja svayam utkrishta kala sthitika janmyo hoya, tena trane gamaka, utkrishtakala sthitika asurakumaramam utpanna thanara maphaka kaheva. Matra nagakumarani sthiti ane samvedha janava. Baki purvavat. Jo samkhyata varshayushka samjnyi manushya0 shum paryapta ke aparyapta samkhyata0 gautama! Paryapta samkhyata0 aparyapta nahim. Bhagavan ! Paryapta samkhyata varshayushka samjnyi manushyamam je nagakumaramam utpanna thava yogya hoya, te bhagavan ! Ketala kalani0? Gautama! Jaghanya 10,000 varsha, utkrishtathi deshona be palyopama sthiti. E rite asurakumaramam utpanna thanara maphaka sarva kami sampurna nave gamakomam kahevum. Matra nagakumarani sthiti ane samvedha janava. Bhagavan ! Te ema ja chhe, ema ja chhe.