Sutra Navigation: Bhagavati ( ભગવતી સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1104343
Scripture Name( English ): Bhagavati Translated Scripture Name : ભગવતી સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

शतक-२४

 Translated Chapter :

શતક-૨૪
Section : उद्देशक-२ परिमाण Translated Section : ઉદ્દેશક-૨ પરિમાણ
Sutra Number : 843 Category : Ang-05
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] रायगिहे जाव एवं वयासी–असुरकुमारा णं भंते! कओहिंतो उववज्जंति–किं नेरइएहिंतो उववज्जंति? तिरिक्ख-जोणिय-मनुस्स-देवेहिंतो उववज्जंति? गोयमा! नो नेरइएहिंतो उववज्जंति, तिरिक्खजोणिएहिंतो उववज्जंति, मनुस्सेहिंतो उववज्जंति, नो देवेहिंतो उववज्जंति। एवं जहेव नेरइयउद्देसए जाव– पज्जत्ताअसण्णिपंचिंदियतिरिक्खजोणिए णं भंते! जे भविए असुरकुमारेसु उववज्जित्तए, से णं भंते! केवत्तिकालट्ठितीएसु उववज्जेज्जा? गोयमा! जहन्नेणं दसवाससहस्सट्ठितीएसु, उक्कोसेणं पलिओवमस्स असंखेज्जइभाग-ट्ठितीएसु उववज्जेज्जा। ते णं भंते! जीवा एगसमएणं केवतिया उववज्जंति? एवं रयणप्पभागमगसरिसा नव वि गमा भाणियव्वा, नवरं –जाहे अप्पणा जहन्नकालट्ठितीओ भवति ताहे अज्झवसाणा पसत्था, नो अप्पसत्था तिसु वि गमएसु। अवसेसं तं चेव। जइ सण्णिपंचिंदियतिरिक्खजोणिएहिंतो उववज्जंति–किं संखेज्जवासाउयसण्णिपंचिंदिय-तिरिक्ख- जोणिएहिंतो उववज्जंति? असंखेज्जवासाउयसण्णिपंचिंदियतिरिक्खजोणिएहिंतो-उववज्जंति ? गोयमा! संखेज्जवासाउय जाव उववज्जंति, असंखेज्जवासाउय जाव उववज्जंति। असंखेज्जवासाउयसण्णिपंचिंदियतिरिक्खजोणिए णं भंते! जे भविए असुरकुमारेसु उववज्जित्तए, से णं भंते! केवतिकालट्ठितीएसु उववज्जेज्जा? गोयमा! जहन्नेणं दसवाससहस्सट्ठितीएसु, उक्कोसेणं तिपलिओवमट्ठितीएसु उववज्जेज्जा। ते णं भंते! जीवा एगसमएणं–पुच्छा। गोयमा! जहन्नेणं एक्को वा दो वा तिन्नि वा, उक्कोसेणं संखेज्जा उववज्जंति। वइरोसभ-नारायसंघयणी। ओगाहणा जहन्नेणं धणुपुहत्तं, उक्कोसेणं छ गाउयाइं। समचउरंससंठिया पन्नत्ता। चत्तारि लेस्साओ आदिल्लाओ। नो सम्मदिट्ठी, मिच्छादिट्ठी, नो सम्मामिच्छादिट्ठी। नो नाणी, अन्नाणी, नियमं दुअन्नाणी–मतिअन्नाणी सुयअन्नाणी य। जोगो तिविहो वि। उवओगो दुविहो वि। चत्तारि सण्णाओ। चत्तारि कसाया। पंच इंदिया। तिन्नि समुग्घाया आदिल्ला। समोहया वि मरंति, असमोहया वि मरंति। वेदना दुविहा विसायावेदगा, असायावेदगा। वेदो दुविहो वि–इत्थिवेदगा वि पुरिसवेदगा वि, नो नपुंसगवेदगा। ठिती जहन्नेणं सातिरेगा पुव्वकोडी, उक्कोसेणं तिन्नि पलिओवमाइं। अज्झवसाणा पसत्था वि अप्पसत्था वि। अनुबंधो जहेव ठिती। कायसंवेहो भवादेसेणं दो भवग्गहणाइं, कालादेसेणं जहन्नेणं सातिरेगा पुव्वकोडी दसहिं वाससहस्सेहिं अब्भहिया, उक्कोसेणं छप्पलिओवमाइं एवतियं कालं सेवेज्जा, एवतियं कालं गतिरागतिं करेज्जा। सो चेव जहन्नकालट्ठितीएसु उववन्नो– एस चेव वत्तव्वया, नवरं–असुरकुमारट्ठितिं संवेहं च जाणेज्जा। सो चेव उक्कोसकालट्ठितीएसु उववन्नो जहन्नेणं तिपलिओवमट्ठितीएसु, उक्कोसेण वि तिपलिओवमट्ठितीएसु उववज्जेज्जा– एस चेव वत्तव्वया, नवरं– ठिती से जहन्नेणं तिन्नि पलिओवमाइं, उक्कोसेण वि तिन्नि पलिओवमाइं। एवं अनुबंधो वि। कालादेसेणं जहन्नेणं छप्पलिओवमाइं, उक्कोसेण वि छप्पलिओवमाइं, एवतियं कालं सेवेज्जा, एवतियं कालं गतिरागतिं करेज्जा, सेसं तं चेव। सो चेव अप्पणा जहन्नकालट्ठितीओ जाओ जहन्नेणं दसवाससहस्सट्ठितीएसु, उक्कोसेणं सातिरेगपुव्वकोडीआउएसु उववज्जेज्जा। ते णं भंते! जीवा एगसमएणं केवतिया उववज्जंति? अवसेसं तं चेव जाव भवादेसो त्ति, नवरं–ओगाहणा जहन्नेणं धनुपुहत्तं, उक्कोसेणं सातिरेगं धनुसहस्सं। ठिती जहन्नेणं सातिरेगा पुव्वकोडी, उक्कोसेण वि सातिरेगा पुव्वकोडी। एवं अनुबंधो वि। कालादेसेणं जहन्नेणं सातिरेगा पुव्वकोडी दसहिं वाससहस्सेहिं अब्भहिया, उक्कोसेणं सातिरेगाओ दो पुव्वकोडीओ, एवतियं कालं सेवेज्जा, एवतियं कालं गतिरागतिं करेज्जा। सो चेव जहन्नकालट्ठितीएसु उववन्नो, एस चेव वत्तव्वया, नवरं–असुरकुमारट्ठिइं संवेहं च जाणेज्जा। सो चेव उक्कोसकालट्ठितीएसु उववन्नो जहन्नेणं सातिरेगपुव्वकोडिआउएसु, उक्कोसेण वि सातिरेगपुव्वकोडी-आउएसु उववज्जेज्जा, सेसं तं चेव, नवरं–कालादेसेणं जहन्नेणं सातिरेगाओ दो पुव्वकोडीओ, उक्कोसेण वि सातिरेगाओ दो पुव्व-कोडीओ, एवतियं कालं सेवेज्जा, एवतियं कालं गतिरागतिं करेज्जा। सो चेव अप्पणा उक्कोसकालट्ठितीओ जाओ, सो चेव पढमगमगो भाणियव्वो, नवरं–ठिती जहन्नेणं तिन्नि पलिओवमाइं, उक्कोसेण वि तिन्नि पलिओवमाइं। एवं अनुबंधो वि। कालादेसेणं जहन्नेणं तिन्नि पलिओवमाइं दसहिं वाससहस्सेहिं अब्भहियाइं, उक्कोसेणं छ पलिओवमाइं, एवतियं कालं सेवेज्जा, एवतियं कालं गतिरागतिं करेज्जा। सो चेव जहन्नकालट्ठितीएसु उववन्नो, एस चेव वत्तव्वया, नवरं–असुरकुमारट्ठितिं संवेहं च जाणेज्जा। सो चेव उक्कोसकालट्ठितीएसु उववन्नो जहन्नेणं तिपलिओवमाइं, उक्कोसेण वि तिपलि-ओवमाइं, एस चेव वत्तव्वया, नवरं–कालादेसेणं जहन्नेणं छप्पलिओवमाइं, उक्कोसेण वि छप्पलिओवमाइं, एवतियं कालं सेवेज्जा, एवतियं कालं गतिरागतिं करेज्जा। जइ संखेज्जवासाउयसण्णिपंचिंदियतिरिक्खजोणिएहिंतो उववज्जंति– किं जलचरेहिंतो उववज्जंति? एवं जाव– पज्जत्तसंखेज्जवासाउयसण्णिपंचिंदियतिरिक्खजोणिए णं भंते! जे भविए असुरकुमारेसु उववज्जित्तए, से णं भंते! केवतिकालट्ठितीएसु उववज्जेज्जा? गोयमा! जहन्नेणं दसवाससहस्सट्ठितीएसु, उक्कोसेणं सातिरेगसागरोवमट्ठितीएसु उववज्जेज्जा। ते णं भंते! जीवा एगसमएणं केवतिया उववज्जंति? एवं एतेसिं रयणप्पभपुढविगमगसरिसा नव गमगा नेयव्वा, नवरं जाहे अप्पणा जहन्नकालट्ठितीओ भवइ ताहे तिसु वि गमएसु, इमं नाणत्तं–चत्तारि लेस्साओ, अज्झवसाणा पसत्था, नो अप्प सत्था। सेसं तं चेव। संवेहो सातिरेगेण सागरोवमेण कायव्वो। जइ मनुस्सेहिंतो उववज्जंति– किं सण्णिमनुस्सेहिंतो उववज्जंति? असण्णिमनुस्सेहिंतो उववज्जंति? गोयमा! सण्णिमनुस्सेहिंतो उववज्जंति, नो असण्णिमनुस्सेहिंतो उववज्जंति। जइ सण्णिमनुस्सेहिंतो उववज्जंति–किं संखेज्जवासाउयसण्णिमनुस्सेहिंतो उववज्जंति? असंखेज्जवासाउयसण्णिमनुस्सेहिंतो उववज्जंति? गोयमा! संखेज्जवासाउयसण्णिमनुस्सेहिंतो उववज्जंति, असंखेज्जवासाउयसण्णिमनुस्सेहिंतो वि उववज्जंति। असंखेज्जवासाउयसण्णिमनुस्से णं भंते! जे भविए असुरकुमारेसु उववज्जित्तए से णं भंते! केवतिकालट्ठितीएसु उववज्जेज्जा? गोयमा! जहन्नेणं दसवाससहस्सट्ठितीएसु, उक्कोसेण तिपलिओवमट्ठितीएसु उववज्जेज्जा। एवं असंखेज्जवासाउयतिरिक्खजोणियसरिसा आदिल्ला तिन्नि गमगा नेयव्वा, नवरं–सरीरोगाहणा पढमबितिएसु गमएसु जहन्नेणं सातिरेगाइं पंचधनुसयाइं, उक्कोसेणं तिन्नि गाउयाइं, सेसं तं चेव। तइयगमे ओगाहणा जहन्नेणं तिन्नि गाउयाइं, उक्कोसेण वि तिन्नि गाउयाइं। सेसं जहेव तिरिक्खजोणियाणं। सो चेव अप्पणा जहन्नकालट्ठितीओ जाओ, तस्स वि जहन्नकालट्ठितीयतिरिक्खजोणिय-सरिसा तिन्नि गमगा भाणियव्वा, नवरं–सरीरोगाहणा तिसु वि गमएसु जहन्नेणं सातिरेगाइं पंचधनुसयाइं, उक्कोसेण वि सातिरेगाइं पंचधनुसयाइं। सेसं तं चेव। सो चेव अप्पणा उक्कोसकालट्ठितीओ जाओ, तस्स वि ते चेव पच्छिल्ला तिन्नि गमगा भाणियव्वा, नवरं–सरीरोगाहणा तिसु वि गमएसु जहन्नेणं तिन्नि गाउयाइं, उक्कोसेण वि तिन्नि गाउयाइं। अवसेसं तं चेव। जइ संखेज्जवासाउयसण्णिमनुस्सेहिंतो उववज्जंति– किं पज्जत्तासंखेज्जवासाउयसण्णि-मनुस्सेहिंतो उववज्जंति? अपज्जत्तासंखेज्जवासाउयसण्णिमनुस्सेहिंतो उववज्जंति? गोयमा! पज्जत्तासंखेज्जवासाउयसण्णिमनुस्सेहिंतो उववज्जंति, नो अपज्जत्तासंखेज्जवासा-उयसण्णिमनुस्सेहिंतो उववज्जंति। पज्जत्तासंखेज्जवासाउयसण्णिमनुस्से णं भंते! जे भविए असुरकुमारेसु उववज्जित्तए, से णं भंते! केवतिकालट्ठितीएसु उववज्जेज्जा? गोयमा! जहन्नेणं दसवाससहस्सट्ठितीएसु, उक्कोसेणं सातिरेगसागरोवमट्ठितीएसु उववज्जेज्जा। ते णं भंते! जीवा एगसमएणं केवतिया उववज्जंति? एवं जहेव एतेसिं रयणप्पभाए उववज्जमाणाणं नव गमगा तहेव इह वि नव गमगा भाणियव्वा, नवरं–संवेहो सातिरेगेण सागरोवमेणं कायव्वो। सेसं तं चेव। सेवं भंते! सेवं भंते! त्ति।
Sutra Meaning : રાજગૃહમાં યાવત્‌ આમ પૂછ્યું – ભગવન્‌ ! અસુરકુમાર ક્યાંથી આવીને ઉપજે છે – નૈરયિકથી યાવત્‌ દેવથી ? ગૌતમ ! નૈરયિક કે દેવથી આવીને ઉપજતા નથી, તિર્યંચ અને મનુષ્યથી આવીને ઉપજે છે. એ પ્રમાણે જેમ નૈરયિક ઉદ્દેશકમાં કહ્યું તેમ યાવત્‌ પર્યાપ્તા અસંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિક, ભગવન્‌ ! જે અસુરકુમારમાં ઉત્પન્ન થવા યોગ્ય હોય તે હે ભગવન્‌ ! કેટલી કાળ સ્થિતિમાં ઉત્પન્ન થાય છે ? ગૌતમ! જઘન્યથી ૧૦,૦૦૦ વર્ષ સ્થિતિમાં, ઉત્કૃષ્ટે પલ્યોપમના અસંખ્યાત ભાગ સ્થિતિમાં ઉપજે છે. ભગવન્‌ ! તે જીવો૦ એ રીતે રત્નપ્રભા ગમક સમાન નવે પણ ગમો કહેવા. વિશેષ એ – જેમની સ્વયં જઘન્ય કાલ સ્થિતિ હોય, તેમને અધ્યવસાયો પ્રશસ્ત હોય, અપ્રશસ્ત નહીં. ત્રણે ગમમાં બાકી પૂર્વવત્‌. જો સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિકમાં ઉપજે તો શું સંખ્યાત વર્ષાયુષ્ક સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિયમાં યાવત્‌ ઉપજે કે અસંખ્યાત વર્ષાયુષ્કમાં ? ગૌતમ! સંખ્યાત વર્ષાયુમાં યાવત્‌ ઉપજે, અસંખ્યાત૦માં પણ ઉપજે. અસંખ્યાત વર્ષાયુષ્ક સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ જે અસુરકુમારમાં ઉપજવા યોગ્ય હોય, તે ભગવન્‌ ! કેટલી કાળ સ્થિતિમાં ઉપજે? ગૌતમ! જઘન્યથી ૧૦,૦૦૦ વર્ષ, ઉત્કૃષ્ટ ત્રણ પલ્યોપમ સ્થિતિમાં ઉપજે. ભગવન્‌ ! તે જીવો એક સમયમાં૦ પ્રશ્ન? જઘન્યથી એક, બે કે ત્રણ. ઉત્કૃષ્ટ થી સંખ્યાતા ઉપજે. વજ્રઋષભનારાચ સંઘયણી, અવગાહના જઘન્યતી ધનુષ પૃથક્ત્વ, ઉત્કૃષ્ટથી છ ગાઉ, સમચતુરસ્ર સંસ્થાન સંસ્થિત, ચાર લેશ્યા, મિથ્યાદૃષ્ટિ, અજ્ઞાની – નિયમા બે અજ્ઞાની – મતિ અજ્ઞાની, શ્રુતઅજ્ઞાની, ત્રણે યોગ, બંને ઉપયોગ, ચાર સંજ્ઞા, ચાર કષાયો, પાંચ ઇન્દ્રિયો, ત્રણ સમુદ્‌ઘાતો સમવહત થઈને કે સમવહત ન થઈને મરે, વેદના બે – શાતા, અશાતા વેદ બે – સ્ત્રી, પુરુષ. સ્થિતિ જઘન્ય – સાતિરેક પૂર્વકોડી અને ઉત્કૃષ્ટી ત્રણ પલ્યોપમ, અધ્યવસાય પ્રશસ્ત – અપ્રશસ્ત બંને. અનુબંધ સ્થિતિ મુજબ. કાયસંવેધ ભવાદેશથી બે ભવગ્રહણ, કાલાદેશથી જઘન્યા સાતિરેક પૂર્વકોડી – ૧૦૦૦ વર્ષ અધિક. ઉત્કૃષ્ટથી છ પલ્યોપમ, આટલો કાળ રહે. તે એ જ જઘન્ય કાળ સ્થિતિકમાં ઉત્પન્ન હોય તો આ જ કથન. માત્ર અસુરકુમારના સ્થિતિ અને સંવેધ જાણવા. તે જ ઉત્કૃષ્ટ કાળ સ્થિતિકમાં ઉત્પન્ન હોય તો જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટ ત્રણ પલ્યોપમ સ્થિતિમાં ઉપજે. આ જ વક્તવ્યતા છે. વિશેષ આ – સ્થિતિ અને ઉત્કૃષ્ટથી ત્રણ પલ્યોપમ. અનુબંધ એ પ્રમાણે જ છે. કાલાદેશ વડે જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટે પણ છ પલ્યોપમાદિ. બાકી પૂર્વવત્‌. તે જ સ્વયં જઘન્યકાલ સ્થિતિક ઉત્પન્ન થયો હોય તો જઘન્ય ૧૦,૦૦૦ વર્ષ સ્થિતિમાં, ઉત્કૃષ્ટી સાતિરેક પૂર્વકોડી આયુ૦ ઉપજે. ભગવન્‌ ! તે૦? બાકી પૂર્વવત્‌ યાવત્‌ ભવાદેશ, વિશેષ – અવાગહના જઘન્યથી ધનુષ પૃથક્ત્વ – ઉત્કૃષ્ટથી સાતિરેક ૧૦૦૦ ધનુષ. સ્થિતિ જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટથી પણ સાતિરેક પૂર્વકોડી આ પ્રમાણે અનુબંધ પણ છે. કાલાદેશ વડે જઘન્ય થી સાતિરેક પૂર્વકોડી – ૧૦,૦૦૦ વર્ષ અધિક, ઉત્કૃષ્ટથી સાતિરેક બે પૂર્વકોડી એટલો કાળ રહે. તે સ્વયં જઘન્યકાળ સ્થિતિમાં ઉપજે તો આ જ વક્તવ્યતા. માત્ર અસુરકુમારની સ્થિતિ અને સંવેધ જાણી લેવો. તે જ ઉત્કૃષ્ટ કાળસ્થિતિમાં ઉત્પન્ન થાય તો જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટથી સાતિરેક પૂર્વકોડી આયુમાં ઉત્પન્ન થાય તો પૂર્વવત્‌. વિશેષ – કાલાદેશથી જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટે પણ સાતિરેક બે પૂર્વકોડી, આટલો કાળ રહે. તે જ સ્વયં ઉત્કૃષ્ટ કાલસ્થિતિક જન્મે તો પહેલા ગમક મુજબ કહેવું. માત્ર સ્થિતિ જઘન્યથી – ઉત્કૃષ્ટથી ત્રણ પલ્યોપમ, એ પ્રમાણે અનુબંધ પણ છે, કાલાદેશથી જઘન્ય ત્રણ પલ્યોપમ – ૧૦,૦૦૦ વર્ષ અધિક અને ઉત્કૃષ્ટથી છ પલ્યોપમ છે. તે જ જઘન્યકાલ સ્થિતિક ઉત્પન્ન૦ આ જ વક્તવ્યતા. વિશેષ એ કે – અસુરકુમારની સ્થિતિ અને સંવેધ જાણવો જોઈએ. તે જ ઉત્કૃષ્ટ કાળ સ્થિતિક ઉત્પન્ન૦ જઘન્યથી અને ઉત્કૃષ્ટથી ત્રણ પલ્યોપમ૦ એ જ વક્તવ્યતા કહેવી. વિશેષ – કાલાદેશથી જઘન્યથી છ પલ્યોપમ એટલો કાળ જ રહે. જો સંખ્યાત વર્ષાયુષ્ક સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય યાવત્‌ ઉપજે, તો શું જલચર૦ એ પ્રમાણે યાવત્‌ પર્યાપ્તા સંખ્યાત વર્ષાયુ સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિક, જે અસુરકુમારપણે ઉત્પન્ન થવા યોગ્ય હોય, તે ભગવન્‌ ! કેટલા કાળની સ્થિતિમાં ઉપજે ? ગૌતમ! જઘન્ય ૧૦,૦૦૦ વર્ષની સ્થિતિમાં, ઉત્કૃષ્ટ સાતિરેક સાગરોપમ સ્થિતિમાં ઉપજે. ભગવન્‌ ! તે જીવો એકસમયમાં૦ એ રીતે એમના રત્નપ્રભા પૃથ્વીના ગમક સમાન જાણવુ. વિશેષ – જે સ્વયં જઘન્યકાળ સ્થિતિક હોય છે, તેમને ત્રણે ગમમાં આટલું વિશેષ છે – ચાર લેશ્યા, અધ્યવસાય પ્રશસ્ત અને અપ્રશસ્ત, બાકી પૂર્વવત્‌ સંવેધ સાતિરેક સાગરોપમ કહેવો. જો મનુષ્યથી આવીને ઉપજે તો શું સંજ્ઞી મનુષ્યથી આવે કે અસંજ્ઞી મનુષ્યથી? ગૌતમ! સંજ્ઞી મનુષ્યથી, અસંજ્ઞી મનુષ્યથી નહીં.જો મનુષ્યથી આવીને ઉપજે તો શું સંખ્યાત વર્ષાયુષ્ક સંજ્ઞી મનુષ્યથી આવીને ઉપજે કે અસંખ્યાત વર્ષાયુષ્ક૦થી? ગૌતમ! સંખ્યાત વર્ષાયુષ્કથી યાવત્‌ ઉપજે. અસંખ્યાત વર્ષાયુષ્કથી આવીને પણ ઉપજે. ભગવન્‌ ! અસંખ્યાત વર્ષાયુષ્ક સંજ્ઞી મનુષ્ય, જે અસુરકુમારમાં ઉત્પન્ન થવા યોગ્ય હોય, ભગવન્‌ ! તે કેટલી કાળ સ્થિતિમાં ઉપજે ? ગૌતમ! જઘન્ય ૧૦,૦૦૦ વર્ષ, ઉત્કૃષ્ટ ત્રણ પલ્યોપમ સ્થિતિમાં ઉપજે. આ પ્રમાણે અસંખ્ય વર્ષાયુષ્ક તિર્યંચયોનિક સમાન પહેલા ત્રણ ગમો જાણવા. માત્ર શરીરાવગાહના પહેલા – બીજા ગમામાં જઘન્ય સાતિરેક ૫૦૦ ધનુષ અને ઉત્કૃષ્ટ ત્રણ ગાઉ. બાકી પૂર્વવત્‌. ત્રીજા ગમમાં જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટથી પણ ત્રણ ગાઉ. બાકી તિર્યંચયોનિક મુજબ જાણવુ. તે જ સ્વયં જઘન્ય કાલ સ્થિતિક ઉત્પન્ન થાય, તેને પણ જઘન્ય કાળ સ્થિતિક તિર્યંચયોનિક સમાન ત્રણ ગમો કહેવો. વિશેષ શરીર અવગાહના ત્રણે ગમમાં જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટ પણ સાતિરેક ૫૦૦ ધનુષ છે. બાકી પૂર્વવત્‌. તે જ સ્વયં ઉત્કૃષ્ટકાળ સ્થિતિક જન્મે, તેને તે જ પાછલા ત્રણ ગમકો કહેવા. માત્ર શરીરાવગાહના ત્રણે ગમોમાં જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટ પણ ત્રણ ગાઉ, બાકી પૂર્વવત્‌. જો સંખ્યાત વર્ષાયુવાળા સંજ્ઞી મનુષ્યથી આવીને ઉપજે તો શું પર્યાપ્ત સંખ્યાત વર્ષાયુષ્ક કે અપર્યાપ્ત સંખ્યાત વર્ષાયુષ્ક? ગૌતમ! પર્યાપ્ત સંખ્યાત૦થી, અપર્યાપ્ત સંખ્યાતથી નહીં. ભગવન્‌ ! પર્યાપ્ત સંખ્યાત વર્ષાયુષ્ક સંજ્ઞી મનુષ્ય જે અસુરકુમારપણે ઉત્પન્ન થવા યોગ્ય હોય, તે ભગવન્‌ ! કેટલા કાળની સ્થિતિથી ઉપજે? ગૌતમ! જઘન્ય ૧૦,૦૦૦ વર્ષની સ્થિતિમાં, ઉત્કૃષ્ટ સાતિરેક સાગરોપમ સ્થિતિકમાં ઉપજે. ભગવન્‌ ! જે જીવો જેમ રત્નપ્રભામાં ઉત્પન્ન થનારના નવ ગમો કહ્યા, તેમ અહીં પણ નવ ગમો કહેવા. માત્ર સંવેધ સાતિરેક સાગરોપમથી કરવો. બાકી પૂર્વવત્‌. ભગવન્‌ ! તેમ જ છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] rayagihe java evam vayasi–asurakumara nam bhamte! Kaohimto uvavajjamti–kim neraiehimto uvavajjamti? Tirikkha-joniya-manussa-devehimto uvavajjamti? Goyama! No neraiehimto uvavajjamti, tirikkhajoniehimto uvavajjamti, manussehimto uvavajjamti, no devehimto uvavajjamti. Evam jaheva neraiyauddesae java– Pajjattaasannipamchimdiyatirikkhajonie nam bhamte! Je bhavie asurakumaresu uvavajjittae, se nam bhamte! Kevattikalatthitiesu uvavajjejja? Goyama! Jahannenam dasavasasahassatthitiesu, ukkosenam paliovamassa asamkhejjaibhaga-tthitiesu uvavajjejja. Te nam bhamte! Jiva egasamaenam kevatiya uvavajjamti? Evam rayanappabhagamagasarisa nava vi gama bhaniyavva, navaram –jahe appana jahannakalatthitio bhavati tahe ajjhavasana pasattha, no appasattha tisu vi gamaesu. Avasesam tam cheva. Jai sannipamchimdiyatirikkhajoniehimto uvavajjamti–kim samkhejjavasauyasannipamchimdiya-tirikkha- joniehimto uvavajjamti? Asamkhejjavasauyasannipamchimdiyatirikkhajoniehimto-uvavajjamti? Goyama! Samkhejjavasauya java uvavajjamti, asamkhejjavasauya java uvavajjamti. Asamkhejjavasauyasannipamchimdiyatirikkhajonie nam bhamte! Je bhavie asurakumaresu uvavajjittae, se nam bhamte! Kevatikalatthitiesu uvavajjejja? Goyama! Jahannenam dasavasasahassatthitiesu, ukkosenam tipaliovamatthitiesu uvavajjejja. Te nam bhamte! Jiva egasamaenam–puchchha. Goyama! Jahannenam ekko va do va tinni va, ukkosenam samkhejja uvavajjamti. Vairosabha-narayasamghayani. Ogahana jahannenam dhanupuhattam, ukkosenam chha gauyaim. Samachauramsasamthiya pannatta. Chattari lessao adillao. No sammaditthi, michchhaditthi, no sammamichchhaditthi. No nani, annani, niyamam duannani–matiannani suyaannani ya. Jogo tiviho vi. Uvaogo duviho vi. Chattari sannao. Chattari kasaya. Pamcha imdiya. Tinni samugghaya adilla. Samohaya vi maramti, asamohaya vi maramti. Vedana duviha visayavedaga, asayavedaga. Vedo duviho vi–itthivedaga vi purisavedaga vi, no napumsagavedaga. Thiti jahannenam satirega puvvakodi, ukkosenam tinni paliovamaim. Ajjhavasana pasattha vi appasattha vi. Anubamdho jaheva thiti. Kayasamveho bhavadesenam do bhavaggahanaim, kaladesenam jahannenam satirega puvvakodi dasahim vasasahassehim abbhahiya, ukkosenam chhappaliovamaim evatiyam kalam sevejja, evatiyam kalam gatiragatim karejja. So cheva jahannakalatthitiesu uvavanno– esa cheva vattavvaya, navaram–asurakumaratthitim samveham cha janejja. So cheva ukkosakalatthitiesu uvavanno jahannenam tipaliovamatthitiesu, ukkosena vi tipaliovamatthitiesu uvavajjejja– esa cheva vattavvaya, navaram– thiti se jahannenam tinni paliovamaim, ukkosena vi tinni paliovamaim. Evam anubamdho vi. Kaladesenam jahannenam chhappaliovamaim, ukkosena vi chhappaliovamaim, evatiyam kalam sevejja, evatiyam kalam gatiragatim karejja, sesam tam cheva. So cheva appana jahannakalatthitio jao jahannenam dasavasasahassatthitiesu, ukkosenam satiregapuvvakodiauesu uvavajjejja. Te nam bhamte! Jiva egasamaenam kevatiya uvavajjamti? Avasesam tam cheva java bhavadeso tti, navaram–ogahana jahannenam dhanupuhattam, ukkosenam satiregam dhanusahassam. Thiti jahannenam satirega puvvakodi, ukkosena vi satirega puvvakodi. Evam anubamdho vi. Kaladesenam jahannenam satirega puvvakodi dasahim vasasahassehim abbhahiya, ukkosenam satiregao do puvvakodio, evatiyam kalam sevejja, evatiyam kalam gatiragatim karejja. So cheva jahannakalatthitiesu uvavanno, esa cheva vattavvaya, navaram–asurakumaratthiim samveham cha janejja. So cheva ukkosakalatthitiesu uvavanno jahannenam satiregapuvvakodiauesu, ukkosena vi satiregapuvvakodi-auesu uvavajjejja, sesam tam cheva, navaram–kaladesenam jahannenam satiregao do puvvakodio, ukkosena vi satiregao do puvva-kodio, evatiyam kalam sevejja, evatiyam kalam gatiragatim karejja. So cheva appana ukkosakalatthitio jao, so cheva padhamagamago bhaniyavvo, navaram–thiti jahannenam tinni paliovamaim, ukkosena vi tinni paliovamaim. Evam anubamdho vi. Kaladesenam jahannenam tinni paliovamaim dasahim vasasahassehim abbhahiyaim, ukkosenam chha paliovamaim, evatiyam kalam sevejja, evatiyam kalam gatiragatim karejja. So cheva jahannakalatthitiesu uvavanno, esa cheva vattavvaya, navaram–asurakumaratthitim samveham cha janejja. So cheva ukkosakalatthitiesu uvavanno jahannenam tipaliovamaim, ukkosena vi tipali-ovamaim, esa cheva vattavvaya, navaram–kaladesenam jahannenam chhappaliovamaim, ukkosena vi chhappaliovamaim, evatiyam kalam sevejja, evatiyam kalam gatiragatim karejja. Jai samkhejjavasauyasannipamchimdiyatirikkhajoniehimto uvavajjamti– kim jalacharehimto uvavajjamti? Evam java– Pajjattasamkhejjavasauyasannipamchimdiyatirikkhajonie nam bhamte! Je bhavie asurakumaresu uvavajjittae, se nam bhamte! Kevatikalatthitiesu uvavajjejja? Goyama! Jahannenam dasavasasahassatthitiesu, ukkosenam satiregasagarovamatthitiesu uvavajjejja. Te nam bhamte! Jiva egasamaenam kevatiya uvavajjamti? Evam etesim rayanappabhapudhavigamagasarisa nava gamaga neyavva, navaram jahe appana jahannakalatthitio bhavai tahe tisu vi gamaesu, imam nanattam–chattari lessao, ajjhavasana pasattha, no appa sattha. Sesam tam cheva. Samveho satiregena sagarovamena kayavvo. Jai manussehimto uvavajjamti– kim sannimanussehimto uvavajjamti? Asannimanussehimto uvavajjamti? Goyama! Sannimanussehimto uvavajjamti, no asannimanussehimto uvavajjamti. Jai sannimanussehimto uvavajjamti–kim samkhejjavasauyasannimanussehimto uvavajjamti? Asamkhejjavasauyasannimanussehimto uvavajjamti? Goyama! Samkhejjavasauyasannimanussehimto uvavajjamti, asamkhejjavasauyasannimanussehimto vi uvavajjamti. Asamkhejjavasauyasannimanusse nam bhamte! Je bhavie asurakumaresu uvavajjittae se nam bhamte! Kevatikalatthitiesu uvavajjejja? Goyama! Jahannenam dasavasasahassatthitiesu, ukkosena tipaliovamatthitiesu uvavajjejja. Evam asamkhejjavasauyatirikkhajoniyasarisa adilla tinni gamaga neyavva, navaram–sarirogahana padhamabitiesu gamaesu jahannenam satiregaim pamchadhanusayaim, ukkosenam tinni gauyaim, sesam tam cheva. Taiyagame ogahana jahannenam tinni gauyaim, ukkosena vi tinni gauyaim. Sesam jaheva tirikkhajoniyanam. So cheva appana jahannakalatthitio jao, tassa vi jahannakalatthitiyatirikkhajoniya-sarisa tinni gamaga bhaniyavva, navaram–sarirogahana tisu vi gamaesu jahannenam satiregaim pamchadhanusayaim, ukkosena vi satiregaim pamchadhanusayaim. Sesam tam cheva. So cheva appana ukkosakalatthitio jao, tassa vi te cheva pachchhilla tinni gamaga bhaniyavva, navaram–sarirogahana tisu vi gamaesu jahannenam tinni gauyaim, ukkosena vi tinni gauyaim. Avasesam tam cheva. Jai samkhejjavasauyasannimanussehimto uvavajjamti– kim pajjattasamkhejjavasauyasanni-manussehimto uvavajjamti? Apajjattasamkhejjavasauyasannimanussehimto uvavajjamti? Goyama! Pajjattasamkhejjavasauyasannimanussehimto uvavajjamti, no apajjattasamkhejjavasa-uyasannimanussehimto uvavajjamti. Pajjattasamkhejjavasauyasannimanusse nam bhamte! Je bhavie asurakumaresu uvavajjittae, se nam bhamte! Kevatikalatthitiesu uvavajjejja? Goyama! Jahannenam dasavasasahassatthitiesu, ukkosenam satiregasagarovamatthitiesu uvavajjejja. Te nam bhamte! Jiva egasamaenam kevatiya uvavajjamti? Evam jaheva etesim rayanappabhae uvavajjamananam nava gamaga taheva iha vi nava gamaga bhaniyavva, navaram–samveho satiregena sagarovamenam kayavvo. Sesam tam cheva. Sevam bhamte! Sevam bhamte! Tti.
Sutra Meaning Transliteration : Rajagrihamam yavat ama puchhyum – bhagavan ! Asurakumara kyamthi avine upaje chhe – nairayikathi yavat devathi\? Gautama ! Nairayika ke devathi avine upajata nathi, tiryamcha ane manushyathi avine upaje chhe. E pramane jema nairayika uddeshakamam kahyum tema yavat paryapta asamjnyi pamchendriya tiryamchayonika, bhagavan ! Je asurakumaramam utpanna thava yogya hoya te he bhagavan ! Ketali kala sthitimam utpanna thaya chhe\? Gautama! Jaghanyathi 10,000 varsha sthitimam, utkrishte palyopamana asamkhyata bhaga sthitimam upaje chhe. Bhagavan ! Te jivo0 e rite ratnaprabha gamaka samana nave pana gamo kaheva. Vishesha e – jemani svayam jaghanya kala sthiti hoya, temane adhyavasayo prashasta hoya, aprashasta nahim. Trane gamamam baki purvavat. Jo samjnyi pamchendriya tiryamchayonikamam upaje to shum samkhyata varshayushka samjnyi pamchendriyamam yavat upaje ke asamkhyata varshayushkamam\? Gautama! Samkhyata varshayumam yavat upaje, asamkhyata0mam pana upaje. Asamkhyata varshayushka samjnyi pamchendriya tiryamcha je asurakumaramam upajava yogya hoya, te bhagavan ! Ketali kala sthitimam upaje? Gautama! Jaghanyathi 10,000 varsha, utkrishta trana palyopama sthitimam upaje. Bhagavan ! Te jivo eka samayamam0 prashna? Jaghanyathi eka, be ke trana. Utkrishta thi samkhyata upaje. Vajrarishabhanaracha samghayani, avagahana jaghanyati dhanusha prithaktva, utkrishtathi chha gau, samachaturasra samsthana samsthita, chara leshya, mithyadrishti, ajnyani – niyama be ajnyani – mati ajnyani, shrutaajnyani, trane yoga, bamne upayoga, chara samjnya, chara kashayo, pamcha indriyo, trana samudghato samavahata thaine ke samavahata na thaine mare, vedana be – shata, ashata veda be – stri, purusha. Sthiti jaghanya – satireka purvakodi ane utkrishti trana palyopama, adhyavasaya prashasta – aprashasta bamne. Anubamdha sthiti mujaba. Kayasamvedha bhavadeshathi be bhavagrahana, kaladeshathi jaghanya satireka purvakodi – 1000 varsha adhika. Utkrishtathi chha palyopama, atalo kala rahe. Te e ja jaghanya kala sthitikamam utpanna hoya to a ja kathana. Matra asurakumarana sthiti ane samvedha janava. Te ja utkrishta kala sthitikamam utpanna hoya to jaghanya ane utkrishta trana palyopama sthitimam upaje. A ja vaktavyata chhe. Vishesha a – sthiti ane utkrishtathi trana palyopama. Anubamdha e pramane ja chhe. Kaladesha vade jaghanya ane utkrishte pana chha palyopamadi. Baki purvavat. Te ja svayam jaghanyakala sthitika utpanna thayo hoya to jaghanya 10,000 varsha sthitimam, utkrishti satireka purvakodi ayu0 upaje. Bhagavan ! Te0? Baki purvavat yavat bhavadesha, vishesha – avagahana jaghanyathi dhanusha prithaktva – utkrishtathi satireka 1000 dhanusha. Sthiti jaghanya ane utkrishtathi pana satireka purvakodi a pramane anubamdha pana chhe. Kaladesha vade jaghanya thi satireka purvakodi – 10,000 varsha adhika, utkrishtathi satireka be purvakodi etalo kala rahe. Te svayam jaghanyakala sthitimam upaje to a ja vaktavyata. Matra asurakumarani sthiti ane samvedha jani levo. Te ja utkrishta kalasthitimam utpanna thaya to jaghanya ane utkrishtathi satireka purvakodi ayumam utpanna thaya to purvavat. Vishesha – kaladeshathi jaghanya ane utkrishte pana satireka be purvakodi, atalo kala rahe. Te ja svayam utkrishta kalasthitika janme to pahela gamaka mujaba kahevum. Matra sthiti jaghanyathi – utkrishtathi trana palyopama, e pramane anubamdha pana chhe, kaladeshathi jaghanya trana palyopama – 10,000 varsha adhika ane utkrishtathi chha palyopama chhe. Te ja jaghanyakala sthitika utpanna0 a ja vaktavyata. Vishesha e ke – asurakumarani sthiti ane samvedha janavo joie. Te ja utkrishta kala sthitika utpanna0 jaghanyathi ane utkrishtathi trana palyopama0 e ja vaktavyata kahevi. Vishesha – kaladeshathi jaghanyathi chha palyopama etalo kala ja rahe. Jo samkhyata varshayushka samjnyi pamchendriya yavat upaje, to shum jalachara0 e pramane yavat paryapta samkhyata varshayu samjnyi pamchendriya tiryamchayonika, je asurakumarapane utpanna thava yogya hoya, te bhagavan ! Ketala kalani sthitimam upaje\? Gautama! Jaghanya 10,000 varshani sthitimam, utkrishta satireka sagaropama sthitimam upaje. Bhagavan ! Te jivo ekasamayamam0 e rite emana ratnaprabha prithvina gamaka samana janavu. Vishesha – je svayam jaghanyakala sthitika hoya chhe, temane trane gamamam atalum vishesha chhe – chara leshya, adhyavasaya prashasta ane aprashasta, baki purvavat samvedha satireka sagaropama kahevo. Jo manushyathi avine upaje to shum samjnyi manushyathi ave ke asamjnyi manushyathi? Gautama! Samjnyi manushyathi, asamjnyi manushyathi nahiM.Jo manushyathi avine upaje to shum samkhyata varshayushka samjnyi manushyathi avine upaje ke asamkhyata varshayushka0thi? Gautama! Samkhyata varshayushkathi yavat upaje. Asamkhyata varshayushkathi avine pana upaje. Bhagavan ! Asamkhyata varshayushka samjnyi manushya, je asurakumaramam utpanna thava yogya hoya, bhagavan ! Te ketali kala sthitimam upaje\? Gautama! Jaghanya 10,000 varsha, utkrishta trana palyopama sthitimam upaje. A pramane asamkhya varshayushka tiryamchayonika samana pahela trana gamo janava. Matra shariravagahana pahela – bija gamamam jaghanya satireka 500 dhanusha ane utkrishta trana gau. Baki purvavat. Trija gamamam jaghanya ane utkrishtathi pana trana gau. Baki tiryamchayonika mujaba janavu. Te ja svayam jaghanya kala sthitika utpanna thaya, tene pana jaghanya kala sthitika tiryamchayonika samana trana gamo kahevo. Vishesha sharira avagahana trane gamamam jaghanya ane utkrishta pana satireka 500 dhanusha chhe. Baki purvavat. Te ja svayam utkrishtakala sthitika janme, tene te ja pachhala trana gamako kaheva. Matra shariravagahana trane gamomam jaghanya ane utkrishta pana trana gau, baki purvavat. Jo samkhyata varshayuvala samjnyi manushyathi avine upaje to shum paryapta samkhyata varshayushka ke aparyapta samkhyata varshayushka? Gautama! Paryapta samkhyata0thi, aparyapta samkhyatathi nahim. Bhagavan ! Paryapta samkhyata varshayushka samjnyi manushya je asurakumarapane utpanna thava yogya hoya, te bhagavan ! Ketala kalani sthitithi upaje? Gautama! Jaghanya 10,000 varshani sthitimam, utkrishta satireka sagaropama sthitikamam upaje. Bhagavan ! Je jivo jema ratnaprabhamam utpanna thanarana nava gamo kahya, tema ahim pana nava gamo kaheva. Matra samvedha satireka sagaropamathi karavo. Baki purvavat. Bhagavan ! Tema ja chhe.