Sutra Navigation: Bhagavati ( ભગવતી સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1104204
Scripture Name( English ): Bhagavati Translated Scripture Name : ભગવતી સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

शतक-१७

 Translated Chapter :

શતક-૧૭
Section : उद्देशक-३ शैलेषी Translated Section : ઉદ્દેશક-૩ શૈલેષી
Sutra Number : 704 Category : Ang-05
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] कतिविहा णं भंते! चलणा पन्नत्ता? गोयमा! तिविहा चलणा पन्नत्ता, तं जहा–सरीरचलणा, इंदियचलणा, जोगचलणा। सरीरचलणा णं भंते! कतिविहा पन्नत्ता? गोयमा! पंचविहा पन्नत्ता, तं जहा–ओरालियसरीरचलणा जाव कम्मगसरीरचलणा। इंदियचलणा णं भंते! कतिविहा पन्नत्ता? गोयमा! पंचविहा पन्नत्ता, तं जहा–सोइंदियचलणा जाव फासिंदियचलणा। जोगचलणा णं भंते! कतिविहा पन्नत्ता? गोयमा! तिविहा पन्नत्ता, तं जहा–मनजोगचलणा, वइजोगचलणा, कायजोगचलणा। से केणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चइ–ओरालियसरीरचलणा-ओरालियसरीरचलणा? गोयमा! जण्णं जीवा ओरालियसरीरे वट्टमाणा ओरालियसरीरपायोग्गाइं दव्वाइं ओरालियसरीरत्ताए परिणामेमाणा ओरालिय-सरीरचलणं चलिंसु वा, चलंति वा, चलिस्संति वा। से तेणट्ठेणं जाव ओरालियसरीरचलणा। से केणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चइ–वेउव्वियसरीरचलणा-वेउव्वियसरीरचलणा? एवं चेव, नवरं वेउव्वियसरीरे वट्टमाणा। एवं जाव कम्मगसरीरचलणा। से केणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चइ–सोइंदियचलणा-सोइंदियचलणा? गोयमा! जण्णं जीवा सोइंदिये वट्टमाणा सोइंदियपायोग्गाइं दव्वाइं सोइंदियत्ताए परिणामेमाणा सोइंदियचलणं चलिंसु वा, चलंति वा, चलिस्संति वा। से तेणट्ठेणं जाव सोइंदियचलणा। एवं जाव फासिंदियचलणा। से केणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चइ–मनजोगचलणा-मनजोगचलणा? गोयमा! जण्णं जीवा मणाजोगे वट्टमाणा मनजोगपाओग्गाइं दव्वाइं मनजोगत्ताए परिणामेमाणा मनजोगचलणं चलिंसु वा, चलंति वा, चलिस्संति वा। से तेणट्ठेणं जाव मनजोगचलणा। एवं वइजोगचलणा वि। एवं कायजोगचलणा वि।
Sutra Meaning : સૂત્ર– ૭૦૪. ભગવન્‌! ચલના કેટલા ભેદે? ગૌતમ ! ત્રણ ભેદે. તે આ – શરીરચલણા, ઇન્દ્રિયચલણા, યોગચલણા. ભગવન્‌! શરીરચલણા કેટલા ભેદે ? ગૌતમ ! પાંચ ભેદે – ઔદારિક શરીરચલણા યાવત્‌ કાર્મણ શરીરચલણા ભગવન્‌ ! ઇન્દ્રિયચલણા કેટલા ભેદે છે ? ગૌતમ ! પાંચ ભેદે છે. તે આ – શ્રોત્રેન્દ્રિય – ચલણા યાવત્‌ સ્પર્શનેન્દ્રિય – ચલણા. ભગવન્‌ ! યોગચલણા કેટલા ભેદે છે ? ગૌતમ ! ત્રણ ભેદે છે – મનોયોગ ચલણા, વચનયોગ ચલણા, કાયયોગ ચલણા. ભગવન્‌ ! ઔદારિક ચલણાને ઔદારિક ચલણા કેમ કહો છો ? ગૌતમ ! જે જીવ ઔદારિક શરીરમાં વર્તતા ઔદારિક શરીરનો યોગ્ય દ્રવ્યોને ઔદારિક શરીરરૂપે પરિણમાવતા ઔદારિક શરીર ચલણ ચલ્યા, ચલે છે કે ચલશે. તેથી યાવત્‌ આમ કહ્યું છે. ભગવન્‌ ! વૈક્રિય શરીર ચલણાને વૈક્રિય૦ કેમ કહો છો ? પૂર્વવત્‌. વિશેષ એ કે – વૈક્રિય શરીરમાં વર્તતા વૈક્રિય શરીર ચલણ ચલ્યા, ચલે છે કે ચલશે. કાર્મણ શરીર ચલણા સુધી એ પ્રમાણે કહેવું. ભગવન્‌ ! શ્રોત્રેન્દ્રિય ચલણાને શ્રોત્ર૦ કેમ કહે છે ? ગૌતમ ! જીવો શ્રોત્રેન્દ્રિયમાં વર્તતા શ્રોત્રેન્દ્રિય પ્રાયોગ્ય દ્રવ્યો શ્રોત્રેન્દ્રિયરૂપે પરિણમાવતા શ્રોત્રેન્દ્રિય ચલણ ચાલ્યા, ચાલે છે, ચાલશે તેથી યાવત્‌ એમ કહ્યું. એ રીતે સ્પર્શનેન્દ્રિય ચલણા સુધી કહેવું. ભગવન્‌ ! એમ કેમ કહો છો મનોયોગચલણા, મનોયોગચલણા ? ગૌતમ ! જીવો મનોયોગમાં વર્તતા મનોયોગ પ્રાયોગ્ય દ્રવ્યોને મનોયોગપણે પરિણમાવતા મનોયોગ ચલણ ચાલ્યા, ચાલે છે, ચાલશે. તેથી યાવત્‌ મનોયોગ ચલણા કહ્યું. એ રીતે વચનયોગ, કાયયોગ ચલણા છે. સૂત્ર– ૭૦૫. ભગવન્‌ ! સંવેગ, નિર્વેદ, ગુરુ – સાધર્મિક શુશ્રુષા, આલોચના, નિંદા, ગર્હા, ક્ષમાપના, શ્રુતસહાયતા, વ્યુપશમના ભાવમાં અપ્રતિબદ્ધતા, વિનિવર્તના, વિવિક્ત શયનાસન સેવનતા, શ્રોત્રેન્દ્રિય સંવર યાવત્‌ સ્પર્શનેન્દ્રિયસંવર, યોગ પ્રત્યાખ્યાન, શરીર પ્રત્યાખ્યાન, કષાય – સંભોગ – ઉપધિ – ભક્ત પ્રત્યાખ્યાન, ક્ષમા, વિરાગતા, ભાવ – યોગ – કરણ સત્ય, મન – વચન – કાય સમન્વાહરણ, ક્રોધ વિવેક યાવત્‌ મિથ્યાદર્શન શલ્ય વિવેક, જ્ઞાન – દર્શન – ચારિત્ર સંપન્નતા, વેદના અધ્યાસતા, મારણાંતિક અધ્યાસનતા; આ પદોનું ભગવન્‌ ! અંતિમ ફળ શું ? હે આયુષ્યમાન્‌ શ્રમણ! ગૌતમ ! સંવેગ, નિર્વેદ યાવત્‌ મારણાંતિક અધ્યાસનતા૦ આ બધાનું અતિમ ફળ સિદ્ધિ છે. તેમ હે શ્રમણાયુષ્ય! જાણવુ. ભગવન્‌ ! તે એમ જ છે, ! તે એમ જ છે. યાવત્‌ વિચરે છે. સૂત્ર સંદર્ભ– ૭૦૪, ૭૦૫
Mool Sutra Transliteration : [sutra] kativiha nam bhamte! Chalana pannatta? Goyama! Tiviha chalana pannatta, tam jaha–sarirachalana, imdiyachalana, jogachalana. Sarirachalana nam bhamte! Kativiha pannatta? Goyama! Pamchaviha pannatta, tam jaha–oraliyasarirachalana java kammagasarirachalana. Imdiyachalana nam bhamte! Kativiha pannatta? Goyama! Pamchaviha pannatta, tam jaha–soimdiyachalana java phasimdiyachalana. Jogachalana nam bhamte! Kativiha pannatta? Goyama! Tiviha pannatta, tam jaha–manajogachalana, vaijogachalana, kayajogachalana. Se kenatthenam bhamte! Evam vuchchai–oraliyasarirachalana-oraliyasarirachalana? Goyama! Jannam jiva oraliyasarire vattamana oraliyasarirapayoggaim davvaim oraliyasarirattae parinamemana oraliya-sarirachalanam chalimsu va, chalamti va, chalissamti va. Se tenatthenam java oraliyasarirachalana. Se kenatthenam bhamte! Evam vuchchai–veuvviyasarirachalana-veuvviyasarirachalana? Evam cheva, navaram veuvviyasarire vattamana. Evam java kammagasarirachalana. Se kenatthenam bhamte! Evam vuchchai–soimdiyachalana-soimdiyachalana? Goyama! Jannam jiva soimdiye vattamana soimdiyapayoggaim davvaim soimdiyattae parinamemana soimdiyachalanam chalimsu va, chalamti va, chalissamti va. Se tenatthenam java soimdiyachalana. Evam java phasimdiyachalana. Se kenatthenam bhamte! Evam vuchchai–manajogachalana-manajogachalana? Goyama! Jannam jiva manajoge vattamana manajogapaoggaim davvaim manajogattae parinamemana manajogachalanam chalimsu va, chalamti va, chalissamti va. Se tenatthenam java manajogachalana. Evam vaijogachalana vi. Evam kayajogachalana vi.
Sutra Meaning Transliteration : Sutra– 704. Bhagavan! Chalana ketala bhede? Gautama ! Trana bhede. Te a – sharirachalana, indriyachalana, yogachalana. Bhagavan! Sharirachalana ketala bhede\? Gautama ! Pamcha bhede – audarika sharirachalana yavat karmana sharirachalana Bhagavan ! Indriyachalana ketala bhede chhe\? Gautama ! Pamcha bhede chhe. Te a – shrotrendriya – chalana yavat sparshanendriya – chalana. Bhagavan ! Yogachalana ketala bhede chhe\? Gautama ! Trana bhede chhe – manoyoga chalana, vachanayoga chalana, kayayoga chalana. Bhagavan ! Audarika chalanane audarika chalana kema kaho chho\? Gautama ! Je jiva audarika shariramam vartata audarika sharirano yogya dravyone audarika sharirarupe parinamavata audarika sharira chalana chalya, chale chhe ke chalashe. Tethi yavat ama kahyum chhe. Bhagavan ! Vaikriya sharira chalanane vaikriya0 kema kaho chho\? Purvavat. Vishesha e ke – vaikriya shariramam vartata vaikriya sharira chalana chalya, chale chhe ke chalashe. Karmana sharira chalana sudhi e pramane kahevum. Bhagavan ! Shrotrendriya chalanane shrotra0 kema kahe chhe\? Gautama ! Jivo shrotrendriyamam vartata shrotrendriya prayogya dravyo shrotrendriyarupe parinamavata shrotrendriya chalana chalya, chale chhe, chalashe tethi yavat ema kahyum. E rite sparshanendriya chalana sudhi kahevum. Bhagavan ! Ema kema kaho chho manoyogachalana, manoyogachalana\? Gautama ! Jivo manoyogamam vartata manoyoga prayogya dravyone manoyogapane parinamavata manoyoga chalana chalya, chale chhe, chalashe. Tethi yavat manoyoga chalana kahyum. E rite vachanayoga, kayayoga chalana chhe. Sutra– 705. Bhagavan ! Samvega, nirveda, guru – sadharmika shushrusha, alochana, nimda, garha, kshamapana, shrutasahayata, vyupashamana bhavamam apratibaddhata, vinivartana, vivikta shayanasana sevanata, shrotrendriya samvara yavat sparshanendriyasamvara, yoga pratyakhyana, sharira pratyakhyana, kashaya – sambhoga – upadhi – bhakta pratyakhyana, kshama, viragata, bhava – yoga – karana satya, mana – vachana – kaya samanvaharana, krodha viveka yavat mithyadarshana shalya viveka, jnyana – darshana – charitra sampannata, vedana adhyasata, maranamtika adhyasanata; a padonum bhagavan ! Amtima phala shum\? He ayushyaman shramana! Gautama ! Samvega, nirveda yavat maranamtika adhyasanata0 a badhanum atima phala siddhi chhe. Tema he shramanayushya! Janavu. Bhagavan ! Te ema ja chhe, ! Te ema ja chhe. Yavat vichare chhe. Sutra samdarbha– 704, 705