Sutra Navigation: Bhagavati ( ભગવતી સૂત્ર )
Search Details
| Mool File Details |
|
Anuvad File Details |
|
| Sr No : | 1104164 | ||
| Scripture Name( English ): | Bhagavati | Translated Scripture Name : | ભગવતી સૂત્ર |
| Mool Language : | Ardha-Magadhi | Translated Language : | Gujarati |
| Chapter : |
शतक-१६ |
Translated Chapter : |
શતક-૧૬ |
| Section : | उद्देशक-१ अधिकरण | Translated Section : | ઉદ્દેશક-૧ અધિકરણ |
| Sutra Number : | 664 | Category : | Ang-05 |
| Gatha or Sutra : | Sutra | Sutra Anuyog : | |
| Author : | Deepratnasagar | Original Author : | Gandhar |
| Century : | Sect : | Svetambara1 | |
| Source : | |||
| Mool Sutra : | [सूत्र] जीवे णं भंते! किं अधिकरणी? अधिकरणं? गोयमा! जीवे अधिकरणी वि, अधिकरणं पि। से केणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चइ–जीवे अधिकरणी वि, अधिकरणं पि? गोयमा! अविरतिं पडुच्च। से तेणट्ठेणं गोयमा! एवं वुच्चइ–जीवे अधिकरणी वि, अधिकरणं पि। नेरइए णं भंते! किं अधिकरणी? अधिकरणं? गोयमा! अधिकरणी वि, अधिकरणं पि। एवं जहेव जीवे तहेव नेरइए वि। एवं निरंतरं जाव वेमानिए। जीवे णं भंते! किं साहिकरणी? निरहिकरणी? गोयमा! साहिकरणी, नो निरहिकरणी। से केणट्ठेणं–पुच्छा। गोयमा! अविरतिं पडुच्च। से तेणट्ठेणं जाव नो निरहिकरणी। एवं जाव वेमाणिए। जीवे णं भंते! किं आयाहिकरणी? पराहिकरणी? तदुभयाहिकरणी? गोयमा! आयाहिकरणी वि, पराहिकरणी वि, तदुभयाहिकरणी वि। से केणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चइ–जाव तदुभयाहिकरणी वि? गोयमा! अविरतिं पडुच्च। से तेणट्ठेणं जाव तदुभयाहिकरणी वि। एवं जाव वेमाणिए। जीवाणं भंते! अधिकरणे किं आयप्पयोगनिव्वत्तिए? परप्पयोगनिव्वत्तिए? तदुभयप्पयोग-निव्वत्तिए? गोयमा! आयप्पयोगनिव्वत्तिए वि, परप्पयोगनिव्वत्तिए वि, तदुभयप्पयोगनिव्वत्तिए वि। से केणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चइ? गोयमा! अविरतिं पडुच्च। से तेणट्ठेणं जाव तदुभयप्पयोगनिव्वत्तिए वि। एवं जाव वेमाणियाणं | ||
| Sutra Meaning : | સૂત્ર– ૬૬૪. ભગવન્ ! જીવ, અધિકરણી છે કે અધિકરણ ? ગૌતમ ! જીવ, અધિકરણી પણ છે અને અધિકરણ પણ છે. ભગવન્ ! આમ કેમ કહો છો ? ગૌતમ ! અવિરતિને આશ્રીને તે બંને કહેલ છે. ભગવન્ ! નૈરયિક, શું અધિકરણી કે અધિકરણ છે ? ગૌતમ ! અધિકરણી પણ છે, અધિકરણ પણ છે. એ પ્રમાણે જેમ જીવમાં કહ્યું તેમ નૈરયિકમાં પણ કહેવું, એ પ્રમાણે નિરંતર વૈમાનિક સુધી કહેવું. ભગવન્ ! જીવ, શું સાધિકરણી છે કે નિરધિકરણી ? ગૌતમ ! સાધિકરણી છે, નિરધિકરણી નથી. આમ કેમ કહ્યું પ્રશ્ન. ગૌતમ ! અવિરતિને આશ્રીને કહ્યું યાવત્ નિરધિકરણી નથી. યાવત્ વૈમાનિક આમ કહેવું. ભગવન્ ! શું જીવ, આત્માધિકરણી છે, પરાધિકરણી છે, તદુભયાધિકરણી છે ? ગૌતમ ! તે ત્રણે છે. ભગવન્! એમ કેમ કહો છો કે યાવત્ તદુભયાધિકરણી પણ છે. ગૌતમ ! અવિરતિને આશ્રીને તે પ્રમાણે કહ્યું યાવત્ તદુભયાધિકરણી પણ છે, આ પ્રમાણે વૈમાનિક સુધી જાણવું. ભગવન્ ! શું જીવોના અધિકરણ આત્મપ્રયોગથી થાય છે, પરપ્રયોગથી થાય છે કે તદુભયપ્રયોગથી થાય છે ? ગૌતમ ! જીવોનું અધિકરણ આ ત્રણેથી થાય છે. ભગવન્ ! એમ કેમ કહો છો ? ગૌતમ ! અવિરતિને આશ્રીને. તેથી કહ્યું કે યાવત્ તદુભય પ્રયોગથી થાય છે. આ પ્રમાણે વૈમાનિક સુધી જાણવું. સૂત્ર– ૬૬૫. ભગવન્ ! શરીર કેટલા પ્રકારે છે? ગૌતમ ! પાંચ પ્રકારે – ઔદારિક, વૈક્રિય, આહારક, તૈજસ, કાર્મણ. ભગવન્ ! ઇન્દ્રિયો કેટલી કહી છે ? ગૌતમ! પાંચ. તે આ – શ્રોત્રેન્દ્રિય, ચક્ષુરિન્દ્રિય, ઘ્રાણેન્દ્રિય, જીહ્વેન્દ્રિય અને સ્પર્શનેન્દ્રિય. ભગવન્ ! યોગ કેટલા ભેદે છે ? ગૌતમ ! ત્રણ. તે આ – મનોયોગ, વચનયોગ, કાયયોગ. ભગવન્ ! ઔદારિક શરીર બાંધતો જીવ અધિકરણી છે કે અધિકરણ ? ગૌતમ ! બંને છે. ભગવન્ ! એમ કેમ કહો છો કે બંને છે ? ગૌતમ ! અવિરતિને આશ્રીને યાવત્ અધિકરણ પણ છે. ભગવન્ ! પૃથ્વીકાયિક, ઔદારિક શરીર બાંધતા અધિકરણી છે કે અધિકરણ ? પૂર્વવત્. એ પ્રમાણે મનુષ્ય સુધી કહેવું. એ રીતે વૈક્રિયશરીરમાં પણ જાણવુ. વિશેષ એ કે – જેને જે શરીર હોય, તે તેને કહેવું. ભગવન્ ! આહારક શરીર બાંધતો જીવ અધિકરણી છે ? પ્રશ્ન. ગૌતમ ! અધિકરણી પણ છે. અધિકરણ પણ છે. એમ કેમ કહ્યું ? ગૌતમ ! પ્રમાદને આશ્રીને એમ કહ્યું કે યાવત્ અધિકરણ પણ છે. એ પ્રમાણે મનુષ્યમાં પણ જાણવુ. તૈજસ શરીર, ઔદારિકવત્ જાણવુ. વિશેષ એ કે – સર્વે જીવોને કહેવા. કાર્મણ શરીર પણ એ પ્રમાણે છે. ભગવન્ ! શ્રોત્રેન્દ્રિયને બાંધતો જીવ અધિકરણી કે અધિકરણ છે ? એ પ્રમાણે જેમ ઔદારિક શરીર કહ્યું, તેમ શ્રોત્રેન્દ્રિય પણ કહેવું. વિશેષ એ કે – જેને શ્રોત્રેન્દ્રિય હોય, તેને કહેવી. એ પ્રમાણે ચક્ષુ – ઘ્રાણ – જીભ – સ્પર્શનેન્દ્રિય પણ કહેવી. વિશેષ એ કે – જેને જે ઇન્દ્રિય હોય, તેને તે પ્રકારે કહેવું. ભગવન્ ! મનોયોગને બાંધતો જીવ અધિકરણી છે કે અધિકરણ ? એ પ્રમાણે જેમ શ્રોત્રેન્દ્રિયમાં કહ્યું, તેમ બધું કહેવું. વચનયોગ એ પ્રમાણે જ છે. વિશેષ એ કે – એકેન્દ્રિયોને વર્જવા. એ પ્રમાણે કાયયોગ પણ કહેવો. વિશેષ એ કે સર્વે જીવોને વૈમાનિક સુધી કહેવા. ભગવન્ ! તે એમ જ છે, એમ જ છે. સૂત્ર સંદર્ભ– ૬૬૪, ૬૬૫ | ||
| Mool Sutra Transliteration : | [sutra] jive nam bhamte! Kim adhikarani? Adhikaranam? Goyama! Jive adhikarani vi, adhikaranam pi. Se kenatthenam bhamte! Evam vuchchai–jive adhikarani vi, adhikaranam pi? Goyama! Aviratim paduchcha. Se tenatthenam goyama! Evam vuchchai–jive adhikarani vi, adhikaranam pi. Neraie nam bhamte! Kim adhikarani? Adhikaranam? Goyama! Adhikarani vi, adhikaranam pi. Evam jaheva jive taheva neraie vi. Evam niramtaram java vemanie. Jive nam bhamte! Kim sahikarani? Nirahikarani? Goyama! Sahikarani, no nirahikarani. Se kenatthenam–puchchha. Goyama! Aviratim paduchcha. Se tenatthenam java no nirahikarani. Evam java vemanie. Jive nam bhamte! Kim ayahikarani? Parahikarani? Tadubhayahikarani? Goyama! Ayahikarani vi, parahikarani vi, tadubhayahikarani vi. Se kenatthenam bhamte! Evam vuchchai–java tadubhayahikarani vi? Goyama! Aviratim paduchcha. Se tenatthenam java tadubhayahikarani vi. Evam java vemanie. Jivanam bhamte! Adhikarane kim ayappayoganivvattie? Parappayoganivvattie? Tadubhayappayoga-nivvattie? Goyama! Ayappayoganivvattie vi, parappayoganivvattie vi, tadubhayappayoganivvattie vi. Se kenatthenam bhamte! Evam vuchchai? Goyama! Aviratim paduchcha. Se tenatthenam java tadubhayappayoganivvattie vi. Evam java vemaniyanam | ||
| Sutra Meaning Transliteration : | Sutra– 664. Bhagavan ! Jiva, adhikarani chhe ke adhikarana\? Gautama ! Jiva, adhikarani pana chhe ane adhikarana pana chhe. Bhagavan ! Ama kema kaho chho\? Gautama ! Aviratine ashrine te bamne kahela chhe. Bhagavan ! Nairayika, shum adhikarani ke adhikarana chhe\? Gautama ! Adhikarani pana chhe, adhikarana pana chhe. E pramane jema jivamam kahyum tema nairayikamam pana kahevum, e pramane niramtara vaimanika sudhi kahevum. Bhagavan ! Jiva, shum sadhikarani chhe ke niradhikarani\? Gautama ! Sadhikarani chhe, niradhikarani nathi. Ama kema kahyum prashna. Gautama ! Aviratine ashrine kahyum yavat niradhikarani nathi. Yavat vaimanika ama kahevum. Bhagavan ! Shum jiva, atmadhikarani chhe, paradhikarani chhe, tadubhayadhikarani chhe\? Gautama ! Te trane chhe. Bhagavan! Ema kema kaho chho ke yavat tadubhayadhikarani pana chhe. Gautama ! Aviratine ashrine te pramane kahyum yavat tadubhayadhikarani pana chhe, a pramane vaimanika sudhi janavum. Bhagavan ! Shum jivona adhikarana atmaprayogathi thaya chhe, paraprayogathi thaya chhe ke tadubhayaprayogathi thaya chhe\? Gautama ! Jivonum adhikarana a tranethi thaya chhe. Bhagavan ! Ema kema kaho chho\? Gautama ! Aviratine ashrine. Tethi kahyum ke yavat tadubhaya prayogathi thaya chhe. A pramane vaimanika sudhi janavum. Sutra– 665. Bhagavan ! Sharira ketala prakare chhe? Gautama ! Pamcha prakare – audarika, vaikriya, aharaka, taijasa, karmana. Bhagavan ! Indriyo ketali kahi chhe\? Gautama! Pamcha. Te a – shrotrendriya, chakshurindriya, ghranendriya, jihvendriya ane sparshanendriya. Bhagavan ! Yoga ketala bhede chhe\? Gautama ! Trana. Te a – manoyoga, vachanayoga, kayayoga. Bhagavan ! Audarika sharira bamdhato jiva adhikarani chhe ke adhikarana\? Gautama ! Bamne chhe. Bhagavan ! Ema kema kaho chho ke bamne chhe\? Gautama ! Aviratine ashrine yavat adhikarana pana chhe. Bhagavan ! Prithvikayika, audarika sharira bamdhata adhikarani chhe ke adhikarana\? Purvavat. E pramane manushya sudhi kahevum. E rite vaikriyashariramam pana janavu. Vishesha e ke – jene je sharira hoya, te tene kahevum. Bhagavan ! Aharaka sharira bamdhato jiva adhikarani chhe\? Prashna. Gautama ! Adhikarani pana chhe. Adhikarana pana chhe. Ema kema kahyum\? Gautama ! Pramadane ashrine ema kahyum ke yavat adhikarana pana chhe. E pramane manushyamam pana janavu. Taijasa sharira, audarikavat janavu. Vishesha e ke – sarve jivone kaheva. Karmana sharira pana e pramane chhe. Bhagavan ! Shrotrendriyane bamdhato jiva adhikarani ke adhikarana chhe\? E pramane jema audarika sharira kahyum, tema shrotrendriya pana kahevum. Vishesha e ke – jene shrotrendriya hoya, tene kahevi. E pramane chakshu – ghrana – jibha – sparshanendriya pana kahevi. Vishesha e ke – jene je indriya hoya, tene te prakare kahevum. Bhagavan ! Manoyogane bamdhato jiva adhikarani chhe ke adhikarana\? E pramane jema shrotrendriyamam kahyum, tema badhum kahevum. Vachanayoga e pramane ja chhe. Vishesha e ke – ekendriyone varjava. E pramane kayayoga pana kahevo. Vishesha e ke sarve jivone vaimanika sudhi kaheva. Bhagavan ! Te ema ja chhe, ema ja chhe. Sutra samdarbha– 664, 665 | ||