Sutra Navigation: Bhagavati ( ભગવતી સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1103694
Scripture Name( English ): Bhagavati Translated Scripture Name : ભગવતી સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

शतक-३

 Translated Chapter :

શતક-૩
Section : उद्देशक-७ लोकपाल Translated Section : ઉદ્દેશક-૭ લોકપાલ
Sutra Number : 194 Category : Ang-05
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] रायगिहे नगरे जाव पज्जुवासमाणे एवं वयासी–सक्कस्स णं भंते! देविंदस्स देवरन्नो कति लोगपाला पन्नत्ता? गोयमा! चत्तारि लोगपाला पन्नत्ता, तं जहा–सोमे जमे वरुणे वेसमणे। एएसि णं भंते! चउण्हं लोगपालाणं कति विमाना पन्नत्ता? गोयमा! चत्तारि विमाना पन्नत्ता, तं जहा– संज्झप्पभे वरसिट्ठे सयंजले वग्गू। कहि णं भंते! सक्कस्स देविंदस्स देवरन्नो सोमस्स महारन्नो संज्झप्पभे नामं महाविमाने पन्नत्ते? गोयमा! जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स दाहिणे णं इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए बहुसमरमणिज्जाओ भूमिभागाओ उड्ढं चंदिम-सूरिय-गहगण-नक्खत्त तारारूवाणं बहूइं जोयणाइं जाव पंच वडेंसया पन्नत्ता, तं जहा–असोगवडेंसए, सत्तवण्णवडेंसए, चंपयवडेंसए, चूयवडेंसए, मज्झे सोहम्मवडेंसए। तस्स णं सोहम्मवडेंसयस्स महाविमानस्स पुरत्थिमे णं सोहम्मे कप्पे असंखेज्जाइं जोयणाइं वीइवइत्ता, एत्थ णं सक्कस्स देविंदस्स देवरन्नो सोमस्स महारन्नो संज्झप्पभे नामं महाविमाने पन्नत्ते– अद्धतेरसजोयणसयसहस्साइं आयाम-विक्खंभेणं उयालीसं जोयणसयसहस्साइं बावन्नं च सहस्साइं अट्ठ य अडयाले जोयणसए किंचि विसेसाहिए परिक्खेवेणं पन्नत्ते। जा सूरिया-भविमानस्स वत्तव्वया सा अपरिसेसा भाणियव्वा जाव अभिसेओ, नवरं–सोमो देवो। संज्झप्पभस्स णं महाविमानस्स अहे, सपक्खिं, सपडिदिसिं असंखेज्जाइं जोयणसहस्साइं ओगाहित्ता, एत्थ णं सक्कस्स देविंदस्स देवरन्नो सोमस्स महारन्नो सोमा नामं रायहानी पन्नत्ता–एगं जोयणसयसहस्सं आयाम-विक्खंभेणं जंबुद्दीवप्पमाणा। वेमाणियाणं पमाणस्स अद्धं नेयव्वं जाव ओवारियलेणं सोलस जोयणसहस्साइं आयाम-विक्खंभेणं, पण्णासं जोयणसहस्साइं पंच य सत्ताणउए जोयणसते किंचि विसेसूणे परिक्खेवेणं पन्नत्तं। पासायाणं चत्तारि परिवाडीओ नेयव्वाओ, सेसा नत्थि। सक्कस्स णं देविंदस्स देवरन्नो सोमस्स महारन्नो इमे देवा आणा-उववाय-वयण-निद्देसे चिट्ठंति, तं जहा–सोमकाइया इ वा, सोमदेवयकाइया इ वा, विज्जुकुमारा, विज्जुकुमारीओ, अग्गिकुमारा, अग्गिकुमारीओ, वायुकुमारा, वायुकुमारीओ, चंदा, सूरा, गहा, णक्खत्ता, तारारूवा–जे यावण्णे तहप्पगारा सव्वे ते त्तब्भत्तिया, तप्पक्खिया, त्तब्भारिया सक्कस्स देविंदस्स देवरन्नो सोमस्स महारन्नो आणा-उववाय-वयण-निद्देसे चिट्ठंति। जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स महारन्नो आणा-उववाय-वयण-निद्देसे चिट्ठंति। गहदंडा इ वा, गहमुसला इ वा, गहगज्जिया इ वा, गहजुद्धा इ वा, गहसिंघाडगा इ वा, गहावसव्वा इ वा, अब्भा इ वा अब्भरुक्खा इ वा, संज्झा इ वा, गंधव्वनगरा इ वा, उक्कापाया इ वा, दिसिदाहा इ वा, गज्जिया इ वा, विज्जुया इ वा, पंसुवुट्ठी इ वा, जूवे इ वा, जक्खालित्तए त्ति वा, धूमिया इ वा, महिया इ वा, रयुग्घाए त्ति वा, चदोवरागा इ वा, सूरोवरागा इ वा, चंदपरिवेसा इ वा, सूरपरिवेसा इ वा, पडिचंदा इ वा, पडिसूरा इ वा, इदधणू इ वा, उदगमच्छा इ वा, कपिहसिया इ वा, अमोहा इ वा, पाईणवाया इ वा, पईणवाया इ वा, दाहिणवाया इ वा, उदीणवाया इ वा, उड्ढावाया इ वा, अहोवाया इ वा, तिरियवाया इ वा, विदिसीवाया इ वा, वाउब्भामा इ वा, वाउक्कलिया इ वा, वायमंडलिया इ वा, उक्कलियावाया इ वा, मंडलियावाया इ वा, गुंजावाया इ वा, ज्झंज्झावाया इ वा, संवट्टयवाया इ वा, गामदाहा इ वा, जाव सन्निवेसदाहा इ वा, पाणक्खया, जणक्खया, धणक्खया, कुलक्खया, वसणब्भूया मणारिया– जे यावण्णे तहप्पगारा ण ते सक्कस्स देविंदस्स देवरन्नो सोमस्स महारन्नो अन्नाया अदिट्ठा असुया अमुया अविण्णाया, तेसिं वा सोमकाइयाणं देवाणं। सक्कस्स णं देविंदस्स देवरन्नो सोमस्स महारन्नो इमे देवा अहावच्चा अभिण्णाया होत्था, तं जहा–इंगालए वियालए लोहियक्खे सण्णिच्चरे चंदे सूरे सूक्के बुहे बहस्सई राहू। सक्कस्स णं देविंदस्स देवरन्नो सोमस्स महारन्नो सतिभागं पलिओवमं ठिई पन्नत्ता। अहावच्चाभिण्णायाणं देवाणं एगं पलिओवमं ठिई पन्नत्ता। एमहिड्ढीए जाव महानुभागे सोमे महाराया।
Sutra Meaning : રાજગૃહનગરમાં યાવત્‌ પર્યુપાસના કરતા આ રીતે કહ્યું – ભગવન્‌ ! દેવેન્દ્ર દેવરાજ શક્રને કેટલા લોકપાલ છે? ગૌતમ ! ચાર. તે આ – સોમ, યમ, વરુણ, વૈશ્રમણ. એ ચાર લોકપાલને કેટલા વિમાનો છે ? ગૌતમ ! ચાર, તે આ – સંધ્યાપ્રભ, વરશિષ્ટ, સ્વયંજલ, વલ્ગુ. ભગવન્‌ ! શક્રેન્દ્રના સોમ લોકપાલનું સંધ્યાપ્રભ નામક મહાવિમાન ક્યાં છે ? ગૌતમ ! જંબૂદ્વીપમાં મેરુ પર્વતની દક્ષિણે આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીના બહુસમ રમણીય ભૂમિભાગથી ઊંચે ચંદ્ર, સૂર્ય, ગ્રહગણ, નક્ષત્ર, તરારૂપોથી ઘણા યોજન ઊંચે યાવત્‌ પાંચ અવતંસકો છે. તે આ – અશોકાવતંસક, સપ્તપર્ણાવતંસક, ચંપકાવતંસક, ચૂતાવતંસક, મધ્યે સૌધર્માવતંસક. તે સૌધર્માવતંસક મહાવિમાનની પૂર્વે સૌધર્મ – કલ્પ છે. તેમાં અસંખ્ય યોજન દૂર ગયા પછી શક્રેન્દ્રના સોમ લોકપાલનું સંધ્યાપ્રભ નામે મહાવિમાન કહ્યું છે. આ વિમાનની લંબાઈ – પહોળાઈ ૧૨|| લાખ યોજન છે, તેનો ઘેરાવો સાધિક – ૩૯,૫૨,૮૪૮ યોજન છે. અહીં સૂર્યાભદેવની વિમાન વક્તવ્યતા માફક અભિષેક સુધીબધુ જ કહેવું વિશેષ એ કે – સૂર્યાભને બદલે સોમદેવ કહેવો. સંધ્યાપ્રભ મહાવિમાનની નીચે સપક્ષ – સપ્રતિદિશ અસંખ્ય હજાર યોજન અવગાહ્યા પછી શક્રના સોમ લોકપાલ ની સોમા નામે રાજધાની છે. તે લંબાઈ – પહોળાઈથી એક લાખ યોજન એટલે જંબૂદ્વીપ જેટલી છે. કિલ્લા આદિનું પ્રમાણ વૈમાનિકોના કિલ્લા આદિના પ્રમાણથી અડધુ કહેવું યાવત્‌ પીઠબંધ સુધી કહેવું. પીઠબંધની લંબાઈ – પહોળાઈ ૧૬,૦૦૦ યોજન, ઘેરાવો ૫૦,૫૯૭ યોજનથી કંઈક ન્યૂન છે. પ્રાસાદોની ચાર પરિપાટી કહેવી, બીજી નથી. શક્રેન્દ્રના સોમ લોકપાલની આજ્ઞા – ઉપપાત – વચન – નિર્દેશમાં આ દેવો રહે છે – સોમકાયિકો, સોમદેવ – કાયિકો, વિદ્યુત્કુમાર, વિદ્યુત્કુમારી, અગ્નિકુમાર, અગ્નિકુમારી, વાયુકુમાર, વાયુકુમારી, ચંદ્રો, સૂર્યો, ગ્રહો, નક્ષત્રો, તારાઓ. તેવા પ્રકારના બીજા પણ બધા દેવો તેમની ભક્તિમાં – પક્ષમાં – તાબામાં રહે છે. આ બધા દેવો શક્રેન્દ્રના સોમ લોકપાલની આજ્ઞા યાવત્‌ નિર્દેશમાં રહે છે. જંબૂદ્વીપના મેરુ પર્વતની દક્ષિણે જે આ ઉત્પન્ન થાય છે – ગ્રહદંડો, ગ્રહમુસલો, ગ્રહગર્જિતો, એ પ્રમાણે ગ્રહયુદ્ધો, ગ્રહ શૃંગાટકો, ગ્રહાપસવ્યો, અભ્રો, અભ્રવૃક્ષો, સંધ્યા, ગાંધર્વનગરો, ઉલ્કાપાતો, દિગ્દાહો, ગર્જારવો, વિજળી, ધૂળવૃષ્ટિ, યૂપો, યક્ષાલિપ્તો, ધૂમિકા, મહિકા, રજોદ્‌ઘાત, ચંદ્રગ્રહણ, સૂર્યગ્રહણ, ચંદ્રપરિવેષો, સૂર્યપરિવેષો, પ્રતિચંદ્રો, પ્રતિસૂર્યો, ઇન્દ્રધનુષ, ઉદકમત્સ્ય, કપિહસિત, અમોઘ, પૂર્વવાયુ, પશ્ચિમવાયુ યાવત્‌ સંવર્તક વાયુ, ગ્રામ દાહો યાવત્‌ સંનિવેશદાહો, પ્રાણક્ષય, જનક્ષય,ધનક્ષય, કુલક્ષય વગેરે વ્યસનભૂત, અનાર્ય તથા તેવા પ્રકારના બીજા, તે બધા શક્રેન્દ્રના સોમ લોકપાલથી અજ્ઞાત, અદૃષ્ટ, અશ્રુત, અસ્મૃત, અવિજ્ઞાત નથી અથવા તે બધા સોમકાયિક દેવોથી અજાણ્યા નથી. શક્રેન્દ્રના સોમ લોકપાલને આ દેવો અપત્યરૂપ અભિમત છે – અંગારક, વિકાલક, લોહીતાક્ષ, શનૈશ્ચર, ચંદ્ર, સૂર્ય, શુક્ર, બુધ, ગુરુ, રાહુ શક્રેન્દ્રના સોમ લોકપાલની ત્રિભાગસહ પલ્યોપમની સ્થિતિ છે. તેના અપત્યરૂપ અભિમત દેવોની સ્થિતિ એક પલ્યોપમની છે. સોમ લોકપાલ આવી મહાઋદ્ધિવાળો છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] rayagihe nagare java pajjuvasamane evam vayasi–sakkassa nam bhamte! Devimdassa devaranno kati logapala pannatta? Goyama! Chattari logapala pannatta, tam jaha–some jame varune vesamane. Eesi nam bhamte! Chaunham logapalanam kati vimana pannatta? Goyama! Chattari vimana pannatta, tam jaha– samjjhappabhe varasitthe sayamjale vaggu. Kahi nam bhamte! Sakkassa devimdassa devaranno somassa maharanno samjjhappabhe namam mahavimane pannatte? Goyama! Jambuddive dive mamdarassa pavvayassa dahine nam imise rayanappabhae pudhavie bahusamaramanijjao bhumibhagao uddham chamdima-suriya-gahagana-nakkhatta tararuvanam bahuim joyanaim java pamcha vademsaya pannatta, tam jaha–asogavademsae, sattavannavademsae, champayavademsae, chuyavademsae, majjhe sohammavademsae. Tassa nam sohammavademsayassa mahavimanassa puratthime nam sohamme kappe asamkhejjaim joyanaim viivaitta, ettha nam sakkassa devimdassa devaranno somassa maharanno samjjhappabhe namam mahavimane pannatte– addhaterasajoyanasayasahassaim ayama-vikkhambhenam uyalisam joyanasayasahassaim bavannam cha sahassaim attha ya adayale joyanasae kimchi visesahie parikkhevenam pannatte. Ja suriya-bhavimanassa vattavvaya sa aparisesa bhaniyavva java abhiseo, navaram–somo devo. Samjjhappabhassa nam mahavimanassa ahe, sapakkhim, sapadidisim asamkhejjaim joyanasahassaim ogahitta, ettha nam sakkassa devimdassa devaranno somassa maharanno soma namam rayahani pannatta–egam joyanasayasahassam ayama-vikkhambhenam jambuddivappamana. Vemaniyanam pamanassa addham neyavvam java ovariyalenam solasa joyanasahassaim ayama-vikkhambhenam, pannasam joyanasahassaim pamcha ya sattanaue joyanasate kimchi visesune parikkhevenam pannattam. Pasayanam chattari parivadio neyavvao, sesa natthi. Sakkassa nam devimdassa devaranno somassa maharanno ime deva ana-uvavaya-vayana-niddese chitthamti, tam jaha–somakaiya i va, somadevayakaiya i va, vijjukumara, vijjukumario, aggikumara, aggikumario, vayukumara, vayukumario, chamda, sura, gaha, nakkhatta, tararuva–je yavanne tahappagara savve te ttabbhattiya, tappakkhiya, ttabbhariya sakkassa devimdassa devaranno somassa maharanno ana-uvavaya-vayana-niddese chitthamti. Jambuddive dive mamdarassa pavvayassa maharanno ana-uvavaya-vayana-niddese chitthamti. Gahadamda i va, gahamusala i va, gahagajjiya i va, gahajuddha i va, gahasimghadaga i va, gahavasavva i va, abbha i va abbharukkha i va, samjjha i va, gamdhavvanagara i va, ukkapaya i va, disidaha i va, gajjiya i va, vijjuya i va, pamsuvutthi i va, juve i va, jakkhalittae tti va, dhumiya i va, mahiya i va, rayugghae tti va, chadovaraga i va, surovaraga i va, chamdaparivesa i va, suraparivesa i va, padichamda i va, padisura i va, idadhanu i va, udagamachchha i va, kapihasiya i va, amoha i va, painavaya i va, painavaya i va, dahinavaya i va, udinavaya i va, uddhavaya i va, ahovaya i va, tiriyavaya i va, vidisivaya i va, vaubbhama i va, vaukkaliya i va, vayamamdaliya i va, ukkaliyavaya i va, mamdaliyavaya i va, gumjavaya i va, jjhamjjhavaya i va, samvattayavaya i va, gamadaha i va, java sannivesadaha i va, panakkhaya, janakkhaya, dhanakkhaya, kulakkhaya, vasanabbhuya manariya– je yavanne tahappagara na te sakkassa devimdassa devaranno somassa maharanno annaya adittha asuya amuya avinnaya, tesim va somakaiyanam devanam. Sakkassa nam devimdassa devaranno somassa maharanno ime deva ahavachcha abhinnaya hottha, tam jaha–imgalae viyalae lohiyakkhe sannichchare chamde sure sukke buhe bahassai rahu. Sakkassa nam devimdassa devaranno somassa maharanno satibhagam paliovamam thii pannatta. Ahavachchabhinnayanam devanam egam paliovamam thii pannatta. Emahiddhie java mahanubhage some maharaya.
Sutra Meaning Transliteration : Rajagrihanagaramam yavat paryupasana karata a rite kahyum – bhagavan ! Devendra devaraja shakrane ketala lokapala chhe? Gautama ! Chara. Te a – soma, yama, varuna, vaishramana. E chara lokapalane ketala vimano chhe\? Gautama ! Chara, te a – samdhyaprabha, varashishta, svayamjala, valgu. Bhagavan ! Shakrendrana soma lokapalanum samdhyaprabha namaka mahavimana kyam chhe\? Gautama ! Jambudvipamam meru parvatani dakshine a ratnaprabha prithvina bahusama ramaniya bhumibhagathi umche chamdra, surya, grahagana, nakshatra, tararupothi ghana yojana umche yavat pamcha avatamsako chhe. Te a – ashokavatamsaka, saptaparnavatamsaka, champakavatamsaka, chutavatamsaka, madhye saudharmavatamsaka. Te saudharmavatamsaka mahavimanani purve saudharma – kalpa chhe. Temam asamkhya yojana dura gaya pachhi shakrendrana soma lokapalanum samdhyaprabha name mahavimana kahyum chhe. A vimanani lambai – paholai 12|| lakha yojana chhe, teno gheravo sadhika – 39,52,848 yojana chhe. Ahim suryabhadevani vimana vaktavyata maphaka abhisheka sudhibadhu ja kahevum vishesha e ke – suryabhane badale somadeva kahevo. Samdhyaprabha mahavimanani niche sapaksha – sapratidisha asamkhya hajara yojana avagahya pachhi shakrana soma lokapala ni soma name rajadhani chhe. Te lambai – paholaithi eka lakha yojana etale jambudvipa jetali chhe. Killa adinum pramana vaimanikona killa adina pramanathi adadhu kahevum yavat pithabamdha sudhi kahevum. Pithabamdhani lambai – paholai 16,000 yojana, gheravo 50,597 yojanathi kamika nyuna chhe. Prasadoni chara paripati kahevi, biji nathi. Shakrendrana soma lokapalani ajnya – upapata – vachana – nirdeshamam a devo rahe chhe – somakayiko, somadeva – kayiko, vidyutkumara, vidyutkumari, agnikumara, agnikumari, vayukumara, vayukumari, chamdro, suryo, graho, nakshatro, tarao. Teva prakarana bija pana badha devo temani bhaktimam – pakshamam – tabamam rahe chhe. A badha devo shakrendrana soma lokapalani ajnya yavat nirdeshamam rahe chhe. Jambudvipana meru parvatani dakshine je a utpanna thaya chhe – grahadamdo, grahamusalo, grahagarjito, e pramane grahayuddho, graha shrimgatako, grahapasavyo, abhro, abhravriksho, samdhya, gamdharvanagaro, ulkapato, digdaho, garjaravo, vijali, dhulavrishti, yupo, yakshalipto, dhumika, mahika, rajodghata, chamdragrahana, suryagrahana, chamdraparivesho, suryaparivesho, pratichamdro, pratisuryo, indradhanusha, udakamatsya, kapihasita, amogha, purvavayu, pashchimavayu yavat samvartaka vayu, grama daho yavat samniveshadaho, pranakshaya, janakshaya,dhanakshaya, kulakshaya vagere vyasanabhuta, anarya tatha teva prakarana bija, te badha shakrendrana soma lokapalathi ajnyata, adrishta, ashruta, asmrita, avijnyata nathi athava te badha somakayika devothi ajanya nathi. Shakrendrana soma lokapalane a devo apatyarupa abhimata chhe – amgaraka, vikalaka, lohitaksha, shanaishchara, chamdra, surya, shukra, budha, guru, rahu Shakrendrana soma lokapalani tribhagasaha palyopamani sthiti chhe. Tena apatyarupa abhimata devoni sthiti eka palyopamani chhe. Soma lokapala avi mahariddhivalo chhe.