Sutra Navigation: Samavayang ( સમવયાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1103320
Scripture Name( English ): Samavayang Translated Scripture Name : સમવયાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

समवाय प्रकीर्णक

 Translated Chapter :

સમવાય પ્રકીર્ણક
Section : Translated Section :
Sutra Number : 220 Category : Ang-04
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] से किं तं समवाए? समवाए णं ससमया सूइज्जंति परसमया सूइज्जंति ससमयपरसमया सूइज्जंति जीवा सूइज्जंति अजीवा सूइज्जंति जीवाजीवा सूइज्जंति लोगे सूइज्जति अलोगे सूइज्जति लोगालोगे सूइज्जति। समवाए णं एकादियाणं एगत्थाणं एगुत्तरियपरिवुड्ढीय, दुवालसंगस्स य गणिपिडगस्स पल्लवग्गे समणुगाइज्जइ, ठाणगसयस्स बारसविहवित्थरस्स सुयणाणस्स जगजीवहियस्स भगवओ समासेणं समायारे आहिज्जति, तत्थ य नानाविहप्पगारा जीवाजीवा य वण्णिया वित्थरेण अवरे वि य बहुविहा विसेसा नरग-तिरिय-मणुय-सुरगणाणं अहारुस्सास-लेस-आवास-संख-आययप्पमाण उववाय-चयन-ओगाहणोहि-वेयण-विहाण-उवओग-जोग-इंदिय-कसाय, विविहा य जीवजोणी विक्खंभु-स्सेह-परिरय-प्पमाणं विधिविसेसा य मंदरादीणं महीधराणं कुलगर-तित्थगर-गणहराणं समत्त-भरहाहिवाण चक्कीणं चेव चक्कहरहलहराण य वासाण य निग्गमा य समाए। एए अन्ने य एवमादित्थ वित्थरेणं अत्था समासिज्जंति। समवायस्स णं परित्ता वायणा संखेज्जा अनुओगदारा संखेज्जाओ पडिवत्तीओ संखेज्जा वेढा संखेज्जा सिलोगा संखेज्जाओ निज्जुत्तीओ संखेज्जाओ संगहणीओ। से णं अंगट्ठयाए चउत्थे अंगे एगे अज्झयणे एगे सुयक्खंधे एगे उद्देसनकाले एगे समुद्देसनकाले एगे चोयाले पदसयसहस्से पदग्गेणं, संखेज्जाणि अक्खराणि अनंता गमा अनंता पज्जवा परित्ता तसा अनंता थावरा सासया कडा निबद्धा निकाइया जिनपन्नत्ता भावा आघविज्जंति पन्नविज्जंति परूविज्जंति दंसिज्जंति निदंसिज्जंति उवदंसिज्जंति। से एवं आया एवं नाया एवं विन्नाया एवं चरण-करण-परूवणया आघविज्जति पन्न-विज्जति परूविज्जति दंसिज्जति निदंसिज्जति उवदंसिज्जति। सेत्तं समवाए।
Sutra Meaning : તે ‘સમવાય’ શું છે ? સમવાય સૂત્રમાં સ્વસમય સૂચવાય છે, પરસમય સૂચવાય છે, સ્વસમય – પરસમય સૂચવાય છે, જીવ – અજીવ – જીવાજીવ સૂચવાય છે, લોક – અલોક – લોકાલોક સૂચવાય છે. સમવાયમાં એક આદિથી લઈને એક – એક સ્થાનની પરિવૃદ્ધિ થકી દ્વાદશાંગીરૂપ ગણિપિટકના પર્યવોનું પરિમાણ કહેવાય છે. ૧૦૦ – સ્થાનક પરિમાણ કહે છે. તથા હજાર અને કોટાકોટી સુધીના પદાર્થોનું, બાર પ્રકારના વિસ્તારવાળા અંગ સૂત્રોનું, જગતના જીવોને હિત – કારક એવા પૂજ્ય શ્રુતજ્ઞાનનો સંક્ષેપથી સમવતસાર કહ્યો. તેમાં વિવિધ પ્રકારના જીવ – અજીવ વિસ્તારથી વર્ણવ્યા છે, બીજા પણ ઘણા પ્રકારના વિશેષો છે, જેવા કે – નારકી, તિર્યંચ, મનુષ્ય, અસુર ગણોના આહાર, ઉચ્છ્‌વાસ, લેશ્યા, આવાસ સંખ્યા, આયત પ્રમાણ, ઉપપાત, ચ્યવન, અવગાહના, અવધિ, વેદના, ભેદ, ઉપયોગ, યોગ, ઇન્દ્રિય, કષાય, જીવોની વિવિધ યોનિ, મેરુ પર્વતના વિષ્કંભ – ઉત્સેધ – પરિધિનું પ્રમાણ, વિધિ વિશેષ, કુલકર – તીર્થંકર – ગણધર – સમગ્ર ભરતાધિપતિ ચક્રવર્તીઓ, વાસુદેવ, બળદેવના વિધિ વિશેષ, ક્ષેત્રોના નિર્ગમો એ સર્વે સમવાયમાં વર્ણવ્યા છે. આ અને બીજા પદાર્થો અહીં સમાવાય સૂત્રમાં વિસ્તારથી કહ્યા છે. સમવાય’ સૂત્રની પરિત્ત વાચના છે સંખ્યાતા અનુયોગ દ્વારો, સંખ્યાતી પ્રતિપત્તિઓ, સંખ્યાતા વેષ્ટક, સંખ્યાતા શ્લોકો, સંખ્યાતી નિર્યુક્તિઓ, સંખ્યાતી સંગ્રહણીઓ છે. સમવાય સૂત્ર અંગ – અર્થથી ચોથું અંગ છે. તેમાં એક અધ્યયન, એક શ્રુતસ્કંધ, એક ઉદ્દેશનકાળ, એક સમુદ્દેશનકાળ, ૧,૪૪,૦૦૦ કુલ પદો છે. તેમાં અક્ષરો સંખ્યાતા છે અનંતાગમા, અનંતા પર્યાયો, પરિત્ત ત્રસો, અનંતા સ્થાવરો છે. તે સર્વે શાશ્વતા, કૃત, નિબદ્ધ, નિકાચિત છે. એમાં જિનેશ્વરોએ પ્રજ્ઞપ્ત ભાવો કહેવાય છે, પ્રજ્ઞાપાય છે, પ્રરૂપાય છે, નિર્દેશાય છે, ઉપદેશાય છે. યાવત એ રીતે ચરણ – કરણની પ્રરૂપણા કરાય છે. આ પ્રમાણે તે ‘સમવાય’ સૂત્ર કહ્યું છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] se kim tam samavae? Samavae nam sasamaya suijjamti parasamaya suijjamti sasamayaparasamaya suijjamti jiva suijjamti ajiva suijjamti jivajiva suijjamti loge suijjati aloge suijjati logaloge suijjati. Samavae nam ekadiyanam egatthanam eguttariyaparivuddhiya, duvalasamgassa ya ganipidagassa pallavagge samanugaijjai, thanagasayassa barasavihavittharassa suyananassa jagajivahiyassa bhagavao samasenam samayare ahijjati, tattha ya nanavihappagara jivajiva ya vanniya vittharena avare vi ya bahuviha visesa naraga-tiriya-manuya-suragananam aharussasa-lesa-avasa-samkha-ayayappamana uvavaya-chayana-ogahanohi-veyana-vihana-uvaoga-joga-imdiya-kasaya, viviha ya jivajoni vikkhambhu-sseha-pariraya-ppamanam vidhivisesa ya mamdaradinam mahidharanam kulagara-titthagara-ganaharanam samatta-bharahahivana chakkinam cheva chakkaharahalaharana ya vasana ya niggama ya samae. Ee anne ya evamadittha vittharenam attha samasijjamti. Samavayassa nam paritta vayana samkhejja anuogadara samkhejjao padivattio samkhejja vedha samkhejja siloga samkhejjao nijjuttio samkhejjao samgahanio. Se nam amgatthayae chautthe amge ege ajjhayane ege suyakkhamdhe ege uddesanakale ege samuddesanakale ege choyale padasayasahasse padaggenam, samkhejjani akkharani anamta gama anamta pajjava paritta tasa anamta thavara sasaya kada nibaddha nikaiya jinapannatta bhava aghavijjamti pannavijjamti paruvijjamti damsijjamti nidamsijjamti uvadamsijjamti. Se evam aya evam naya evam vinnaya evam charana-karana-paruvanaya aghavijjati panna-vijjati paruvijjati damsijjati nidamsijjati uvadamsijjati. Settam samavae.
Sutra Meaning Transliteration : Te ‘samavaya’ shum chhe\? Samavaya sutramam svasamaya suchavaya chhe, parasamaya suchavaya chhe, svasamaya – parasamaya suchavaya chhe, jiva – ajiva – jivajiva suchavaya chhe, loka – aloka – lokaloka suchavaya chhe. Samavayamam eka adithi laine eka – eka sthanani parivriddhi thaki dvadashamgirupa ganipitakana paryavonum parimana kahevaya chhe. 100 – sthanaka parimana kahe chhe. Tatha hajara ane kotakoti sudhina padarthonum, bara prakarana vistaravala amga sutronum, jagatana jivone hita – karaka eva pujya shrutajnyanano samkshepathi samavatasara kahyo. Temam vividha prakarana jiva – ajiva vistarathi varnavya chhe, bija pana ghana prakarana vishesho chhe, jeva ke – naraki, tiryamcha, manushya, asura ganona ahara, uchchhvasa, leshya, avasa samkhya, ayata pramana, upapata, chyavana, avagahana, avadhi, vedana, bheda, upayoga, yoga, indriya, kashaya, jivoni vividha yoni, meru parvatana vishkambha – utsedha – paridhinum pramana, vidhi vishesha, kulakara – tirthamkara – ganadhara – samagra bharatadhipati chakravartio, vasudeva, baladevana vidhi vishesha, kshetrona nirgamo e sarve samavayamam varnavya chhe. A ane bija padartho ahim samavaya sutramam vistarathi kahya chhe. Samavaya’ sutrani paritta vachana chhe samkhyata anuyoga dvaro, samkhyati pratipattio, samkhyata veshtaka, samkhyata shloko, samkhyati niryuktio, samkhyati samgrahanio chhe. Samavaya sutra amga – arthathi chothum amga chhe. Temam eka adhyayana, eka shrutaskamdha, eka uddeshanakala, eka samuddeshanakala, 1,44,000 kula pado chhe. Temam aksharo samkhyata chhe anamtagama, anamta paryayo, paritta traso, anamta sthavaro chhe. Te sarve shashvata, krita, nibaddha, nikachita chhe. Emam jineshvaroe prajnyapta bhavo kahevaya chhe, prajnyapaya chhe, prarupaya chhe, nirdeshaya chhe, upadeshaya chhe. Yavata e rite charana – karanani prarupana karaya chhe. A pramane te ‘samavaya’ sutra kahyum chhe.