Sutra Navigation: Samavayang ( સમવયાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1103101
Scripture Name( English ): Samavayang Translated Scripture Name : સમવયાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

समवाय-१

 Translated Chapter :

સમવાય-૧
Section : Translated Section :
Sutra Number : 1 Category : Ang-04
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] सुयं मे आउसं! तेणं भगवया एवमक्खायं– इह खलु समणेणं भगवया महावीरेणं आदिगरेणं तित्थगरेणं सयंसंबुद्धेणं पुरिसोत्तमेणं पुरिससीहेणं पुरिसवरपोंडरीएणं पुरिसवरगंधहत्थिणा लोगोत्तमेणं लोगनाहेणं लोगहिएणं लोगपईवेणं लोग-पज्जोयगरेणं अभयदएणं चक्खुदएणं मग्गदएणं सरणदएणं जीवदएणं धम्मदएणं धम्मदेसएणं धम्मनायगेणं धम्मसारहिणा धम्मवरचाउरंतचक्कवट्टिणा अप्पडिहयवरणाणदंसणधरेणं वियट्ट-च्छउमेणं जिणेणं जावएणं तिण्णेणं तारएणं बुद्धेणं बोहएणं मुत्तेणं मोयगेणं सव्वण्णुणा सव्व-दरिसिणा सिवमयलमरुयमणंतमक्खयमव्वाबाहमपुणरावत्तयं सिद्धिगइनामधेयं ठाणं संपाविउका- मेणं इमे दुवालसंगे गणिपिडगे पन्नत्ते, तं जहा–आयारे सूयगडे ठाणे समवाए विवाहपन्नत्ती नायधम्म-कहाओ उवासगदसाओ अंतगडदसाओ अनुत्तरोववाइयदसाओ पण्हावागरणाइं विवागसुए दिट्ठिवाए तत्थ णं जे से चउत्थे अंगे समवाएत्ति आहिते, तस्स णं अयमट्ठे, तं जहा– [सूत्र] एगे आया। एगे अणाया। एगे दंडे। एगे अदंडे। एगा किरिआ। एगा अकिरिआ। एगे लोए। एगे अलोए। एगे धम्मे। एगे अधम्मे। एगे पुण्णे। एगे पावे। एगे बंधे। एगे मोक्खे। एगे आसवे। एगे संवरे। एगा वेयणा। एगा निज्जरा। जंबुद्दीवे दीवे एगं जोयणसयसहस्सं आयामविक्खंभेणं पन्नत्ते। अप्पइट्ठाणे नरए एगं जोयणसयसहस्सं आयामविक्खंभेणं पन्नत्ते पालए जाणविमाने एगं जोयणसयसहस्सं आयामविक्खंभेणं पन्नत्ते। सव्वट्ठसिद्धे महाविमाने एगं जोयणसयसहस्सं आयामविक्खेभेणं पन्नत्ते। अद्दानक्खत्ते एगतारे पन्नत्ते। चित्तानक्खत्ते एगतारे पन्नत्ते। सातिनक्खत्ते एगतारे पन्नत्ते। इमीसे णं रयणप्पभाए पुढवीए अत्थेगइयाणं नेरइयाणं एगं पलिओवमं ठिई पन्नत्ता। इमीसे णं रयणप्पभाए पुढवीए नेरइयाणं उक्कोसेणं एगं सागरोवमं ठिई पन्नत्ता। दोच्चाए णं पुढवीए नेरइयाणं जहन्नेणं एगं सागरोवमं ठिई पन्नत्ता। असुरकुमाराणं देवाणं अत्थेगइयाणं एगं पलिओवमं ठिई पन्नत्ता। असुरकुमाराणं देवाणं उक्कोसेणं एगं साहियं सागरोवमं ठिई पन्नत्ता। असुरकुमारिंदवज्जियाणं भामिज्जाणं देवाणं अत्थेगइयाणं एगं पलिओवमं ठिई पन्नत्ता। असंखेज्जवासाउयसन्निपंचिंदियतिरिक्खजोणियाणं अत्थेगइयाणं एगं पलिओवमं ठिई पन्नत्ता। असंखेज्जवासाउयगब्भवक्कंतियसन्निमणयाणं अत्थेगइयाणं एगं पलिओवमं ठिई पन्नत्ता। वाणमंतराणं देवाणं उक्कोसेणं एगं पलिओवमं ठिई पन्नत्ता। जोइसियाणं देवाणं उक्कोसेणं एगं पलिओवमं वाससयसहस्समब्भहियं ठिई पन्नत्ता। सोहम्मे कप्पे देवाणं जहन्नेणं एगं पलिओवमं ठिई पन्नत्ता। सोहम्मे कप्पे देवाणं अत्थेगइयाणं एगं सावरोवमं ठिई पन्नत्ता। ईसाणे कप्पे देवाणं जहन्नेणं साइरेगं एगं पलिओवमं ठिई पन्नत्ता। ईसाणे कप्पे देवाणं अत्थेगइयाणं एगं सागरोवमं ठिई पन्नत्ता। जे देवा सागरं सुसागरं सागरकंतं भवं मणुं माणुसोत्तरं लोगहियं विमानं देवत्ताए उववन्ना, तेसि णं देवाणं उक्कोसेणं एगं सागरोवमं ठिई पन्नत्ता। ते णं देवा एगस्स अद्धमासस्स आणमंति वा पाणमंति वा ऊससंति वा नीससंति वा। तेसि णं देवाणं एगस्स वाससहस्सस्स आहारट्ठे समुपज्जइ। संतेगइया भवसिद्धिया जीवा, जे एगेणं भवग्गहणेणं सिज्झिस्संति बुज्झिस्संति मुच्चिस्संति परिनिव्वाइस्संति सव्व दुक्खाणमंतं करिस्संति।
Sutra Meaning : હે આયુષ્યમાન્‌ ! મેં સાંભળ્યુ છે, તે ભગવંતે આ પ્રમાણે કહ્યું છે – આ જગતમાં શ્રમણ ભગવંત મહાવીરે…(મહાવીર કેવા?). આદિકર, તીર્થંકર, સ્વયંસંબુદ્ધ, પુરુષોત્તમ, પુરુષસિંહ, પુરુષવરપુંડરીક, પુરુષવરગંધહસ્તિ, લોકોત્તમ, લોકનાથ, લોકહિતકર, લોકપ્રદીપ, લોકપ્રદ્યોતકર, અભયદાતા, ચક્ષુદાતા, માર્ગદાતા, શરણદાતા, જીવનદાતા, ધર્મદાતા, ધર્મદેશક, ધર્મનાયક, ધર્મસારથી, ધર્મવરચાતુરંતચક્રવર્તી, અપ્રતિહત – જ્ઞાન – દર્શનધર, વિવૃત્તછદ્મ, જિન, જાપક, તિર્ણ, તારક, બુદ્ધ, બોધક, મુક્ત, મોચક, સર્વજ્ઞ, સર્વદર્શી, શિવ – અચલ – અરુજ – અનંત – અક્ષય – અવ્યાબાધ – અપુનરાવૃત્તિ એવી સિદ્ધિગતિ નામક સ્થાનને પ્રાપ્ત કરવાની ઇચ્છાવાળા. તેઓએ આ દ્વાદશાંગ ગણિપિટક પ્રરૂપ્યું, તે આ પ્રમાણે – આચાર, સૂયગડ, ઠાણ, સમવાય, વિવાહપન્નત્તિ, નાયાધમ્મકહા, ઉવાસગદસા, અંતગડદસા, અનુત્તરોવવાઈયદસા, પણ્હાવાગરણ, વિવાગસૂય, દૃષ્ટિવાદ. તેમાં જે તે ચોથું અંગ સમવાય કહ્યું, તેનો અર્થ આ છે – ૧. આત્મા – (જીવ) એક છે, ૨. અનાત્મા – (આત્મા સિવાયનું અર્થાત્ અજીવ તત્વ) એક છે, ૩. દંડ – (આત્માને દંડિત કરે – વિવિધ ગતિમાં ભટકાવે) એક છે, ૪. અદંડ – (દંડજન્ય પ્રવૃત્તિનો અભાવ) એક છે, ૫. ક્રિયા – (કરાય તે ક્રિયા) એક છે, ૬. અક્રિયા – (કરવાપણાનો અભાવ તે)એક છે, ૭. લોક – (જ્યાં ધર્માસ્તિકાય આદિ છ દ્રવ્યો રહેલા છે) એક છે, ૮. અલોક – (જ્યાં કેવળ આકાશ દ્રવ્ય હોય તે) એક છે, ૯. ધર્મ – (જીવ અને પુદ્ગલની ગતિમાં સહાયક દ્રવ્ય) એક છે, ૧૦. અધર્મ – ( જીવ અને પુદ્ગલની સ્થિતિમાં સહાયક દ્રવ્ય) એક છે, ૧૧. પુન્ય – (શુભ યોગરૂપ પ્રવૃત્તિનું ફળ) એક છે, ૧૨. પાપ – (શુભ યોગરૂપ પ્રવૃત્તિનું ફળ) એક છે, ૧૩. બંધ – (આત્મા અને કર્મ ક્ષીર – નીરની જેમ એક થાય થાય) એક છે, ૧૪. મોક્ષ – (આત્માની કર્મથી સર્વથા મુક્તિ) એક છે, ૧૫. આશ્રવ – (કર્મોનું આવવું) એક છે, ૧૬. સંવર – (આવતા કર્મોને રોકવા) એક છે, ૧૭. વેદના – (કર્મના ફળનો અનુભવ) એક છે, ૧૮. નિર્જરા – (સંચિત કર્મોનો નાશ) એક છે. ૧. જંબૂદ્વીપ નામક દ્વીપ એક લાખ યોજન આયામ – વિષ્કંભથી છે. ૨. અપ્રતિષ્ઠાન નરક એક લાખ યોજન આયામ – વિષ્કંભથી છે. ૩. પાલક યાન વિમાન એક લાખ યોજન આયામ – વિષ્કંભથી છે. ૪. સર્વાર્થસિદ્ધ મહાવિમાન એક લાખ યોજન આયામ – વિષ્કંભથી છે. ૧. આર્દ્રા નક્ષત્ર એક તારક છે, ૨. ચિત્રા નક્ષત્ર એક તારક છે, ૩. સ્વાતિ નક્ષત્ર એક તારક છે. ૧. આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીના કેટલાક નારકોની સ્થિતિ એક પલ્યોપમ છે. ૨. આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીના નારકોની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ એક સાગરોપમ છે. ૩. બીજી નરક પૃથ્વીના નારકોની જઘન્ય સ્થિતિ એક સાગરોપમ છે. ૪. અસુરકુમાર દેવોમાં કેટલાકની સ્થિતિ એક પલ્યોપમ છે. ૫. અસુરકુમાર દેવોની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ સાધિક એક સાગરોપમ છે. ૬. અસુરકુમારેન્દ્ર સિવાયના કેટલાક ભવનપતિ દેવોની સ્થિતિ એક પલ્યોપમ છે. ૭. અસંખ્યાત વર્ષાયુવાળા સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિકોમાં કેટલાકની સ્થિતિ એક પલ્યોપમ છે. ૮. અસંખ્ય વર્ષાયુવાળા ગર્ભ વ્યુત્ક્રાંતિક સંજ્ઞી મનુષ્યોમાં કેટલાકની સ્થિતિ એક પલ્યોપમ છે. ૯. વાણવ્યંતર દેવોની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ એક પલ્યોપમ છે. ૧૦. જ્યોતિષ્ક દેવોની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ એક લાખ વર્ષાધીક એક પલ્યોપમ છે. ૧૧. સૌધર્મકલ્પના દેવોની જઘન્ય સ્થિતિ એક પલ્યોપમ છે. ૧૨. સૌધર્મકલ્પે દેવોમાં કેટલાકની એક સાગરોપમ સ્થિતિ છે. ૧૩. ઈશાન કલ્પે દેવોની જઘન્ય સ્થિતિ સાધિક પલ્યોપમ છે. ૧૪. ઈશાનકલ્પે કેટલાક દેવોની સ્થિતિ એક સાગરોપમ છે. ૧૫. જે દેવો સાગર, સુસાગર, સાગરકંત, ભવ, મનુ, માનુષોત્તર, લોકહિત વિમાનમાં દેવપણે ઉત્પન્ન થયા હોય, તેમની સ્થિતિ ઉત્કૃષ્ટથી સાગરોપમ છે. ૧૬. તે દેવો એક પખવાડીયે આન – પ્રાણ કે ઉચ્છ્‌વાસ – નિઃશ્વાસ લે છે. ૧૭. તે દેવોને ૧૦૦૦ વર્ષે આહારની ઇચ્છા થાય છે. ૧૮. જેની સિદ્ધિ થવાની છે એવા કેટલાક દેવો છે, તેઓ એક ભવ ગ્રહણથી સિદ્ધ – બુદ્ધ – મુક્ત – પરિનિવૃત્ત થઈને સર્વે દુઃખોનો અંત કરશે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] suyam me ausam! Tenam bhagavaya evamakkhayam– Iha khalu samanenam bhagavaya mahavirenam adigarenam titthagarenam sayamsambuddhenam purisottamenam purisasihenam purisavarapomdarienam purisavaragamdhahatthina logottamenam loganahenam logahienam logapaivenam loga-pajjoyagarenam abhayadaenam chakkhudaenam maggadaenam saranadaenam jivadaenam dhammadaenam dhammadesaenam dhammanayagenam dhammasarahina dhammavarachauramtachakkavattina appadihayavarananadamsanadharenam viyatta-chchhaumenam jinenam javaenam tinnenam taraenam buddhenam bohaenam muttenam moyagenam savvannuna savva-darisina sivamayalamaruyamanamtamakkhayamavvabahamapunaravattayam siddhigainamadheyam thanam sampaviuka- menam ime duvalasamge ganipidage pannatte, tam jaha–ayare suyagade thane samavae vivahapannatti nayadhamma-kahao uvasagadasao amtagadadasao anuttarovavaiyadasao panhavagaranaim vivagasue ditthivae Tattha nam je se chautthe amge samavaetti ahite, tassa nam ayamatthe, tam jaha– [sutra] ege aya. Ege anaya. Ege damde. Ege adamde. Ega kiria. Ega akiria. Ege loe. Ege aloe. Ege dhamme. Ege adhamme. Ege punne. Ege pave. Ege bamdhe. Ege mokkhe. Ege asave. Ege samvare. Ega veyana. Ega nijjara. Jambuddive dive egam joyanasayasahassam ayamavikkhambhenam pannatte. Appaitthane narae egam joyanasayasahassam ayamavikkhambhenam pannatte Palae janavimane egam joyanasayasahassam ayamavikkhambhenam pannatte. Savvatthasiddhe mahavimane egam joyanasayasahassam ayamavikkhebhenam pannatte. Addanakkhatte egatare pannatte. Chittanakkhatte egatare pannatte. Satinakkhatte egatare pannatte. Imise nam rayanappabhae pudhavie atthegaiyanam neraiyanam egam paliovamam thii pannatta. Imise nam rayanappabhae pudhavie neraiyanam ukkosenam egam sagarovamam thii pannatta. Dochchae nam pudhavie neraiyanam jahannenam egam sagarovamam thii pannatta. Asurakumaranam devanam atthegaiyanam egam paliovamam thii pannatta. Asurakumaranam devanam ukkosenam egam sahiyam sagarovamam thii pannatta. Asurakumarimdavajjiyanam bhamijjanam devanam atthegaiyanam egam paliovamam thii pannatta. Asamkhejjavasauyasannipamchimdiyatirikkhajoniyanam atthegaiyanam egam paliovamam thii pannatta. Asamkhejjavasauyagabbhavakkamtiyasannimanayanam atthegaiyanam egam paliovamam thii pannatta. Vanamamtaranam devanam ukkosenam egam paliovamam thii pannatta. Joisiyanam devanam ukkosenam egam paliovamam vasasayasahassamabbhahiyam thii pannatta. Sohamme kappe devanam jahannenam egam paliovamam thii pannatta. Sohamme kappe devanam atthegaiyanam egam savarovamam thii pannatta. Isane kappe devanam jahannenam sairegam egam paliovamam thii pannatta. Isane kappe devanam atthegaiyanam egam sagarovamam thii pannatta. Je deva sagaram susagaram sagarakamtam bhavam manum manusottaram logahiyam vimanam devattae uvavanna, tesi nam devanam ukkosenam egam sagarovamam thii pannatta. Te nam deva egassa addhamasassa anamamti va panamamti va usasamti va nisasamti va. Tesi nam devanam egassa vasasahassassa aharatthe samupajjai. Samtegaiya bhavasiddhiya jiva, je egenam bhavaggahanenam sijjhissamti bujjhissamti muchchissamti parinivvaissamti savva dukkhanamamtam karissamti.
Sutra Meaning Transliteration : He ayushyaman ! Mem sambhalyu chhe, te bhagavamte a pramane kahyum chhe – A jagatamam shramana bhagavamta mahavire…(mahavira keva?). Adikara, tirthamkara, svayamsambuddha, purushottama, purushasimha, purushavarapumdarika, purushavaragamdhahasti, lokottama, lokanatha, lokahitakara, lokapradipa, lokapradyotakara, abhayadata, chakshudata, margadata, sharanadata, jivanadata, dharmadata, dharmadeshaka, dharmanayaka, dharmasarathi, dharmavarachaturamtachakravarti, apratihata – jnyana – darshanadhara, vivrittachhadma, jina, japaka, tirna, taraka, buddha, bodhaka, mukta, mochaka, sarvajnya, sarvadarshi, shiva – achala – aruja – anamta – akshaya – avyabadha – apunaravritti evi siddhigati namaka sthanane prapta karavani ichchhavala. Teoe a dvadashamga ganipitaka prarupyum, te a pramane – achara, suyagada, thana, samavaya, vivahapannatti, nayadhammakaha, uvasagadasa, amtagadadasa, anuttarovavaiyadasa, panhavagarana, vivagasuya, drishtivada. Temam je te chothum amga samavaya kahyum, teno artha a chhe – 1. Atma – (jiva) eka chhe, 2. Anatma – (atma sivayanum arthat ajiva tatva) eka chhe, 3. Damda – (atmane damdita kare – vividha gatimam bhatakave) eka chhe, 4. Adamda – (damdajanya pravrittino abhava) eka chhe, 5. Kriya – (karaya te kriya) eka chhe, 6. Akriya – (karavapanano abhava te)eka chhe, 7. Loka – (jyam dharmastikaya adi chha dravyo rahela chhe) eka chhe, 8. Aloka – (jyam kevala akasha dravya hoya te) eka chhe, 9. Dharma – (jiva ane pudgalani gatimam sahayaka dravya) eka chhe, 10. Adharma – ( jiva ane pudgalani sthitimam sahayaka dravya) eka chhe, 11. Punya – (shubha yogarupa pravrittinum phala) eka chhe, 12. Papa – (shubha yogarupa pravrittinum phala) eka chhe, 13. Bamdha – (atma ane karma kshira – nirani jema eka thaya thaya) eka chhe, 14. Moksha – (atmani karmathi sarvatha mukti) eka chhe, 15. Ashrava – (karmonum avavum) eka chhe, 16. Samvara – (avata karmone rokava) eka chhe, 17. Vedana – (karmana phalano anubhava) eka chhe, 18. Nirjara – (samchita karmono nasha) eka chhe. 1. Jambudvipa namaka dvipa eka lakha yojana ayama – vishkambhathi chhe. 2. Apratishthana naraka eka lakha yojana ayama – vishkambhathi chhe. 3. Palaka yana vimana eka lakha yojana ayama – vishkambhathi chhe. 4. Sarvarthasiddha mahavimana eka lakha yojana ayama – vishkambhathi chhe. 1. Ardra nakshatra eka taraka chhe, 2. Chitra nakshatra eka taraka chhe, 3. Svati nakshatra eka taraka chhe. 1. A ratnaprabha prithvina ketalaka narakoni sthiti eka palyopama chhe. 2. A ratnaprabha prithvina narakoni utkrishta sthiti eka sagaropama chhe. 3. Biji naraka prithvina narakoni jaghanya sthiti eka sagaropama chhe. 4. Asurakumara devomam ketalakani sthiti eka palyopama chhe. 5. Asurakumara devoni utkrishta sthiti sadhika eka sagaropama chhe. 6. Asurakumarendra sivayana ketalaka bhavanapati devoni sthiti eka palyopama chhe. 7. Asamkhyata varshayuvala samjnyi pamchendriya tiryamchayonikomam ketalakani sthiti eka palyopama chhe. 8. Asamkhya varshayuvala garbha vyutkramtika samjnyi manushyomam ketalakani sthiti eka palyopama chhe. 9. Vanavyamtara devoni utkrishta sthiti eka palyopama chhe. 10. Jyotishka devoni utkrishta sthiti eka lakha varshadhika eka palyopama chhe. 11. Saudharmakalpana devoni jaghanya sthiti eka palyopama chhe. 12. Saudharmakalpe devomam ketalakani eka sagaropama sthiti chhe. 13. Ishana kalpe devoni jaghanya sthiti sadhika palyopama chhe. 14. Ishanakalpe ketalaka devoni sthiti eka sagaropama chhe. 15. Je devo sagara, susagara, sagarakamta, bhava, manu, manushottara, lokahita vimanamam devapane utpanna thaya hoya, temani sthiti utkrishtathi sagaropama chhe. 16. Te devo eka pakhavadiye ana – prana ke uchchhvasa – nihshvasa le chhe. 17. Te devone 1000 varshe aharani ichchha thaya chhe. 18. Jeni siddhi thavani chhe eva ketalaka devo chhe, teo eka bhava grahanathi siddha – buddha – mukta – parinivritta thaine sarve duhkhono amta karashe.