Sutra Navigation: Anuyogdwar ( અનુયોગદ્વારાસૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1124317
Scripture Name( English ): Anuyogdwar Translated Scripture Name : અનુયોગદ્વારાસૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

अनुयोगद्वारासूत्र

 Translated Chapter :

અનુયોગદ્વારાસૂત્ર
Section : Translated Section :
Sutra Number : 317 Category : Chulika-02
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] ४. असंतयं असंतएणं उवमिज्जइ–जहा खरविसाणं तहा ससविसाणं। से तं ओवम्मसंखा। से किं तं परिमाणसंखा? परिमाणसंखा दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–कालियसुयपरिमाणसंखा दिट्ठिवायसुयपरिमाणसंखा य। से किं तं कालियसुयपरिमाणसंखा? कालियसुयपरिमाणसंखा अनेगविहा पन्नत्ता, तं जहा–पज्जवसंखा अक्खरसंखा संघायसंखा पयसंखा पायसंखा गाहासंखा सिलोगसंखा वेढसंखा निज्जुत्तिसंखा अनुओगदारसंखा उद्देसगसंखा अज्झयणसंखा सुयखंधसंखा अंगसंखा। से तं कालियसुयपरिमाणसंखा। से किं तं दिट्ठिवायसुयपरिमाणसंखा? दिट्ठिवायसुयपरिमाणसंखा अनेगविहा पन्नत्ता, तं जहा–पज्जवसंखा अक्खरसंखा संघायसंखा पयसंखा पायसंखा गाहासंखा सिलोगसंखा वेढसंखा निज्जुत्तिसंखा अनुओगदारसंखा पाहुडसंखा पाहु-डियासंखा पाहुडपाहुडियासंखा वत्थुसंखा। से तं दिट्ठिवायसुयपरिमाणसंखा। से तं परिमाणसंखा। से किं तं जाणणासंखा? जाणणासंखा–जो जं जाणइ, तं जहा–सद्दं सद्दिओ, गणियं गणियओ, निमित्तं नेमि-त्तिओ, कालं कालनाणी, वेज्जयं वेज्जो से तं जाणणासंखा। से किं तं गणणासंखा? गणणासंखा–एक्को गणणं न उवेइ, दुप्पभिइ संखा, तं जहा–संखेज्जए असंखेज्जए अनंतए। से किं तं संखेज्जए? संखेज्जए तिविहे पन्नत्ते, तं–जहन्नए उक्कोसए अजहन्नमणुक्कोसए। से किं तं असंखेज्जए? असंखेज्जए तिविहे पन्नत्ते, तं जहा–परित्तासंखेज्जए जुत्तासंखेज्जए असंखेज्जासंखेज्जए। से किं तं परित्तासंखेज्जए? परित्तासंखेज्जए तिविहे पन्नत्ते, तं जहा–जहन्नए उक्कोसए अजहन्नमणुक्कोसए। से किं तं जुत्तासंखेज्जए? जुत्तासंखेज्जए तिविहे पन्नत्ते, तं जहा–जहन्नए उक्कोसए अजहन्नमणुक्कोसए। से किं तं असंखेज्जासंखेज्जए? असंखेज्जासंखेज्जए तिविहे पन्नत्ते, तं जहा–जहन्नए उक्कोसए अजहन्नमणु-क्कोसए। से किं तं अनंतए? अनंतए तिविहे पन्नत्ते, तं जहा–परित्ताणंतए जुत्ताणंतए अनंताणंतए। से किं तं परित्तानंतए? परित्ताणंतए तिविहे पन्नत्ते, तं–जहन्नए उक्कोसए अजहन्नमनुक्कोसए से किं तं जुत्तानंतए? जुत्ताणंतए तिविहे पन्नत्ते, तं–जहन्नए उक्कोसए अजहन्नमणुक्कोसए। से किं तं अनंतानंतए? अनंतानंतए दुविहे पन्नत्ते, तं जहा–जहन्नए अजहन्नमनुक्कोसए। जहन्नयं संखेज्जयं केत्तियं होइ? दोरूवाइं। तेण परं अजहन्नमणुक्कोसयाइं ठाणाइं जाव उक्कोसयं संखेज्जयं न पावइ। उक्कोसयं संखेज्जयं केत्तियं होइ? उक्कोसयस्स संखेज्जयस्स परूवणं करिस्सामि – से जहानामए पल्ले सिया एगं जोयणसयसहस्सं आयाम-विक्खंभेणं, तिन्नि जोयणसयसहस्साइं सोलस सहस्साइं दोन्नि य सत्तावीसे जोयणसए तिन्नि य कोसे अट्ठावीसं च धणुसयं तेरस य अंगुलाइं अद्धं अंगुलं च किंचिविसेसाहियं परिक्खेवेणं पन्नत्ते। ससे णं पल्ले सिद्धत्थयाणं भरिए। तओ णं तेहिं सिद्धत्थएहिं दीव-समुद्दाणं उद्धारो घेप्पइ। एगे दीवे एगे समुद्दे-एगे दीवे एगे समुद्दे एवं पक्खिप्पमाणेहिं-पक्खिप्पमाणेहिं जावइया दीव-समुद्दा तेहिं सिद्धत्थएहिं अप्फुन्ना, एस णं एवइए खेत्ते पल्ले पढमा सलागा। एवइयाणं सला-गाणं असंलप्पा लोगा भरिया तहा वि उक्कोसयं संखेज्जयं न पावइ। जहा को दिट्ठंतो? से जहानामए मंचे सिया आमलगाणं भरिए, तत्थ एगे आमलए पक्खित्ते से माते, अन्ने वि पक्खित्ते से वि माते, अन्ने वि पक्खित्ते से वि माते, एवं पक्खिप्पमाणेहिं-पक्खिप्पमाणेहिं होही से आमलए जम्मि पक्खित्ते से मंचे भरिज्जिहिइ, होही से आमलए जे तत्थ न माहिइ। एवामेव उक्कोसए संखेज्जए रूवं पक्खित्तं जहन्नयं परित्तासंखेज्जयं भवइ। तेण परं अजहन्नमणुक्कोसयाइं ठाणाइं जाव उक्कोसयं परित्तासंखेज्जयं न पावइ। उक्कोसयं परित्तासंखेज्जयं केत्तियं होइ? जहन्नयं परित्तासंखेज्जयं जहन्नयपरित्तासंखेज्ज- यमेत्ताणं रासीणं अन्न मन्नब्भासो रूवूणो उक्कोसयं परित्तासंखेज्जयं होइ। अहवा जहन्नयं जुत्तासंखेज्जयं रूवूणं उक्कोसयं परित्तासंखेज्जयं होइ। जहन्नयं जुत्तासंखेज्जयं केत्तियं होइ? जहन्नयं परित्तासंखेज्जयं जहन्नयपरित्तासंखेज्ज-यमेत्ताणं रासीणं अन्न-मन्नब्भासो पडिपुण्णो जहन्नयं जुत्तासंखेज्जयं होइ। अहवा उक्कोसए परित्तासंखेज्जए रूवं पक्खित्तं जहन्नयं जुत्तासंखेज्जयं होइ। आवलिया वि तत्तिया चेव। तेण परं अजहन्नमणुक्कोसयाइं ठाणाइं जाव उक्कोसयं जुत्तासंखेज्जयं न पावइ। उक्कोसयं जुत्तासंखेज्जयं केत्तियं होइ? जहन्नएणं जुत्तासंखेज्जएणं आवलिया गुणिया अन्नमन्नब्भासो रूवूणो उक्कोसयं जुत्तासंखेज्जयं होइ। अहवा जहन्नयं असंखेज्जासंखेज्जयं रूवूणं उक्कोसयं जुत्तासंखेज्जयं होइ। जहन्नयं असंखेज्जासंखेज्जयं केत्तियं होइ? जहन्नएणं जुत्तासंखेज्जएणं आवलिया गुणिया अन्नमन्नब्भासो पडिपुण्णो जहन्नयं असंखेज्जासंखेज्जयं होइ। अहवा उक्कोसए जुत्तासंखेज्जए रूवं पक्खित्तं जहन्नयं असंखेज्जासंखेज्जयं होइ। तेण परं अजहन्नमणुक्कोसयाइं ठाणाइं जाव उक्कोसयं असंखेज्जासंखेज्जयं न पावइ। उक्कोसयं असंखेज्जासंखेज्जयं केत्तियं होइ? जहन्नयं असंखेज्जासंखेज्जयं जहन्नय-असंखेज्जासंखेज्जयमेत्ताणं रासीणं अन्नमन्नब्भासो रूवूणो उक्कोसयं असंखेज्जासंखेज्जयं होइ। अहवा जहन्नयं परित्ताणंतयं रूवूणं उक्कोसयं असंखेज्जासंखेज्जयं होइ। जहन्नयं परित्तानंतयं केत्तियं होइ? जहन्नयं असंखेज्जासंखेज्जयं जहन्नय-असंखेज्जा-संखेज्जमेत्ताणं रासीणं अन्नमन्नब्भासो पडिपुण्णो जहन्नयं परित्ताणंतयं होइ। अहवा उक्कोसए असंखेज्जासंखजए रूवं पक्खित्तं जहन्नयं परित्ताणंतयं होइ। तेण परं अजहन्नमणुक्कोसयाइं ठाणाइं जाव उक्कोसयं परित्ताणंतयं न पावइ। उक्कोसयं परित्ताणंतयं केत्तियं होइ? जहन्नयं परित्ताणंतयं जहन्नयपरित्ताणंतयमेत्ताणं रासीणं अन्नमन्नब्भासो रूवूणो उक्कोसयं परित्ताणंतयं होइ। अहवा जहन्नयं जुत्ताणंतयं रूवूणं उक्कोसयं परित्ताणंतयं होइ। जहन्नयं जुत्ताणंतयं केत्तियं होइ? जहन्नयं परित्ताणंतयं जहन्नयपरित्ताणंतयमेत्ताणं रासीणं अन्नमन्नब्भासो पडिपुण्णो जहन्नयं जुत्ताणंतयं होइ। अहवा उक्कोसए परित्ताणंतए रूवं पक्खित्तं जहन्नयं जुत्ताणंतयं होइ। अभवसिद्धिया वि तत्तिया चेव। तेण परं अजहन्नमणुक्कोसयाइं ठाणाइं जाव उक्कोसयं जुत्ताणंतयं न पावइ। उक्कोसयं जुत्ताणंतयं केत्तियं होइ? जहन्नएणं जुत्ताणंतएणं अभवसिद्धिया गुणिया अन्नमन्नब्भासो रूवूणो उक्कोसयं जुत्ताणंतयं होइ। अहवा जहन्नयं अनंताणंतयं रूवूणं उक्कोसयं जुत्ताणंतयं होइ। जहन्नयं अनंतानंतयं केत्तियं होइ? जहन्नयं जुत्ताणंतएणं अभवसिद्धिया गुणिया अन्नमन्नब्भासो पडिपुण्णो जहन्नयं अनंताणंतयं होइ। अहवा उक्कोसए जुत्ताणंतए रूवं पक्खित्तं जहन्नयं अनंताणंतयं होइ। तेण परं अजहन्नमणुक्कोसयाइं ठाणाइं। से तं गणणासंखा। से किं तं भावसंखा? भावसंखा–जे इमे जीवा संखगइनामगोत्ताइं कम्माइं वेदेंति। से तं भावसंखा। से तं संखप्पमाणे। से तं भावप्पमाणे। से तं पमाणे।
Sutra Meaning : [૧] અવિદ્યમાન પદાર્થને અવિદ્યમાન પદાર્થથી ઉપમિત કરવામાં આવે તે અસદ્‌ – અસદ્‌રૂપ ઉપમા કહેવાય છે. જેમ કે ગધેડાના વિષાણ – શીંગડા, તેવા સસલાના શીંગડા. આ પ્રમાણે ઔપમ્ય સંખ્યાનુ સ્વરૂપ જાણવુ. [૨] પરિમાણ સંખ્યાનું સ્વરૂપ કેવું છે ? પરિમાણ સંખ્યાના બે પ્રકાર છે, તે આ પ્રમાણે છે – ૧. કાલિકશ્રુત પરિમાણ સંખ્યા ૨. દૃષ્ટિવાદ શ્રુતપરિમાણ સંખ્યા. [૩] કાલિક શ્રુત પરિમાણ સંખ્યાનું સ્વરૂપ કેવું છે ? કાલિક શ્રુત પરિમાણ સંખ્યા અનેક પ્રકારની છે તે આ પ્રમાણે. ૧. પર્યવ સંખ્યા, ૨. અક્ષર સંખ્યા, ૩. સંઘાત સંખ્યા, ૪. પદ સંખ્યા, ૫. પાદ સંખ્યા, ૬. ગાથા સંખ્યા, ૭. શ્લોક સંખ્યા, ૮. વેષ્ટક સંખ્યા, ૯. નિર્યુક્તિ સંખ્યા, ૧૦. અનુયોગદ્વાર સંખ્યા, ૧૧. ઉદ્દેશક સંખ્યા, ૧૨. અધ્યયન સંખ્યા, ૧૩. શ્રુતસ્કંધ સંખ્યા, ૧૪. અંગ સંખ્યા. આ કાલિકશ્રુત પરિમાણ સંખ્યા છે. [૪] દૃષ્ટિવાદ શ્રુત પરિમાણ સંખ્યાનુ સ્વરૂપ કેવું છે ? દૃષ્ટિવાદ શ્રુત પરિમાણ સંખ્યાના અનેક પ્રકાર છે. તે આ પ્રમાણે છે – પર્યવ સંખ્યાથી અનુયોગ દ્વારા સંખ્યા પર્યંતના ૧૦ પ્રકાર તથા ૧૧. પ્રાભૃત સંખ્યા, ૧૨. પ્રાભૃતિકા સંખ્યા, ૧૩. પ્રાભૃત પ્રાભૃતિકા સંખ્યા, ૧૪. વસ્તુ સંખ્યા, ૧૫. પૂર્વ સંખ્યા. આ રીતે દૃષ્ટિવાદ શ્રુત પરિમાણ સંખ્યા અને પરિમાણ સંખ્યાનું વર્ણન પૂર્ણ થયું. [૫] જેના દ્વારા વસ્તુનું સ્વરૂપ જાણી શકાય, નિશ્ચય કરી શકાય તે જ્ઞાન કહેવાય છે અને તે જ્ઞાનરૂપ સંખ્યાને જ્ઞાન સંખ્યા કહે છે. જે જેને જાણે તે રૂપે તે હોય છે. દેવદત્ત શબ્દને જાણે છે તો તે શાબ્દિક – શબ્દ જ્ઞાનવાળો કહેવાય છે. અહીં જ્ઞાન અને જ્ઞાની આ બંનેમાં અભેદ ઉપચાર કરવાથી દેવદત્ત જ્ઞાનસંખ્યા રૂપ કહેવાય છે. જેમ શબ્દને જાણનાર શાબ્દિક તેમ ગણિતને જાણનાર ગણિતજ્ઞ, નિમિત્તને જાણનાર નૈમિત્તિક, કાળને જાણનાર કાળજ્ઞ, વૈદક જાણનાર વૈદ્ય કહેવાય છે. [૬] ગણના સંખ્યાનું સ્વરૂપ કેવું છે ? પદાર્થની જે ગણતરી તે ગણના સંખ્યા કહેવાય છે. એકની ગણના સંખ્યામાં ગણતરી થતી નથી. બેથી ગણનાનો પ્રારંભ થાય છે. સંખ્યાત, અસંખ્યાત અને અનંત, તેમ ગણના સંખ્યાના ત્રણ પ્રકાર છે. સંખ્યાતનું સ્વરૂપ કેવું છે? સંખ્યાતના ત્રણ ભેદ છે, તે આ પ્રમાણે છે – ૧. જઘન્ય, ૨. મધ્યમ, ૩. ઉત્કૃષ્ટ. અસંખ્યાતનું સ્વરૂપ કેવું છે ? અસંખ્યાત ત્રણ પ્રકારે આ પ્રમાણે છે – ૧. પરિત્ત અસંખ્યાત, ૨. યુક્તા સંખ્યાત, ૩. અસંખ્યાતા – સંખ્યાત. પરિત્તાસંખ્યાતનું સ્વરૂપ કેવું છે? પરિત્તા – સંખ્યાતના ત્રણ ભેદ છે. તે આ પ્રમાણે છે – જઘન્ય, ઉત્કૃષ્ટ અને મધ્યમ. યુક્તા સંખ્યાતનું સ્વરૂપ કેવું છે ? યુક્તા સંખ્યાતના ત્રણ ભેદ છે, તે આ પ્રમાણે છે – જઘન્ય, ઉત્કૃષ્ટ અને મધ્યમ. અસંખ્યાતા સંખ્યાતનું સ્વરૂપ કેવું છે? અસંખ્યાતા સંખ્યાતના ત્રણ પ્રકાર છે, તે આ પ્રમાણે છે – જઘન્ય, ઉત્કૃષ્ટ અને મધ્યમ. અનંતનું સ્વરૂપ કેવું છે ? અનંતના ત્રણ પ્રકાર છે, તે આ પ્રમાણે છે – ૧. પરિત્તાનંત, ૨. યુક્તાનંત, ૩. અનંતાનંત. પરિત્તાનંતનું સ્વરૂપ કેવું છે? પરિત્તાનંતના ત્રણ પ્રકાર છે, તે આ પ્રમાણે છે – જઘન્ય, ઉત્કૃષ્ટ, મધ્યમ. યુક્તાનંતનું સ્વરૂપ કેવું છે? યુક્તાનંતના ત્રણ પ્રકાર છે, તે આ પ્રમાણે છે – જઘન્ય, ઉત્કૃષ્ટ અને મધ્યમ. અનંતાનંતનું સ્વરૂપ કેવું છે ? અનંતાનંતના બે પ્રકાર છે, તે આ પ્રમાણે છે – જઘન્ય, મધ્યમ. [૭] જઘન્ય સંખ્યાત કેટલા પ્રમાણમાં હોય છે ? અર્થાત્‌ કઈ સંખ્યાને જઘન્ય સંખ્યાત કહેવામાં આવે છે ? બે સંખ્યા જઘન્ય સંખ્યાત કહેવાય છે. ત્યારપછીના ત્રણ, ચાર વગેરે ઉત્કૃષ્ટ સંખ્યાત પર્યન્ત મધ્યમ સંખ્યાત કહેવાય છે. ઉત્કૃષ્ટ સંખ્યાનુ પ્રમાણ કેટલું છે ? ઉત્કૃષ્ટ સંખ્યાતની પ્રરૂપણા આ પ્રમાણે કરીશ. અસત્‌ કલ્પનાથી એક લાખ યોજન લાંબો – પહોળો અને ત્રણ લાખ, સોળ હજાર, બસો સત્યાવીસ યોજન, ત્રણ કોશ, એકસો અઠ્યાવીસ ધનુષ્ય અને સાધિક સાડાતેર અંગુલની પરિધિવાળો, કોઈ એક અનવસ્થિત નામનો પલ્ય હોય, આ પલ્યને સરસવના દાણાથી ભરવામાં આવે. આ સરસવોથી દ્વીપ અને સમુદ્રોનું ઉદ્ધાર પ્રમાણ કાઢવામાં આવે, અર્થાત્‌ તે સરસવોને એક જંબૂદ્વીપમાં, એક લવણ સમુદ્રમાં, ફરી એક દ્વીપમાં, એક સમુદ્રમાં, આમ ક્રમથી દ્વીપમાં, સમુદ્રમાં, એમ એક – એક સરસવ નાંખતા નાંખતા તે પલ્ય ખાલી થઈ જાય અને સરસવના દાણાથી જેટલા દ્વીપ સમુદ્ર સ્પૃષ્ટ થાય તે અંતિમ દ્વીપ કે સમુદ્ર પર્યન્તના. તેટલા વિસ્તૃત ક્ષેત્રનો અનવસ્થિત પલ્ય કલ્પી તે પલ્યને સરસવના દાણાથી ભરવામાં આવે, અનુક્રમથી એક દ્વીપમાં, એક સમુદ્રમાં એક – એક સરસવના દાણાનો પ્રક્ષેપ કરતા – કરતા તે અનવસ્થિત પલ્ય જ્યારે ખાલી થાય ત્યારે એક દાણો શલાકા પલ્યમાં નાંખવામાં આવે. આ રીતે શલાકારૂપ પલ્યમાં ભરેલ સરસવોના દાણાથી અસંલપ્ય – અકથનીય પૂર્વે જે દ્વીપ સમુદ્રમાં સરસવ નાંખ્યા છે તેનાથી આગળના દ્વીપસમુદ્ર ભરવામાં આવે, તો પણ ઉત્કૃષ્ટ સંખ્યાનું સ્થાન પ્રાપ્ત થતું નથી. તે માટે કોઈ દૃષ્ટાંત છે ? હા, જેમ કોઈ એક મંચ હોય અને તે આંબળાથી ભરવામાં આવે તેમાં એક આંબળુ નાંખવામાં આવે તો તે તેમાં સમાઈ જશે, બીજુ નાખ્યુ તો તે પણ સમાઈ જશે, ત્રીજુ પણ સમાઈ ગયું, આ રીતે નાંખતા – નાંખતા અંતે એક આંબળુ એવું હશે કે જે નાંખવાથી તે મંચ પરિપૂર્ણ ભરાઈ જશે. પછી આંબળુ નાંખવામાં આવે તો તે સમાશે નહીં. આ રીતે પલ્યને સરસવોથી આમૂલશિખ ભરી દ્વીપસમુદ્રોમાં પ્રક્ષેપ કરવો. [૮] આ રીતે ઉત્કૃષ્ટ સંખ્યામાં એક ઉમેરવામાં આવે અને જે સંખ્યા પ્રાપ્ત થાય તે જઘન્ય પરિત્ત અસંખ્યાત કહેવાય છે. ત્યાં પછી ઉત્કૃષ્ટ પરિત્ત અસંખ્યાત સ્થાન પ્રાપ્ત ન થાય ત્યાં સુધી મધ્યમ પરિત્ત અસંખ્યાતના સ્થાન છે. ઉત્કૃષ્ટ પરિત્ત અસંખ્યાતનું પ્રમાણ શું છે? જઘન્ય પરિત્ત અસંખ્યાત રાશિને જઘન્ય પરિત્ત અસંખ્યાત રાશિથી પરસ્પર અભ્યાસ કરી પરસ્પર ગુણાકાર કરી. જે રાશિ પ્રાપ્ત થાય, તેમાંથી એક ન્યૂન કરવાથી ઉત્કૃષ્ટ પરિત્ત અસંખ્યાતનું પ્રમાણ પ્રાપ્ત થાય છે અથવા એક ન્યૂન જઘન્ય યુક્ત અસંખ્યાત જ ઉત્કૃષ્ટ પરિત્ત અસંખ્યાત છે. [૯] જઘન્ય યુક્ત અસંખ્યાતનું પ્રમાણ કેટલું છે ? જઘન્ય પરિત્ત અસંખ્યાત રાશિનો જઘન્ય પરિત્ત અસંખ્યાત રાશિનો પરસ્પર અભ્યાસ કરવાથી જે રાશિ પ્રાપ્ત થાય તે પરિપૂર્ણ રાશિ જઘન્ય યુક્ત અસંખ્યાત કહેવાય છે અથવા ઉત્કૃષ્ટ પરિત્ત સંખ્યાતમાં એક ઉમેરવાથી પ્રાપ્ત રાશિ જઘન્ય યુક્ત અસંખ્યાત કહેવાય છે. જઘન્ય યુક્ત અસંખ્યાત તુલ્ય પ્રમાણવાળી એક આવલિકા હોય છે. જઘન્ય યુક્ત અસંખ્યાતથી આગળ ઉત્કૃષ્ટ યુક્ત અસંખ્યાત પર્યન્તની રાશિઓ મધ્યમ યુક્ત અસંખ્યાત કહેવાય છે. ઉત્કૃષ્ટ યુક્ત અસંખ્યાતનું પ્રમાણ કેટલું છે ? જઘન્ય યુક્ત અસંખ્યાત રાશિને આવલિકાથી અર્થાત્‌ જઘન્ય યુક્ત અસંખ્યાત રાશિના અભ્યાસથી પ્રાપ્ત રાશિમાંથી એક ન્યૂન કરતા જે રાશિ નિષ્પન્ન થાય તે ઉત્કૃષ્ટ યુક્ત અસંખ્યાત કહેવાય અથવા જઘન્ય અસંખ્યાત – અસંખ્યાત રાશિમાંથી એક ન્યૂન કરતા ઉત્કૃષ્ટ યુક્ત અસંખ્યાત થાય છે. [૧૦] જઘન્ય અસંખ્યાત અસંખ્યાતનું પ્રમાણ કેટલું છે? જઘન્ય યુક્ત અસંખ્યાત રાશિને આવલિકાના સમયોથી અભ્યાસ રૂપે પરસ્પર ગુણાકાર કરતા પ્રાપ્ત પરિપૂર્ણ રાશિ તે જઘન્ય અસંખ્યાત – અસંખ્યાત છે અથવા ઉત્કૃષ્ટ યુક્ત – અસંખ્યાતમાં એક ઉમેરવાથી જઘન્ય અસંખ્યાત – અસંખ્યાત થાય છે. જઘન્યથી આગળ ઉત્કૃષ્ટ સ્થાન ન આવે ત્યાં સુધીના મધ્યમ સ્થાન. ઉત્કૃષ્ટ અસંખ્યાત – અસંખ્યાતનું પ્રમાણ કેટલું છે ? જઘન્ય અસંખ્યાત – અસંખ્યાતની રાશિને તે જ જઘન્ય અસંખ્યાત – અસંખ્યાત રાશિ સાથે તેટલી જ વાર અન્યોન્ય અભ્યાસ ગુણાકાર. રૂપે ગુણા કરતા પ્રાપ્ત સંખ્યામાંથી એક ન્યૂન કરવાથી ઉત્કૃષ્ટ અસંખ્યાત – અસંખ્યાત બને છે અથવા એક ન્યૂન જઘન્ય પરિત્તાનંત રાશિ જ ઉત્કૃષ્ટ અસંખ્યાત – અસંખ્યાત પ્રમાણ છે. [૧૧] જઘન્ય પરીતાનંતનું પ્રમાણ કેટલું છે ? જઘન્ય અસંખ્યાત અસંખ્યાત રાશિને તે જ જઘન્ય અસંખ્યાત અસંખ્યાત રાશિ સાથે તેટલી જ વાર પરસ્પર અભ્યાસરૂપે ગુણિત કરતા પ્રાપ્ત પરિપૂર્ણ સંખ્યા જઘન્ય પરીતાનંત કહેવાય છે અથવા ઉત્કૃષ્ટ અસંખ્યાત અસંખ્યાતમાં એક પ્રક્ષેપ કરવાથી પ્રાપ્ત રાશિ જઘન્ય પરીત્તાનંત કહેવાય છે. જઘન્ય પરીત્તાનંત પછી ઉત્કૃષ્ટ સ્થાન ન આવે ત્યાં સુધી મધ્યમ પરીત્તાનંતના સ્થાન છે. ઉત્કૃષ્ટ પરિત્તાનંતનું પ્રમાણ કેટલુ છે ? જઘન્ય પરિત્તાનંતની રાશિને તે જ જઘન્ય પરિત્તાનંત રાશિ સાથે પરસ્પર અભ્યાસરૂપે. ગુણિત કરતા પ્રાપ્ત રાશિમાંથી એક ન્યૂન કરવાથી ઉત્કૃષ્ટ પરિત્તાનંતનું પ્રમાણ થાય છે અથવા જઘન્ય યુક્તાનંતની સંખ્યામાંથી એક ન્યૂન કરવાથી ઉત્કૃષ્ટ પરિત્તાનંતની સંખ્યા બને છે. [૧૨] જઘન્ય યુક્તાનંતનું પ્રમાણ કેટલું છે ? જઘન્ય પરિત્તાનંત રાશિને તે જ જઘન્ય પરિત્તાનંત રાશિ સાથે તેટલી જ વાર પરસ્પર અભ્યાસરૂપે. ગુણિત કરતા પ્રાપ્ત પરિપૂર્ણ રાશિ જઘન્ય યુક્તાનંત છે અથવા ઉત્કૃષ્ટ પરિત્તાનંતમાં એક ઉમેરવાથી જઘન્ય યુક્તાનંત બને છે. અભવસિદ્ધિ જીવો જઘન્ય યુક્તાનંત રાશિ તુલ્ય હોય છે. જઘન્ય યુક્તાનંત અને ઉત્કૃષ્ટ યુક્તાનંતની વચ્ચે સર્વ સંખ્યા મધ્યમ યુક્તાનંત છે. ઉત્કૃષ્ટ યુક્તાનંતનું પ્રમાણ કેટલું છે ? જઘન્ય યુક્તાનંત રાશિ સાથે અભવ્ય જીવોની રાશિને જઘન્ય યુક્તાનંત રાશિને. પરસ્પર અભ્યાસરૂપે તેટલી જ વાર. ગુણવાથી જે રાશિ પ્રાપ્ત થાય, તેમાંથી એક ન્યૂન કરવાથી ઉત્કૃષ્ટ યુક્તાનંત સંખ્યા પ્રાપ્ત થાય છે અથવા જઘન્ય અનંતાનંતમાંથી એક બાદ કરતા જે સંખ્યા આવે તે ઉત્કૃષ્ટ યુક્તાનંત કહેવાય છે. [૧૩] જઘન્ય અનંતાનંતનું પ્રમાણ કેટલું છે ? જઘન્ય યુક્તાનંત સાથે અભવ્ય જીવોની રાશિને જઘન્ય યુક્તાનંત રાશિને. પરસ્પર અભ્યાસ રૂપે ગુણિત કરતા પ્રાપ્ત પરિપૂર્ણ સંખ્યા જ જઘન્ય અનંતાનંતનું પ્રમાણ છે. અથવા ઉત્કૃષ્ટ યુક્તાનંતમાં એક ઉમેરવાથી જઘન્ય અનંતાનંત થાય છે. જઘન્ય અનંતાનંત પછી મધ્યમ અનંતાનંતના સ્થાન છે. પછી ઉત્કૃષ્ટ અનંતાનંત રાશિ નથી.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] 4. Asamtayam asamtaenam uvamijjai–jaha kharavisanam taha sasavisanam. Se tam ovammasamkha. Se kim tam parimanasamkha? Parimanasamkha duviha pannatta, tam jaha–kaliyasuyaparimanasamkha ditthivayasuyaparimanasamkha ya. Se kim tam kaliyasuyaparimanasamkha? Kaliyasuyaparimanasamkha anegaviha pannatta, tam jaha–pajjavasamkha akkharasamkha samghayasamkha payasamkha payasamkha gahasamkha silogasamkha vedhasamkha nijjuttisamkha anuogadarasamkha uddesagasamkha ajjhayanasamkha suyakhamdhasamkha amgasamkha. Se tam kaliyasuyaparimanasamkha. Se kim tam ditthivayasuyaparimanasamkha? Ditthivayasuyaparimanasamkha anegaviha pannatta, tam jaha–pajjavasamkha akkharasamkha samghayasamkha payasamkha payasamkha gahasamkha silogasamkha vedhasamkha nijjuttisamkha anuogadarasamkha pahudasamkha pahu-diyasamkha pahudapahudiyasamkha vatthusamkha. Se tam ditthivayasuyaparimanasamkha. Se tam parimanasamkha. Se kim tam jananasamkha? Jananasamkha–jo jam janai, tam jaha–saddam saddio, ganiyam ganiyao, nimittam nemi-ttio, kalam kalanani, vejjayam vejjo se tam jananasamkha. Se kim tam gananasamkha? Gananasamkha–ekko gananam na uvei, duppabhii samkha, tam jaha–samkhejjae asamkhejjae anamtae. Se kim tam samkhejjae? Samkhejjae tivihe pannatte, tam–jahannae ukkosae ajahannamanukkosae. Se kim tam asamkhejjae? Asamkhejjae tivihe pannatte, tam jaha–parittasamkhejjae juttasamkhejjae asamkhejjasamkhejjae. Se kim tam parittasamkhejjae? Parittasamkhejjae tivihe pannatte, tam jaha–jahannae ukkosae ajahannamanukkosae. Se kim tam juttasamkhejjae? Juttasamkhejjae tivihe pannatte, tam jaha–jahannae ukkosae ajahannamanukkosae. Se kim tam asamkhejjasamkhejjae? Asamkhejjasamkhejjae tivihe pannatte, tam jaha–jahannae ukkosae ajahannamanu-kkosae. Se kim tam anamtae? Anamtae tivihe pannatte, tam jaha–parittanamtae juttanamtae anamtanamtae. Se kim tam parittanamtae? Parittanamtae tivihe pannatte, tam–jahannae ukkosae ajahannamanukkosae Se kim tam juttanamtae? Juttanamtae tivihe pannatte, tam–jahannae ukkosae ajahannamanukkosae. Se kim tam anamtanamtae? Anamtanamtae duvihe pannatte, tam jaha–jahannae ajahannamanukkosae. Jahannayam samkhejjayam kettiyam hoi? Doruvaim. Tena param ajahannamanukkosayaim thanaim java ukkosayam samkhejjayam na pavai. Ukkosayam samkhejjayam kettiyam hoi? Ukkosayassa samkhejjayassa paruvanam karissami – se jahanamae palle siya egam joyanasayasahassam ayama-vikkhambhenam, tinni joyanasayasahassaim solasa sahassaim donni ya sattavise joyanasae tinni ya kose atthavisam cha dhanusayam terasa ya amgulaim addham amgulam cha kimchivisesahiyam parikkhevenam pannatte. Sase nam palle siddhatthayanam bharie. Tao nam tehim siddhatthaehim diva-samuddanam uddharo gheppai. Ege dive ege samudde-ege dive ege samudde evam pakkhippamanehim-pakkhippamanehim javaiya diva-samudda tehim siddhatthaehim apphunna, esa nam evaie khette palle padhama salaga. Evaiyanam sala-ganam asamlappa loga bhariya taha vi ukkosayam samkhejjayam na pavai. Jaha ko ditthamto? Se jahanamae mamche siya amalaganam bharie, tattha ege amalae pakkhitte se mate, anne vi pakkhitte se vi mate, anne vi pakkhitte se vi mate, evam pakkhippamanehim-pakkhippamanehim hohi se amalae jammi pakkhitte se mamche bharijjihii, hohi se amalae je tattha na mahii. Evameva ukkosae samkhejjae ruvam pakkhittam jahannayam parittasamkhejjayam bhavai. Tena param ajahannamanukkosayaim thanaim java ukkosayam parittasamkhejjayam na pavai. Ukkosayam parittasamkhejjayam kettiyam hoi? Jahannayam parittasamkhejjayam jahannayaparittasamkhejja- yamettanam rasinam anna mannabbhaso ruvuno ukkosayam parittasamkhejjayam hoi. Ahava jahannayam juttasamkhejjayam ruvunam ukkosayam parittasamkhejjayam hoi. Jahannayam juttasamkhejjayam kettiyam hoi? Jahannayam parittasamkhejjayam jahannayaparittasamkhejja-yamettanam rasinam anna-mannabbhaso padipunno jahannayam juttasamkhejjayam hoi. Ahava ukkosae parittasamkhejjae ruvam pakkhittam jahannayam juttasamkhejjayam hoi. Avaliya vi tattiya cheva. Tena param ajahannamanukkosayaim thanaim java ukkosayam juttasamkhejjayam na pavai. Ukkosayam juttasamkhejjayam kettiyam hoi? Jahannaenam juttasamkhejjaenam avaliya guniya annamannabbhaso ruvuno ukkosayam juttasamkhejjayam hoi. Ahava jahannayam asamkhejjasamkhejjayam ruvunam ukkosayam juttasamkhejjayam hoi. Jahannayam asamkhejjasamkhejjayam kettiyam hoi? Jahannaenam juttasamkhejjaenam avaliya guniya annamannabbhaso padipunno jahannayam asamkhejjasamkhejjayam hoi. Ahava ukkosae juttasamkhejjae ruvam pakkhittam jahannayam asamkhejjasamkhejjayam hoi. Tena param ajahannamanukkosayaim thanaim java ukkosayam asamkhejjasamkhejjayam na pavai. Ukkosayam asamkhejjasamkhejjayam kettiyam hoi? Jahannayam asamkhejjasamkhejjayam jahannaya-asamkhejjasamkhejjayamettanam rasinam annamannabbhaso ruvuno ukkosayam asamkhejjasamkhejjayam hoi. Ahava jahannayam parittanamtayam ruvunam ukkosayam asamkhejjasamkhejjayam hoi. Jahannayam parittanamtayam kettiyam hoi? Jahannayam asamkhejjasamkhejjayam jahannaya-asamkhejja-samkhejjamettanam rasinam annamannabbhaso padipunno jahannayam parittanamtayam hoi. Ahava ukkosae asamkhejjasamkhajae ruvam pakkhittam jahannayam parittanamtayam hoi. Tena param ajahannamanukkosayaim thanaim java ukkosayam parittanamtayam na pavai. Ukkosayam parittanamtayam kettiyam hoi? Jahannayam parittanamtayam jahannayaparittanamtayamettanam rasinam annamannabbhaso ruvuno ukkosayam parittanamtayam hoi. Ahava jahannayam juttanamtayam ruvunam ukkosayam parittanamtayam hoi. Jahannayam juttanamtayam kettiyam hoi? Jahannayam parittanamtayam jahannayaparittanamtayamettanam rasinam annamannabbhaso padipunno jahannayam juttanamtayam hoi. Ahava ukkosae parittanamtae ruvam pakkhittam jahannayam juttanamtayam hoi. Abhavasiddhiya vi tattiya cheva. Tena param ajahannamanukkosayaim thanaim java ukkosayam juttanamtayam na pavai. Ukkosayam juttanamtayam kettiyam hoi? Jahannaenam juttanamtaenam abhavasiddhiya guniya annamannabbhaso ruvuno ukkosayam juttanamtayam hoi. Ahava jahannayam anamtanamtayam ruvunam ukkosayam juttanamtayam hoi. Jahannayam anamtanamtayam kettiyam hoi? Jahannayam juttanamtaenam abhavasiddhiya guniya annamannabbhaso padipunno jahannayam anamtanamtayam hoi. Ahava ukkosae juttanamtae ruvam pakkhittam jahannayam anamtanamtayam hoi. Tena param ajahannamanukkosayaim thanaim. Se tam gananasamkha. Se kim tam bhavasamkha? Bhavasamkha–je ime jiva samkhagainamagottaim kammaim vedemti. Se tam bhavasamkha. Se tam samkhappamane. Se tam bhavappamane. Se tam pamane.
Sutra Meaning Transliteration : [1] avidyamana padarthane avidyamana padarthathi upamita karavamam ave te asad – asadrupa upama kahevaya chhe. Jema ke gadhedana vishana – shimgada, teva sasalana shimgada. A pramane aupamya samkhyanu svarupa janavu. [2] parimana samkhyanum svarupa kevum chhe\? Parimana samkhyana be prakara chhe, te a pramane chhe – 1. Kalikashruta parimana samkhya 2. Drishtivada shrutaparimana samkhya. [3] kalika shruta parimana samkhyanum svarupa kevum chhe\? Kalika shruta parimana samkhya aneka prakarani chhe te a pramane. 1. Paryava samkhya, 2. Akshara samkhya, 3. Samghata samkhya, 4. Pada samkhya, 5. Pada samkhya, 6. Gatha samkhya, 7. Shloka samkhya, 8. Veshtaka samkhya, 9. Niryukti samkhya, 10. Anuyogadvara samkhya, 11. Uddeshaka samkhya, 12. Adhyayana samkhya, 13. Shrutaskamdha samkhya, 14. Amga samkhya. A kalikashruta parimana samkhya chhe. [4] drishtivada shruta parimana samkhyanu svarupa kevum chhe\? Drishtivada shruta parimana samkhyana aneka prakara chhe. Te a pramane chhe – paryava samkhyathi anuyoga dvara samkhya paryamtana 10 prakara tatha 11. Prabhrita samkhya, 12. Prabhritika samkhya, 13. Prabhrita prabhritika samkhya, 14. Vastu samkhya, 15. Purva samkhya. A rite drishtivada shruta parimana samkhya ane parimana samkhyanum varnana purna thayum. [5] jena dvara vastunum svarupa jani shakaya, nishchaya kari shakaya te jnyana kahevaya chhe ane te jnyanarupa samkhyane jnyana samkhya kahe chhe. Je jene jane te rupe te hoya chhe. Devadatta shabdane jane chhe to te shabdika – shabda jnyanavalo kahevaya chhe. Ahim jnyana ane jnyani a bamnemam abheda upachara karavathi devadatta jnyanasamkhya rupa kahevaya chhe. Jema shabdane jananara shabdika tema ganitane jananara ganitajnya, nimittane jananara naimittika, kalane jananara kalajnya, vaidaka jananara vaidya kahevaya chhe. [6] ganana samkhyanum svarupa kevum chhe\? Padarthani je ganatari te ganana samkhya kahevaya chhe. Ekani ganana samkhyamam ganatari thati nathi. Bethi gananano prarambha thaya chhe. Samkhyata, asamkhyata ane anamta, tema ganana samkhyana trana prakara chhe. Samkhyatanum svarupa kevum chhe? Samkhyatana trana bheda chhe, te a pramane chhe – 1. Jaghanya, 2. Madhyama, 3. Utkrishta. Asamkhyatanum svarupa kevum chhe\? Asamkhyata trana prakare a pramane chhe – 1. Paritta asamkhyata, 2. Yukta samkhyata, 3. Asamkhyata – samkhyata. Parittasamkhyatanum svarupa kevum chhe? Paritta – samkhyatana trana bheda chhe. Te a pramane chhe – jaghanya, utkrishta ane madhyama. Yukta samkhyatanum svarupa kevum chhe\? Yukta samkhyatana trana bheda chhe, te a pramane chhe – jaghanya, utkrishta ane madhyama. Asamkhyata samkhyatanum svarupa kevum chhe? Asamkhyata samkhyatana trana prakara chhe, te a pramane chhe – jaghanya, utkrishta ane madhyama. Anamtanum svarupa kevum chhe\? Anamtana trana prakara chhe, te a pramane chhe – 1. Parittanamta, 2. Yuktanamta, 3. Anamtanamta. Parittanamtanum svarupa kevum chhe? Parittanamtana trana prakara chhe, te a pramane chhe – jaghanya, utkrishta, madhyama. Yuktanamtanum svarupa kevum chhe? Yuktanamtana trana prakara chhe, te a pramane chhe – jaghanya, utkrishta ane madhyama. Anamtanamtanum svarupa kevum chhe\? Anamtanamtana be prakara chhe, te a pramane chhe – jaghanya, madhyama. [7] jaghanya samkhyata ketala pramanamam hoya chhe\? Arthat kai samkhyane jaghanya samkhyata kahevamam ave chhe\? Be samkhya jaghanya samkhyata kahevaya chhe. Tyarapachhina trana, chara vagere utkrishta samkhyata paryanta madhyama samkhyata kahevaya chhe. Utkrishta samkhyanu pramana ketalum chhe\? Utkrishta samkhyatani prarupana a pramane karisha. Asat kalpanathi eka lakha yojana lambo – paholo ane trana lakha, sola hajara, baso satyavisa yojana, trana kosha, ekaso athyavisa dhanushya ane sadhika sadatera amgulani paridhivalo, koi eka anavasthita namano palya hoya, a palyane sarasavana danathi bharavamam ave. A sarasavothi dvipa ane samudronum uddhara pramana kadhavamam ave, arthat te sarasavone eka jambudvipamam, eka lavana samudramam, phari eka dvipamam, eka samudramam, ama kramathi dvipamam, samudramam, ema eka – eka sarasava namkhata namkhata te palya khali thai jaya ane sarasavana danathi jetala dvipa samudra sprishta thaya te amtima dvipa ke samudra paryantana. Tetala vistrita kshetrano anavasthita palya kalpi te palyane sarasavana danathi bharavamam ave, anukramathi eka dvipamam, eka samudramam eka – eka sarasavana danano prakshepa karata – karata te anavasthita palya jyare khali thaya tyare eka dano shalaka palyamam namkhavamam ave. A rite shalakarupa palyamam bharela sarasavona danathi asamlapya – akathaniya purve je dvipa samudramam sarasava namkhya chhe tenathi agalana dvipasamudra bharavamam ave, to pana utkrishta samkhyanum sthana prapta thatum nathi. Te mate koi drishtamta chhe\? Ha, jema koi eka mamcha hoya ane te ambalathi bharavamam ave temam eka ambalu namkhavamam ave to te temam samai jashe, biju nakhyu to te pana samai jashe, triju pana samai gayum, a rite namkhata – namkhata amte eka ambalu evum hashe ke je namkhavathi te mamcha paripurna bharai jashe. Pachhi ambalu namkhavamam ave to te samashe nahim. A rite palyane sarasavothi amulashikha bhari dvipasamudromam prakshepa karavo. [8] a rite utkrishta samkhyamam eka umeravamam ave ane je samkhya prapta thaya te jaghanya paritta asamkhyata kahevaya chhe. Tyam pachhi utkrishta paritta asamkhyata sthana prapta na thaya tyam sudhi madhyama paritta asamkhyatana sthana chhe. Utkrishta paritta asamkhyatanum pramana shum chhe? Jaghanya paritta asamkhyata rashine jaghanya paritta asamkhyata rashithi paraspara abhyasa kari paraspara gunakara kari. Je rashi prapta thaya, temamthi eka nyuna karavathi utkrishta paritta asamkhyatanum pramana prapta thaya chhe athava eka nyuna jaghanya yukta asamkhyata ja utkrishta paritta asamkhyata chhe. [9] jaghanya yukta asamkhyatanum pramana ketalum chhe\? Jaghanya paritta asamkhyata rashino jaghanya paritta asamkhyata rashino paraspara abhyasa karavathi je rashi prapta thaya te paripurna rashi jaghanya yukta asamkhyata kahevaya chhe athava utkrishta paritta samkhyatamam eka umeravathi prapta rashi jaghanya yukta asamkhyata kahevaya chhe. Jaghanya yukta asamkhyata tulya pramanavali eka avalika hoya chhe. Jaghanya yukta asamkhyatathi agala utkrishta yukta asamkhyata paryantani rashio madhyama yukta asamkhyata kahevaya chhe. Utkrishta yukta asamkhyatanum pramana ketalum chhe\? Jaghanya yukta asamkhyata rashine avalikathi arthat jaghanya yukta asamkhyata rashina abhyasathi prapta rashimamthi eka nyuna karata je rashi nishpanna thaya te utkrishta yukta asamkhyata kahevaya athava jaghanya asamkhyata – asamkhyata rashimamthi eka nyuna karata utkrishta yukta asamkhyata thaya chhe. [10] jaghanya asamkhyata asamkhyatanum pramana ketalum chhe? Jaghanya yukta asamkhyata rashine avalikana samayothi abhyasa rupe paraspara gunakara karata prapta paripurna rashi te jaghanya asamkhyata – asamkhyata chhe athava utkrishta yukta – asamkhyatamam eka umeravathi jaghanya asamkhyata – asamkhyata thaya chhe. Jaghanyathi agala utkrishta sthana na ave tyam sudhina madhyama sthana. Utkrishta asamkhyata – asamkhyatanum pramana ketalum chhe\? Jaghanya asamkhyata – asamkhyatani rashine te ja jaghanya asamkhyata – asamkhyata rashi sathe tetali ja vara anyonya abhyasa gunakara. Rupe guna karata prapta samkhyamamthi eka nyuna karavathi utkrishta asamkhyata – asamkhyata bane chhe athava eka nyuna jaghanya parittanamta rashi ja utkrishta asamkhyata – asamkhyata pramana chhe. [11] jaghanya paritanamtanum pramana ketalum chhe\? Jaghanya asamkhyata asamkhyata rashine te ja jaghanya asamkhyata asamkhyata rashi sathe tetali ja vara paraspara abhyasarupe gunita karata prapta paripurna samkhya jaghanya paritanamta kahevaya chhe athava utkrishta asamkhyata asamkhyatamam eka prakshepa karavathi prapta rashi jaghanya parittanamta kahevaya chhe. Jaghanya parittanamta pachhi utkrishta sthana na ave tyam sudhi madhyama parittanamtana sthana chhe. Utkrishta parittanamtanum pramana ketalu chhe\? Jaghanya parittanamtani rashine te ja jaghanya parittanamta rashi sathe paraspara abhyasarupe. Gunita karata prapta rashimamthi eka nyuna karavathi utkrishta parittanamtanum pramana thaya chhe athava jaghanya yuktanamtani samkhyamamthi eka nyuna karavathi utkrishta parittanamtani samkhya bane chhe. [12] jaghanya yuktanamtanum pramana ketalum chhe\? Jaghanya parittanamta rashine te ja jaghanya parittanamta rashi sathe tetali ja vara paraspara abhyasarupe. Gunita karata prapta paripurna rashi jaghanya yuktanamta chhe athava utkrishta parittanamtamam eka umeravathi jaghanya yuktanamta bane chhe. Abhavasiddhi jivo jaghanya yuktanamta rashi tulya hoya chhe. Jaghanya yuktanamta ane utkrishta yuktanamtani vachche sarva samkhya madhyama yuktanamta chhe. Utkrishta yuktanamtanum pramana ketalum chhe\? Jaghanya yuktanamta rashi sathe abhavya jivoni rashine jaghanya yuktanamta rashine. Paraspara abhyasarupe tetali ja vara. Gunavathi je rashi prapta thaya, temamthi eka nyuna karavathi utkrishta yuktanamta samkhya prapta thaya chhe athava jaghanya anamtanamtamamthi eka bada karata je samkhya ave te utkrishta yuktanamta kahevaya chhe. [13] jaghanya anamtanamtanum pramana ketalum chhe\? Jaghanya yuktanamta sathe abhavya jivoni rashine jaghanya yuktanamta rashine. Paraspara abhyasa rupe gunita karata prapta paripurna samkhya ja jaghanya anamtanamtanum pramana chhe. Athava utkrishta yuktanamtamam eka umeravathi jaghanya anamtanamta thaya chhe. Jaghanya anamtanamta pachhi madhyama anamtanamtana sthana chhe. Pachhi utkrishta anamtanamta rashi nathi.