Sutra Navigation: Anuyogdwar ( અનુયોગદ્વારાસૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1124318
Scripture Name( English ): Anuyogdwar Translated Scripture Name : અનુયોગદ્વારાસૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

अनुयोगद्वारासूत्र

 Translated Chapter :

અનુયોગદ્વારાસૂત્ર
Section : Translated Section :
Sutra Number : 318 Category : Chulika-02
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] से किं तं वत्तव्वया? वत्तव्वया तिविहा पन्नत्ता, तं जहा–ससमयवत्तव्वया परसमयवत्तव्वया ससमय-परसमयवत्तव्वया। से किं तं ससमयवत्तव्वया? ससमयवत्तव्वया–जत्थ णं ससमए आघविज्जइ पन्नविज्जइ परूविज्जइ दंसिज्जइ निदंसिज्जइ उवदंसिज्जइ। से तं ससमयवत्तव्वया। से किं तं परसमयवत्तव्वया? परसमयवत्तव्वया–जत्थ णं परसमए आघविज्जइ पन्नविज्जइ परूविज्जइ दंसिज्जइ निदंसिज्जइ उवदंसिज्जइ। से तं परसमयवत्तव्वया। से किं तं ससमय-परसमयवत्तव्वया? ससमय-परसमयवत्तव्वया–जत्थ ससमए परसमए आघविज्जइ पन्नवि-ज्जइ परूविज्जइ दंसिज्जइ निदंसिज्जइ० उवदंसिज्जइ। से तं ससमय-परसमयवत्तव्वया। इयाणि को नओ कं वत्तव्वयं इच्छइ? तत्थ नेगम-ववहारा तिविहं वत्तव्वयं इच्छंति, तं जहा–ससमयवत्तव्वयं परसमयवत्तव्वयं ससमय-परसमयवत्तव्वयं। उज्जुसुओ दुविहं वत्तव्वयं इच्छइ, तं जहा–ससमयवत्तव्वयं परसमयवत्तव्वयं। तत्थ णं जासा ससमयवत्तव्वया सा ससमयं पविट्ठा। जासा परसमयवत्तव्वया सा परसमयं पविट्ठा। तम्हा दुविहा वत्तव्वया, नत्थि तिविहा वत्तव्वया। तिन्नि सद्दनया एगं ससमयवत्तव्वयं इच्छंति, नत्थि परसमयवत्तव्वया। कम्हा? जम्हा परसमए अणट्ठे अहेऊ असब्भावे अकिरिया उम्मग्गे अनुवएसे मिच्छादंसणमिति कट्टु, तम्हा सव्वा ससमयवत्तव्वया, नत्थि परसमयवत्तव्वया, नत्थि ससमय-परसमयवत्तव्वया। से तं वत्तव्वया।
Sutra Meaning : વર્ણન સંદર્ભ: [૧૪] ભાવશંખનું સ્વરૂપ કેવું છે? આ લોકમાં જે જીવ શંખગતિ નામગોત્ર કર્મને ભોગવી રહ્યા છે અર્થાત્‌ બેઇન્દ્રિય શંખજીવો શંખરૂપે આયુષ્ય ભોગવી રહ્યા હોય તે ભાવશંખ કહેવાય છે. આ ભાવશંખનું વર્ણન છે. આ પ્રકારે શંખ, સંખ્યા પ્રમાણ તેમજ ભાવ પ્રમાણની પ્રરૂપણા પૂર્ણ થાય છે. અનુવાદ: [૧] વક્તવ્યતાનું સ્વરૂપ કેવું છે ? વક્તવ્યતાના ત્રણ પ્રકાર કહ્યા છે. તે આ પ્રમાણે છે – ૧. સ્વ – સમય વક્તવ્યતા, ૨. પરસમય વક્તવ્યતા, ૩. સ્વસમય – પરસમય વક્તવ્યતા. [૨] સ્વસમય વક્તવ્યતાનું સ્વરૂપ કેવું છે ? વિરોધ ન આવે તે રીતે સ્વસિદ્ધાંતનું કથન, પ્રજ્ઞાપન, પ્રરૂપણ, દર્શન, નિદર્શન, ઉપદર્શન કરવામાં આવે તેને સ્વસમય વક્તવ્યતા કહેવામાં આવે છે. [૩] પરસમય વક્તવ્યતાનું સ્વરૂપ કેવું છે ? જે વક્તવ્યતામાં પરસમય – અન્યમતના સિદ્ધાંતનું કથન કરવામાં આવે. યાવત્‌ ઉપદર્શન કરવામાં આવે, તે પરસમય વક્તવ્યતા કહેવાય છે. [૪] સ્વસમય – પરસમય વક્તવ્યતાનું સ્વરૂપ કેવું છે ? જે વક્તવ્યતામાં સ્વસમય – પરસમય બંનેનું કથન, પ્રજ્ઞાપન, પ્રરૂપમ, દર્શન, નિદર્શન, ઉપદર્શન કરવામાં આવે તેને સ્વસમય – પરસમય વક્તવ્યતા કહે છે. [૫] આ ત્રણ પ્રકારની વક્તવ્યતાઓમાંથી કયો નય કઈ વક્તવ્યતાને સ્વીકારે છે ? નૈગમનય, સંગ્રહ નય અને વ્યવહારનય આ ત્રણે નય, ત્રણે પ્રકારની વક્તવ્યતાને સ્વીકારે છે. યથા – ૧. સ્વસમય વક્તવ્યતા ૨. પર સમય વક્તવ્યતા ૩. ઉભય વક્તવ્યતા. ઋજુસૂત્રનય સ્વસમય વક્તવ્યતા અને પરસમય વક્તવ્યતા, આ બે વક્તવ્યતાને સ્વીકારે છે. તેઓના મતે ‘સ્વ સમય – પરસમય ઉભયરૂપ આ ત્રીજી વક્તવ્યતા સ્વીકારણીય નથી. આ ત્રીજી વક્તવ્યતામાં જે સ્વસમયરૂપ અંશ છે, તે પ્રથમ ભેદ સ્વસમયમાં સમાવિષ્ટ થઈ જશે અને ત્રીજી વક્તવ્યતાનો ‘પરસમય’ રૂપ અંશ બીજા ભેદ ‘પરસમય વક્તવ્યતા’માં સમાવિષ્ટ થઈ જશે, માટે વક્તવ્યતાના બે જ પ્રકાર સ્વીકારવા જોઈએ. ત્રિવિધ વક્તવ્યતા નથી. શબ્દનય, સમભિરૂઢનય અને એવંભૂતનય, આ ત્રણે નય એક – સ્વસમય વક્તવ્યતાને જ માન્ય કરે છે. તેઓના મતે પરસમય વક્તવ્યતા નથી, કારણ કે પરસમય વક્તવ્યતા અનર્થ, અહેતુ, અસદ્‌ભાવ, અક્રિય, ઉન્માર્ગ, અનુપદેશ અને મિથ્યાદર્શનરૂપ છે, તેથી પરસમય વક્તવ્યતા તેઓને માન્ય નથી. તે જ રીતે સ્વસમય – પરસમય ઉભયરૂપ વક્તવ્યતા પણ સ્વીકારણીય નથી.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] se kim tam vattavvaya? Vattavvaya tiviha pannatta, tam jaha–sasamayavattavvaya parasamayavattavvaya sasamaya-parasamayavattavvaya. Se kim tam sasamayavattavvaya? Sasamayavattavvaya–jattha nam sasamae aghavijjai pannavijjai paruvijjai damsijjai nidamsijjai uvadamsijjai. Se tam sasamayavattavvaya. Se kim tam parasamayavattavvaya? Parasamayavattavvaya–jattha nam parasamae aghavijjai pannavijjai paruvijjai damsijjai nidamsijjai uvadamsijjai. Se tam parasamayavattavvaya. Se kim tam sasamaya-parasamayavattavvaya? Sasamaya-parasamayavattavvaya–jattha sasamae parasamae aghavijjai pannavi-jjai paruvijjai damsijjai nidamsijjai0 uvadamsijjai. Se tam sasamaya-parasamayavattavvaya. Iyani ko nao kam vattavvayam ichchhai? Tattha negama-vavahara tiviham vattavvayam ichchhamti, tam jaha–sasamayavattavvayam parasamayavattavvayam sasamaya-parasamayavattavvayam. Ujjusuo duviham vattavvayam ichchhai, tam jaha–sasamayavattavvayam parasamayavattavvayam. Tattha nam jasa sasamayavattavvaya sa sasamayam pavittha. Jasa parasamayavattavvaya sa parasamayam pavittha. Tamha duviha vattavvaya, natthi tiviha vattavvaya. Tinni saddanaya egam sasamayavattavvayam ichchhamti, natthi parasamayavattavvaya. Kamha? Jamha parasamae anatthe aheu asabbhave akiriya ummagge anuvaese michchhadamsanamiti kattu, tamha savva sasamayavattavvaya, natthi parasamayavattavvaya, natthi sasamaya-parasamayavattavvaya. Se tam vattavvaya.
Sutra Meaning Transliteration : Varnana samdarbha: [14] bhavashamkhanum svarupa kevum chhe? A lokamam je jiva shamkhagati namagotra karmane bhogavi rahya chhe arthat beindriya shamkhajivo shamkharupe ayushya bhogavi rahya hoya te bhavashamkha kahevaya chhe. A bhavashamkhanum varnana chhe. A prakare shamkha, samkhya pramana temaja bhava pramanani prarupana purna thaya chhe. Anuvada: [1] vaktavyatanum svarupa kevum chhe\? Vaktavyatana trana prakara kahya chhe. Te a pramane chhe – 1. Sva – samaya vaktavyata, 2. Parasamaya vaktavyata, 3. Svasamaya – parasamaya vaktavyata. [2] svasamaya vaktavyatanum svarupa kevum chhe\? Virodha na ave te rite svasiddhamtanum kathana, prajnyapana, prarupana, darshana, nidarshana, upadarshana karavamam ave tene svasamaya vaktavyata kahevamam ave chhe. [3] parasamaya vaktavyatanum svarupa kevum chhe\? Je vaktavyatamam parasamaya – anyamatana siddhamtanum kathana karavamam ave. Yavat upadarshana karavamam ave, te parasamaya vaktavyata kahevaya chhe. [4] svasamaya – parasamaya vaktavyatanum svarupa kevum chhe\? Je vaktavyatamam svasamaya – parasamaya bamnenum kathana, prajnyapana, prarupama, darshana, nidarshana, upadarshana karavamam ave tene svasamaya – parasamaya vaktavyata kahe chhe. [5] a trana prakarani vaktavyataomamthi kayo naya kai vaktavyatane svikare chhe\? Naigamanaya, samgraha naya ane vyavaharanaya a trane naya, trane prakarani vaktavyatane svikare chhe. Yatha – 1. Svasamaya vaktavyata 2. Para samaya vaktavyata 3. Ubhaya vaktavyata. Rijusutranaya svasamaya vaktavyata ane parasamaya vaktavyata, a be vaktavyatane svikare chhe. Teona mate ‘sva samaya – parasamaya ubhayarupa a triji vaktavyata svikaraniya nathi. A triji vaktavyatamam je svasamayarupa amsha chhe, te prathama bheda svasamayamam samavishta thai jashe ane triji vaktavyatano ‘parasamaya’ rupa amsha bija bheda ‘parasamaya vaktavyata’mam samavishta thai jashe, mate vaktavyatana be ja prakara svikarava joie. Trividha vaktavyata nathi. Shabdanaya, samabhirudhanaya ane evambhutanaya, a trane naya eka – svasamaya vaktavyatane ja manya kare chhe. Teona mate parasamaya vaktavyata nathi, karana ke parasamaya vaktavyata anartha, ahetu, asadbhava, akriya, unmarga, anupadesha ane mithyadarshanarupa chhe, tethi parasamaya vaktavyata teone manya nathi. Te ja rite svasamaya – parasamaya ubhayarupa vaktavyata pana svikaraniya nathi.