Sutra Navigation: Chandrapragnapati ( ચંદ્રપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1107416
Scripture Name( English ): Chandrapragnapati Translated Scripture Name : ચંદ્રપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

प्राभृत-१

 Translated Chapter :

પ્રાભૃત-૧
Section : प्राभृत-प्राभृत-१ Translated Section : પ્રાભૃત-પ્રાભૃત-૧
Sutra Number : 116 Category : Upang-06
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] ता जया णं चंदं गतिसमावन्नं सूरे गतिसमावन्ने भवति, से णं गतिमाताए केवतियं विसेसेति? ता बावट्ठिभागे विसेसेति। ता जया णं चंदं गतिसमावन्नं नक्खत्ते गतिसमावन्ने भवति, से णं गतिमाताए केवतियं विसेसेति? ता सत्तट्ठिभागे विसेसेति। ता जया णं सूरं गतिसमावन्नं नक्खत्ते गतिसमावन्ने भवति, से णं गतिमाताए केवतियं विसेसेति? ता पंच भागे विसेसेति। ता जया णं चंदं गतिसमावन्नं अभीई नक्खत्ते गतिसमावन्ने पुरत्थिमाते भागाते समासादेति, समासादेत्ता नव मुहुत्ते सत्तावीसं च सत्तट्ठिभागे मुहुत्तस्स चंदेण सद्धिं जोयं जोएति, जोएत्ता जोयं अनुपरियट्टति, अनुपरियट्टित्ता विजहति विप्पजहति विगतजोई यावि भवति। ता जया णं चंदं गतिसमावन्नं सवणे नक्खत्ते गतिसमावन्ने पुरत्थिमाते भागाते समासादेति, समासादेत्ता तीसं मुहुत्ते चंदेण सद्धिं जोयं जोएति, जोएत्ता जोयं अनुपरियट्ठति, अनुपरियट्टित्ता विजहति विप्पजहति विगतजोई यावि भवति। एवं एतेणं अभिलावेणं नेतव्वं– पन्नरसमुहुत्ताइं, तीसइमुहुत्ताइं, पणयालीसमुहुत्ताइं भणितव्वाइं जाव उत्तरासाढा। ता जया णं चंदं गतिसमावन्नं गहे गतिसमावन्ने पुरत्थिमाते भागाते समासादेति, समासादेत्ता चंदेणं सद्धिं अधाजोगं जुंजति, जुंजित्ता अधाजोगं अनुपरियट्टति, अनुपरियट्टित्ता विजहति विप्पजहति विगतजोई यावि भवति। ता जया णं सूरं गतिसमावन्नं अभीई नक्खत्ते गतिसमावन्ने पुरत्थिमाते भागाते समासादेति, समासादेत्ता चत्तारि अहोरत्ते छच्च मुहुत्ते सूरेण सद्धिं जोयं जोएति, जोएत्ता जोयं अनुपरियट्टति, अनुपरियट्टित्ता विजहति विप्पजहति विगतजोई यावि भवति। एवं छ अहोरत्ता एक्कवीसं मुहुत्ता य, तेरस अहोरत्ता बारस मुहुत्ता य, वीसं अहोरत्ता तिन्नि मुहुत्ता य सव्वे भाणितव्वा जाव– जया णं सूरं गतिसमावन्नं उत्तरासाढा नक्खत्ते गतिसमावन्ने पुरत्थिमाते भागाते समासादेति, समासादेत्ता वीसं अहोरत्ते तिन्नि य मुहुत्ते सूरेण सद्धिं जोयं जोएति, जोएत्ता जोयं अनुपरियट्टति, अनुपरियट्टित्ता विजहति विप्पजहति विगतजोई यावि भवति। ता जया णं सूरं गतिसमावन्नं गहे गतिसमावन्ने पुरत्थिमाते भागाते समासादेति, समासादेत्ता सूरेण सद्धिं अधाजोयं जुंजति, जुंजित्ता जोयं अनुपरियट्टति, अनुपरियट्टित्ता विजहति विप्पजहति विगतजोई यावि भवति।
Sutra Meaning : જ્યારે ચંદ્ર ગતિ સમાપન્નક હોય, ત્યારે સૂર્ય ગતિ સમાપન્નક હોય છે, તે ગતિ માત્રાથી કેટલા વિશેષ હોય ? અર્થાત ચંદ્ર કરતા સૂર્યની ગતિ કેટલી વધુ હોય છે ? પ્રત્યેક મુહુર્તે ચંદ્ર કરતા સૂર્ય બાસઠ ભાગ વધુ ચાલે છે. જ્યારે ચંદ્ર ગતિ સમાપન્નક હોય ત્યારે નક્ષત્ર ગતિ સમાપન્નક હોય છે, તે ગતિમાત્રાથી કેટલા વિશેષ હોય ? અર્થાત ચંદ્ર કરતા નક્ષત્રની ગતિ કેટલી વધુ હોય છે ? પ્રત્યેક મુહુર્તે ચંદ્ર કરતા સૂર્ય સડસઠ ભાગ વધુ ચાલે છે. જ્યારે સૂર્ય ગતિ સમાપન્નક હોય ત્યારે નક્ષત્ર પણ ગતિ સમાપન્નક હોય છે, તો તે ગતિમાત્રાથી કેટલા વિશેષ હોય ? અર્થાત સૂર્ય કરતા નક્ષત્રની ગતિ કેટલી વધુ હોય છે ? પ્રત્યેક મુહુર્તે સૂર્ય કરતા નક્ષત્ર પાંચ ભાગ વધુ ચાલે છે. જ્યારે ચંદ્ર ગતિ સમાપન્નક હોય, ત્યારે અભિજિત નક્ષત્ર ગતિ સમાપન્નક થઈ પૂર્વ ભાગથી યોગ કરે છે, પૂર્વ ભાગથી યોગ કરતા નવ મુહૂર્ત્ત અને એક મુહૂર્ત્તના ૨૭/૬૭ ભાગ ચંદ્ર સાથે યોગ કરે છે, યોગ કરતા, યોગ અનુપરિ – વર્તિત કરે છે, યોગ અનુપરિવર્તિત કરીને તેને છોડે છે, પછી વિગત યોગી(યોગ રહિત) થાય છે. જ્યારે ચંદ્ર ગતિસમાપન્નક હોય, ત્યારે શ્રવણ નક્ષત્ર ગતિસમાપન્નક થઈ, પૂર્વ ભાગથી યોગ કરે છે, પૂર્વ ભાગથી યોગ કરતા ૩૦ મુહૂર્ત્ત ચંદ્ર સાથે યોગ કરે છે, યોગ કરીને યોગને અનુપરિવર્તિત કરે છે, યોગને અનુપરિવર્તિત કરીને તેને છોડે છે, વિગત યોગી (યોગ રહિત) થાય છે. એ પ્રમાણે આ અભિલાપથી ઉત્તરાષાઢા નક્ષત્ર સુધીના નક્ષત્રોનું કથન કરવું, તેમાં – પંદર મુહૂર્ત્તો, ત્રીશ મુહૂર્ત્તો, પિસ્તાળીશ મુહૂર્ત્તો કહેવા. જ્યારે ચંદ્ર ગતિ સમાપન્નક હોય ત્યારે ગ્રહો ગતિ સમાપન્નક હોય છે, તે પૂર્વ ભાગથી યોગ કરે છે, પૂર્વ ભાગથી યોગ કરીને ચંદ્રની સાથે યોગથી જોડાય છે, જોડાઈને યોગને અનુપરિવર્તિત કરે છે, અનુપરિવર્તિત કરીને તેને છોડે છે. પછી યોગરહિત થઈ જાય છે. જ્યારે સૂર્ય ગતિ સમાપન્નક હોય ત્યારે અભિજિત નક્ષત્ર ગતિ સમાપન્નક થઈ પૂર્વના ભાગથી યોગ કરે છે, પૂર્વના ભાગથી યોગ કરીને ચાર અહોરાત્ર અને છ મુહૂર્ત્ત સૂર્ય સાથે યોગ જોડે છે, જોડીને યોગને અનુપરિવર્તિત કરે છે, કરીને તેને છોડે છે, યોગરહિત થાય છે. એ પ્રમાણે અહોરાત્ર છ અને એકવીશ મુહૂર્ત્ત, તેર અહોરાત્ર અને બાર મુહૂર્ત્ત, વીશ અહોરાત્ર અને ત્રણ મુહૂર્ત્ત બધું કહેવું યાવત્‌ જ્યારે સૂર્ય ગતિસમાપન્નક હોય ત્યારે ઉત્તરાષાઢા નક્ષત્ર ગતિસમાપન્નક થઈ પૂર્વના ભાગથી યોગ કરે છે. પૂર્વના ભાગથી યોગ કરીને ૨૦ અહોરાત્ર અને ત્રણ મુહૂર્ત્ત સૂર્યની સાથે યોગ જોડે છે, યોગ જોડીને યોગને અનુપરિવર્તિત કરે છે. યોગ અનુપરિવર્તિત કરીને છોડે છે – છોડે છે – છોડે છે અને યોગરહિત પણ થઈ જાય છે. જ્યારે સૂર્ય ગતિસમાપન્નક હોય ત્યારે નક્ષત્ર ગ્રહ. ગતિ સમાપન્નક થાય છે, પૂર્વના ભાગથી યોગ કરે છે, પૂર્વ ભાગ યોગ કરીને સૂર્યની સાથે યોગ જોડે છે, જોડીને યોગને અનુપરિવર્તિત કરે છે, અનુપરિવર્તિત કરીને યાવત્‌ છોડે છે, અને યોગરહિત થઈ જાય છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] ta jaya nam chamdam gatisamavannam sure gatisamavanne bhavati, se nam gatimatae kevatiyam viseseti? Ta bavatthibhage viseseti. Ta jaya nam chamdam gatisamavannam nakkhatte gatisamavanne bhavati, se nam gatimatae kevatiyam viseseti? Ta sattatthibhage viseseti. Ta jaya nam suram gatisamavannam nakkhatte gatisamavanne bhavati, se nam gatimatae kevatiyam viseseti? Ta pamcha bhage viseseti. Ta jaya nam chamdam gatisamavannam abhii nakkhatte gatisamavanne puratthimate bhagate samasadeti, samasadetta nava muhutte sattavisam cha sattatthibhage muhuttassa chamdena saddhim joyam joeti, joetta joyam anupariyattati, anupariyattitta vijahati vippajahati vigatajoi yavi bhavati. Ta jaya nam chamdam gatisamavannam savane nakkhatte gatisamavanne puratthimate bhagate samasadeti, samasadetta tisam muhutte chamdena saddhim joyam joeti, joetta joyam anupariyatthati, anupariyattitta vijahati vippajahati vigatajoi yavi bhavati. Evam etenam abhilavenam netavvam– pannarasamuhuttaim, tisaimuhuttaim, panayalisamuhuttaim bhanitavvaim java uttarasadha. Ta jaya nam chamdam gatisamavannam gahe gatisamavanne puratthimate bhagate samasadeti, samasadetta chamdenam saddhim adhajogam jumjati, jumjitta adhajogam anupariyattati, anupariyattitta vijahati vippajahati vigatajoi yavi bhavati. Ta jaya nam suram gatisamavannam abhii nakkhatte gatisamavanne puratthimate bhagate samasadeti, samasadetta chattari ahoratte chhachcha muhutte surena saddhim joyam joeti, joetta joyam anupariyattati, anupariyattitta vijahati vippajahati vigatajoi yavi bhavati. Evam chha ahoratta ekkavisam muhutta ya, terasa ahoratta barasa muhutta ya, visam ahoratta tinni muhutta ya savve bhanitavva java– Jaya nam suram gatisamavannam uttarasadha nakkhatte gatisamavanne puratthimate bhagate samasadeti, samasadetta visam ahoratte tinni ya muhutte surena saddhim joyam joeti, joetta joyam anupariyattati, anupariyattitta vijahati vippajahati vigatajoi yavi bhavati. Ta jaya nam suram gatisamavannam gahe gatisamavanne puratthimate bhagate samasadeti, samasadetta surena saddhim adhajoyam jumjati, jumjitta joyam anupariyattati, anupariyattitta vijahati vippajahati vigatajoi yavi bhavati.
Sutra Meaning Transliteration : Jyare chamdra gati samapannaka hoya, tyare surya gati samapannaka hoya chhe, te gati matrathi ketala vishesha hoya\? Arthata chamdra karata suryani gati ketali vadhu hoya chhe\? Pratyeka muhurte chamdra karata surya basatha bhaga vadhu chale chhe. Jyare chamdra gati samapannaka hoya tyare nakshatra gati samapannaka hoya chhe, te gatimatrathi ketala vishesha hoya\? Arthata chamdra karata nakshatrani gati ketali vadhu hoya chhe\? Pratyeka muhurte chamdra karata surya sadasatha bhaga vadhu chale chhe. Jyare surya gati samapannaka hoya tyare nakshatra pana gati samapannaka hoya chhe, to te gatimatrathi ketala vishesha hoya\? Arthata surya karata nakshatrani gati ketali vadhu hoya chhe\? Pratyeka muhurte surya karata nakshatra pamcha bhaga vadhu chale chhe. Jyare chamdra gati samapannaka hoya, tyare abhijita nakshatra gati samapannaka thai purva bhagathi yoga kare chhe, purva bhagathi yoga karata nava muhurtta ane eka muhurttana 27/67 bhaga chamdra sathe yoga kare chhe, yoga karata, yoga anupari – vartita kare chhe, yoga anuparivartita karine tene chhode chhe, pachhi vigata yogi(yoga rahita) thaya chhe. Jyare chamdra gatisamapannaka hoya, tyare shravana nakshatra gatisamapannaka thai, purva bhagathi yoga kare chhe, purva bhagathi yoga karata 30 muhurtta chamdra sathe yoga kare chhe, yoga karine yogane anuparivartita kare chhe, yogane anuparivartita karine tene chhode chhe, vigata yogi (yoga rahita) thaya chhe. E pramane a abhilapathi uttarashadha nakshatra sudhina nakshatronum kathana karavum, temam – pamdara muhurtto, trisha muhurtto, pistalisha muhurtto kaheva. Jyare chamdra gati samapannaka hoya tyare graho gati samapannaka hoya chhe, te purva bhagathi yoga kare chhe, purva bhagathi yoga karine chamdrani sathe yogathi jodaya chhe, jodaine yogane anuparivartita kare chhe, anuparivartita karine tene chhode chhe. Pachhi yogarahita thai jaya chhe. Jyare surya gati samapannaka hoya tyare abhijita nakshatra gati samapannaka thai purvana bhagathi yoga kare chhe, purvana bhagathi yoga karine chara ahoratra ane chha muhurtta surya sathe yoga jode chhe, jodine yogane anuparivartita kare chhe, karine tene chhode chhe, yogarahita thaya chhe. E pramane ahoratra chha ane ekavisha muhurtta, tera ahoratra ane bara muhurtta, visha ahoratra ane trana muhurtta badhum kahevum yavat jyare surya gatisamapannaka hoya tyare uttarashadha nakshatra gatisamapannaka thai purvana bhagathi yoga kare chhe. Purvana bhagathi yoga karine 20 ahoratra ane trana muhurtta suryani sathe yoga jode chhe, yoga jodine yogane anuparivartita kare chhe. Yoga anuparivartita karine chhode chhe – chhode chhe – chhode chhe ane yogarahita pana thai jaya chhe. Jyare surya gatisamapannaka hoya tyare nakshatra graha. Gati samapannaka thaya chhe, purvana bhagathi yoga kare chhe, purva bhaga yoga karine suryani sathe yoga jode chhe, jodine yogane anuparivartita kare chhe, anuparivartita karine yavat chhode chhe, ane yogarahita thai jaya chhe.