Sutra Navigation: Chandrapragnapati ( ચંદ્રપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1107350
Scripture Name( English ): Chandrapragnapati Translated Scripture Name : ચંદ્રપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

प्राभृत-१

 Translated Chapter :

પ્રાભૃત-૧
Section : प्राभृत-प्राभृत-१ Translated Section : પ્રાભૃત-પ્રાભૃત-૧
Sutra Number : 50 Category : Upang-06
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] ता कहं ते जोगस्स आदी आहिंतेति वदेज्जा? ता अभीईसवणा खलु दुवे नक्खत्ता पच्छंभागा समक्खेत्ता सातिरेग-ऊतालीसइमुहुत्ता तप्पढमयाए सायं चंदेण सद्धिं जोयं जोएंति, ततो पच्छा अवरं सातिरेगं दिवसं–एवं खलु अभिईसवणा दुवे नक्खत्ता एगं रातिं एगं च सातिरेगं दिवसं चंदेण सद्धिं जोयं जोएंति, जोएत्ता जोयं अनुपरियट्टंति, अनुपरियट्टित्ता सायं चंदं धनिट्ठाणं समप्पेंति। ता धनिट्ठा खलु नक्खत्ते पच्छंभागे समक्खेत्ते तीसइमुहुत्ते तप्पढमयाए सायं चंदेण सद्धिं जोयं जोएति, जोएत्ता ततो पच्छा रातिं अवरं च दिवसं–एवं खलु धनिट्ठा नक्खत्ते एगं रातिं एगं च दिवसं चंदेण सद्धिं जोयं जोएति, जोएत्ता जोयं अनुपरियट्टति, अनुपरियट्टित्ता सायं चंदं सतभिसयाणं समप्पेति। ता सतभिसया खलु नक्खत्ते नत्तंभागे अवड्ढक्खेत्ते पन्नरसमुहुत्ते तप्पढमयाए सायं चंदेण सद्धिं जोयं जोएति, नो लभति अवरं दिवसं–एवं खलु सतभिसया नक्खत्ते एगं रातिं चंदेण सद्धिं जोयं जोएति, जोएत्ता जोयं अनुपरियट्टति, अनुपरियट्टित्ता पातो चंदं पुव्वाणं पोट्ठवयाणं समप्पेति। ता पुव्वापोट्ठवया खलु नक्खत्ते पुव्वं भागे समक्खेत्ते तीसइमुहुत्ते तप्पढमयाए पातो चंदेण सद्धिं जोयं जोएति, तओ पच्छा अवरं रातिं–एवं खलु पुव्वापोट्ठवया नक्खत्ते एगं दिवसं एगं च रातिं चंदेण सद्धिं जोयं जोएति, जोएत्ता जोयं अनुपरियट्टति, अनुपरियट्टित्ता पातो चंदं उत्तराणं पोट्ठवयाणं समप्पेति। ता उत्तरापोट्ठवया खलु नक्खत्ते उभयंभागे दिवड्ढक्खेत्ते पणयालीसइमुहुत्ते तप्पढमयाए पातो चंदेण सद्धिं जोयं जोएति, अवरं च रातिं ततो पच्छा अवरं दिवसं–एवं खलु उत्तरापोट्ठवया नक्खत्ते दो दिवसे एगं च रातिं चंदेण सद्धिं जोयं जोएति, जोएत्ता जोयं अनुपरियट्टति, अनुपरियट्टित्ता सायं चंदं रेवतीणं समप्पेति। ता रेवती खलु नक्खत्ते पच्छंभागे समक्खेत्ते तीसइमुहुत्ते तप्पढमयाए सायं चंदेण सद्धिं जोयं जोएति, ततो पच्छा अवरं दिवसं–एवं खलु रेवती नक्खत्ते एगं रातिं एगं च दिवसं चंदेण सद्धिं जोयं जोएति, जोएत्ता जोयं अनुपरियट्टति, अनुपरियट्टिता सायं चंदं अस्सिणीणं समप्पेति। ता अस्सिणी खलु नक्खत्ते पच्छंभागे समक्खेत्ते तीसइमुहुत्ते तप्पढमयाए सायं चंदेण सद्धिं जोयं जोएति ततो पच्छा अवरं दिवसं–एवं खलु अस्सिणी नक्खत्ते एगं रातिं एगं च दिवसं चंदेण सद्धिं जोयं जोएति, जोएत्ता जोयं अनुपरियट्टति, अनुपरियट्टित्ता सायं चंदं भरणीणं समप्पेति। ता भरणी खलु नक्खत्ते नत्तंभागे अवड्ढक्खेत्ते पन्नरसमुहुत्ते तप्पढमयाए सायं चंदेण सद्धिं जोयं जोएति, नो लभति अवरं दिवसं–एवं खलु भरणी नक्खत्ते एगं रातिं चंदेण सद्धिं जोयं जोएति, जोएत्ता जोयं अनुपरियट्टति, अनुपरियट्टित्ता पातो चंदं कत्तियाणं समप्पेति। ता कत्तिया खलु नक्खत्ते पुव्वंभागे समक्खेत्ते तीसइमुहुत्ते तप्पढमयाए पातो चंदेण सद्धिं जोयं जोएति, ततो पच्छा रातिं–एवं खलु कत्तिया नक्खत्ते एगं दिवसं एगं च रातिं चंदेण सद्धिं जोयं जोएति, जोएत्ता जोयं अनुपरियट्टति, अनुपरियट्टित्ता पातो चंदं रोहिणीणं समप्पेति। रोहिणी जहा उत्तराभद्दवया। मिगसिरं जहा धनिट्ठा। अद्दा जहा सतभिसया। पुनव्वसू जहा उत्तराभद्दवया। पुस्सो जहा धनिट्ठा। अस्सेसा जहा सतभिसया। मघा जहा पुव्वाफग्गुणी। पुव्वाफग्गुणी जहा पुव्वाभद्दवया। उत्तराफग्गुणी जहा उत्तरभद्दवया। हत्थो चित्ता य जहा धनिट्ठा। साती जहा सतभिसया। विसाहा जहा उत्तराभद्दवया। अनुराहा जहा धनिट्ठा। जेट्ठा जहा सतभिसया। मूलो पुव्वासाढा य जहा पुव्वभद्दवया। उत्तरासाढा जहा उत्तरभद्दवया।
Sutra Meaning : નક્ષત્રોના યોગની આદિ ક્યાં અને કેવી રીતે થાય છે ? અભિજિત અને શ્રવણ, બંને નક્ષત્રો પશ્ચાત્‌ ભાગ સમક્ષેત્ર સાતિરેક ૩૯ મુહૂર્ત્તવાળા છે, તે પહેલા સંધ્યાકાળે ચંદ્ર સાથે યોગ કરે છે, પછી સાતિરેક બીજા દિવસ સાથે, એ પ્રમાણે અભિજિત અને શ્રવણ બંને નક્ષત્રો એક રાત્રિ અને એક સાતિરેક દિવસ ચંદ્ર સાથે યોગ કરે છે. યોગ કરીને યોગને અનુપરિવર્તન કરે છે. યોગને અનુપરિવર્તિત કરીને સાંજે ચંદ્રને ઘનિષ્ઠા નક્ષત્રને સોંપે છે. તે ઘનિષ્ઠા નક્ષત્ર પશ્ચાત્‌ ભાગ અને સમક્ષેત્ર છે, તે ૩૦ – મુહૂર્ત્ત સુધી ચંદ્ર સાથે યોગ કરે છે. તે પહેલા સંધ્યાકાળે ચંદ્રની સાથે યોગ કરે છે, કરીને ચંદ્ર સાથે યોગ કર્યા પછી રાત્રિ અને બીજો દિવસ જોડાય છે. એ રીતે ઘનિષ્ઠા નક્ષત્ર એક રાત્રિ અને એક દિવસ ચંદ્ર સાથે યોગ કરે છે, કરીને યોગને અનુપરિવર્તિત કરે છે, યોગને અનુપરિવર્તન કરીને સાંજે ચંદ્રને શતભિષજ નક્ષત્રને સોંપે છે. તે શતભિષજ નક્ષત્ર રાત્રિગત, અપાર્દ્ધક્ષેત્ર, ૧૫ – મુહૂર્ત્ત સુધી ચંદ્ર સાથે યોગ કરે છે. પહેલા સાંજે ચંદ્ર સાથે યોગ કરે છે. યોગ કરીને યોગને અનુપરિવર્તિત કરે છે, કરીને તે ચંદ્ર પૂર્વ પ્રૌષ્ઠપ્રદા નક્ષત્રને ચંદ્ર સમર્પિત કરે છે. તે પૂર્વ પ્રૌષ્ઠપ્રદા નક્ષત્ર પૂર્વ ભાગ સમક્ષેત્ર ૩૦ – મુહૂર્ત્ત સુધી ચંદ્ર સાથે યોગ કરે છે, તે પહેલા પ્રાતઃકાળે ચંદ્ર સાથે યોગ કરે છે. પછી રાત્રિના. એ પ્રમાણે પૂર્વ પ્રૌષ્ઠપ્રદા નક્ષત્ર એક દિવસ અને એક રાત્રિ ચંદ્ર સાથે યોગ કરે છે, કરીને યોગને અનુપરિવર્તિત કરે છે, કરીને પ્રાતઃકાળે ચંદ્ર ઉપર પ્રૌષ્ઠપ્રદાને સમર્પિત કરે છે. તે ઉત્તરપ્રૌષ્ઠપ્રદા નક્ષત્ર ઉભય ભાગ, દોઢ ક્ષેત્ર, ૪૫ – મુહૂર્ત્ત સુધી ચંદ્ર સાથે યોગ કરે છે. તે પહેલા પ્રાતઃકાળે ચંદ્ર સાથે યોગ કરે છે, પછી રાત્રિના, પછી બીજા દિવસે કરે છે. એ પ્રમાણે ઉત્તર પ્રૌષ્ઠપ્રદા નક્ષત્ર બે દિવસ અને એક રાત્રિમાં ચંદ્ર સાથે યોગ કરે છે, પછી રાત્રિના, પછી બીજો દિવસ, એ પ્રમાણે ઉત્તરાપ્રૌષ્ઠપ્રદા નક્ષત્ર બે દિવસ અને એક રાત્રિ ચંદ્ર સાથે યોગ કરે છે, કરીને યોગને અનુપરિવર્તન કરે છે, સાંજે ચંદ્ર રેવતી નક્ષત્રને સોંપે છે. રેવતી નક્ષત્ર પશ્ચાત્‌ ભાગ સમક્ષેત્ર ૩૦ – મુહૂર્ત્ત સુધી ચંદ્ર સાથે યોગ કરે છે. પ્રથમ સંધ્યાકાળે ચંદ્ર સાથે યોગ કરે છે. ત્યારપછી બીજા દિવસે કરે છે. એ પ્રમાણે રેવતી નક્ષત્રમાં એક રાત્રિ અને એક દિવસ ચંદ્ર સાથે યોગ કરે છે, કરીને યોગ અનુપરિવર્તિત કરે છે. પછી સાંજે ચંદ્રને અશ્વિની નક્ષત્રને સોંપે છે. અશ્વિની નક્ષત્ર પશ્ચિમ ભાગ, સમક્ષેત્ર, ૩૦ – મુહૂર્ત્ત સુધી ચંદ્ર સાથે યોગ કરે છે. તે પહેલાં સાંજે ચંદ્ર સાથે યોગ કરે છે, પછી બીજા દિવસે કરે. એ રીતે અશ્વિની નક્ષત્ર એક રાત્રિ અને એક દિવસ ચંદ્ર સાથે યોગ કરે છે. પછી યોગને અનુપરિવર્તે છે. પછી સાંજે ચંદ્રને ભરણી નક્ષત્રને સમર્પે છે. ભરણી નક્ષત્ર રાત્રિગત, અપાર્દ્ધ ક્ષેત્ર, ૧૫ – મુહૂર્ત્ત સુધી ચંદ્ર સાથે યોગ કરે છે. તે પહેલા સાંજે ચંદ્ર સાથે યોગ કરે છે. બીજા દિવસે યોગ ન કરે, એમ ભરણી નક્ષત્ર એક રાત્રિ ચંદ્ર સાથે યોગ કરે છે, કરીને યોગને અનુપરિવર્તે છે. પછી પ્રાતઃકાળે ચંદ્ર કૃતિકાને સોંપે છે. કૃતિકા નક્ષત્ર પૂર્વભાગ સમક્ષેત્ર ૩૦ – મુહૂર્ત્ત સુધી ચંદ્ર સાથે યોગ કરે છે. તે પહેલા સાંજે ચંદ્ર સાથે યોગ કરે છે. કરીને યોગને અનુપરિવર્તિત કરે છે, કરીને પ્રાતઃકાળે ચંદ્ર રોહિણી નક્ષત્રને સોંપે છે. રોહિણી નક્ષત્રનું કથન, ઉત્તરા ભાદ્રપદ માફક કરવું. મૃગશીરનું – ઘનિષ્ઠા માફક, આર્દ્રાનું – શતભિષા માફક, પુનર્વસુનું – ઉત્તરાભાદ્રપદ માફક, પુષ્યનું – ઘનિષ્ઠા માફક, આશ્લેષાનું – શતભિષા માફક, મઘાનું માફક, પૂર્વા ફાલ્ગુની માફક, પૂર્વાફાલ્ગુનીનું – પૂર્વા ભાદ્રપદવત્‌ માફક , ઉત્તરાફાલ્ગુનીનું – ઉત્તરા ભાદ્રપદવત્‌, હસ્ત અને ચિત્રાનું ઘનિષ્ઠાવત્‌, સ્વાતિનું – શતભિષાવત્‌, વિશાખાનું – ઉત્તરાભાદ્રપદવત્‌, અનુરાધાનું – ઘનિષ્ઠાવત્‌, શતભિષા, મૂળ અને પૂર્વાષાઢાનું કથન – પૂર્વભાદ્રપદાવત્‌ અને ઉત્તરાષાઢા નક્ષત્રનું કથન ઉત્તરાભાદ્રપદ માફક જાણવું.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] ta kaham te jogassa adi ahimteti vadejja? Ta abhiisavana khalu duve nakkhatta pachchhambhaga samakkhetta satirega-utalisaimuhutta tappadhamayae sayam chamdena saddhim joyam joemti, tato pachchha avaram satiregam divasam–evam khalu abhiisavana duve nakkhatta egam ratim egam cha satiregam divasam chamdena saddhim joyam joemti, joetta joyam anupariyattamti, anupariyattitta sayam chamdam dhanitthanam samappemti. Ta dhanittha khalu nakkhatte pachchhambhage samakkhette tisaimuhutte tappadhamayae sayam chamdena saddhim joyam joeti, joetta tato pachchha ratim avaram cha divasam–evam khalu dhanittha nakkhatte egam ratim egam cha divasam chamdena saddhim joyam joeti, joetta joyam anupariyattati, anupariyattitta sayam chamdam satabhisayanam samappeti. Ta satabhisaya khalu nakkhatte nattambhage avaddhakkhette pannarasamuhutte tappadhamayae sayam chamdena saddhim joyam joeti, no labhati avaram divasam–evam khalu satabhisaya nakkhatte egam ratim chamdena saddhim joyam joeti, joetta joyam anupariyattati, anupariyattitta pato chamdam puvvanam potthavayanam samappeti. Ta puvvapotthavaya khalu nakkhatte puvvam bhage samakkhette tisaimuhutte tappadhamayae pato chamdena saddhim joyam joeti, tao pachchha avaram ratim–evam khalu puvvapotthavaya nakkhatte egam divasam egam cha ratim chamdena saddhim joyam joeti, joetta joyam anupariyattati, anupariyattitta pato chamdam uttaranam potthavayanam samappeti. Ta uttarapotthavaya khalu nakkhatte ubhayambhage divaddhakkhette panayalisaimuhutte tappadhamayae pato chamdena saddhim joyam joeti, avaram cha ratim tato pachchha avaram divasam–evam khalu uttarapotthavaya nakkhatte do divase egam cha ratim chamdena saddhim joyam joeti, joetta joyam anupariyattati, anupariyattitta sayam chamdam revatinam samappeti. Ta revati khalu nakkhatte pachchhambhage samakkhette tisaimuhutte tappadhamayae sayam chamdena saddhim joyam joeti, tato pachchha avaram divasam–evam khalu revati nakkhatte egam ratim egam cha divasam chamdena saddhim joyam joeti, joetta joyam anupariyattati, anupariyattita sayam chamdam assininam samappeti. Ta assini khalu nakkhatte pachchhambhage samakkhette tisaimuhutte tappadhamayae sayam chamdena saddhim joyam joeti tato pachchha avaram divasam–evam khalu assini nakkhatte egam ratim egam cha divasam chamdena saddhim joyam joeti, joetta joyam anupariyattati, anupariyattitta sayam chamdam bharaninam samappeti. Ta bharani khalu nakkhatte nattambhage avaddhakkhette pannarasamuhutte tappadhamayae sayam chamdena saddhim joyam joeti, no labhati avaram divasam–evam khalu bharani nakkhatte egam ratim chamdena saddhim joyam joeti, joetta joyam anupariyattati, anupariyattitta pato chamdam kattiyanam samappeti. Ta kattiya khalu nakkhatte puvvambhage samakkhette tisaimuhutte tappadhamayae pato chamdena saddhim joyam joeti, tato pachchha ratim–evam khalu kattiya nakkhatte egam divasam egam cha ratim chamdena saddhim joyam joeti, joetta joyam anupariyattati, anupariyattitta pato chamdam rohininam samappeti. Rohini jaha uttarabhaddavaya. Migasiram jaha dhanittha. Adda jaha satabhisaya. Punavvasu jaha uttarabhaddavaya. Pusso jaha dhanittha. Assesa jaha satabhisaya. Magha jaha puvvaphagguni. Puvvaphagguni jaha puvvabhaddavaya. Uttaraphagguni jaha uttarabhaddavaya. Hattho chitta ya jaha dhanittha. Sati jaha satabhisaya. Visaha jaha uttarabhaddavaya. Anuraha jaha dhanittha. Jettha jaha satabhisaya. Mulo puvvasadha ya jaha puvvabhaddavaya. Uttarasadha jaha uttarabhaddavaya.
Sutra Meaning Transliteration : Nakshatrona yogani adi kyam ane kevi rite thaya chhe\? Abhijita ane shravana, bamne nakshatro pashchat bhaga samakshetra satireka 39 muhurttavala chhe, te pahela samdhyakale chamdra sathe yoga kare chhe, pachhi satireka bija divasa sathe, e pramane abhijita ane shravana bamne nakshatro eka ratri ane eka satireka divasa chamdra sathe yoga kare chhe. Yoga karine yogane anuparivartana kare chhe. Yogane anuparivartita karine samje chamdrane ghanishtha nakshatrane sompe chhe. Te ghanishtha nakshatra pashchat bhaga ane samakshetra chhe, te 30 – muhurtta sudhi chamdra sathe yoga kare chhe. Te pahela samdhyakale chamdrani sathe yoga kare chhe, karine chamdra sathe yoga karya pachhi ratri ane bijo divasa jodaya chhe. E rite ghanishtha nakshatra eka ratri ane eka divasa chamdra sathe yoga kare chhe, karine yogane anuparivartita kare chhe, yogane anuparivartana karine samje chamdrane shatabhishaja nakshatrane sompe chhe. Te shatabhishaja nakshatra ratrigata, aparddhakshetra, 15 – muhurtta sudhi chamdra sathe yoga kare chhe. Pahela samje chamdra sathe yoga kare chhe. Yoga karine yogane anuparivartita kare chhe, karine te chamdra purva praushthaprada nakshatrane chamdra samarpita kare chhe. Te purva praushthaprada nakshatra purva bhaga samakshetra 30 – muhurtta sudhi chamdra sathe yoga kare chhe, te pahela pratahkale chamdra sathe yoga kare chhe. Pachhi ratrina. E pramane purva praushthaprada nakshatra eka divasa ane eka ratri chamdra sathe yoga kare chhe, karine yogane anuparivartita kare chhe, karine pratahkale chamdra upara praushthapradane samarpita kare chhe. Te uttarapraushthaprada nakshatra ubhaya bhaga, dodha kshetra, 45 – muhurtta sudhi chamdra sathe yoga kare chhe. Te pahela pratahkale chamdra sathe yoga kare chhe, pachhi ratrina, pachhi bija divase kare chhe. E pramane uttara praushthaprada nakshatra be divasa ane eka ratrimam chamdra sathe yoga kare chhe, pachhi ratrina, pachhi bijo divasa, e pramane uttarapraushthaprada nakshatra be divasa ane eka ratri chamdra sathe yoga kare chhe, karine yogane anuparivartana kare chhe, samje chamdra revati nakshatrane sompe chhe. Revati nakshatra pashchat bhaga samakshetra 30 – muhurtta sudhi chamdra sathe yoga kare chhe. Prathama samdhyakale chamdra sathe yoga kare chhe. Tyarapachhi bija divase kare chhe. E pramane revati nakshatramam eka ratri ane eka divasa chamdra sathe yoga kare chhe, karine yoga anuparivartita kare chhe. Pachhi samje chamdrane ashvini nakshatrane sompe chhe. Ashvini nakshatra pashchima bhaga, samakshetra, 30 – muhurtta sudhi chamdra sathe yoga kare chhe. Te pahelam samje chamdra sathe yoga kare chhe, pachhi bija divase kare. E rite ashvini nakshatra eka ratri ane eka divasa chamdra sathe yoga kare chhe. Pachhi yogane anuparivarte chhe. Pachhi samje chamdrane bharani nakshatrane samarpe chhe. Bharani nakshatra ratrigata, aparddha kshetra, 15 – muhurtta sudhi chamdra sathe yoga kare chhe. Te pahela samje chamdra sathe yoga kare chhe. Bija divase yoga na kare, ema bharani nakshatra eka ratri chamdra sathe yoga kare chhe, karine yogane anuparivarte chhe. Pachhi pratahkale chamdra kritikane sompe chhe. Kritika nakshatra purvabhaga samakshetra 30 – muhurtta sudhi chamdra sathe yoga kare chhe. Te pahela samje chamdra sathe yoga kare chhe. Karine yogane anuparivartita kare chhe, karine pratahkale chamdra rohini nakshatrane sompe chhe. Rohini nakshatranum kathana, uttara bhadrapada maphaka karavum. Mrigashiranum – ghanishtha maphaka, ardranum – shatabhisha maphaka, punarvasunum – uttarabhadrapada maphaka, pushyanum – ghanishtha maphaka, ashleshanum – shatabhisha maphaka, maghanum maphaka, purva phalguni maphaka, purvaphalguninum – purva bhadrapadavat maphaka, uttaraphalguninum – uttara bhadrapadavat, hasta ane chitranum ghanishthavat, svatinum – shatabhishavat, vishakhanum – uttarabhadrapadavat, anuradhanum – ghanishthavat, shatabhisha, mula ane purvashadhanum kathana – purvabhadrapadavat ane uttarashadha nakshatranum kathana uttarabhadrapada maphaka janavum.