Sutra Navigation: Suryapragnapti ( સૂર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર )
Search Details
| Mool File Details |
|
Anuvad File Details |
|
| Sr No : | 1107123 | ||
| Scripture Name( English ): | Suryapragnapti | Translated Scripture Name : | સૂર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર |
| Mool Language : | Ardha-Magadhi | Translated Language : | Gujarati |
| Chapter : |
प्राभृत-१८ |
Translated Chapter : |
પ્રાભૃત-૧૮ |
| Section : | Translated Section : | ||
| Sutra Number : | 123 | Category : | Upang-05 |
| Gatha or Sutra : | Sutra | Sutra Anuyog : | |
| Author : | Deepratnasagar | Original Author : | Gandhar |
| Century : | Sect : | Svetambara1 | |
| Source : | |||
| Mool Sutra : | [सूत्र] ता चंदविमाने णं किंसंठिते पन्नत्ते? ता अद्धकविट्ठगसंठाणसंठिते सव्वफलिहामए अब्भुग्गयमूसिय-पहसिए विविहमणिरयणभत्तिचित्ते जाव पडिरूवे। एवं सूरविमाने गहविमाने नक्खत्तविमाने ताराविमाने। ता चंदविमाने णं केवतियं आयाम-विक्खंभेणं, केवतियं परिक्खेवेणं, केवतियं बाहल्लेणं पन्नत्ते? ता छप्पन्नं एगट्ठिभागे जोयणस्स आयाम-विक्खंभेणं, तं तिगुणं सविसेसं परिरएणं, अट्ठवीसं एगट्ठिभागे जोयणस्स बाहल्लेणं पन्नत्ते। ता सूरविमाने णं केवतियं आयाम-विक्खंभेणं पुच्छा। ता अडयालीसं एगट्ठिभागे जोयणस्स आयाम-विक्खंभेणं, तं तिगुणं सविसं परिरएणं, चउव्वीसं एगट्ठिभागे जोयणस्स बाहल्लेणं पन्नत्ते। ता गहविमाने णं पुच्छा। ता अद्धजोयणं आयाम-विक्खंभेणं, तं तिगुणं सविसेसं परिरएणं कोसं बाहल्लेणं पन्नत्ते। ता नक्खत्तविमाने णं केवतियं पुच्छा। ता कोसं आयाम-विक्खंभेणं, तं तिगुणं सविसं परिरएणं, अद्धकोसं बाहल्लेणं पन्नत्ते। ता ताराविमाने णं केवतियं पुच्छा। ता अद्धकोसं आयाम-विक्खंभेणं, तं तिगुणं सविसेसं परिरएणं, पंच धणुसयाइं बाहल्लेणं पन्नत्ते। ता चंदविमानं कति देवसाहस्सीओ परिवहंति? ता सोलस देवसाहस्सीओ परिवहंति, तं जहा–पुरत्थिमेणं सीहरूवधारीणं चत्तारि देवसाहस्सीओ परिवहंति, दाहिणेणं गयरूवधारीणं चत्तारि देवसाहस्सीओ परिवहंति, पच्चत्थिमेणं वसहरूवधारीणं चत्तारि देवसाहस्सीओ परिवहंति, उत्तरेणं तुरगरूवधारीणं चत्तारि देवसाहस्सीओ परिवहंति। एवं सूरविमानंपि। ता गहविमाणं कति देवसाहस्सीओ परिवहंति? ता अट्ठ देवसाहस्सीओ परिवहंति, तं जहा–पुरत्थिमेणं सीहरूवधारीणं देवाणं दो देवसाहस्सीओ परिवहंति, एवं जाव उत्तरेणं तुरगरूवधारीणं। ता नक्खत्तविमाणं कति देवसाहस्सीओ परिवहंति? ता चत्तारि देवसाहस्सीओ परिवहंति, तं जहा–पुरत्थिमेणं सीह रूवधारीणं देवाणं एक्का देवसाहस्सी परिवहति, एवं जाव उत्तरेणं तुरगरूवधारीणं देवाणं। ता ताराविमाणं कति देवसाहस्सीओ परिवहंति? ता दो देवसाहस्सीओ परिवहंति, तं जहा–पुरत्थिमेणं सीहरूवधारीणं देवाणं पंच देवसता परिवहंति, एवं जाव उत्तरेणं तुरगरूवधारीणं। | ||
| Sutra Meaning : | સૂત્ર– ૧૨૩. ચંદ્ર વિમાન કયા આકારે છે? તે અર્દ્ધ કપિત્થક સંસ્થાન સંસ્થિત, સર્વ સ્ફટિકમય, અભ્યુદ્ગત ઉસિત પ્રહસિત વિવિધ મણિ – રત્ન વડે આશ્ચર્ય ચકિત યાવત્ પ્રતિરૂપ છે. એ પ્રમાણે સૂર્ય વિમાન, ગ્રહવિમાન, નક્ષત્ર વિમાન, તારાવિમાન જાણવા. *** તે ચંદ્રવિમાન કેટલા આયામ – વિષ્કંભથી અને કેટલા પરિક્ષેપથી, કેટલા બાહલ્યથી કહેલ છે ? તે ચંદ્રવિમાન ૫૬/૬૧ ભાગ યોજન આયામ અને વિષ્કંભથી છે, તેનાથી ત્રિગુણ સવિશેષ પરિધિથી (સાધિક ૨ – ૪૬/૬૧)યોજન અને યોજનના ૨૮/૬૧ ભાગ બાહલ્યથી કહેલ છે. *** તે સૂર્ય વિમાન આયામ – વિષ્કંભથી કેટલું છે, ઇત્યાદિ પ્રશ્ન૦ – તે સૂર્ય વિમાન યોજનના ૪૮/૬૧ ભાગ આયામ – વિષ્કંભથી, ત્રિગુણ સવિશેષ (૨ – ૨૨/૬૧ યોજન) પરિધિથી, યોજનના ૨૪/૬૧ ભાગ બાહલ્યથી છે. ***તે ગ્રહ વિમાન કેટલું આયામાદિથી છે, તે પૃચ્છા. તે ગ્રહવિમાન અર્ધયોજન(૩૦ii/૬૧)આયામ – વિષ્કંભથી, ત્રિગુણ સવિશેષ(સાધિક દોઢયોજન) પરિધિથી, એક કોશ યોજન બાહલ્યથી છે. ***તે નક્ષત્ર વિમાન કેટલું આયામાદિથી છે, તે પૃચ્છા. તે નક્ષત્ર વિમાન એક કોશ આયામ – વિષ્કંભથી, તેનાથી ત્રિગુણ સવિશેષ (સાધિક ૩ કોશ) પરિધિથી, અર્ધકોશ બાહલ્યથી કહેલ છે. ***તે તારા વિમાન કેટલું આયામ આદિથી છે, તે પૃચ્છા. તે તારા વિમાન અર્ધ કોશ આયામ – વિષ્કંભથી, તેનાથી ત્રિગુણ સવિશેષ (સાધિક દોઢ ગાઉં) પરિધિથી અને ૫૦૦ ધનુષ બાહલ્યથી છે. ***તે ચંદ્ર વિમાન કેટલા હજાર દેવો પરિવહે છે ? ૧૬,૦૦૦ દેવો ચંદ્ર વિમાનનું પરિવહન કરે છે. તેમાં પૂર્વથી સિંહ રૂપધારી ૪૦૦૦ દેવો પરિવહન કરે છે. દક્ષિણમાં હાથી રૂપધારી ૪૦૦૦ દેવો પરિવહન કરે છે. પશ્ચિમમાં વૃષભ રૂપધારી ૪૦૦૦ દેવો પરિવહન કરે છે. ઉત્તરમાં અશ્વ રૂપધારી ૪૦૦૦ દેવો પરિવહન કરે છે. એ પ્રમાણે સૂર્ય વિમાનને પણ જાણવું. ***તે ગ્રહ વિમાનને કેટલા હજાર દેવો પરિવહન કરે છે ? તેને ૮૦૦૦ દેવો પરિવહન કરે છે. તે આ પ્રમાણે – પૂર્વથી સિંહ રૂપધારી ૨૦૦૦ દેવો પરિવહન કરે છે. દક્ષિણમાં હાથી રૂપધારી ૨૦૦૦ દેવો પરિવહન કરે છે. પશ્ચિમમાં વૃષભ રૂપધારી ૨૦૦૦ દેવો પરિવહન કરે છે. ઉત્તરમાં અશ્વ રૂપધારી ૨૦૦૦ દેવો પરિવહન કરે છે. ***તે નક્ષત્ર વિમાનને કેટલા હજાર દેવો પરિવહન કરે છે ? તે ૪૦૦૦ દેવો વહન કરે છે. તે આ પ્રમાણે – પૂર્વથી સિંહ રૂપધારી ૧૦૦૦ દેવો પરિવહન કરે છે. દક્ષિણમાં હાથી રૂપધારી ૧૦૦૦ દેવો પરિવહન કરે છે. પશ્ચિમમાં વૃષભ રૂપધારી ૧૦૦૦ દેવો પરિવહન કરે છે. ઉત્તરમાં અશ્વ રૂપધારી ૧૦૦૦ દેવો પરિવહન કરે છે. ***તે તારા વિમાનને કેટલા હજાર દેવો પરિવહન કરે છે ? તેને ૨૦૦૦ દેવો પરિવહન કરે છે. તે આ પ્રમાણે – પૂર્વથી સિંહ રૂપધારી ૫૦૦ દેવો પરિવહન કરે છે. દક્ષિણમાં હાથી રૂપધારી ૫૦૦ દેવો પરિવહન કરે છે. પશ્ચિમમાં વૃષભ રૂપધારી ૫૦૦ દેવો પરિવહન કરે છે. ઉત્તરમાં અશ્વ રૂપધારી ૫૦૦ દેવો પરિવહન કરે છે. સૂત્ર– ૧૨૪. આ ચંદ્ર – સૂર્ય – ગ્રહ – નક્ષત્ર – તારામાં કોણ કોનાથી શીઘ્રગતિ કે મંદગતિ છે ? ચંદ્રથી સૂર્ય શીઘ્રગતિ છે. સૂર્યથી ગ્રહો શીઘ્રગતિ છે. ગ્રહોથી નક્ષત્ર શીઘ્રગતિ છે. નક્ષત્રોથી તારા શીઘ્રગતિ છે. સર્વ થી અલ્પગતિ ચંદ્ર છે, સર્વ શીઘ્રગતિ તારા છે. *** આ ચંદ્ર – સૂર્ય – ગ્રહ – નક્ષત્ર – તારારૂપ કોણ કોનાથી અલ્પ ઋદ્ધિવાળા કે મહાઋદ્ધિવાળા છે ? તારાથી મહાઋદ્ધિવાન નક્ષત્ર, નક્ષત્રથી ગ્રહો મહર્દ્ધિક છે, ગ્રહોથી સૂર્ય મહર્દ્ધિક છે, સૂર્યથી ચંદ્ર મહર્દ્ધિક છે. સૌથી અલ્પઋદ્ધિક તારા છે, સૌથી મહર્દ્ધિક ચંદ્ર છે. સૂત્ર સંદર્ભ– ૧૨૩, ૧૨૪ | ||
| Mool Sutra Transliteration : | [sutra] ta chamdavimane nam kimsamthite pannatte? Ta addhakavitthagasamthanasamthite savvaphalihamae abbhuggayamusiya-pahasie vivihamanirayanabhattichitte java padiruve. Evam suravimane gahavimane nakkhattavimane taravimane. Ta chamdavimane nam kevatiyam ayama-vikkhambhenam, kevatiyam parikkhevenam, kevatiyam bahallenam pannatte? Ta chhappannam egatthibhage joyanassa ayama-vikkhambhenam, tam tigunam savisesam pariraenam, atthavisam egatthibhage joyanassa bahallenam pannatte. Ta suravimane nam kevatiyam ayama-vikkhambhenam puchchha. Ta adayalisam egatthibhage joyanassa ayama-vikkhambhenam, tam tigunam savisam pariraenam, chauvvisam egatthibhage joyanassa bahallenam pannatte. Ta gahavimane nam puchchha. Ta addhajoyanam ayama-vikkhambhenam, tam tigunam savisesam pariraenam kosam bahallenam pannatte. Ta nakkhattavimane nam kevatiyam puchchha. Ta kosam ayama-vikkhambhenam, tam tigunam savisam pariraenam, addhakosam bahallenam pannatte. Ta taravimane nam kevatiyam puchchha. Ta addhakosam ayama-vikkhambhenam, tam tigunam savisesam pariraenam, pamcha dhanusayaim bahallenam pannatte. Ta chamdavimanam kati devasahassio parivahamti? Ta solasa devasahassio parivahamti, tam jaha–puratthimenam siharuvadharinam chattari devasahassio parivahamti, dahinenam gayaruvadharinam chattari devasahassio parivahamti, pachchatthimenam vasaharuvadharinam chattari devasahassio parivahamti, uttarenam turagaruvadharinam chattari devasahassio parivahamti. Evam suravimanampi. Ta gahavimanam kati devasahassio parivahamti? Ta attha devasahassio parivahamti, tam jaha–puratthimenam siharuvadharinam devanam do devasahassio parivahamti, evam java uttarenam turagaruvadharinam. Ta nakkhattavimanam kati devasahassio parivahamti? Ta chattari devasahassio parivahamti, tam jaha–puratthimenam siha ruvadharinam devanam ekka devasahassi parivahati, evam java uttarenam turagaruvadharinam devanam. Ta taravimanam kati devasahassio parivahamti? Ta do devasahassio parivahamti, tam jaha–puratthimenam siharuvadharinam devanam pamcha devasata parivahamti, evam java uttarenam turagaruvadharinam. | ||
| Sutra Meaning Transliteration : | Sutra– 123. Chamdra vimana kaya akare chhe? Te arddha kapitthaka samsthana samsthita, sarva sphatikamaya, abhyudgata usita prahasita vividha mani – ratna vade ashcharya chakita yavat pratirupa chhe. E pramane surya vimana, grahavimana, nakshatra vimana, taravimana janava. *** te chamdravimana ketala ayama – vishkambhathi ane ketala parikshepathi, ketala bahalyathi kahela chhe\? Te chamdravimana 56/61 bhaga yojana ayama ane vishkambhathi chhe, tenathi triguna savishesha paridhithi (sadhika 2 – 46/61)yojana ane yojanana 28/61 bhaga bahalyathi kahela chhe. *** te surya vimana ayama – vishkambhathi ketalum chhe, ityadi prashna0 – Te surya vimana yojanana 48/61 bhaga ayama – vishkambhathi, triguna savishesha (2 – 22/61 yojana) paridhithi, yojanana 24/61 bhaga bahalyathi chhe. ***te graha vimana ketalum ayamadithi chhe, te prichchha. Te grahavimana ardhayojana(30ii/61)ayama – vishkambhathi, triguna savishesha(sadhika dodhayojana) paridhithi, eka kosha yojana bahalyathi chhe. ***te nakshatra vimana ketalum ayamadithi chhe, te prichchha. Te nakshatra vimana eka kosha ayama – vishkambhathi, tenathi triguna savishesha (sadhika 3 kosha) paridhithi, ardhakosha bahalyathi kahela chhe. ***te tara vimana ketalum ayama adithi chhe, te prichchha. Te tara vimana ardha kosha ayama – vishkambhathi, tenathi triguna savishesha (sadhika dodha gaum) paridhithi ane 500 dhanusha bahalyathi chhe. ***te chamdra vimana ketala hajara devo parivahe chhe\? 16,000 devo chamdra vimananum parivahana kare chhe. Temam purvathi simha rupadhari 4000 devo parivahana kare chhe. Dakshinamam hathi rupadhari 4000 devo parivahana kare chhe. Pashchimamam vrishabha rupadhari 4000 devo parivahana kare chhe. Uttaramam ashva rupadhari 4000 devo parivahana kare chhe. E pramane surya vimanane pana janavum. ***te graha vimanane ketala hajara devo parivahana kare chhe\? Tene 8000 devo parivahana kare chhe. Te a pramane – purvathi simha rupadhari 2000 devo parivahana kare chhe. Dakshinamam hathi rupadhari 2000 devo parivahana kare chhe. Pashchimamam vrishabha rupadhari 2000 devo parivahana kare chhe. Uttaramam ashva rupadhari 2000 devo parivahana kare chhe. ***te nakshatra vimanane ketala hajara devo parivahana kare chhe\? Te 4000 devo vahana kare chhe. Te a pramane – purvathi simha rupadhari 1000 devo parivahana kare chhe. Dakshinamam hathi rupadhari 1000 devo parivahana kare chhe. Pashchimamam vrishabha rupadhari 1000 devo parivahana kare chhe. Uttaramam ashva rupadhari 1000 devo parivahana kare chhe. ***te tara vimanane ketala hajara devo parivahana kare chhe\? Tene 2000 devo parivahana kare chhe. Te a pramane – purvathi simha rupadhari 500 devo parivahana kare chhe. Dakshinamam hathi rupadhari 500 devo parivahana kare chhe. Pashchimamam vrishabha rupadhari 500 devo parivahana kare chhe. Uttaramam ashva rupadhari 500 devo parivahana kare chhe. Sutra– 124. A chamdra – surya – graha – nakshatra – taramam kona konathi shighragati ke mamdagati chhe\? Chamdrathi surya shighragati chhe. Suryathi graho shighragati chhe. Grahothi nakshatra shighragati chhe. Nakshatrothi tara shighragati chhe. Sarva thi alpagati chamdra chhe, sarva shighragati tara chhe. *** a chamdra – surya – graha – nakshatra – tararupa kona konathi alpa riddhivala ke mahariddhivala chhe\? Tarathi mahariddhivana nakshatra, nakshatrathi graho maharddhika chhe, grahothi surya maharddhika chhe, suryathi chamdra maharddhika chhe. Sauthi alpariddhika tara chhe, sauthi maharddhika chamdra chhe. Sutra samdarbha– 123, 124 | ||