Sutra Navigation: Pragnapana ( પ્રજ્ઞાપના ઉપાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1106736
Scripture Name( English ): Pragnapana Translated Scripture Name : પ્રજ્ઞાપના ઉપાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

पद-१५ ईन्द्रिय

 Translated Chapter :

પદ-૧૫ ઈન્દ્રિય
Section : उद्देशक-२ Translated Section : ઉદ્દેશક-૨
Sutra Number : 436 Category : Upang-04
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] कतिविहे णं भंते! इंदियअवाए पन्नत्ते? गोयमा! पंचविहे इंदियअवाए पन्नत्ते, तं जहा–सोइंदियअवाए जाव फासेंदियअवाए। एवं नेरइयाणं जाव वेमानियाणं, नवरं–जस्स जत्तिया इंदिया अत्थि। कतिविहा णं भंते! ईहा पन्नत्ता? गोयमा! पंचविहा ईहा पन्नत्ता, तं जहा–सोइंदियईहा जाव फासेंदियईहा। एवं जाव वेमानियाणं, नवरं–जस्स जति इंदिया। कतिविहे णं भंते! उग्गहे पन्नत्ते? गोयमा! दुविहे उग्गहे पन्नत्ते, तं जहा–अत्थोग्गहे य वंजणोग्गहे य। वंजणोग्गहे णं भंते! कतिविहे पन्नत्ते? गोयमा! चउव्विहे पन्नत्ते, तं जहा–सोइंदियवंजणोग्गहे घाणिंदियवंजणोग्गहे जिब्भिंदियवंजणोग्गहे फासिंदियवंजणोग्गहे। अत्थोग्गहे णं भंते! कतिविहे पन्नत्ते? गोयमा! छव्विहे पन्नत्ते, तं० जहा– सोइंदियअत्थोग्गहे चक्खिंदियअत्थोग्गहे घाणिंदियअत्थोग्गहे जिब्भिंदियअत्थोग्गहे फासिंदियअत्थोग्गहे नोइंदिय-अत्थोग्गहे। नेरइयाणं भंते! कतिविहे उग्गहे पन्नत्ते? गोयमा! दुविहे उग्गहे पन्नत्ते, तं जहा–अत्थोग्गहे जाव वंजणोग्गहे य। एवं असुरकुमाराणं जाव थणियकुमाराणं। पुढविकाइयाणं भंते! कतिविहे उग्गहे पन्नत्ते? गोयमा! दुविहे उग्गहे पन्नत्ते, तं जहा–अत्थोग्गहे य वंजणोग्गहे य। पुढविकाइयाणं भंते! वंजणोग्गहे कतिविहे पन्नत्ते? गोयमा! एगे फासिंदियवंजणोग्गहे पन्नत्ते। पुढविकाइयाणं भंते! कतिविहे अत्थोग्गहे पन्नत्ते? गोयमा! एगे फासिंदियअत्थोग्गहे पन्नत्ते। एवं जाव वणप्फइकाइयाणं। एवं बेइंदियाण वि, नवरं–बेइंदियाणं वंजणोग्गहे दुविहे पन्नत्ते, अत्थोग्गहे दुविहे पन्नत्ते। एवं तेइंदिय-चउरिंदियाण वि, नवरं–इंदियपरिवुड्ढी कायव्वा। चउरिंदियाणं वंजणोग्गहे तिविहे पन्नत्ते, अत्थोग्गहे चउव्विहे पन्नत्ते। सेसाणं जहा नेरइयाणं जाव वेमानियाणं।
Sutra Meaning : ભગવન્‌ ! કેટલા ભેદે ઇન્દ્રિય અપાય છે ? ગૌતમ ! પાંચ ભેદે – શ્રોત્રેન્દ્રિય અપાય યાવત્‌ સ્પર્શનેન્દ્રિય અપાય. એ પ્રમાણે નૈરયિકો યાવત્‌ વૈમાનિક સ્વ – સ્વ ઇન્દ્રિયાનુસાર જાણવા. ભગવન્‌ ! ઇહા કેટલા ભેદે છે ? ગૌતમ ! પાંચ ભેદે – શ્રોત્રેન્દ્રિય ઇહા યાવત્‌ સ્પર્શનેન્દ્રિય ઇહા. શેષ કથન અપાયવત્‌ જાણવું. ભગવન્‌ ! અવગ્રહ કેટલા ભેદે છે ? ગૌતમ ! બે ભેદે – અર્થાવગ્રહ અને વ્યંજનાવગ્રહ. ભગવન્‌ ! વ્યંજનાવગ્રહ કેટલા ભેદે છે ? ગૌતમ ! ચાર ભેદે – શ્રોત્રેન્દ્રિય વ્યંજનાવગ્રહ, ઘ્રાણેન્દ્રિય વ્યંજનાવગ્રહ, જિહ્વેન્દ્રિય વ્યંજનાવગ્રહ, સ્પર્શનેન્દ્રિય વ્યંજનાવગ્રહ. ભગવન્‌ ! અર્થાવગ્રહ કેટલા ભેદે છે ? ગૌતમ ! છ ભેદે – શ્રોત્ર અર્થાવગ્રહ યાવત્‌ સ્પર્શનેન્દ્રિય અર્થાવગ્રહ, નોઇન્દ્રિય અર્થાવગ્રહ, ભગવન્‌ ! નૈરયિકોને કેટલા ભેદે અવગ્રહ છે ? ગૌતમ ! બે ભેદે. અર્થાવગ્રહ અને વ્યંજનાવગ્રહ. એમ અસુર – કુમાર આદિ દશે કહેવા. ભગવન્‌ ! પૃથ્વીકાયિકને કેટલા ભેદે અવગ્રહ છે ? ગૌતમ ! બે ભેદે – અર્થાવગ્રહ, વ્યંજનાવગ્રહ. ભગવન્‌! પૃથ્વીકાયિક વ્યંજનાવગ્રહ કેટલા ભેદે છે ? ગૌતમ ! એક – સ્પર્શન વ્યંજનાવગ્રહ. ભગવન્‌! પૃથ્વીકાયિકને કેટલા ભેદે અર્થાવગ્રહ છે ? ગૌતમ ! એક. સ્પર્શનેન્દ્રિય અર્થાવગ્રહ. એ પ્રમાણે વનસ્પતિકાયિક સુધી કહેવું. એ પ્રમાણે બેઇન્દ્રિયોને વ્યંજનાવગ્રહ બે ભેદે છે, અર્થાવગ્રહ બે ભેદે છે. એ પ્રમાણે તેઇન્દ્રિય અને ચઉરિન્દ્રિય પણ જાણવા. પરંતુ ઇન્દ્રિયની વૃદ્ધિ કરવી. ચઉરિન્દ્રિયોને વ્યંજનાવગ્રહ ત્રણ ભેદે, અર્થાવગ્રહ ચાર ભેદે છે. બાકીના વૈમાનિક સુધીનાને નૈરયિકોની માફક જાણવા.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] kativihe nam bhamte! Imdiyaavae pannatte? Goyama! Pamchavihe imdiyaavae pannatte, tam jaha–soimdiyaavae java phasemdiyaavae. Evam neraiyanam java vemaniyanam, navaram–jassa jattiya imdiya atthi. Kativiha nam bhamte! Iha pannatta? Goyama! Pamchaviha iha pannatta, tam jaha–soimdiyaiha java phasemdiyaiha. Evam java vemaniyanam, navaram–jassa jati imdiya. Kativihe nam bhamte! Uggahe pannatte? Goyama! Duvihe uggahe pannatte, tam jaha–atthoggahe ya vamjanoggahe ya. Vamjanoggahe nam bhamte! Kativihe pannatte? Goyama! Chauvvihe pannatte, tam jaha–soimdiyavamjanoggahe ghanimdiyavamjanoggahe jibbhimdiyavamjanoggahe phasimdiyavamjanoggahe. Atthoggahe nam bhamte! Kativihe pannatte? Goyama! Chhavvihe pannatte, tam0 jaha– soimdiyaatthoggahe chakkhimdiyaatthoggahe ghanimdiyaatthoggahe jibbhimdiyaatthoggahe phasimdiyaatthoggahe noimdiya-atthoggahe. Neraiyanam bhamte! Kativihe uggahe pannatte? Goyama! Duvihe uggahe pannatte, tam jaha–atthoggahe java vamjanoggahe ya. Evam asurakumaranam java thaniyakumaranam. Pudhavikaiyanam bhamte! Kativihe uggahe pannatte? Goyama! Duvihe uggahe pannatte, tam jaha–atthoggahe ya vamjanoggahe ya. Pudhavikaiyanam bhamte! Vamjanoggahe kativihe pannatte? Goyama! Ege phasimdiyavamjanoggahe pannatte. Pudhavikaiyanam bhamte! Kativihe atthoggahe pannatte? Goyama! Ege phasimdiyaatthoggahe pannatte. Evam java vanapphaikaiyanam. Evam beimdiyana vi, navaram–beimdiyanam vamjanoggahe duvihe pannatte, atthoggahe duvihe pannatte. Evam teimdiya-chaurimdiyana vi, navaram–imdiyaparivuddhi kayavva. Chaurimdiyanam vamjanoggahe tivihe pannatte, atthoggahe chauvvihe pannatte. Sesanam jaha neraiyanam java vemaniyanam.
Sutra Meaning Transliteration : Bhagavan ! Ketala bhede indriya apaya chhe\? Gautama ! Pamcha bhede – shrotrendriya apaya yavat sparshanendriya apaya. E pramane nairayiko yavat vaimanika sva – sva indriyanusara janava. Bhagavan ! Iha ketala bhede chhe\? Gautama ! Pamcha bhede – shrotrendriya iha yavat sparshanendriya iha. Shesha kathana apayavat janavum. Bhagavan ! Avagraha ketala bhede chhe\? Gautama ! Be bhede – arthavagraha ane vyamjanavagraha. Bhagavan ! Vyamjanavagraha ketala bhede chhe\? Gautama ! Chara bhede – shrotrendriya vyamjanavagraha, ghranendriya vyamjanavagraha, jihvendriya vyamjanavagraha, sparshanendriya vyamjanavagraha. Bhagavan ! Arthavagraha ketala bhede chhe\? Gautama ! Chha bhede – shrotra arthavagraha yavat sparshanendriya arthavagraha, noindriya arthavagraha, Bhagavan ! Nairayikone ketala bhede avagraha chhe\? Gautama ! Be bhede. Arthavagraha ane vyamjanavagraha. Ema asura – kumara adi dashe kaheva. Bhagavan ! Prithvikayikane ketala bhede avagraha chhe\? Gautama ! Be bhede – arthavagraha, vyamjanavagraha. Bhagavan! Prithvikayika vyamjanavagraha ketala bhede chhe\? Gautama ! Eka – sparshana vyamjanavagraha. Bhagavan! Prithvikayikane ketala bhede arthavagraha chhe\? Gautama ! Eka. Sparshanendriya arthavagraha. E pramane vanaspatikayika sudhi kahevum. E pramane beindriyone vyamjanavagraha be bhede chhe, arthavagraha be bhede chhe. E pramane teindriya ane chaurindriya pana janava. Paramtu indriyani vriddhi karavi. Chaurindriyone vyamjanavagraha trana bhede, arthavagraha chara bhede chhe. Bakina vaimanika sudhinane nairayikoni maphaka janava.