Sutra Navigation: Pragnapana ( પ્રજ્ઞાપના ઉપાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1106596
Scripture Name( English ): Pragnapana Translated Scripture Name : પ્રજ્ઞાપના ઉપાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

पद-३ अल्पबहुत्त्व

Translated Chapter :

પદ-૩ અલ્પબહુત્ત્વ

Section : Translated Section :
Sutra Number : 296 Category : Upang-04
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] एतेसि णं भंते! परमाणुपोग्गलाणं संखेज्जपदेसियाणं असंखेज्जपदेसियाणं अनंतपदेसियाण य खंधाणं दव्वट्ठयाए पदेसट्ठयाए दव्वट्ठपदेसट्ठयाए कतरे कतरेहिंतो अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेसाहिया वा? गोयमा! सव्वत्थोवा अनंतपदेसिया खंधा दव्वट्ठयाए, परमाणुपोग्गला दव्वट्ठयाए अनंतगुणा, संखेज्जपदेसिया खंधा दव्वट्ठयाए संखेज्जगुणा, असंखेज्जपदेसिया खंधा दव्वट्ठयाए असंखेज्जगुणा; पदेसट्ठयाए–सव्वत्थोवा अनंतपदेसिया खंधा पदेसट्ठयाए, परमाणुपोग्गला अपदेस-ट्ठयाए अनंतगुणा, संखेज्जपदेसिया खंधा पदेसट्ठयाए संखेज्जगुणा, असंखेज्जपदेसिया खंधा पदेसट्ठयाए असंखेज्जगुणा; दव्वट्ठ-पदेसट्ठयाए–सव्वत्थोवा अनंतपदेसिया खंधा दव्वट्ठयाए, ते चेव पदेसट्ठयाए अनंतगुणा, परमाणुपोग्गला दव्वट्ठ-अपदेसट्ठयाए अनंतगुणा, संखेज्जपदेसिया खंधा दव्वट्ठयाए संखेज्जगुणा, ते चेव पदेसट्ठयाए संखेज्जगुणा, असंखेज्जपदेसिया खंधा दव्वट्ठयाए असंखेज्जगुणा, ते चेव पदेसट्ठयाए असंखेज्जगुणा। एतेसि णं भंते! एगपदेसोगाढाणं संखेज्जपदेसोगाढाणं असंखेज्जपदेसोगाढाण य पोग्गलाणं दव्वट्ठयाए पदेसट्ठयाए दव्वट्ठ-पदेसट्ठयाए कतरे कतरेहिंतो अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेसाहिया वा? गोयमा! सव्वत्थोवा एगपदेसोगाढा पोग्गला दव्वट्ठयाए, संखेज्जपदेसोगाढा पोग्गला दव्वट्ठयाए संखेज्जगुणा, असंखेज्जपएसोगाढा पोग्गला दव्वट्ठयाए असंखेज्जगुणा, पएसट्ठयाए–सव्वत्थोवा एगपदेसोगाढा पोग्गला पदेसट्ठयाए, संखेज्जपएसोगाढा पोग्गला पदेसट्ठयाए संखेज्जगुणा, असंखेज्जपएसोगाढा पोग्गला पएसट्ठयाए असंखेज्जगुणा, दव्वट्ठ-पदेसट्ठयाए–सव्वत्थोवा एग-पएसोगाढा पोग्गला दव्वट्ठपएसट्ठयाए, असंखेज्जपए-सोगाढा पोग्गला दव्वट्ठयाए संखेज्जगुणा, ते चेव पएसट्ठयाए संखेज्जगुणा, असंखेज्जपएसोगाढा पोग्गला दव्वट्ठयाए असंखेज्जगुणा, ते चेव पदेसट्ठयाए असंखेज्जगुणा। एतेसि णं भंते! एगसमयठितीयाणं संखेज्जसमयठितीयाणं असंखेज्जसमयठितीयाण य पोग्गलाणं दव्वट्ठयाए पदेसट्ठयाए दव्वट्ठपदेसट्ठयाए कतरे कतरेहिंतो अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेसाहिया वा? गोयमा! सव्वत्थोवा एगसमयठितीया पोग्गला दव्वट्ठयाए, संखेज्जसमयठितीया पोग्गला दव्वट्ठयाए संखेज्जगुणा, असंखेज्जसमयठितीया पोग्गला दव्वट्ठयाए असंखेज्जगुणा, पदेसट्ठयाए–सव्वत्थोवा एगसमयठितीया पोग्गला अपदेसट्ठयाए, संखेज्जसमयठितीया पोग्गला पदेसट्ठयाए संखेज्जगुणा, असंखेज्जसमयठितीया पोग्गला पदेसट्ठयाए असंखेज्जगुणा, दव्वट्ठ-पदेसट्ठयाए–सव्वत्थोवा एगसमयठितीया पोग्गला दव्वट्ठ-पदेसट्ठयाए, संखेज्जसमयठितीया पोग्गला दव्वट्ठयाए संखेज्जगुणा, ते चेव पदेसट्ठयाए संखेज्जगुणा, असंखेज्जसमयठितीया पोग्गला दव्व ट्ठयाए असंखेज्जगुणा, ते चेव पदेसट्ठयाए असंखेज्जगुणा। एतेसि णं भंते! एगगुणकालगाणं संखेज्जगुणकालगाणं असंखेज्जगुणकालगाणं अनंतगुण-कालगाण य पोग्गलाणं दव्वट्ठयाए पदेसट्ठयाए दव्वट्ठ-पदेसट्ठयाए कतरे कतरेहिंतो अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेसाहिया वा? गोयमा! जहा परमाणुपोग्गला तहा भाणितव्वा। एवं संखेज्ज-गुणकालगाण वि। एवं सेसा वि वण्णा गंधा रसा भाणितव्वा। फासाणं कक्खड-मउय-गरुय-लहुयाणं जहा एगपदेसोगाढाणं भणंति तहा भाणितव्वं। अवसेसा फासा जहा वण्णा भणिता तहा भाणितव्वा
Sutra Meaning : ભગવન્‌ ! આ પરમાણુ પુદ્‌ગલ, સંખ્યાત પ્રદેશિક, અસંખ્યાત પ્રદેશી, અનંતપ્રદેશી સ્કંધોમાં દ્રવ્યાર્થતાથી, પ્રદેશાર્થપણાથી, દ્રવ્યાર્થ – પ્રદેશાર્થતાથી કોણ કોનાથી અલ્પ, બહુ, તુલ્ય કે વિશેષાધિક છે ? ગૌતમ! સૌથી થોડાં અનંતપ્રદેશી સ્કંધો દ્રવ્યાર્થપણે, પરમાણુ પુદ્‌ગલો દ્રવ્યાર્થપણે અનંતગણા, સંખ્યાત પ્રદેશી સ્કંધો દ્રવ્યાર્થપણે સંખ્યાતગણા, અસંખ્યાતપ્રદેશી સ્કંધો દ્રવ્યાર્થપણે અસંખ્યાતગણા છે. અનંતપ્રદેશી સ્કંધો પ્રદેશાર્થપણે સૌથી થોડાં છે, પરમાણુ પુદ્‌ગલો પ્રદેશાર્થપણે અનંતગણા છે, સંખ્યાત પ્રદેશી સ્કંધો પ્રદેશાર્થપણે સંખ્યાતગણા છે, અસંખ્યાતપ્રદેશી સ્કંધો પ્રદેશાર્થપણે અસંખ્યાતગણા છે. દ્રવ્યાર્થ – પ્રદેશાર્થપણે – સૌથી થોડાં અનંતપ્રદેશી સ્કંધો દ્રવ્યાર્થપણે છે, તે પ્રદેશાર્થપણે અનંતગણા છે. પરમાણુ પુદ્‌ગલો દ્રવ્યાર્થ – પ્રદેશાર્થપણે અનંતગણા, સંખ્યાતપ્રદેશી સ્કંધ દ્રવ્યાર્થપણે સંખ્યાતગણા, તે જ સ્કંધ પ્રદેશાર્થપણે સંખ્યાતગણા છે, અસંખ્યાતપ્રદેશી સ્કંધ દ્રવ્યાર્થપણે અસંખ્યાતગણા, તે જ સ્કંધ પ્રદેશાર્થપણે અસંખ્યાતગણા છે. ભગવન્‌ ! એક પ્રદેશાવગાઢ, સંખ્યાત પ્રદેશાવગાઢ, અસંખ્યાત પ્રદેશાવગાઢ પુદ્‌ગલોમાં દ્રવ્યાર્થપણે, પ્રદેશાર્થપણે, દ્રવ્યાર્થ – પ્રદેશાર્થપણે કોણ કોનાથી અલ્પ, બહુ, તુલ્ય, વિશેષાધિક છે ? ગૌતમ ! સૌથી થોડાં એક પ્રદેશાવગાઢ પુદ્‌ગલો દ્રવ્યાર્થપણે છે. તેથી સંખ્યાત પ્રદેશાવગાઢ પુદ્‌ગલો દ્રવ્યાર્થપણે સંખ્યાતપ્રદેશાવગાઢ છે, તેથી અસંખ્યાતપ્રદેશાવગાઢ પુદ્‌ગલો દ્રવ્યાર્થપણે અસંખ્યાતગણા છે. પ્રદેશાર્થપણે – સૌથી થોડા એક પ્રદેશાવગાઢ પુદગલો છે, સંખ્યાત પ્રદેશાવગાઢ પુદગલો સંખ્યાતગણા, અસંખ્યાતપ્રદેશાવગાઢ પુદગલો અસંખ્યાતગણા છે. દ્રવ્યપ્રદેશાર્થપણે સૌથી થોડાં એકપ્રદેશાવગાઢ પુદ્‌ગલો દ્રવ્યાર્થ – પ્રદેશાર્થપણે છે. સંખ્યાતપ્રદેશ અવગાઢ પુદ્‌ગલો બંને રીતે સંખ્યાતગણા, અસંખ્યાતપ્રદેશાવગાઢ પુદ્‌ગલો બંને રીતે અસંખ્યાતગણા છે. ભગવન્‌ ! એક સમયસ્થિતિક, સંખ્યાત સમયસ્થિતિક, અસંખ્યાત સમય સ્થિતિક પુદ્‌ગલોમાં કોણ કોનાથી અલ્પ, બહુ, તુલ્ય, વિશેષાધિક છે ? ગૌતમ! ૧. દ્રવ્યાર્થપણે – સૌથી થોડાં એક સમય સ્થિતિક પુદ્‌ગલો, સંખ્યાત સમય સ્થિતિક પુદ્‌ગલો સંખ્યાતગણા, તેથી અસંખ્યાત સમય સ્થિતિક પુદ્‌ગલો અસંખ્યાતગણા છે. ૨. પ્રદેશાર્થપણે સૌથી થોડાં એક સમય સ્થિતિક પુદ્‌ગલો, અસંખ્યાત સમય સ્થિતિક પુદ્‌ગલો સંખ્યાતગણા, અસંખ્યાતસમય સ્થિતિક પુદ્‌ગલો અસંખ્યાતગણા, ૩. દ્રવ્યાર્થ – પ્રદેશાર્થપણે – સૌથી થોડાં એક સમય સ્થિતિક પુદ્‌ગલો, સંખ્યાત સમય સ્થિતિક પુદ્‌ગલો બંને રીતે સંખ્યાતગણા, અસંખ્યાત સમય સ્થિતિક પુદ્‌ગલો બંને રીતે અસંખ્યાતગણા છે. ભગવન્‌ ! એક ગુણ કાળા, સંખ્યાતગુણ કાળા, અસંખ્યાત ગુણ કાળા, અનંતગુણ કાળા પુદ્‌ગલોમાં દ્રવ્યાર્થપણે, પ્રદેશાર્થપણે, દ્રવ્યાર્થ – પ્રદેશાર્થપણે કોણ કોનાથી અલ્પ, બહુ, તુલ્ય, વિશેષાધિક છે ? ગૌતમ ! સામાન્ય પુદ્‌ગલો સંબંધે કહ્યું તેમ અહીં કહેવું. એ પ્રમાણે બાકીના વર્ણ, ગંધ, રસ સંબંધે કહેવું. સ્પર્શમાં કર્કશ – મૃદુ – ગુરુ – લઘુસ્પર્શ સંબંધે એક પ્રદેશાવગાઢ માફક કહેવા. બાકીના સ્પર્શો વર્ણો કહ્યા તેમ કહેવા.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] etesi nam bhamte! Paramanupoggalanam samkhejjapadesiyanam asamkhejjapadesiyanam anamtapadesiyana ya khamdhanam davvatthayae padesatthayae davvatthapadesatthayae katare katarehimto appa va bahuya va tulla va visesahiya va? Goyama! Savvatthova anamtapadesiya khamdha davvatthayae, paramanupoggala davvatthayae anamtaguna, samkhejjapadesiya khamdha davvatthayae samkhejjaguna, asamkhejjapadesiya khamdha davvatthayae asamkhejjaguna; padesatthayae–savvatthova anamtapadesiya khamdha padesatthayae, paramanupoggala apadesa-tthayae anamtaguna, samkhejjapadesiya khamdha padesatthayae samkhejjaguna, asamkhejjapadesiya khamdha padesatthayae asamkhejjaguna; davvattha-padesatthayae–savvatthova anamtapadesiya khamdha davvatthayae, te cheva padesatthayae anamtaguna, paramanupoggala davvattha-apadesatthayae anamtaguna, samkhejjapadesiya khamdha davvatthayae samkhejjaguna, te cheva padesatthayae samkhejjaguna, asamkhejjapadesiya khamdha davvatthayae asamkhejjaguna, te cheva padesatthayae asamkhejjaguna. Etesi nam bhamte! Egapadesogadhanam samkhejjapadesogadhanam asamkhejjapadesogadhana ya poggalanam davvatthayae padesatthayae davvattha-padesatthayae katare katarehimto appa va bahuya va tulla va visesahiya va? Goyama! Savvatthova egapadesogadha poggala davvatthayae, samkhejjapadesogadha poggala davvatthayae samkhejjaguna, asamkhejjapaesogadha poggala davvatthayae asamkhejjaguna, paesatthayae–savvatthova egapadesogadha poggala padesatthayae, samkhejjapaesogadha poggala padesatthayae samkhejjaguna, asamkhejjapaesogadha poggala paesatthayae asamkhejjaguna, davvattha-padesatthayae–savvatthova ega-paesogadha poggala davvatthapaesatthayae, asamkhejjapae-sogadha poggala davvatthayae samkhejjaguna, te cheva paesatthayae samkhejjaguna, asamkhejjapaesogadha poggala davvatthayae asamkhejjaguna, te cheva padesatthayae asamkhejjaguna. Etesi nam bhamte! Egasamayathitiyanam samkhejjasamayathitiyanam asamkhejjasamayathitiyana ya poggalanam davvatthayae padesatthayae davvatthapadesatthayae katare katarehimto appa va bahuya va tulla va visesahiya va? Goyama! Savvatthova egasamayathitiya poggala davvatthayae, samkhejjasamayathitiya poggala davvatthayae samkhejjaguna, asamkhejjasamayathitiya poggala davvatthayae asamkhejjaguna, padesatthayae–savvatthova egasamayathitiya poggala apadesatthayae, samkhejjasamayathitiya poggala padesatthayae samkhejjaguna, asamkhejjasamayathitiya poggala padesatthayae asamkhejjaguna, davvattha-padesatthayae–savvatthova egasamayathitiya poggala davvattha-padesatthayae, samkhejjasamayathitiya poggala davvatthayae samkhejjaguna, te cheva padesatthayae samkhejjaguna, asamkhejjasamayathitiya poggala davva tthayae asamkhejjaguna, te cheva padesatthayae asamkhejjaguna. Etesi nam bhamte! Egagunakalaganam samkhejjagunakalaganam asamkhejjagunakalaganam anamtaguna-kalagana ya poggalanam davvatthayae padesatthayae davvattha-padesatthayae katare katarehimto appa va bahuya va tulla va visesahiya va? Goyama! Jaha paramanupoggala taha bhanitavva. Evam samkhejja-gunakalagana vi. Evam sesa vi vanna gamdha rasa bhanitavva. Phasanam kakkhada-mauya-garuya-lahuyanam jaha egapadesogadhanam bhanamti taha bhanitavvam. Avasesa phasa jaha vanna bhanita taha bhanitavva
Sutra Meaning Transliteration : Bhagavan ! A paramanu pudgala, samkhyata pradeshika, asamkhyata pradeshi, anamtapradeshi skamdhomam dravyarthatathi, pradesharthapanathi, dravyartha – pradesharthatathi kona konathi alpa, bahu, tulya ke visheshadhika chhe\? Gautama! Sauthi thodam anamtapradeshi skamdho dravyarthapane, paramanu pudgalo dravyarthapane anamtagana, samkhyata pradeshi skamdho dravyarthapane samkhyatagana, asamkhyatapradeshi skamdho dravyarthapane asamkhyatagana chhe. Anamtapradeshi skamdho pradesharthapane sauthi thodam chhe, paramanu pudgalo pradesharthapane anamtagana chhe, samkhyata pradeshi skamdho pradesharthapane samkhyatagana chhe, asamkhyatapradeshi skamdho pradesharthapane asamkhyatagana chhe. Dravyartha – pradesharthapane – sauthi thodam anamtapradeshi skamdho dravyarthapane chhe, te pradesharthapane anamtagana chhe. Paramanu pudgalo dravyartha – pradesharthapane anamtagana, samkhyatapradeshi skamdha dravyarthapane samkhyatagana, te ja skamdha pradesharthapane samkhyatagana chhe, asamkhyatapradeshi skamdha dravyarthapane asamkhyatagana, te ja skamdha pradesharthapane asamkhyatagana chhe. Bhagavan ! Eka pradeshavagadha, samkhyata pradeshavagadha, asamkhyata pradeshavagadha pudgalomam dravyarthapane, pradesharthapane, dravyartha – pradesharthapane kona konathi alpa, bahu, tulya, visheshadhika chhe\? Gautama ! Sauthi thodam eka pradeshavagadha pudgalo dravyarthapane chhe. Tethi samkhyata pradeshavagadha pudgalo dravyarthapane samkhyatapradeshavagadha chhe, tethi asamkhyatapradeshavagadha pudgalo dravyarthapane asamkhyatagana chhe. Pradesharthapane – sauthi thoda eka pradeshavagadha pudagalo chhe, samkhyata pradeshavagadha pudagalo samkhyatagana, asamkhyatapradeshavagadha pudagalo asamkhyatagana chhe. Dravyapradesharthapane sauthi thodam ekapradeshavagadha pudgalo dravyartha – pradesharthapane chhe. Samkhyatapradesha avagadha pudgalo bamne rite samkhyatagana, asamkhyatapradeshavagadha pudgalo bamne rite asamkhyatagana chhe. Bhagavan ! Eka samayasthitika, samkhyata samayasthitika, asamkhyata samaya sthitika pudgalomam kona konathi alpa, bahu, tulya, visheshadhika chhe\? Gautama! 1. Dravyarthapane – sauthi thodam eka samaya sthitika pudgalo, samkhyata samaya sthitika pudgalo samkhyatagana, tethi asamkhyata samaya sthitika pudgalo asamkhyatagana chhe. 2. Pradesharthapane sauthi thodam eka samaya sthitika pudgalo, asamkhyata samaya sthitika pudgalo samkhyatagana, asamkhyatasamaya sthitika pudgalo asamkhyatagana, 3. Dravyartha – pradesharthapane – sauthi thodam eka samaya sthitika pudgalo, samkhyata samaya sthitika pudgalo bamne rite samkhyatagana, asamkhyata samaya sthitika pudgalo bamne rite asamkhyatagana chhe. Bhagavan ! Eka guna kala, samkhyataguna kala, asamkhyata guna kala, anamtaguna kala pudgalomam dravyarthapane, pradesharthapane, dravyartha – pradesharthapane kona konathi alpa, bahu, tulya, visheshadhika chhe\? Gautama ! Samanya pudgalo sambamdhe kahyum tema ahim kahevum. E pramane bakina varna, gamdha, rasa sambamdhe kahevum. Sparshamam karkasha – mridu – guru – laghusparsha sambamdhe eka pradeshavagadha maphaka kaheva. Bakina sparsho varno kahya tema kaheva.