Sutra Navigation: Pragnapana ( પ્રજ્ઞાપના ઉપાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1106525
Scripture Name( English ): Pragnapana Translated Scripture Name : પ્રજ્ઞાપના ઉપાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

पद-२ स्थान

 Translated Chapter :

પદ-૨ સ્થાન
Section : Translated Section :
Sutra Number : 225 Category : Upang-04
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] कहि णं भंते! जोइसियाणं देवाणं पज्जत्तापज्जत्ताणं ठाणा पन्नत्ता? कहि णं भंते! जोइसिया देवा परिवसंति? गोयमा! इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए बहुसमरमणिज्जाओ भूमिभागाओ सत्तानउते जोयणसते उड्ढं उप्पइत्ता दसुत्तरे जोयणसतबाहल्ले तिरियमसंखेज्जे जोतिसविसये, एत्थ णं जोइसियाणं देवाणं तिरियमसंखेज्जा जोइसियविमानावाससतसहस्सा भवंतीति मक्खातं। ते णं विमाना अद्धकविट्ठगसंठाणसंठिता सव्वफालियामया अब्भुग्गयमूसियपहसिया इव विविहमणि कनग रतणभत्तिचित्ता वाउद्धुतविजयवेजयंतीपडागछत्ताइछत्तकलिया तुंगा गगन-तलमणुलिहमाणसिहरा जालंतररत्तणपंजरुम्मिलिय व्व मणि-कनगभूमियागा वियसियसयवत्त-पुंडरीय तिलय रयणद्धचंदचित्ता नानामणिमयदामालंकिया अंतो बहिं च सण्हा तवणिज्ज-रुइलवालुया-पत्थडा सुहफासा सस्सिरीया सुरूवा फासाईया दरिसणिज्जा अभिरूवा पडिरूवा, एत्थ णं जोइसियाणं देवाणं पज्जत्तापज्जत्ताणं ठाणा पन्नत्ता। तिसु वि लोगस्स असंखिज्जतिभागे। तत्थ णं बहवे जोइसिया देवा परिवसंति, तं जहा–बहस्सती चंदा सूरा सुक्का सनिच्छरा राहू धूमकेऊ बुहा अंगारया तत्ततवणिज्जकनगवण्णा, जे य गहा जोइसम्मि चारं चरंति केतू य गइरइया अट्ठावीसतिविहा य नक्खत्तदेवयगणा, णाणासंठाणसंठियाओ य पंचवण्णाओ तारयाओ, ठितलेस्सा चारिणो अविस्साममंडलगई पत्तेयणामंकपागडियचिंधमउडा महिड्ढीया जाव पभासेमाणा। ते णं तत्थ साणं-साणं विमानावाससतसहस्साणं साणं-साणं सामानियसाहस्सीणं साणं-साणं अग्गमहिसीणं सपरिवाराणं साणं-साणं परिसाणं साणं-साणं अनियाणं साणं-साणं अनियाधिवतीणं साणं-साणं आयरक्खदेवसाहस्सीणं अन्नेसिं च बहूणं जोइसियाणं देवाण य देवीण य आहेवच्चं पोरेवच्चं जाव विहरंति। चंदिमसूरिया यत्थ दुवे जोइसिंदा जोइसियरायाणो परिवसंति–महिड्ढिया जाव पभासेमाणा। ते णं तत्थ साणं-साणं जोइसिय-विमानावाससतसहस्साणं चउण्हं सामानियसाहस्सीणं चउण्हं अग्गमहिसीणं सपरिवाराणं तिण्हं परिसाणं सत्तण्हं अनियाणं सत्तण्हं अनियाधिवतीणं सोलसण्हं आयरक्खदेवसाहस्सीणं अन्नेसिं च बहूणं जोइसियाणं देवाण य देवीण य आहेवच्चं पोरेवच्चं जाव विहरंति।
Sutra Meaning : ભગવન્‌ ! પર્યાપ્તા – અપર્યાપ્તા જ્યોતિષ્ક દેવોના સ્થાનો ક્યાં છે ? ભગવન્‌! જ્યોતિષ્ક દેવો ક્યાં રહે છે? ગૌતમ ! આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીના બહુસમ રમણીય ભૂમિભાગથી ૭૯૦ યોજન ઉપર જઈએ એટલે ૧૧૦ યોજન પહોળા અને તીર્છા અસંખ્યાતા યોજન પ્રમાણ ક્ષેત્રમાં જ્યોતિષ્ક દેવોનો નિવાસ છે. અહીં જ્યોતિષ્ક દેવોના તીર્છા અસંખ્યાતા લાખ જ્યોતિષ્ક વિમાનો કહ્યા છે. તે વિમાનો અર્દ્ધ કપિત્થ સંસ્થાન સંસ્થિત, સર્વ સ્ફટિકમય, અભ્યુદ્‌ગત – ઉત્સૃત – પ્રહસિત માફક વિવિધ મણિ – કનક – રત્નોની રચના વડે ચિત્ર, વાયુ વડે કંપિત વિજયસૂચક વૈજયંતી પતાકા, છત્રાતિછત્ર કલિત, ઊંચા ગગનતલનું ઉલ્લંઘન કરનારા શિખરોયુક્ત, જાલીના વચ્ચેનો ભાગ રત્નમય છે એવા, પાંજરાથી બહાર કાઢેલા એવા મણિ – કનકની સ્તૂપિકાવાળ, વિકસિત શતપત્રો, પુંડરીક, તિલક, રત્નમય અર્દ્ધ ચંદ્રોથી વિચિત્ર, અનેકવિધ મણિમય માળા વડે સુશોભિત, અંદર – બહાર કોમળ, તપનીય મનોહર વાલુકાના પ્રસ્તટ યુક્ત, સુખકર સ્પર્શવાળા, શોભાયુક્ત, સુંદર રૂપવાળા, પ્રાસાદીય, દર્શનીય, અભિરૂપ, પ્રતિરૂપ છે. અહીં પર્યાપ્તા – અપર્યાપ્તા જ્યોતિષ્ક દેવોના સ્થાનો કહ્યા છે. ઉપપાતાદિ ત્રણે લોકના અસંખ્યાતમાં ભાગે છે. ત્યાં ઘણા જ્યોતિષ્ક દેવો રહે છે. તે આ રીતે – બૃહસ્પતિ, ચંદ્ર, સૂર્ય, શુક્ર, શનૈશ્ચર, રાહુ, ધૂમકેતુ, બુધ, મંગળ. તેઓ તપનીય સુવર્ણ જેવા વર્ણવાળા છે. જે ગ્રહો જ્યોતિશ્ચક્રમાં ફરે છે, ગતિરતિક છે, ૨૮ પ્રકારના નક્ષત્ર દેવગણો છે, તે અનેક પ્રકારની આકૃતિવાળા છે. તારાઓ પાંચ વર્ણના છે, તેઓ બધા અવસ્થિત લેશ્ય છે. જેઓ ફરવાના સ્વભાવવાળા છે, તેઓ વિશ્રામરહિત મંડલગતિક, પ્રત્યેકના નામના લાંછન વડે મુગટમાં પ્રગટ કરેલ ચિહ્ન જેમને છે તેવા, મહાઋદ્ધિક યાવત્‌ શોભતા ત્યાંના પોતપોતાના – લાખો વિમાનાવાસોનું, હજારો સામાનિક દેવોનું, સપરિવાર અગ્રમહિષી, પર્ષદાનું, સૈન્યોનું, સેનાધિપતિઓનું, હજારો આત્મરક્ષક દેવોનું અને બીજા ઘણા જ્યોતિષ્ક દેવો – દેવીઓનું આધિપત્યાદિ કરે છે. અહીં ચંદ્ર અને સૂર્ય એ બે જ્યોતિષ્કેન્દ્ર, જ્યોતિષરાજ રહે છે. તેઓ મહાઋદ્ધિક યાવત્‌ શોભતા પોતપોતાના લાખો જ્યોતિષ્ક વિમાનાવાસોનું, ૪૦૦૦ સામાનિક દેવોનું, સપરિવાર અગ્રમહિષી યાવત્‌ બીજા ઘણા જ્યોતિષ્ક દેવો – દેવીનું આધિપત્યાદિ કરે છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] kahi nam bhamte! Joisiyanam devanam pajjattapajjattanam thana pannatta? Kahi nam bhamte! Joisiya deva parivasamti? Goyama! Imise rayanappabhae pudhavie bahusamaramanijjao bhumibhagao sattanaute joyanasate uddham uppaitta dasuttare joyanasatabahalle tiriyamasamkhejje jotisavisaye, ettha nam joisiyanam devanam tiriyamasamkhejja joisiyavimanavasasatasahassa bhavamtiti makkhatam. Te nam vimana addhakavitthagasamthanasamthita savvaphaliyamaya abbhuggayamusiyapahasiya iva vivihamani kanaga ratanabhattichitta vauddhutavijayavejayamtipadagachhattaichhattakaliya tumga gagana-talamanulihamanasihara jalamtararattanapamjarummiliya vva mani-kanagabhumiyaga viyasiyasayavatta-pumdariya tilaya rayanaddhachamdachitta nanamanimayadamalamkiya amto bahim cha sanha tavanijja-ruilavaluya-patthada suhaphasa sassiriya suruva phasaiya darisanijja abhiruva padiruva, ettha nam joisiyanam devanam pajjattapajjattanam thana pannatta. Tisu vi logassa asamkhijjatibhage. Tattha nam bahave joisiya deva parivasamti, tam jaha–bahassati chamda sura sukka sanichchhara rahu dhumakeu buha amgaraya tattatavanijjakanagavanna, je ya gaha joisammi charam charamti ketu ya gairaiya atthavisativiha ya nakkhattadevayagana, nanasamthanasamthiyao ya pamchavannao tarayao, thitalessa charino avissamamamdalagai patteyanamamkapagadiyachimdhamauda mahiddhiya java pabhasemana. Te nam tattha sanam-sanam vimanavasasatasahassanam sanam-sanam samaniyasahassinam sanam-sanam aggamahisinam saparivaranam sanam-sanam parisanam sanam-sanam aniyanam sanam-sanam aniyadhivatinam sanam-sanam ayarakkhadevasahassinam annesim cha bahunam joisiyanam devana ya devina ya ahevachcham porevachcham java viharamti. Chamdimasuriya yattha duve joisimda joisiyarayano parivasamti–mahiddhiya java pabhasemana. Te nam tattha sanam-sanam joisiya-vimanavasasatasahassanam chaunham samaniyasahassinam chaunham aggamahisinam saparivaranam tinham parisanam sattanham aniyanam sattanham aniyadhivatinam solasanham ayarakkhadevasahassinam annesim cha bahunam joisiyanam devana ya devina ya ahevachcham porevachcham java viharamti.
Sutra Meaning Transliteration : Bhagavan ! Paryapta – aparyapta jyotishka devona sthano kyam chhe\? Bhagavan! Jyotishka devo kyam rahe chhe? Gautama ! A ratnaprabha prithvina bahusama ramaniya bhumibhagathi 790 yojana upara jaie etale 110 yojana pahola ane tirchha asamkhyata yojana pramana kshetramam jyotishka devono nivasa chhe. Ahim jyotishka devona tirchha asamkhyata lakha jyotishka vimano kahya chhe. Te vimano arddha kapittha samsthana samsthita, sarva sphatikamaya, abhyudgata – utsrita – prahasita maphaka vividha mani – kanaka – ratnoni rachana vade chitra, vayu vade kampita vijayasuchaka vaijayamti pataka, chhatratichhatra kalita, umcha gaganatalanum ullamghana karanara shikharoyukta, jalina vachcheno bhaga ratnamaya chhe eva, pamjarathi bahara kadhela eva mani – kanakani stupikavala, vikasita shatapatro, pumdarika, tilaka, ratnamaya arddha chamdrothi vichitra, anekavidha manimaya mala vade sushobhita, amdara – bahara komala, tapaniya manohara valukana prastata yukta, sukhakara sparshavala, shobhayukta, sumdara rupavala, prasadiya, darshaniya, abhirupa, pratirupa chhe. Ahim paryapta – aparyapta jyotishka devona sthano kahya chhe. Upapatadi trane lokana asamkhyatamam bhage chhe. Tyam ghana jyotishka devo rahe chhe. Te a rite – brihaspati, chamdra, surya, shukra, shanaishchara, rahu, dhumaketu, budha, mamgala. Teo tapaniya suvarna jeva varnavala chhe. Je graho jyotishchakramam phare chhe, gatiratika chhe, 28 prakarana nakshatra devagano chhe, te aneka prakarani akritivala chhe. Tarao pamcha varnana chhe, teo badha avasthita leshya chhe. Jeo pharavana svabhavavala chhe, teo vishramarahita mamdalagatika, pratyekana namana lamchhana vade mugatamam pragata karela chihna jemane chhe teva, mahariddhika yavat shobhata tyamna potapotana – lakho vimanavasonum, hajaro samanika devonum, saparivara agramahishi, parshadanum, sainyonum, senadhipationum, hajaro atmarakshaka devonum ane bija ghana jyotishka devo – devionum adhipatyadi kare chhe. Ahim chamdra ane surya e be jyotishkendra, jyotisharaja rahe chhe. Teo mahariddhika yavat shobhata potapotana lakho jyotishka vimanavasonum, 4000 samanika devonum, saparivara agramahishi yavat bija ghana jyotishka devo – devinum adhipatyadi kare chhe.