Sutra Navigation: Jivajivabhigam ( જીવાભિગમ ઉપાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1105977
Scripture Name( English ): Jivajivabhigam Translated Scripture Name : જીવાભિગમ ઉપાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

चतुर्विध जीव प्रतिपत्ति

 Translated Chapter :

ચતુર્વિધ જીવ પ્રતિપત્તિ
Section : द्वीप समुद्र Translated Section : દ્વીપ સમુદ્ર
Sutra Number : 177 Category : Upang-03
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] सभाए णं सुधम्माए उत्तरपुरत्थिमेणं, एत्थ णं महं एगे सिद्धायतने पन्नत्ते–अद्धतेरस जोयणाइं आयामेणं, छ जोयणाइं सकोसाइं विक्खंभेणं, नव जोयणाइं उड्ढं उच्चत्तेणं जाव गोमानसिया वत्तव्वया जा चेव सहाए सुहम्माए वत्तव्वया सा चेव निरवसेसा भाणियव्वा तहेव दारा मुहमंडवा पेच्छाघरमंडवा झया थूभा चेइयरुक्खा महिंदज्झया नंदाओ पुक्खरिणीओ सुधम्मासरिसप्पमाणं मनगुलिया दामा गोमानसी धूवघडियाओ तहेव भूमिभागे उल्लोए य जाव मणिफासो। तस्स णं सिद्धायतनस्स बहुमज्झदेसभाए, एत्थ णं महं एगा मणिपेढिया पन्नत्ता–दो जोयणाइं आयामविक्खंभेणं, जोयणं बाहल्लेणं सव्वमणिमई अच्छा जाव पडिरूवा। तीसे णं मणिपेढियाए उप्पिं, एत्थ णं महं एगे देवच्छंदए पन्नत्ते–दो जोयणाइं आयामविक्खंभेणं, साइरेगाइं दो जोयणाइं उड्ढं उच्चत्तेणं, सव्वरयणामए अच्छे जाव पडिरूवे। तत्थ णं देवच्छंदए अट्ठसतं जिनपडिमाणं जिनुस्सेहप्पमाणमेत्ताणं संणिखित्तं चिट्ठइ। तासि णं जिनपडिमाणं अयमेयारूवे वण्णावासे पन्नत्ते, तं जहा–तवणिज्जमया हत्थतलपायतला, अंकामयाइं नक्खाइं अंतोलोहियक्खपरिसेयाइं, कनगामया पादा, कनगामया गोप्फा, कनगामईओ जंघाओ, कनगामया जानू, कनगामया ऊरू, कनगामईओ गायलट्ठीओ, तवणिज्जमईओ नाभीओ, रिट्ठामईओ रोमराईओ, तवणिज्जमया चूचुया, तवणिज्जमया सिरिवच्छा कनगमईओ बाहाओ, कनगमईओ पासाओ, कनगमईओ गीवाओ, रिट्ठामए मंसू सिलप्पवालमया ओट्ठा, फालियामया दंता तवणिज्जमईओ जीहाओ, तवणिज्जमय तालुया, कनगमईओ नासियाओ, अंतोलोहित-क्खपरिसेयाओ, अंकामयाणि अच्छीणि अंतोलोहितक्खपरिसेयाइं रिट्ठामईओ ताराओ रिट्ठामयाइं अच्छिपत्ताइं, रिट्ठामईओ भमुहाओ, कनगामया कवोला, कनगामया सवणा, कनगामयनिडाल- पट्टियाओ वइरामईओ सीसघडीओ तवणिज्जमईओ केसंतकेसभूमीओ रिट्ठामया उवरिमुद्धजा। तासि णं जिनपडिमाणं पिट्ठओ पत्तेयंपत्तेयं छत्तधारपडिमाओ पन्नत्ताओ। ताओ णं छत्त-धारपडिमाओ हिमरययकुंदेंदुप्पगासाइं सकोरेंटमल्लदामधवलाइं आतपत्ताइं। सलीलं धारेमा-णीओ धारेमाणीओ चिट्ठंति। तासि णं जिनपडिमाणं उभओ पासिं दोदो चामरधारपडिमाओ पन्नत्ताओ। ताओ णं चामरधारपडिमाओ चंदप्पहवइरवेरुलियनानामनिरयणखचित्तचित्तदंडाओ सुहुमरयतदीहवालाओ संखं-ककुंद-दगरय-अमतमथित-फेणुपुंज-सन्निकासाओ धवलाओ चामराओ गहाय सलीलं वीजेमाणीओ चिट्ठंति। तासि णं जिनपडिमाणं पुरओ दोदो नागपडिमाओ, दोदो जक्खपडिमाओ, दोदो भूत-पडिमाओ, दोदो कुंडधारपडिमाओ संनिक्खित्ताओ चिट्ठंति– सव्वरयणामईओ अच्छाओ जाव पडिरूवाओ। तत्थ णं देवच्छंदए जिनपडिमाणं पुरओ अट्ठसतं घंटाणं अट्ठसतं वंदनकलसाणं अट्ठसतं भिंगारगाणं एवं–आयंसगाणं थालाणं पातीणं सुपतिट्ठकाणं मनगुलियाणं वातकरगाणं चित्ताणं रयणकरंडगाणं हयकंठगाणं गयकंठगाणं नरकंठगाणं किन्नरकंठगाणं किंपुरिसकंठगाणं महोरग-कंठगाणं गंधव्वकंठगाणं उसभकंठगाणं, पुप्फचंगेरीणं एवं मल्लचुण्णगंधवत्थाभरणचंगेरीणं सिद्धत्थचंगेरीणं लोमहत्थचंगेरीणं पुप्फपडलगाणं जाव लोमहत्थपडलगाणं सीहासनाणं छत्ताणं चामराणं, तेल्लसमुग्गाणं कोट्ठसमुग्गाणं पत्तसमुग्गाणं चोयसमुग्गाणं तगरसमुग्गाणं एलासमुग्गाणं हरियालसमुग्गाणं हिंगुलयसमुग्गाणं मनोसिलासमुग्गाणं अंजनसमुग्गाणं, अट्ठसयं झयाणं, अट्ठसयं धूवकडुच्छुयाणं संनिक्खित्तं चिट्ठंति। तस्स णं सिद्धायतनस्स उप्पिं बहवे अट्ठट्ठमंगलगा झया छत्तातिछत्ता। उत्तिगारा सोलसविहेहिं रयणेहिं उवसोणिया तं जहा रयणेहिं जाव रिट्ठेहिं।
Sutra Meaning : સુધર્માસભાની ઉત્તરપૂર્વમાં એક મોટું સિદ્ધાયતન (જિનાલય) કહેલ છે. તે સાડા બાર યોજન લાંબી, સવા છ યોજન પહોળી, નવ યોજન ઉર્ધ્વ ઉચ્ચત્વથી છે યાવત્‌ ગોમાનસિકની વક્તવ્યતા કહેવી. જે સુધર્માસભાની વક્તવ્યતા છે, તે સંપૂર્ણ પૂર્વવત્‌. દ્વાર, મુખમંડપ, પ્રેક્ષાધર મંડપ, ધ્વજ, સ્તૂપ, ચૈત્યવૃક્ષ, માહેન્દ્ર ધ્વજ, નંદા પુષ્કરિણી, પછી સુધર્માની મનોગુલિકાનું પ્રમાણ, ગોમાનસિકા, ધૂપઘટિકા, તે જ પ્રમાણે ભૂમિભાગ, ઉલ્લોક યાવત્‌ મણીઓનો સ્પર્શ કહેવો. તે સિદ્ધાયતનના બહુમધ્ય દેશભાગમાં એક મોટી મણિપીઠિકા કહી છે. તે બે યોજન લંબાઈ – પહોળાઈથી, એક યોજન બાહલ્યથી છે. સર્વમણીમયી, સ્વચ્છ૦ આદિ છે. તે મણિપીઠિકાની ઉપર એક મોટો દેવછંદક કહેલ છે. તે બે યોજન લાંબો – પહોળો છે, સાતિરેક બે યોજન ઉર્ધ્વ ઊંચો, સર્વરત્નમયાદિ છે. તે દેવછંદકમાં ૧૦૮ જિન અર્થાત અરિહંતની પ્રતિમા, જિન ઉત્સેધ પ્રમાણ(૫૦૦ ધનુષ પ્રમાણ) રહેલી છે. તે જિન પ્રતિમાનું આવા પ્રકારે વર્ણન કહ્યું છે. જેમ કે – તે પ્રતિમાની હથેળી અને પગના તળિયા તપનીય સુવર્ણમય છે, નખો અંકરત્નમય છે અને તેનો મધ્યભાગ લોહિતાક્ષ રત્નોથી યુક્ત છે. તે પ્રતિમાના પગ સુવર્ણમય છે, ગુલ્ફ – ઘૂંટણ, જાનૂ, ઉરૂ અને ગાત્રલષ્ટી(દેહલતા અર્થાત શરીર) કનકમય છે. નાભિ તપનીય સુવર્ણમય છે, રોમરાજી રિષ્ટરત્નમય છે. ચુચુક (સ્તનની ડીંટડી) અને શ્રીવત્સ તપનીયમય છે. બાહુ, પાસળીઓ અને ગ્રીવા કનકમયી છે, મૂંછ રિષ્ટરત્નમય છે. હોઠ પ્રવાલરત્નમય છે. દાંત સ્ફટિકરત્નમય છે, તપનીય સુવર્ણમય જીભ અને તાળવું તપનીય સુવર્ણમય છે. નાક કનકમયી છે, તેનો મધ્યભાગ લોહિતાક્ષ રત્નની લાલીમાવાળો છે. આંખો અંકરત્નની છે – તેનો મધ્યભાગ લોહિતાક્ષરત્નની લાલાશવાળો છે. દૃષ્ટિ પુલકિત છે. આંખોની કીકી રિષ્ટરત્નમય છે. તેના અક્ષિપત્ર અને ભ્રમર રિષ્ટ રત્નમય છે. કપાળ સુવર્ણમય છે, કાન સુવર્ણમય છે, લલાટ કનકમય છે. શીર્ષ ઘટિકા વૃત્ત – વજ્રરત્નમય છે. કેશાંત ભૂમિ (કેશનો મૂળ ભાગ)તપનીય સુવર્ણની છે. કેશ રિષ્ટરત્નોના છે. તે જિનપ્રતિમાની પાછળ એક – એક છત્રધારી પ્રતિમા કહી છે. તે છત્રધારી પ્રતિમાઓ લીલાપૂર્વક કોરંટ – પુષ્પની માળાથી યુક્ત હિમ, રજત, કુંદ અને ચંદ્ર સમાન સફેદ આતપત્રોને ધારણ કરીને ઊભી છે. તે જિનપ્રતિમાના બંને પડખે અલગ – અલગ ચામરધારી પ્રતિમા છે. તે ચામરધારી પ્રતિમા ચંદ્રકાંતમણિ, વજ્ર, વૈડૂર્યાદિ વિવિધ મણિ, સુવર્ણ અને રત્નયુક્ત નિર્મળ મહાર્હ, તપનીય, ઉજ્જવલ વિચિત્ર દંડો અને શંખ – અંકરત્ન – કુંદ – જલકણ, અમૃત મથિત ફીણના પુંજની સદૃશ સૂક્ષ્મ અને રજતમય દીર્ઘવાળ વાળી ધવલ ચામરોને લીલાપૂર્વક ધારણ કરતી ઊભી છે. તે જિનપ્રતિમાની આગળ બબ્બે નાગપ્રતિમા, બબ્બે યક્ષપ્રતિમા, બબ્બે ભૂતપ્રતિમા, બબ્બે કુંડધાર પ્રતિમાઓ વિનયપૂર્વક, પગે પડેલી, અંજલિ જોડેલી, ઉભી રહેલ છે. તે સર્વરત્નમય, સ્વચ્છ, શ્લક્ષ્ણ, લષ્ટ, ધૃષ્ટ, મૃષ્ટ, નીરજ, નિષ્પંક યાવત્‌ પ્રતિરૂપ છે. તે જિનપ્રતિમાની આગળ ૧૦૮ ઘંટા, ૧૦૮ ચંદન કળશો, ૧૦૮ ભૃંગાર, એ પ્રમાણે ૧૦૮ – ૧૦૮ આદર્શક, થાલા, પાત્રી, સુપ્રતિષ્ઠક, મનોગુલિકા, વાતકરક, ચિત્ર, રત્નકરંડક, હયકંઠક યાવત્‌ વૃષભ કંઠક, પુષ્પચંગેરી યાવત્‌ લોમહસ્તચંગેરી, પુષ્પ પટલક, તેલ સમુદ્‌ગક યાવત્‌ ધૂપકડછા લઈને રહેલી છે. તે સિદ્ધાયતનની ઉપર ઘણા આઠ – આઠ મંગલો, ધ્વજ, છત્રાતિછત્રો છે. તે ઉત્તમ આકારના સોળ પ્રકારના રત્નોથી ઉપશોભિત છે. તે આ પ્રમાણે – રત્નો યાવત્‌ રિષ્ટ રત્નો વડે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] sabhae nam sudhammae uttarapuratthimenam, ettha nam maham ege siddhayatane pannatte–addhaterasa joyanaim ayamenam, chha joyanaim sakosaim vikkhambhenam, nava joyanaim uddham uchchattenam java gomanasiya vattavvaya ja cheva sahae suhammae vattavvaya sa cheva niravasesa bhaniyavva taheva dara muhamamdava pechchhagharamamdava jhaya thubha cheiyarukkha mahimdajjhaya namdao pukkharinio sudhammasarisappamanam managuliya dama gomanasi dhuvaghadiyao taheva bhumibhage ulloe ya java maniphaso. Tassa nam siddhayatanassa bahumajjhadesabhae, ettha nam maham ega manipedhiya pannatta–do joyanaim ayamavikkhambhenam, joyanam bahallenam savvamanimai achchha java padiruva. Tise nam manipedhiyae uppim, ettha nam maham ege devachchhamdae pannatte–do joyanaim ayamavikkhambhenam, sairegaim do joyanaim uddham uchchattenam, savvarayanamae achchhe java padiruve. Tattha nam devachchhamdae atthasatam jinapadimanam jinussehappamanamettanam samnikhittam chitthai. Tasi nam jinapadimanam ayameyaruve vannavase pannatte, tam jaha–tavanijjamaya hatthatalapayatala, amkamayaim nakkhaim amtolohiyakkhapariseyaim, kanagamaya pada, kanagamaya goppha, kanagamaio jamghao, kanagamaya janu, kanagamaya uru, kanagamaio gayalatthio, tavanijjamaio nabhio, ritthamaio romaraio, tavanijjamaya chuchuya, tavanijjamaya sirivachchha kanagamaio bahao, kanagamaio pasao, kanagamaio givao, ritthamae mamsu silappavalamaya ottha, phaliyamaya damta tavanijjamaio jihao, tavanijjamaya taluya, kanagamaio nasiyao, amtolohita-kkhapariseyao, amkamayani achchhini amtolohitakkhapariseyaim ritthamaio tarao ritthamayaim achchhipattaim, ritthamaio bhamuhao, kanagamaya kavola, kanagamaya savana, kanagamayanidala- pattiyao vairamaio sisaghadio tavanijjamaio kesamtakesabhumio ritthamaya uvarimuddhaja. Tasi nam jinapadimanam pitthao patteyampatteyam chhattadharapadimao pannattao. Tao nam chhatta-dharapadimao himarayayakumdemduppagasaim sakoremtamalladamadhavalaim atapattaim. Salilam dharema-nio dharemanio chitthamti. Tasi nam jinapadimanam ubhao pasim dodo chamaradharapadimao pannattao. Tao nam chamaradharapadimao chamdappahavairaveruliyananamanirayanakhachittachittadamdao suhumarayatadihavalao samkham-kakumda-dagaraya-amatamathita-phenupumja-sannikasao dhavalao chamarao gahaya salilam vijemanio chitthamti. Tasi nam jinapadimanam purao dodo nagapadimao, dodo jakkhapadimao, dodo bhuta-padimao, dodo kumdadharapadimao samnikkhittao chitthamti– savvarayanamaio achchhao java padiruvao. Tattha nam devachchhamdae jinapadimanam purao atthasatam ghamtanam atthasatam vamdanakalasanam atthasatam bhimgaraganam evam–ayamsaganam thalanam patinam supatitthakanam managuliyanam vatakaraganam chittanam rayanakaramdaganam hayakamthaganam gayakamthaganam narakamthaganam kinnarakamthaganam kimpurisakamthaganam mahoraga-kamthaganam gamdhavvakamthaganam usabhakamthaganam, pupphachamgerinam evam mallachunnagamdhavatthabharanachamgerinam siddhatthachamgerinam lomahatthachamgerinam pupphapadalaganam java lomahatthapadalaganam sihasananam chhattanam chamaranam, tellasamugganam kotthasamugganam pattasamugganam choyasamugganam tagarasamugganam elasamugganam hariyalasamugganam himgulayasamugganam manosilasamugganam amjanasamugganam, atthasayam jhayanam, atthasayam dhuvakaduchchhuyanam samnikkhittam chitthamti. Tassa nam siddhayatanassa uppim bahave atthatthamamgalaga jhaya chhattatichhatta. Uttigara solasavihehim rayanehim uvasoniya tam jaha rayanehim java ritthehim.
Sutra Meaning Transliteration : Sudharmasabhani uttarapurvamam eka motum siddhayatana (jinalaya) kahela chhe. Te sada bara yojana lambi, sava chha yojana paholi, nava yojana urdhva uchchatvathi chhe yavat gomanasikani vaktavyata kahevi. Je sudharmasabhani vaktavyata chhe, te sampurna purvavat. Dvara, mukhamamdapa, prekshadhara mamdapa, dhvaja, stupa, chaityavriksha, mahendra dhvaja, namda pushkarini, pachhi sudharmani manogulikanum pramana, gomanasika, dhupaghatika, te ja pramane bhumibhaga, ulloka yavat maniono sparsha kahevo. Te siddhayatanana bahumadhya deshabhagamam eka moti manipithika kahi chhe. Te be yojana lambai – paholaithi, eka yojana bahalyathi chhe. Sarvamanimayi, svachchha0 adi chhe. Te manipithikani upara eka moto devachhamdaka kahela chhe. Te be yojana lambo – paholo chhe, satireka be yojana urdhva umcho, sarvaratnamayadi chhe. Te devachhamdakamam 108 jina arthata arihamtani pratima, jina utsedha pramana(500 dhanusha pramana) raheli chhe. Te jina pratimanum ava prakare varnana kahyum chhe. Jema ke – te pratimani hatheli ane pagana taliya tapaniya suvarnamaya chhe, nakho amkaratnamaya chhe ane teno madhyabhaga lohitaksha ratnothi yukta chhe. Te pratimana paga suvarnamaya chhe, gulpha – ghumtana, janu, uru ane gatralashti(dehalata arthata sharira) kanakamaya chhe. Nabhi tapaniya suvarnamaya chhe, romaraji rishtaratnamaya chhe. Chuchuka (stanani dimtadi) ane shrivatsa tapaniyamaya chhe. Bahu, pasalio ane griva kanakamayi chhe, mumchha rishtaratnamaya chhe. Hotha pravalaratnamaya chhe. Damta sphatikaratnamaya chhe, tapaniya suvarnamaya jibha ane talavum tapaniya suvarnamaya chhe. Naka kanakamayi chhe, teno madhyabhaga lohitaksha ratnani lalimavalo chhe. Amkho amkaratnani chhe – teno madhyabhaga lohitaksharatnani lalashavalo chhe. Drishti pulakita chhe. Amkhoni kiki rishtaratnamaya chhe. Tena akshipatra ane bhramara rishta ratnamaya chhe. Kapala suvarnamaya chhe, kana suvarnamaya chhe, lalata kanakamaya chhe. Shirsha ghatika vritta – vajraratnamaya chhe. Keshamta bhumi (keshano mula bhaga)tapaniya suvarnani chhe. Kesha rishtaratnona chhe. Te jinapratimani pachhala eka – eka chhatradhari pratima kahi chhe. Te chhatradhari pratimao lilapurvaka koramta – pushpani malathi yukta hima, rajata, kumda ane chamdra samana sapheda atapatrone dharana karine ubhi chhe. Te jinapratimana bamne padakhe alaga – alaga chamaradhari pratima chhe. Te chamaradhari pratima chamdrakamtamani, vajra, vaiduryadi vividha mani, suvarna ane ratnayukta nirmala maharha, tapaniya, ujjavala vichitra damdo ane shamkha – amkaratna – kumda – jalakana, amrita mathita phinana pumjani sadrisha sukshma ane rajatamaya dirghavala vali dhavala chamarone lilapurvaka dharana karati ubhi chhe. Te jinapratimani agala babbe nagapratima, babbe yakshapratima, babbe bhutapratima, babbe kumdadhara pratimao vinayapurvaka, page padeli, amjali jodeli, ubhi rahela chhe. Te sarvaratnamaya, svachchha, shlakshna, lashta, dhrishta, mrishta, niraja, nishpamka yavat pratirupa chhe. Te jinapratimani agala 108 ghamta, 108 chamdana kalasho, 108 bhrimgara, e pramane 108 – 108 adarshaka, thala, patri, supratishthaka, manogulika, vatakaraka, chitra, ratnakaramdaka, hayakamthaka yavat vrishabha kamthaka, pushpachamgeri yavat lomahastachamgeri, pushpa patalaka, tela samudgaka yavat dhupakadachha laine raheli chhe. Te siddhayatanani upara ghana atha – atha mamgalo, dhvaja, chhatratichhatro chhe. Te uttama akarana sola prakarana ratnothi upashobhita chhe. Te a pramane – ratno yavat rishta ratno vade.