Sutra Navigation: Rajprashniya ( રાજપ્રશ્નીય ઉપાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1105710
Scripture Name( English ): Rajprashniya Translated Scripture Name : રાજપ્રશ્નીય ઉપાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

सूर्याभदेव प्रकरण

 Translated Chapter :

સૂર્યાભદેવ પ્રકરણ
Section : Translated Section :
Sutra Number : 10 Category : Upang-02
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] तए णं ते आभिओगिया देवा समणेणं भगवया महावीरेणं एवं वुत्ता समाणा हट्ठतुट्ठ-चित्तमानंदिया पीइमणा परमसोमनस्सिया हरिसवसविसप्पमाणहियया समणं भगवं महावीरं वंदंति नमंसंति, वंदित्ता नमंसित्ता उत्तरपुरत्थिम दिसीभागं अवक्कमंति, अवक्कमित्ता वेउव्वियसमुग्घाएणं समोहण्णंति, समोहणित्ता संखेज्जाइं जोयणाइं दंडं निसिरंति, तं जहा–रयनाणं वइराणं वेरुलियाणं लोहियक्खाणं मसारगल्लाणं हंसगब्भाणं पुलगाणं सोगंधियाणं जोईरसाणं अंजनाणं अंजनं-पुलगाणं रयनाणं जायरूवाणं अंकाणं फलिहाणं रिट्ठाणं अहाबायरे पोग्गले परिसाडेंति, परिसाडेत्ता अहासुहुमे पोग्गले परियायंति, परियाइत्ता दोच्चं पि वेउव्वियसमुग्घाएणं समोहण्णंति, समोहणित्ता संवट्टयवाए विउव्वंति, ... ...से जहानामए–भइयदारए सिया तरुणे बलवं जुगवं जुवाणे अप्पायंके थिरग्गहत्थे दढपाणि पाय पिट्ठंतरोरुपरिणए घण णिचिय वट्टवलियखंधे चम्मेट्ठग दुधण मुट्ठिय समाहय निचियगत्ते उरस्सबलसमण्णागए तलजमलजुयलबाहू लंघण पवण जइण पमद्दणसमत्थे छेए दक्खे पत्तट्ठे कुसले मेधावी निउणसिप्पो-वगए एगं महं दंडसंपुच्छणिं वा सलागाहत्थगं वा वेणुसलाइयं वा गहाय रायंगणं वा रायंतेउरं वा आरामं वा उज्जाणं वा देवउलं वा सभं वा पवं वा अतुरियमचवलमसंभंतं निरंतरं सुनिउणं सव्वतो समंता संपमज्जेज्जा, एवामेव तेवि सूरियाभस्स देवस्स आभिओगिया देवा संवट्टयवाए विउव्वंति, विउव्वित्ता समणस्स भगवओ महावीरस्स सव्वतो समंता जोयणपरिमंडलं जं किंचि तणं वा पत्तं वा कट्ठं वा सक्करं वा असुइं अचोक्खं पूइयं दुब्भिगंधं तं सव्वं आहुणिय-आहुणिय एगंते एडेंति, एडित्ता खिप्पामेव उवसमंति, उवसमित्ता– दोच्चं पि वेउव्वियसमुग्घाएणं समोहण्णंति, समोहणित्ता अब्भवद्दलए विउव्वंति, से जहानामए– भइयदारगे सिया तरुणे जाव निउणसिप्पोवगए एगं महं दसवारगं वा दगथालगं वा दगकलसगं वा दगकुंभगं वा गहाय आरामं वा उज्जाणं वा देवउलं वा सभं वा पवं वा अतुरिय-मचवलसंभंतं निरंतरं सुनिउणं सव्वतो समंता आवरिसेज्जा, एवामेव तेवि सूरियाभस्स देवस्स आभिओगिया देवा अब्भवद्दलए विउव्वंति, विउव्वित्ता खिप्पामेव पतणतणायंति, पतणतणाइत्ता खिप्पामेव विज्जुयायंति, विज्जुयाइत्ता समणस्स भगवओ महावीरस्स सव्वओ समंता जोयण-परिमंडलं नच्चोदगं नातिमट्टियं तं पविरल-फुसियं रयरेणुविणासणं दिव्वं सुरभिगंधोदगं वासं वासंति, वासेत्ता निहयरयं णट्ठरयं भट्ठरयं उवसंतरयं पसंतरयं करेंति, करेत्ता खिप्पामेव उवसामंति, उवसामित्ता– तच्चं पि वेउव्वियसमुग्घाएणं समोहण्णंति, समोहणित्ता पुप्फवद्दलए विउव्वंति, से जहानामए–मालागारदारए सिया तरुणे जाव निउणसिप्पोवगए एगं महं पुप्फछज्जियं वा पुप्फ-पडलगं वा पुप्फचंगेरियं वा गहाय रायंगणं वा रायंतेउरं वा आरामं वा उज्जाणं वा देवउलं वा सभं वा पवं वा अतुरियमचवलमसंभंतं निरंतरं सुनिउणं सव्वतो समंता कयग्गहगहियकरयलपब्भट्ठविप्प-मुक्केणं दसद्धवण्णेणं कुसुमेणं पुप्फपुंजोवयारकलियं करेज्जा, एवामेव ते सूरियाभस्स देवस्स आभिओगिया देवा पुप्फवद्दलए विउव्वंति, विउव्वित्ता खिप्पामेव पतणतणायंति, पतणतणाइत्ता खिप्पामेव विज्जुयायंति, विज्जुयाइत्ता समणस्स भगवओ महावीरस्स सव्वओ समंता जोयणपरिमंडलं जलयथलयभासुरप्पभूयस्स बेंटट्ठाइस्स दसद्धवण्णकुसुमस्स जण्णुस्सेहपमाणमेत्तिं ओहिं वासं वासंति, वासित्ता कालागरु पवरकुंदुरुक्क तुरुक्क धूव मघमघेंत गंधुद्धुयाभिरामं सुगंधवरगंधगंधियं गंधवट्टिभूतं दिव्वं सुरवराभिगमणजोग्गं करेंति य कारवेंति य करेत्ता य कारवेत्ता य खिप्पामेव उवसामंति, ... ...उवसामित्ता जेणेव समणे भगवं महावीरे तेणेव उवागच्छंति, उवागच्छित्ता समणं भगवं महावीरं तिक्खुत्तो आयाहिणं पयाहिणं करेंति, करेत्ता वंदंति नमंसंति, वंदित्ता नमंसित्ता समणस्स भगवओ महावीरस्स अंतियाओ अंबसालवनाओ चेइयाओ पडिनिक्खमंति, पडिनिक्खमित्ता ताए उक्किट्ठाए तुरियाए चवलाए चंडाए जवणाए सिग्घाए उद्धूयाए दिव्वाए देवगईए तिरियमसंखेज्जाणं दीवसमुद्दाणं मज्झंमज्झेणं वीईवयमाणा-वीईवयमाणा जेणेव सोहम्मे कप्पे जेणेव सूरियाभे विमाने जेणेव सभा सुहम्मा जेणेव सूरियाभे देवे तेणेव उवागच्छंति, उवागच्छित्ता सूरियाभं देवं करयलपरिग्गहियं दसनहं सिरसावत्तं मत्थए अंजलिं कट्टु जएणं विजएणं वद्धावेंति, वद्धावेत्ता तमाणत्तियं पच्चप्पिणंति।
Sutra Meaning : ત્યારપછી તે આભિયોગિક દેવો, શ્રમણ ભગવંત મહાવીરે આમ કહેતા હર્ષિત, સંતુષ્ટ યાવત્‌ પ્રસન્નહૃદયી થઈને ભગવંતને વાંદે છે, નમે છે, વાંદી – નમીને ઈશાનખૂણામાં ગયા, જઈને વૈક્રિય સમુદ્‌ઘાતથી સમવહત થયા, થઈને સંખ્યાત યોજનનો દંડ કાઢે છે. તે આ રીતે – રત્નો યાવત્‌ રિષ્ટ, યથાબાદર પુદ્‌ગલોને છોડે છે અને પછી બીજી વખત વૈક્રિય સમુદ્‌ઘાતથી સમવહત થાય છે. પછી સંવર્ત્તવાયુ વિકુર્વે છે. જેમ કોઈ ભૃત્યદારક(નોકર), તે તરુણ, યુગવાન્‌(કાળ પ્રભાવથી રહિત યુવાન), બલવાન્‌, રોગ રહિત, સ્થિર સંઘયણ, સ્થિર અગ્રહસ્તવાળો, પ્રતિપૂર્ણ હાથ – પગ – પૃષ્ઠાંતર – જંઘા સંઘાત પરિણત, ઘન – નિયિત – વૃત્ત – વલિત સ્કંધવાળા, ચામડાના ચાબખા, મુદ્‌ગર અને મુક્કાના મારથી સઘન – પુષ્ટ – સુગઠિત શરીરવાળા, આત્મશક્તિ સંપન્ન, તાલવૃક્ષ યુગલ સમાન સીધી, લાંબી, પુષ્ટ ભૂજાવાળા, ઓળંગવા – કૂદવા – વેગથી ગમન અને મર્દનમાં સમર્થ, છેક – દક્ષ – પટુ – કુશલ – મેધાવી – કાર્યમાં નિપુણ... એક મહાન ઘાસની સળીનો સાવરણો, દંડવાળો સાવરણો, વાંસની સળીવાળો સાવરણો લઈને રાજાનું પ્રાંગણ, અંતઃપુર, દેવકુળ, સભા, પ્રપા, આરામ, ઉદ્યાનમાં અત્વરિત, અચલ, અસંભ્રાંત નિરંતર સુનિપુણતાથી ચોતરફથી પ્રમાર્જિત કરે છે. એ પ્રમાણે જ સૂર્યાભદેવના આભિયોગિક દેવો સંવર્ત્તવાયુ વિકુર્વે છે. સંવર્ત્તવાયુ વિકુર્વીને, શ્રમણ ભગવંત મહાવીરની ચોતરફ યોજન પરિમંડલમાં જે કંઈ તૃણ, પત્રાદિ બધાને ભેગા કરી – કરીને એકાંતમાં ફેંકે છે, ફેંકીને જલદીથી નિવૃત્ત થાય છે. પછી બીજી તરફ વૈક્રિય સમુદ્‌ઘાતથી સમવહત થાય છે, સમવહત થઈને અભ્રવાદળ વિકુર્વે છે. વિકુર્વીને જેમ કોઈ ભૃત્યદારક હોય જે તરુણ યાવત્‌ શિલ્પોપક હોય, એક મોટા પાણીના ઘડા – થાળા – કળશ – કુંભને લઈને આરામ યાવત્‌ પ્રપાને અત્વરિત યાવત્‌ ચોતરફથી સીંચે. એ પ્રમાણે તે સૂર્યાભદેવના આભિયોગિક દેવો અભ્ર વાદળોને વિકુર્વે છે, વિકુર્વીને જલદીથી ગરજનારા, વીજળી ચમકાવતા વાદળો વડે શ્રમણ ભગવંત મહાવીરની ચોતરફ યોજન પરિમંડલમાં અતિ જળ કે માટી ન થાય તેમ પ્રવિરલ સ્પર્શન રજ – રેણુનાશક દિવ્ય સુરભિગંધ – જળ વર્ષા વરસાવીને નિહતરજ, નષ્ટરજ, ભ્રષ્ટરજ, ઉપશાંતરજ, પ્રશાંતરજ કરે છે. કરીને જલદીથી નિવૃત્ત થાય છે. ત્યારપછી ત્રીજી વખત વૈક્રિય સમુદ્‌ઘાતથી સમવહત થાય છે, થઈને પુષ્પના વાદળ વિકુર્વે છે. જેમ કોઈ માળીનો પુત્ર તરુણ યાવત્‌ શિલ્પોપગ હોય, એક મહાન પુષ્પનું પટલ – ચંગેરી – છાદિકા લઈને રાજાના પ્રાંગણમાં યાવત્‌ ચોતરફ કચગ્રહવત્‌ ફૂલોને હાથમાં લઈને છોડેલ પંચવર્ણી પુષ્પપુંજોને વિખેરીને મુક્ત પુષ્પ પુંજોપચાર કરે, તે રીતે સૂર્યાભદેવના આભિયોગિક દેવો પુષ્પવાદળ વિકુર્વે છે, વિકુર્વીને જલદીથી ગરજતા હોય તેમ કરીને યાવત્‌ યોજન પરિમંડલ જલજ – સ્થલજ – ચમકતા એવા, વૃંતસ્થાયી પંચવર્ણી પુષ્પોને જાનુ ઊંચાઈ પ્રમાણ અધિવાસ વરસાવ્યા. વરસાવીને – કાળો અગરુ, પ્રવર કુંદુરુષ્ક, તુરુષ્ક ધૂપથી મધમધતા, ગંધ ઉદ્ધુતથી રમ્ય સુગંધ વર ગંધિક, ગંધવર્ત્તિભૂત અને દિવ્ય સુરવર અભિગમન યોગ્ય કરે છે, કરાવે છે. પછી જલદી નિવૃત્ત થાય છે. પછી શ્રમણ ભગવંત મહાવીર પાસે જઈને ભગવંતને ત્રણ વખત યાવત્‌ વંદન – નમસ્કાર કરીને, ભગવંત પાસેથી, આમ્રશાલવન ચૈત્યથી નીકળે છે, નીકળીને તેવી ઉત્કૃષ્ટ ગતિથી યાવત્‌ ચાલતા – ચાલતા સૌધર્મ કલ્પે સૂર્યાભ વિમાને સુધર્માસભામાં સૂર્યાભદેવ આવ્યા, આવીને સૂર્યાભદેવને બે હાથ જોડી, મસ્તકે આવર્ત્ત કરી, મસ્તકે અંજલિ કરી જય – વિજય વડે વધાવે છે, વધાવીને તેમની આજ્ઞા પાછી સોંપે છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] tae nam te abhiogiya deva samanenam bhagavaya mahavirenam evam vutta samana hatthatuttha-chittamanamdiya piimana paramasomanassiya harisavasavisappamanahiyaya samanam bhagavam mahaviram vamdamti namamsamti, vamditta namamsitta uttarapuratthima disibhagam avakkamamti, avakkamitta veuvviyasamugghaenam samohannamti, samohanitta samkhejjaim joyanaim damdam nisiramti, tam jaha–rayananam vairanam veruliyanam lohiyakkhanam masaragallanam hamsagabbhanam pulaganam sogamdhiyanam joirasanam amjananam amjanam-pulaganam rayananam jayaruvanam amkanam phalihanam ritthanam ahabayare poggale parisademti, parisadetta ahasuhume poggale pariyayamti, pariyaitta dochcham pi veuvviyasamugghaenam samohannamti, samohanitta samvattayavae viuvvamti,.. ..Se jahanamae–bhaiyadarae siya tarune balavam jugavam juvane appayamke thiraggahatthe dadhapani paya pitthamtaroruparinae ghana nichiya vattavaliyakhamdhe chammetthaga dudhana mutthiya samahaya nichiyagatte urassabalasamannagae talajamalajuyalabahu lamghana pavana jaina pamaddanasamatthe chhee dakkhe pattatthe kusale medhavi niunasippo-vagae egam maham damdasampuchchhanim va salagahatthagam va venusalaiyam va gahaya rayamganam va rayamteuram va aramam va ujjanam va devaulam va sabham va pavam va aturiyamachavalamasambhamtam niramtaram suniunam savvato samamta sampamajjejja, evameva tevi suriyabhassa devassa abhiogiya deva samvattayavae viuvvamti, viuvvitta samanassa bhagavao mahavirassa savvato samamta joyanaparimamdalam jam kimchi tanam va pattam va kattham va sakkaram va asuim achokkham puiyam dubbhigamdham tam savvam ahuniya-ahuniya egamte edemti, editta khippameva uvasamamti, uvasamitta– Dochcham pi veuvviyasamugghaenam samohannamti, samohanitta abbhavaddalae viuvvamti, se jahanamae– bhaiyadarage siya tarune java niunasippovagae egam maham dasavaragam va dagathalagam va dagakalasagam va dagakumbhagam va gahaya aramam va ujjanam va devaulam va sabham va pavam va aturiya-machavalasambhamtam niramtaram suniunam savvato samamta avarisejja, evameva tevi suriyabhassa devassa abhiogiya deva abbhavaddalae viuvvamti, viuvvitta khippameva patanatanayamti, patanatanaitta khippameva vijjuyayamti, vijjuyaitta samanassa bhagavao mahavirassa savvao samamta joyana-parimamdalam nachchodagam natimattiyam tam pavirala-phusiyam rayarenuvinasanam divvam surabhigamdhodagam vasam vasamti, vasetta nihayarayam nattharayam bhattharayam uvasamtarayam pasamtarayam karemti, karetta khippameva uvasamamti, uvasamitta– Tachcham pi veuvviyasamugghaenam samohannamti, samohanitta pupphavaddalae viuvvamti, se jahanamae–malagaradarae siya tarune java niunasippovagae egam maham pupphachhajjiyam va puppha-padalagam va pupphachamgeriyam va gahaya rayamganam va rayamteuram va aramam va ujjanam va devaulam va sabham va pavam va aturiyamachavalamasambhamtam niramtaram suniunam savvato samamta kayaggahagahiyakarayalapabbhatthavippa-mukkenam dasaddhavannenam kusumenam pupphapumjovayarakaliyam karejja, evameva te suriyabhassa devassa abhiogiya deva pupphavaddalae viuvvamti, viuvvitta khippameva patanatanayamti, patanatanaitta khippameva vijjuyayamti, vijjuyaitta samanassa bhagavao mahavirassa savvao samamta joyanaparimamdalam jalayathalayabhasurappabhuyassa bemtatthaissa dasaddhavannakusumassa jannussehapamanamettim ohim vasam vasamti, vasitta kalagaru pavarakumdurukka turukka dhuva maghamaghemta gamdhuddhuyabhiramam sugamdhavaragamdhagamdhiyam gamdhavattibhutam divvam suravarabhigamanajoggam karemti ya karavemti ya karetta ya karavetta ya khippameva uvasamamti,.. ..Uvasamitta jeneva samane bhagavam mahavire teneva uvagachchhamti, uvagachchhitta samanam bhagavam mahaviram tikkhutto ayahinam payahinam karemti, karetta vamdamti namamsamti, vamditta namamsitta samanassa bhagavao mahavirassa amtiyao ambasalavanao cheiyao padinikkhamamti, padinikkhamitta tae ukkitthae turiyae chavalae chamdae javanae sigghae uddhuyae divvae devagaie tiriyamasamkhejjanam divasamuddanam majjhammajjhenam viivayamana-viivayamana jeneva sohamme kappe jeneva suriyabhe vimane jeneva sabha suhamma jeneva suriyabhe deve teneva uvagachchhamti, uvagachchhitta suriyabham devam karayalapariggahiyam dasanaham sirasavattam matthae amjalim kattu jaenam vijaenam vaddhavemti, vaddhavetta tamanattiyam pachchappinamti.
Sutra Meaning Transliteration : Tyarapachhi te abhiyogika devo, shramana bhagavamta mahavire ama kaheta harshita, samtushta yavat prasannahridayi thaine bhagavamtane vamde chhe, name chhe, vamdi – namine ishanakhunamam gaya, jaine vaikriya samudghatathi samavahata thaya, thaine samkhyata yojanano damda kadhe chhe. Te a rite – ratno yavat rishta, yathabadara pudgalone chhode chhe ane pachhi biji vakhata vaikriya samudghatathi samavahata thaya chhe. Pachhi samvarttavayu vikurve chhe. Jema koi bhrityadaraka(nokara), te taruna, yugavan(kala prabhavathi rahita yuvana), balavan, roga rahita, sthira samghayana, sthira agrahastavalo, pratipurna hatha – paga – prishthamtara – jamgha samghata parinata, ghana – niyita – vritta – valita skamdhavala, chamadana chabakha, mudgara ane mukkana marathi saghana – pushta – sugathita shariravala, atmashakti sampanna, talavriksha yugala samana sidhi, lambi, pushta bhujavala, olamgava – kudava – vegathi gamana ane mardanamam samartha, chheka – daksha – patu – kushala – medhavi – karyamam nipuna... Eka mahana ghasani salino savarano, damdavalo savarano, vamsani salivalo savarano laine rajanum pramgana, amtahpura, devakula, sabha, prapa, arama, udyanamam atvarita, achala, asambhramta niramtara sunipunatathi chotaraphathi pramarjita kare chhe. E pramane ja suryabhadevana abhiyogika devo samvarttavayu vikurve chhe. Samvarttavayu vikurvine, shramana bhagavamta mahavirani chotarapha yojana parimamdalamam je kami trina, patradi badhane bhega kari – karine ekamtamam phemke chhe, phemkine jaladithi nivritta thaya chhe. Pachhi biji tarapha vaikriya samudghatathi samavahata thaya chhe, Samavahata thaine abhravadala vikurve chhe. Vikurvine jema koi bhrityadaraka hoya je taruna yavat shilpopaka hoya, eka mota panina ghada – thala – kalasha – kumbhane laine arama yavat prapane atvarita yavat chotaraphathi simche. E pramane te suryabhadevana abhiyogika devo abhra vadalone vikurve chhe, vikurvine jaladithi garajanara, vijali chamakavata vadalo vade shramana bhagavamta mahavirani chotarapha yojana parimamdalamam ati jala ke mati na thaya tema pravirala sparshana raja – renunashaka divya surabhigamdha – jala varsha varasavine nihataraja, nashtaraja, bhrashtaraja, upashamtaraja, prashamtaraja kare chhe. Karine jaladithi nivritta thaya chhe. Tyarapachhi triji vakhata vaikriya samudghatathi samavahata thaya chhe, thaine pushpana vadala vikurve chhe. Jema koi malino putra taruna yavat shilpopaga hoya, eka mahana pushpanum patala – chamgeri – chhadika laine rajana pramganamam yavat chotarapha kachagrahavat phulone hathamam laine chhodela pamchavarni pushpapumjone vikherine mukta pushpa pumjopachara kare, te rite suryabhadevana abhiyogika devo pushpavadala vikurve chhe, vikurvine jaladithi garajata hoya tema karine yavat yojana parimamdala jalaja – sthalaja – chamakata eva, vrimtasthayi pamchavarni pushpone janu umchai pramana adhivasa varasavya. Varasavine – Kalo agaru, pravara kumdurushka, turushka dhupathi madhamadhata, gamdha uddhutathi ramya sugamdha vara gamdhika, gamdhavarttibhuta ane divya suravara abhigamana yogya kare chhe, karave chhe. Pachhi jaladi nivritta thaya chhe. Pachhi shramana bhagavamta mahavira pase jaine bhagavamtane trana vakhata yavat vamdana – namaskara karine, bhagavamta pasethi, amrashalavana chaityathi nikale chhe, nikaline tevi utkrishta gatithi yavat chalata – chalata saudharma kalpe suryabha vimane sudharmasabhamam suryabhadeva avya, avine suryabhadevane be hatha jodi, mastake avartta kari, mastake amjali kari jaya – vijaya vade vadhave chhe, vadhavine temani ajnya pachhi sompe chhe.