Sutra Navigation: Auppatik ( ઔપપાતિક ઉપાંગ સૂત્ર )
Search Details
| Mool File Details |
|
Anuvad File Details |
|
| Sr No : | 1105634 | ||
| Scripture Name( English ): | Auppatik | Translated Scripture Name : | ઔપપાતિક ઉપાંગ સૂત્ર |
| Mool Language : | Ardha-Magadhi | Translated Language : | Gujarati |
| Chapter : |
समवसरण वर्णन |
Translated Chapter : |
સમવસરણ વર્ણન |
| Section : | Translated Section : | ||
| Sutra Number : | 34 | Category : | Upang-01 |
| Gatha or Sutra : | Sutra | Sutra Anuyog : | |
| Author : | Deepratnasagar | Original Author : | Gandhar |
| Century : | Sect : | Svetambara1 | |
| Source : | |||
| Mool Sutra : | [सूत्र] तए णं समणे भगवं महावीरे कूणियस्स रन्नो भिंभसारपुत्तस्स सुभद्दापमुहाण य देवीणं तीसे य महतिमहालियाए इसिपरिसाए मुणिपरिसाए जइपरिसाए देवपरिसाए अनेगसयाए अनेगसयवंदाए अनेगसयवंदपरियालाए ओहवले अइवले महब्बले अपरिमिय बल वीरिय तेय माहप्प कंतिजुत्ते सारय णवणत्थणिय महुरगंभीर कोंचणिग्घोस दुंदुभिस्सरे उरे वित्थडाए कंठे वट्टियाए सिरे समाइण्णाए अगरलाए अमम्मणाए सुव्वत्तक्खर सन्निवाइयाए पुण्णरत्ताए सव्वभासानुगामिणीए सरस्सईए जोयणनीहारिणा सरेणं अद्धमागहाए भासाए भासइ– अरिहा धम्मं परिकहेइ। तेसिं सव्वेसिं आरियमणारियाणं अगिलाए धम्मं आइक्खइ। सावि य णं अद्धमाहगा भासा तेसिं सव्वेसिं आरियमनारियाणं अप्पणो सभासाए परिणामेणं परिणमइ, तं जहा– अत्थि लोए अत्थि अलोए, अत्थि जीवा अत्थि अजीवा अत्थि बंधे अत्थि मोक्खे अत्थि पुण्णे अत्थि पावे अत्थि आसवे अत्थि संवरे अत्थि वेयणा अत्थि निज्जरा, अत्थि अरहंता अत्थि चक्कवट्टी अत्थि बलदेवा अत्थि वासुदेवा, अत्थि नरगा अत्थि नेरइया अत्थि तिरिक्खजोणिया अत्थि तिरिक्खजोणिणीओ, अत्थि माया अत्थि पिया अत्थि रिसओ, अत्थि देवा अत्थि देवलोया, अत्थि सिद्धा अत्थि सिद्धी अत्थि परिनिव्वाणे अत्थि परिनिव्वुया, अत्थि पाणाइवाए मुसावाए अदत्तादाने मेहुणे परिग्गहे अत्थि कोहे माने माया लोभे अत्थि पेज्जे दोसे कलहे अब्भक्खाणे पेसुन्ने परपरिवाए अरइरई मायामोसे मिच्छादंसणसल्ले, अत्थि पाणाइवायवेरमणे मुसावायवेरमणे अदत्तादानवेरमणे मेहुणवेरमणे परिग्गहवेरमणे अत्थि कोहविवेगे माणविवेगे मायाविवेगे लोभविवेगे पेज्जविवेगे दोसविवेगे कलहविवेगे अब्भक्खाणविवेगे पेसुन्नविवेगे परपरिवायविवेगे अरतिरतिविवेगे मायामोसविवेगे मिच्छादंसणसल्लविवेगे, सव्वं अत्थिभावं अत्थि त्ति वयइ, सव्वं नत्थिभावं नत्थि त्ति वयइ, सुचिण्णा कम्मा सुचिण्णफला भवंति दुचिण्णा कम्मा दुचिण्णफला भवंति फुसइ पुण्णपावे पच्चायंति जीवा सफले कल्लाणपावए। धम्ममाइक्खइ–इणमेव निग्गंथे पावयणे सच्चे अनुत्तरे केवलिए संसुद्धे पडिपुण्णे नेयाउए सल्लकत्तणे सिद्धिमग्गे मुत्तिमग्गे निज्जाणमग्गे निव्वाणमग्गे अवितहमविसंधि सव्वदुक्ख-प्पहीणमग्गे। इत्थंठिया जीवा सिज्झंति बुज्झंति मुच्चंति परिनिव्वायंति सव्वदुक्खाणमंतं करेंति। एगच्चा पुण एगे भयंतारो पुव्वकम्मावसेसेणं अन्नयरेसु देवलोएसु देवत्ताए उववत्तारो भवति–महड्ढिएसु महज्जुइएसु महब्बलेसु महायसेसु महासोक्खेसु महाणुभागेसु दूरंगइएसु चिरट्ठिइएसु। ते णं तत्थ देवा भवंति महिड्ढिया महज्जुइया महब्बला महायसा महासोक्खा महानुभागा दूरंगइया चिरट्ठिइया हारविराइयवच्छा कडग तुडिय थंभियभुया अंगय कुंडल मट्ठगंड कण्णपीढधारी विचित्तहत्थाभरणा विचित्तमाला मउलि मउडा कल्लाणगपवरवत्थपरिहिया कल्लाणगपवर-मल्लाणुलेवणा भासुरबोंदी पलंबवणमालधरा दिव्वेणं वण्णेणं दिव्वेणं गंधेणं दिव्वेणं रूवेणं दिव्वेणं फासेणं दिव्वेणं संघाएणं दिव्वेणं संठाणेणं दिव्वाए इड्ढीए दिव्वाए जुईए दिव्वाए पभाए दिव्वाए छायाए दिव्वाए अच्चीए दिव्वेणं तेएणं दिव्वाए लेसाए दस दिसाओ उज्जोवेमाणा पभासेमाणा कप्पोवगा गतिकल्लाणा आगमेसिभद्दा पासाईया दरिसणिज्जा अभिरूवा पडिरूवा। तमाइक्खइ–एवं खलु चउहिं ठाणेहिं जीवाने कम्मं पकरेंति, पकरेत्ता नेरइएसु उववज्जंति, तं जहा–महारंभयाए महापरिग्गहयाए पंचिंदियवहेणं कुणिमाहारेणं। एवं खलु चउहिं ठाणेहिं जीवा तिरिक्खजोणियत्ताए कम्मं पकरेंति, पकरेत्ता तिरिक्ख-जोणिएसु उववज्जंति तं जहा–माइल्लयाए अलियवयणेण उक्कंचणयाए वंचणयाए। एवं खलु चउहिं ठाणेहिं जीवा मनुस्सत्ताए कम्मं पकरेंति, पकरेत्ता मनुस्सेसु उववज्जंति, तं जहा–पगइभद्दयाए पगइविणीययाए सानुक्कोसयाए अमच्छरिययाए। एवं खलु चउहिं ठाणेहिं जीवा देवत्ताए कम्मं पकरेंति, पकरेत्ता देवेसु उववज्जंति, तं जहा–सरागसंजमेणं संजमासंजमेणं अकामणिज्जराए बालतवोकम्मेणं। तमाइक्खइ– | ||
| Sutra Meaning : | [૧] ત્યારપછી શ્રમણ ભગવંત મહાવીરે ભંભસારપુત્ર કૂણિક રાજાને, સુભદ્રા આદિ રાણીઓને, તે મહામોટી પર્ષદાને – ઋષિપર્ષદા, મુનિપર્ષદા, યતિપર્ષદા, દેવપર્ષદા, અનેકશત, અનેક શતવૃંદ, અનેક શતવૃંદ પરિવાર ઉપસ્થિત હતો તેમાં. ... ઓઘબલી, અતિબલી, મહાબલી, અપરિમિત બલ – વીર્ય – તેજ – મહત્તા – કાંતિયુક્ત, શારદ – નવ – સ્તનિત – મધુર – ગંભીર – ક્રૌંચ – નિર્ઘોષ – દુંદુભિસ્વર યુક્ત, ઉરમાં વિસ્તરતી, કંઠમાં અવસ્થિત થતી, મસ્તકમાં પરિવ્યાપ્ત થતી, સુવિભક્ત અક્ષરો સાથે, અસ્પષ્ટ ઉચ્ચારણ વર્જિત, સર્વાક્ષર સન્નિપાતિક, પૂર્ણતા યુક્ત, સર્વભાષાનુગામી, એક યોજન સુધી પહોંચાડનાર સ્વરમાં, અર્ધમાગધી ભાષામાં બોલતા અરહંતે ધર્મ કહ્યો. [૨] તે સર્વે આર્યો અને અનાર્યોને અગ્લાનપણે ધર્મ કહે છે. તે અર્ધમાગધી ભાષા તે સર્વે આર્યો અને અનાર્યોને પોત – પોતાની ભાષામાં પરિણામથી પરિણમે છે. તે દેશના આ પ્રમાણે – લોક છે, અલોક છે, એ પ્રમાણે જીવ – અજીવ, બંધ – મોક્ષ, પુન્ય – પાપ, આશ્રવ – સંવર, વેદના – નિર્જરા તથા અરિહંત, ચક્રવર્તી, બલદેવ, વાસુદેવ (તથા) નરક – નૈરયિક, તિર્યંચયોનિક – તિર્યંચયોનિની, માતા – પિતા, ઋષિ, દેવો – દેવલોકો, સિદ્ધિ – સિદ્ધો, પરિનિર્વાણ – પરિનિવૃત્ત આ બધાનું અસ્તિત્વ છે. પ્રાણાતિપાત, મૃષાવાદ,અદત્તાદાન, મૈથુન, પરિગ્રહ છે. ક્રોધ, માન, માયા, લોભ યાવત્ મિથ્યાદર્શનશલ્ય છે. [૩] પ્રાણાતિપાત વિરમણ, મૃષાવાદ વિરમણ, અદત્તાદાન વિરમણ, મૈથુન વિરમણ, પરિગ્રહ વિરમણ યાવત્ મિથ્યા – દર્શનશલ્ય વિવેક છે. સર્વે અસ્તિભાવ છે, તેમ કહેવાય છે, સર્વે નાસ્તિભાવ નથી તેમ કહેવાય છે. સુચિર્ણ કર્મો સુચિર્ણ ફળવાળા થાય છે, દુશ્ચિર્ણ કર્મો દુશ્ચિર્ણ ફળવાળા થાય છે. જીવ પુણ્ય – પાપનો સ્પર્શ કરે છે – બંધ કરે છે, જીવ ઉત્પન્ન થાય છે. પુન્ય – પાપ ફળ દેનાર છે. બીજી રીતે ધર્મ કહે છે – આ નિર્ગ્રન્થ પ્રવચન સત્ય(ભવ્ય જીવોને હિતકાર), અનુત્તર(સર્વોત્તમ), કેવલિય (અદ્વિતીય), સંશુદ્ધ(સર્વથા નિર્દોષ), પ્રતિપૂર્ણ, નૈયાયિક(ન્યાય યુક્ત), શલ્યકર્તન(માયા આદિ શલ્યોને કાપનાર), સિદ્ધિનો માર્ગ, મુક્તિનો માર્ગ), નિર્વાણનો માર્ગ(સમસ્ત કર્મક્ષયથી ઉત્પન્ન પારમાર્થિક સુખનો માર્ગ), નિર્યાણનો માર્ગ (અપુનરાગમન રૂપ સ્થાન પ્રાપ્તિનો માર્ગ), અવિતથ(વાસ્તવિક અર્થનું પ્રતિપાદન કરનાર), અવિસંધિ, સર્વ દુઃખનો પ્રક્ષિણમાર્ગ છે, આમાં સ્થિત જીવો સિદ્ધ – બુદ્ધ – મુક્ત – પરિનિવૃત્ત અને સર્વે દુઃખોના અંતકર થાય છે. [૪] એકાર્ચ્ચા(એકાવતારી) એવા ભદંત પૂર્વકર્મો બાકી રહેતા, કોઈ એક દેવલોકમાં દેવપણે ઉત્પન્ન થાય છે. ત્યાં મહર્દ્ધિક યાવત્ મહાસૌખ્ય, દૂરગતિક, ચિરસ્થિતિક દેવલોકમાં જાય છે. તે ત્યાં મહર્દ્ધિક યાવત્ ચિરસ્થિતિક દેવ થાય છે. તે હાર વડે શોભતા વક્ષઃસ્થળવાળો યાવત્ પ્રભાસિત કરતા, કલ્પોપગ, ગતિકલ્યાણા, આગમેષિભદ્ર યાવત્ પ્રતિરૂપ થાય છે. ભગવન્ આગળ કહે છે – એ પ્રમાણે. ... જીવ ચાર સ્થાને નૈરયિકપણાનું કર્મ બાંધે છે, કર્મ બાંધીને નૈરયિકમાં ઉત્પન્ન થાય છે. તે આ – મહારંભતા, મહાપરિગ્રહતા, પંચેન્દ્રિય વધ અને માંસાહાર વડે. આ આલાવા વડે તિર્યંચયોનિકમાં માયાપૂર્વકની નિકૃતિ, અલિકવચન, ઉત્કંચનતા, વંચનતાથી ઉત્પન્ન થાય. મનુષ્યમાં પ્રકૃતિભદ્રતા, પ્રકૃતિ વિનિતતા, સાનુક્રોશતા અને અમાત્સર્યથી ઉત્પન્ન થાય છે. દેવમાં સરાગ સંયમ, સંયમાસંયમ, અકામ નિર્જરા અને બાળતપોકર્મથી ઉત્પન્ન થાય છે તે કહે છે – | ||
| Mool Sutra Transliteration : | [sutra] tae nam samane bhagavam mahavire kuniyassa ranno bhimbhasaraputtassa subhaddapamuhana ya devinam tise ya mahatimahaliyae isiparisae muniparisae jaiparisae devaparisae anegasayae anegasayavamdae anegasayavamdapariyalae ohavale aivale mahabbale aparimiya bala viriya teya mahappa kamtijutte saraya navanatthaniya mahuragambhira komchanigghosa dumdubhissare ure vitthadae kamthe vattiyae sire samainnae agaralae amammanae suvvattakkhara sannivaiyae punnarattae savvabhasanugaminie sarassaie joyananiharina sarenam addhamagahae bhasae bhasai– ariha dhammam parikahei. Tesim savvesim ariyamanariyanam agilae dhammam aikkhai. Savi ya nam addhamahaga bhasa tesim savvesim ariyamanariyanam appano sabhasae parinamenam parinamai, tam jaha– atthi loe atthi aloe, atthi jiva atthi ajiva atthi bamdhe atthi mokkhe atthi punne atthi pave atthi asave atthi samvare atthi veyana atthi nijjara, Atthi arahamta atthi chakkavatti atthi baladeva atthi vasudeva, atthi naraga atthi neraiya atthi tirikkhajoniya atthi tirikkhajoninio, atthi maya atthi piya atthi risao, atthi deva atthi devaloya, atthi siddha atthi siddhi atthi parinivvane atthi parinivvuya, Atthi panaivae musavae adattadane mehune pariggahe atthi kohe mane maya lobhe atthi pejje dose kalahe abbhakkhane pesunne paraparivae arairai mayamose michchhadamsanasalle, atthi panaivayaveramane musavayaveramane adattadanaveramane mehunaveramane pariggahaveramane atthi kohavivege manavivege mayavivege lobhavivege pejjavivege dosavivege kalahavivege abbhakkhanavivege pesunnavivege paraparivayavivege aratirativivege mayamosavivege michchhadamsanasallavivege, Savvam atthibhavam atthi tti vayai, savvam natthibhavam natthi tti vayai, suchinna kamma suchinnaphala bhavamti duchinna kamma duchinnaphala bhavamti phusai punnapave pachchayamti jiva saphale kallanapavae. Dhammamaikkhai–inameva niggamthe pavayane sachche anuttare kevalie samsuddhe padipunne neyaue sallakattane siddhimagge muttimagge nijjanamagge nivvanamagge avitahamavisamdhi savvadukkha-ppahinamagge. Itthamthiya jiva sijjhamti bujjhamti muchchamti parinivvayamti savvadukkhanamamtam karemti. Egachcha puna ege bhayamtaro puvvakammavasesenam annayaresu devaloesu devattae uvavattaro bhavati–mahaddhiesu mahajjuiesu mahabbalesu mahayasesu mahasokkhesu mahanubhagesu duramgaiesu chiratthiiesu. Te nam tattha deva bhavamti mahiddhiya mahajjuiya mahabbala mahayasa mahasokkha mahanubhaga duramgaiya chiratthiiya haraviraiyavachchha kadaga tudiya thambhiyabhuya amgaya kumdala matthagamda kannapidhadhari vichittahatthabharana vichittamala mauli mauda kallanagapavaravatthaparihiya kallanagapavara-mallanulevana bhasurabomdi palambavanamaladhara divvenam vannenam divvenam gamdhenam divvenam ruvenam divvenam phasenam divvenam samghaenam divvenam samthanenam divvae iddhie divvae juie divvae pabhae divvae chhayae divvae achchie divvenam teenam divvae lesae dasa disao ujjovemana pabhasemana kappovaga gatikallana agamesibhadda pasaiya darisanijja abhiruva padiruva. Tamaikkhai–evam khalu chauhim thanehim jivane kammam pakaremti, pakaretta neraiesu uvavajjamti, tam jaha–maharambhayae mahapariggahayae pamchimdiyavahenam kunimaharenam. Evam khalu chauhim thanehim jiva tirikkhajoniyattae kammam pakaremti, pakaretta tirikkha-joniesu uvavajjamti tam jaha–maillayae aliyavayanena ukkamchanayae vamchanayae. Evam khalu chauhim thanehim jiva manussattae kammam pakaremti, pakaretta manussesu uvavajjamti, tam jaha–pagaibhaddayae pagaiviniyayae sanukkosayae amachchhariyayae. Evam khalu chauhim thanehim jiva devattae kammam pakaremti, pakaretta devesu uvavajjamti, tam jaha–saragasamjamenam samjamasamjamenam akamanijjarae balatavokammenam. Tamaikkhai– | ||
| Sutra Meaning Transliteration : | [1] tyarapachhi shramana bhagavamta mahavire bhambhasaraputra kunika rajane, subhadra adi ranione, te mahamoti parshadane – rishiparshada, muniparshada, yatiparshada, devaparshada, anekashata, aneka shatavrimda, aneka shatavrimda parivara upasthita hato temam.\... Oghabali, atibali, mahabali, aparimita bala – virya – teja – mahatta – kamtiyukta, sharada – nava – stanita – madhura – gambhira – kraumcha – nirghosha – dumdubhisvara yukta, uramam vistarati, kamthamam avasthita thati, mastakamam parivyapta thati, suvibhakta aksharo sathe, aspashta uchcharana varjita, sarvakshara sannipatika, purnata yukta, sarvabhashanugami, eka yojana sudhi pahomchadanara svaramam, ardhamagadhi bhashamam bolata arahamte dharma kahyo. [2] te sarve aryo ane anaryone aglanapane dharma kahe chhe. Te ardhamagadhi bhasha te sarve aryo ane anaryone pota – potani bhashamam parinamathi pariname chhe. Te deshana a pramane – Loka chhe, aloka chhe, e pramane jiva – ajiva, bamdha – moksha, punya – papa, ashrava – samvara, vedana – nirjara tatha arihamta, chakravarti, baladeva, vasudeva (tatha) naraka – nairayika, tiryamchayonika – tiryamchayonini, mata – pita, rishi, devo – devaloko, siddhi – siddho, parinirvana – parinivritta a badhanum astitva chhe. Pranatipata, mrishavada,adattadana, maithuna, parigraha chhe. Krodha, mana, maya, lobha yavat mithyadarshanashalya chhe. [3] pranatipata viramana, mrishavada viramana, adattadana viramana, maithuna viramana, parigraha viramana yavat mithya – darshanashalya viveka chhe. Sarve astibhava chhe, tema kahevaya chhe, sarve nastibhava nathi tema kahevaya chhe. Suchirna karmo suchirna phalavala thaya chhe, dushchirna karmo dushchirna phalavala thaya chhe. Jiva punya – papano sparsha kare chhe – bamdha kare chhe, jiva utpanna thaya chhe. Punya – papa phala denara chhe. Biji rite dharma kahe chhe – a nirgrantha pravachana satya(bhavya jivone hitakara), anuttara(sarvottama), kevaliya (advitiya), samshuddha(sarvatha nirdosha), pratipurna, naiyayika(nyaya yukta), shalyakartana(maya adi shalyone kapanara), siddhino marga, muktino marga), nirvanano marga(samasta karmakshayathi utpanna paramarthika sukhano marga), niryanano marga (apunaragamana rupa sthana praptino marga), avitatha(vastavika arthanum pratipadana karanara), avisamdhi, sarva duhkhano prakshinamarga chhe, amam sthita jivo siddha – buddha – mukta – parinivritta ane sarve duhkhona amtakara thaya chhe. [4] ekarchcha(ekavatari) eva bhadamta purvakarmo baki raheta, koi eka devalokamam devapane utpanna thaya chhe. Tyam maharddhika yavat mahasaukhya, duragatika, chirasthitika devalokamam jaya chhe. Te tyam maharddhika yavat chirasthitika deva thaya chhe. Te hara vade shobhata vakshahsthalavalo yavat prabhasita karata, kalpopaga, gatikalyana, agameshibhadra yavat pratirupa thaya chhe. Bhagavan agala kahe chhe – e pramane.\... Jiva chara sthane nairayikapananum karma bamdhe chhe, karma bamdhine nairayikamam utpanna thaya chhe. Te a – maharambhata, mahaparigrahata, pamchendriya vadha ane mamsahara vade. A alava vade tiryamchayonikamam mayapurvakani nikriti, alikavachana, utkamchanata, vamchanatathi utpanna thaya. Manushyamam prakritibhadrata, prakriti vinitata, sanukroshata ane amatsaryathi utpanna thaya chhe. Devamam saraga samyama, samyamasamyama, akama nirjara ane balatapokarmathi utpanna thaya chhe te kahe chhe – | ||