Sutra Navigation: Bhagavati ( ભગવતી સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1103719
Scripture Name( English ): Bhagavati Translated Scripture Name : ભગવતી સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

शतक-५

 Translated Chapter :

શતક-૫
Section : उद्देशक-१ सूर्य Translated Section : ઉદ્દેશક-૧ સૂર્ય
Sutra Number : 219 Category : Ang-05
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] लवणे णं भंते! समुद्दे सूरिया उदीण-पाईणमुग्गच्छ पाईण-दाहिणमागच्छंति, जच्चेव जंबुद्दीवस्स वत्तव्वया भणिया सच्चेव सव्वा अपरिसेसिया लवणसमुद्दस्स वि भाणियव्वा, नवरं–अभिलावो इमो जाणियव्वो। जया णं भंते! लवणसमुद्दे दाहिणड्ढे दिवसे भवइ, तं चेव जाव तदा णं लवणसमुद्दे पुरत्थिम-पच्चत्थिमे णं राई भवति। एएणं अभिलावेणं नेयव्वं जाव जया णं भंते! लवणसमुद्दे दाहिणड्ढे पढमा ओसप्पिणी पडिवज्जइ, तया णं उत्तरड्ढे वि पढमा ओसप्पिणी पडिवज्जइ; जया णं उत्तरड्ढे पढमा ओसप्पिणी पडिवज्जइ, तया णं लवणसमुद्दे पुरत्थिम-पच्चत्थिमे णं नेवत्थि ओसप्पिणी, नेवत्थि उस्सप्पिणी अवट्ठिएणं तत्थ काले पन्नत्ते समणाउसो? हंता गोयमा! जाव समणाउसो। धायइसंडे णं भंते! दीवे सूरिया उदीण-पाईणमुग्गच्छ पाईण-दाहिणमागच्छंति, जहेव जंबुद्दीवस्स वत्तव्वया भणिया सच्चेव धायइसंडस्स वि भाणियव्वा, नवरं–इमेणं अभिलावेणं सव्वे आलावगा भाणियव्वा। जया णं भंते! धायइसंडे दीवे दाहिणड्ढे दिवसे भवइ, तदा णं उत्तरड्ढे वि; जया णं उत्तरड्ढे, तया णं धायइसंडे दीवे मंदराणं पव्वयाणं पुरत्थिम-पच्चत्थिमे णं राई भवइ? हंता गोयमा! एवं चेव जाव राई भवइ। जया णं भंते! धायइसंडे दीवे मंदराणं पव्वयाणं पुरत्थिमे णं दिवसे भवइ, तया णं पच्चत्थिमे ण वि; जया णं पच्चत्थिमे णं दिवसे भवइ, तया णं धायइसंडे दीवे मंदराणं पव्वयाणं उत्तर-दाहिणे णं राई भवइ? हंता गोयमा! जाव भवइ। एवं एएणं अभिलावेणं नेयव्वं जाव जया णं भंते! दाहिणड्ढे पढमा ओसप्पिणी, तया णं उत्तरड्ढे वि; जया णं उत्तरड्ढे वि; तया णं धायइसंडे दीवे मंदराणं पव्वयाणं पुरत्थिम-पच्चत्थिमे णं नत्थि ओसप्पिणी जाव समणाउसो? हंता गोयमा! जाव समणाउसो। जहा लवणसमुद्दस्स वत्तव्वया तहा कालोदस्स वि भाणियव्वा, नवरं–कालोदस्स नामं भाणियव्वं। अब्भिंतरपुरक्खरद्धे णं भंते! सूरिया उदीण-पाईणमुग्गच्छ पाईण-दाहिणमागच्छंति, जहेव धायइसंडस्स वत्तव्वया तहेव अब्भिंतरपुक्खरद्धस्स वि भाणियव्वा, नवरं–अभिलावो जाणियव्वो जाव तया णं अब्भिंतरपुक्खरद्धे मंदराणं पुरत्थिम-पच्चत्थिमे णं नेवत्थि ओसप्पिणी, नेवत्थि उस्सप्पिणी, अवट्ठिए णं तत्थ काले पन्नत्ते समणाउसो। सेवं भंते! सेवं भंते! त्ति।
Sutra Meaning : ભગવન્‌ ! લવણસમુદ્રમાં સૂર્ય ઈશાન ખૂણામાં ઊગીને અગ્નિ ખૂણામાં અસ્ત થાય છે? ઇત્યાદિ. ગૌતમ ! જેમ જંબૂદ્વીપનાં સૂર્યના સંબંધમાં કહ્યું તેમ બધું જ કથાન લવણ સમુદ્રનાં સૂર્યના સંબંધમાં પણ કહેવું. વિશેષ એ કે – આ વક્તવ્યતામાં જંબૂદ્વીપ શબ્દને સ્થાને લવણ સમુદ્ર શબ્દ કહેવો. તે આલાવો આમ કહેવો – ભગવન્‌ ! લવણસમુદ્રના દક્ષિણાર્ધમાં જ્યારે દિવસ હોય ત્યારે ઉત્તરાર્ધમાં પણ દિવસ હોયઅને ત્યારે લવણસમુદ્રમાં પૂર્વ – પશ્ચિમે રાત્રિ હોય છે. આ આલાવા વડે બધું જ કથન કરવું. અંતે આ પ્રશ્ન કરવો કે – ભગવન્‌ ! જ્યારે લવણસમુદ્રમાં દક્ષિણાર્ધમાં પ્રથમ અવસર્પિણીકાળ હોય ત્યારે ઉત્તરાર્ધમાં પણ પ્રથમ અવસર્પિણીકાળ હોય, અને જ્યારે ઉત્તરાર્દ્ધમાં અવસર્પિણીકાળ હોય અને લવણસમુદ્રમાં પૂર્વ – પશ્ચિમમાં અવસર્પિણી કે ઉત્સર્પિણી એક પણ કાળ ન હોય, તો હે આયુષ્યમાન્‌ ! શું ત્યાં અવસ્થિત અર્થાત અપરિવર્તનીય કાલ હોય? હા, ગૌતમ ! એ પ્રમાણે જ છે. ભગવન્‌ ! ધાતકીખંડદ્વીપમાં સૂર્ય ઈશાન ખૂણામાં ઊગીને શું અગ્નિ ખૂણામાં અસ્ત થાય છે ?, ઇત્યાદિ. ગૌતમ ! જંબૂદ્વીપ માફક ધાતકીખંડની સર્વ વક્તવ્યતા કહેવી. પણ આલાવો આ રીતે કહેવો – ભગવન્‌ ! જ્યારે ધાતકીખંડદ્વીપમાં દક્ષિણાર્ધમાં દિવસ હોય ત્યારે ઉત્તરાર્ધમાં પણ દિવસ હોય અને ત્યારે શું ધાતકીખંડદ્વીપના બંને મેરુની પૂર્વ – પશ્ચિમે રાત્રિ હોય છે ? હા, ગૌતમ ! એ પ્રમાણે જ હોય છે. આ આલાવા વડે કથન કરતા અંતે કહેવું કે – ભગવન્‌ ! જ્યારે ધાતકીખંડ દ્વીપના મેરુ પર્વતની પૂર્વે દિવસ હોય, ત્યારે પશ્ચિમે પણ દિવસ હોય, પશ્ચિમે દિવસ હોય ત્યારે ધાતકીખંડ દ્વીપના મેરુ પર્વતની ઉત્તર – દક્ષિણે રાત્રિ હોય છે ? હા, ગૌતમ ! યાવત્‌ હોય છે. એ રીતે આ આલાવા વડે જાણવું યાવત્‌ ભગવન્‌ ! જ્યારે દક્ષિણાર્ધમાં પહેલી અવસર્પિણી હોય ત્યારે ઉત્તરાર્ધમાં પણ પહેલી અવસર્પિણી હોય અને ધાતકીખંડના મેરુની પૂર્વ – પશ્ચિમે હે આયુષ્યમાન્‌ ! અવસર્પિણી કે ઉત્સર્પિણી ન હોય પરંતુ હે આયુષ્યમાન શ્રમણ ! શું ત્યાં અવસ્થિત કાલ હોય ? હા, ગૌતમ તેમ જ છે. લવણસમુદ્રમાં જેવી વક્તવ્યતા કહી તેવી વક્તવ્યતા કાલોદધિમાં પણ કહેવી. ભગવન્‌ ! અભ્યંતર પુષ્કરાર્ધદ્વીપમાં સૂર્ય ઈશાનમાં ઊગીને અગ્નિખૂણામાં અસ્ત થાય છે ? ઇત્યાદિ પ્રશ્ન પૂછવા.ગૌતમ ! ધાતકીખંડની વક્તવ્યતા કહી તે મુજબ જ અહીં અભ્યંતર પુષ્કરાર્ધદ્વીપની વક્તવ્યતા કહેવી.વિશેષ એ કે – ધાતકીખંડનાં સ્થાને આભ્યંતર પુષ્કરાર્ધ નામ કહેવું. યાવત્ શું આભ્યંતર પુષ્કરાર્ધ દ્વીપમાં મેરુની પૂર્વ – પશ્ચિમે અવસર્પિણી – ઉત્સર્પિણી કાળ નથી,પણ સદા અવસ્થિત કાળ હોય છે ? ગૌતમ ! એ જ પ્રમાણે હોય છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] lavane nam bhamte! Samudde suriya udina-painamuggachchha paina-dahinamagachchhamti, jachcheva jambuddivassa vattavvaya bhaniya sachcheva savva aparisesiya lavanasamuddassa vi bhaniyavva, navaram–abhilavo imo janiyavvo. Jaya nam bhamte! Lavanasamudde dahinaddhe divase bhavai, tam cheva java tada nam lavanasamudde puratthima-pachchatthime nam rai bhavati. Eenam abhilavenam neyavvam java jaya nam bhamte! Lavanasamudde dahinaddhe padhama osappini padivajjai, taya nam uttaraddhe vi padhama osappini padivajjai; jaya nam uttaraddhe padhama osappini padivajjai, taya nam lavanasamudde puratthima-pachchatthime nam nevatthi osappini, nevatthi ussappini avatthienam tattha kale pannatte samanauso? Hamta goyama! Java samanauso. Dhayaisamde nam bhamte! Dive suriya udina-painamuggachchha paina-dahinamagachchhamti, jaheva jambuddivassa vattavvaya bhaniya sachcheva dhayaisamdassa vi bhaniyavva, navaram–imenam abhilavenam savve alavaga bhaniyavva. Jaya nam bhamte! Dhayaisamde dive dahinaddhe divase bhavai, tada nam uttaraddhe vi; jaya nam uttaraddhe, taya nam dhayaisamde dive mamdaranam pavvayanam puratthima-pachchatthime nam rai bhavai? Hamta goyama! Evam cheva java rai bhavai. Jaya nam bhamte! Dhayaisamde dive mamdaranam pavvayanam puratthime nam divase bhavai, taya nam pachchatthime na vi; jaya nam pachchatthime nam divase bhavai, taya nam dhayaisamde dive mamdaranam pavvayanam uttara-dahine nam rai bhavai? Hamta goyama! Java bhavai. Evam eenam abhilavenam neyavvam java jaya nam bhamte! Dahinaddhe padhama osappini, taya nam uttaraddhe vi; jaya nam uttaraddhe vi; taya nam dhayaisamde dive mamdaranam pavvayanam puratthima-pachchatthime nam natthi osappini java samanauso? Hamta goyama! Java samanauso. Jaha lavanasamuddassa vattavvaya taha kalodassa vi bhaniyavva, navaram–kalodassa namam bhaniyavvam. Abbhimtarapurakkharaddhe nam bhamte! Suriya udina-painamuggachchha paina-dahinamagachchhamti, jaheva dhayaisamdassa vattavvaya taheva abbhimtarapukkharaddhassa vi bhaniyavva, navaram–abhilavo janiyavvo java taya nam abbhimtarapukkharaddhe mamdaranam puratthima-pachchatthime nam nevatthi osappini, nevatthi ussappini, avatthie nam tattha kale pannatte samanauso. Sevam bhamte! Sevam bhamte! Tti.
Sutra Meaning Transliteration : Bhagavan ! Lavanasamudramam surya ishana khunamam ugine agni khunamam asta thaya chhe? Ityadi. Gautama ! Jema jambudvipanam suryana sambamdhamam kahyum tema badhum ja kathana lavana samudranam suryana sambamdhamam pana kahevum. Vishesha e ke – a vaktavyatamam jambudvipa shabdane sthane lavana samudra shabda kahevo. Te alavo ama kahevo – bhagavan ! Lavanasamudrana dakshinardhamam jyare divasa hoya tyare uttarardhamam pana divasa hoyaane tyare lavanasamudramam purva – pashchime ratri hoya chhe. A alava vade badhum ja kathana karavum. Amte a prashna karavo ke – Bhagavan ! Jyare lavanasamudramam dakshinardhamam prathama avasarpinikala hoya tyare uttarardhamam pana prathama avasarpinikala hoya, ane jyare uttararddhamam avasarpinikala hoya ane lavanasamudramam purva – pashchimamam avasarpini ke utsarpini eka pana kala na hoya, to he ayushyaman ! Shum tyam avasthita arthata aparivartaniya kala hoya? Ha, gautama ! E pramane ja chhe. Bhagavan ! Dhatakikhamdadvipamam surya ishana khunamam ugine shum agni khunamam asta thaya chhe\?, ityadi. Gautama ! Jambudvipa maphaka dhatakikhamdani sarva vaktavyata kahevi. Pana alavo a rite kahevo – Bhagavan ! Jyare dhatakikhamdadvipamam dakshinardhamam divasa hoya tyare uttarardhamam pana divasa hoya ane tyare shum dhatakikhamdadvipana bamne meruni purva – pashchime ratri hoya chhe\? Ha, gautama ! E pramane ja hoya chhe. A alava vade kathana karata amte kahevum ke – Bhagavan ! Jyare dhatakikhamda dvipana meru parvatani purve divasa hoya, tyare pashchime pana divasa hoya, pashchime divasa hoya tyare dhatakikhamda dvipana meru parvatani uttara – dakshine ratri hoya chhe\? Ha, gautama ! Yavat hoya chhe. E rite a alava vade janavum yavat bhagavan ! Jyare dakshinardhamam paheli avasarpini hoya tyare uttarardhamam pana paheli avasarpini hoya ane dhatakikhamdana meruni purva – pashchime he ayushyaman ! Avasarpini ke utsarpini na hoya paramtu he ayushyamana shramana ! Shum tyam avasthita kala hoya\? Ha, gautama tema ja chhe. Lavanasamudramam jevi vaktavyata kahi tevi vaktavyata kalodadhimam pana kahevi. Bhagavan ! Abhyamtara pushkarardhadvipamam surya ishanamam ugine agnikhunamam asta thaya chhe\? Ityadi prashna puchhavA.Gautama ! Dhatakikhamdani vaktavyata kahi te mujaba ja ahim abhyamtara pushkarardhadvipani vaktavyata kahevI.Vishesha e ke – dhatakikhamdanam sthane abhyamtara pushkarardha nama kahevum. Yavat shum abhyamtara pushkarardha dvipamam meruni purva – pashchime avasarpini – utsarpini kala nathi,pana sada avasthita kala hoya chhe\? Gautama ! E ja pramane hoya chhe.