Sutra Navigation: Acharang ( આચારાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1100535
Scripture Name( English ): Acharang Translated Scripture Name : આચારાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

श्रुतस्कंध-२

चूलिका-३

अध्ययन-१५ भावना

 Translated Chapter :

શ્રુતસ્કંધ-૨

ચૂલિકા-૩

અધ્યયન-૧૫ ભાવના
Section : Translated Section :
Sutra Number : 535 Category : Ang-01
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] तओ णं समणस्स भगवओ महावीरस्स सामाइयं खाओवसमियं चरित्तं पडिवन्नस्स मणपज्जवनाणे नामं नाणे समुप्पन्ने–अड्ढाइज्जेहिं दीवेहिं दोहि य समुद्देहिं सण्णीणं पंचेंदियाणं पज्जत्ताणं वियत्तमणसाणं मणोगयाइं भावाइं जाणेइ। तओ णं समणे भगवं महावीरे पव्वइते समाणे मित्त-नाति-सयण-संबंधिवग्गं पडिविसज्जेति, पडिविसज्जेत्ता इमं एयारूवं अभिग्गहं अभिगिण्हइ– ‘बारसवासाइं वोसट्ठकाए चत्तदेहे जे केइ उवसग्गा उप्पज्जंति, तं जहा–दिव्वा वा, माणुसा वा, तेरिच्छिया वा, ते सव्वे उवसग्गे समुप्पण्णे समाणे ‘अनाइले अव्वहिते अद्दीणमाणसे तिविहमणवयणकायगुत्ते’ सम्मं सहिस्सामि खमिस्सामि अहियासइस्सामि।’ तओ णं समणे भगवं महावीरे इमेयारूवं अभिग्गहं अभिगिण्हेत्ता ‘वोसट्ठकाए चत्तदेहे’ दिवसे मुहुत्तसेसे कम्मारं गामं समणुपत्ते। तओ णं समणे भगवं महावीरे वोसट्ठचत्तदेहे अनुत्तरेणं आलएणं, अनुत्तरेणं विहारेणं, अनुत्तरेणं संजमेणं, अनुत्तरेणं पग्गहेणं, अनुत्तरेणं संवरेणं, अनुत्तरेणं तवेणं, अनुत्तरेणं बंभचेरवासेणं, अनुत्तराए खंतीए, अनुत्तराए मोत्तीए, अनुत्तराए तुट्ठीए, अनुत्तराए समितीए, अनुत्तराए गुत्तीए, अनुत्तरेणं ठाणेणं, अनुत्तरेणं कम्मेणं, अनुत्तरेणं सुचरियफलणिव्वाणमुत्तिमग्गेणं अप्पाणं भावेमाणे विहरइ। एवं विहरमाणस्स जे केइ उवसग्गा समुपज्जिंसु– दिव्वा वा माणुसा वा तेरिच्छिया वा, ते सव्वे उवसग्गे समुप्पन्ने समाणे अनाइले अव्वहिए अदीन-माणसे तिविहमणवयणकायगुत्ते सम्मं सहइ खमइ तितिक्खइ अहियासेइ। तओ णं समणस्स भगवओ महावीरस्स एएणं विहारेणं विहरमाणस्स बारसवासा विइक्कंता, तेरसमस्स य वासस्स परियाए वट्टमाणस्स जे से गिम्हाणं दोच्चे मासे चउत्थे पक्खे–वइसाहसुद्धे, तस्सणं वइसाहसुद्धस्स दसमीपक्खेणं, सुव्वएणं दिवसेणं विजएणं मुहुत्तेणं, हत्थुत्तराहि णक्खत्तेणं जोगोवगतेणं, पाईण-गामिणीए छायाए, वियत्ताए पोरिसीए, जंभियगामस्स नगरस्स बहिया णईए उजुवालिया उत्तरे कूले, सामागस्स गाहावइस्स कट्ठकरणंसि, वेयावत्तस्स चेइयस्स उत्तरपुरत्थिमे दिसीभाए, सालरु-क्खस्स अदूरसामंते, उक्कुडुयस्स, गोदोहियाए आयावणाए आयावेमाणस्स, छट्ठेणं भत्तेणं अपाणएणं, उड्ढंजाणु-अहोसिरस्स, धम्मज्झाणोवगयस्स, ज्झाणकोट्ठोवगयस्स, सुक्कज्झाणं-तरियाए वट्टमाणस्स, निव्वाणे, कसिणे, पडिपुण्णे, अव्वाहए, णिरावरणे, अनंते, अनुत्तरे, केवलवर-नाणदंसणे समुप्पण्णे। से भगवं अरिहं जिणे जाए, केवली सव्वण्णू सव्वभावदरिसी, सदेवमणुयासुरस्स लोयस्स पज्जाए जाणइ, तं जहा – आगतिं गतिं ठितिं चयणं उववायं भुत्तं पीयं कडं पडिसेवियं आवीकम्मं रहोकम्मं लवियं कहियं मणोमाणसियं सव्वलोए सव्वजीवाणं सव्वभावाइं जाणमाणे पासमाणे, एवं च णं विहरइ। जण्णं दिवसं समणस्स भगवओ महावीरस्स णिव्वाणे कसिणे पडिपुण्णे अव्वाहए णिरावरणे अणंते अनुत्तरे केवलवरनाणदंसणे समुप्पण्णे तण्णं दिवसं भवनवइ-वाणमंतर-जोइसिय-विमाणवासिदेवेहि य देवीहि य ओवयंतेहि य उप्पयंतेहि य एगे महं दिव्वे देवुज्जोए देव-सन्निवाते देव-कहक्कहे उप्पिं-जलगभूए यावि होत्था। तओ णं समणे भगवं महावीरे उप्पन्ननाणदंसणधरे अप्पाणं च लोगं च अभिसमेक्ख पुव्वं देवाणं धम्ममाइक्खति तओ पच्छा मणुस्साणं। तओ णं समणे भगवं महावीरे उप्पन्ननाणदंसणधरे गोयमाईणं समणाणं णिग्गंथाणं पंच महव्वयाइं सभावणाइं छज्जीवनिकायाइं आइक्खइ भासइ परूवेइ, तं जहा–पुढविकाए आउकाए, तेउकाए, वाउकाए, वणस्सइकाए, तसकाए।
Sutra Meaning : ત્યારપછી શ્રમણ ભગવંત મહાવીરને ક્ષાયોપશમિક સામાયિક ચારિત્ર સ્વીકારતા મનઃપર્યવજ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું. જેનાથી અઢીદ્વીપ અને બે સમુદ્રમાં રહેલા પર્યાપ્ત સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય વ્યક્ત મનવાળા જીવોના મનોગત ભાવ જાણવા લાગ્યા. ત્યારપછી દીક્ષિત થયેલા શ્રમણ ભગવંત મહાવીરે મિત્રો, જ્ઞાતિજનો, સ્વજનો, સંબંધી આદિને વિસર્જિત કર્યા. કરીને આવા પ્રકારે અભિગ્રહ ગ્રહણ કર્યો – બાર વર્ષ સુધી શરીરની મમતા ત્યાગી, દેહાસક્તિ છોડી, દેવ – મનુષ્ય – તિર્યંચ સંબંધી જે કોઈ ઉપસર્ગો આવશે તે સર્વેને હું સમ્યક્‌ રીતે સહન કરીશ, ખમીશ, અધ્યાસિત કરીશ. આ પ્રતિજ્ઞા અંગિકાર કરીને શ્રમણ ભગવંત મહાવીર દેહનું મમત્વ ત્યાગી, એક મુહૂર્ત્ત દિવસ શેષ રહેતા કુમારગ્રામ પહોંચ્યા, ત્યાર પછી શરીર મમતાના ત્યાગી ભગવંત અનુત્તર આલય અને વિહાર વડે ઉત્કૃષ્ટ સંયમ – તપ – બ્રહ્મચર્ય – ક્ષમા – મુક્તિ – ગુપ્તિ – સમિતિ – સ્થિતિ – સ્થાન – ક્રિયાથી સુચરિત ફલ નિર્વાણ અને મુક્તિ માર્ગ વડે પોતાના આત્માને ભાવિત કરતા વિચરવા લાગ્યા. એ રીતે વિચરતા દેવ – મનુષ્ય – તિર્યંચ સંબંધી જે કોઈ ઉપસર્ગો ઉત્પન્ન થયા તે સર્વે ઉપસર્ગોને અનાકુળ, અવ્યથિત, અદીન મનથી, મન – વચન – કાય ગુપ્ત થઈ સમ્યક્‌ સહન કર્યા, ખમ્યા, શાંતિ અને ધૈર્યથી ઝેલ્યા. ત્યાર પછી શ્રમણ ભગવંત મહાવીરને આ રીતે વિચરણ કરતા બાર વર્ષ વીત્યા. તેરમું વર્ષ ચાલી રહ્યું હતું. તેમાં ગ્રીષ્મઋતુનો બીજો માસ, ચોથો પક્ષ...વૈશાખ સુદની દશમીને દિને સુવ્રત નામના દિવસે, વિજય મુહૂર્ત્તમાં ઉત્તરા ફાલ્ગુની નક્ષત્રના યોગે પૂર્વગામિની છાયા થતા અંતિમ પ્રહરે જૃંભિક ગામ નગરની બહાર ઋજુવાલિકા નદીના ઉત્તરપટ્ટ પર શ્યામાક ગાથાપતિના કાષ્ઠકરણ ક્ષેત્રમાં ઉપર જાનુ અને નીચે મસ્તક રાખીને ધ્યાનરૂપી કોઠામાં રહેતા ભગવંતને વૈયાવૃત્ય ચૈત્યના ઈશાન ખૂણામાં શાલ વૃક્ષની સમીપે ઉક્કુડુ ગોદોહિક આસને આતાપના લેતા નિર્જળ છઠ્ઠ ભક્ત સહિત, શુક્લ ધ્યાનમાં વર્તતા, નિવૃત્તિ અપાવનાર, સંપૂર્ણ, પ્રતિપૂર્ણ, અવ્યાઘાત, નિરાવરણ, અનંત, અનુત્તર કેવલજ્ઞાન દર્શન ઉત્પન્ન થયા. તે ભગવંત હવે અર્હન્‌, જિન, કેવલી, સર્વજ્ઞ, સર્વભાવદર્શી, દેવ – મનુષ્ય – અસુરના પર્યાયોને જાણવા લાગ્યા. જેવા કે – આગતિ, ગતિ, સ્થિતિ, ચ્યવન, ઉપપાત, ભુક્ત, પીત, કૃત, પ્રતિસેવિત, પ્રકટ કર્મ, ગુપ્તકર્મ, બોલેલું, કહેલું, મનો માનસિક ભાવો તથા સર્વલોકમાં સર્વ જીવોના સર્વ ભાવોને જોતા અને જાણતા વિહરવા લાગ્યા. જે દિવસે શ્રમણ ભગવંત મહાવીરને નિવૃત્તિ આપનાર સંપૂર્ણ યાવત્‌ જ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું તે દિવસે ભવનપતિ, વ્યંતર, જ્યોતિષ્ક, વૈમાનિક દેવ – દેવીઓના આવવા – જવાથી યાવત્‌ કોલાહલ મચી ગયો. ત્યાર પછી ઉત્પન્ન શ્રેષ્ઠ જ્ઞાન – દર્શન ઘર શ્રમણ ભગવંત મહાવીર પોતાના આત્મા અને લોકને જાણીને પહેલાં દેવોને ધર્મ કહ્યો, પછી મનુષ્યોએ કહ્યો. ત્યાર પછી શ્રમણ ભગવંત મહાવીરે ગૌતમાદિ શ્રમણોને ભાવના સહિત પાંચ મહાવ્રત અને છ જીવનિકાયનું સ્વરૂપ સમજાવ્યું. કહ્યું. પ્રરૂપણા કરી.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] tao nam samanassa bhagavao mahavirassa samaiyam khaovasamiyam charittam padivannassa manapajjavanane namam nane samuppanne–addhaijjehim divehim dohi ya samuddehim sanninam pamchemdiyanam pajjattanam viyattamanasanam manogayaim bhavaim janei. Tao nam samane bhagavam mahavire pavvaite samane mitta-nati-sayana-sambamdhivaggam padivisajjeti, padivisajjetta imam eyaruvam abhiggaham abhiginhai– ‘barasavasaim vosatthakae chattadehe je kei uvasagga uppajjamti, tam jaha–divva va, manusa va, terichchhiya va, te savve uvasagge samuppanne samane ‘anaile avvahite addinamanase tivihamanavayanakayagutte’ sammam sahissami khamissami ahiyasaissami.’ Tao nam samane bhagavam mahavire imeyaruvam abhiggaham abhiginhetta ‘vosatthakae chattadehe’ divase muhuttasese kammaram gamam samanupatte. Tao nam samane bhagavam mahavire vosatthachattadehe anuttarenam alaenam, anuttarenam viharenam, anuttarenam samjamenam, anuttarenam paggahenam, anuttarenam samvarenam, anuttarenam tavenam, anuttarenam bambhacheravasenam, anuttarae khamtie, anuttarae mottie, anuttarae tutthie, anuttarae samitie, anuttarae guttie, anuttarenam thanenam, anuttarenam kammenam, anuttarenam suchariyaphalanivvanamuttimaggenam appanam bhavemane viharai. Evam viharamanassa je kei uvasagga samupajjimsu– divva va manusa va terichchhiya va, te savve uvasagge samuppanne samane anaile avvahie adina-manase tivihamanavayanakayagutte sammam sahai khamai titikkhai ahiyasei. Tao nam samanassa bhagavao mahavirassa eenam viharenam viharamanassa barasavasa viikkamta, terasamassa ya vasassa pariyae vattamanassa je se gimhanam dochche mase chautthe pakkhe–vaisahasuddhe, tassanam vaisahasuddhassa dasamipakkhenam, suvvaenam divasenam vijaenam muhuttenam, hatthuttarahi nakkhattenam jogovagatenam, paina-gaminie chhayae, viyattae porisie, jambhiyagamassa nagarassa bahiya naie ujuvaliya uttare kule, samagassa gahavaissa katthakaranamsi, veyavattassa cheiyassa uttarapuratthime disibhae, salaru-kkhassa adurasamamte, ukkuduyassa, godohiyae ayavanae ayavemanassa, chhatthenam bhattenam apanaenam, uddhamjanu-ahosirassa, dhammajjhanovagayassa, jjhanakotthovagayassa, sukkajjhanam-tariyae vattamanassa, nivvane, kasine, padipunne, avvahae, niravarane, anamte, anuttare, kevalavara-nanadamsane samuppanne. Se bhagavam ariham jine jae, kevali savvannu savvabhavadarisi, sadevamanuyasurassa loyassa pajjae janai, tam jaha – agatim gatim thitim chayanam uvavayam bhuttam piyam kadam padiseviyam avikammam rahokammam laviyam kahiyam manomanasiyam savvaloe savvajivanam savvabhavaim janamane pasamane, evam cha nam viharai. Jannam divasam samanassa bhagavao mahavirassa nivvane kasine padipunne avvahae niravarane anamte anuttare kevalavarananadamsane samuppanne tannam divasam bhavanavai-vanamamtara-joisiya-vimanavasidevehi ya devihi ya ovayamtehi ya uppayamtehi ya ege maham divve devujjoe deva-sannivate deva-kahakkahe uppim-jalagabhue yavi hottha. Tao nam samane bhagavam mahavire uppannananadamsanadhare appanam cha logam cha abhisamekkha puvvam devanam dhammamaikkhati tao pachchha manussanam. Tao nam samane bhagavam mahavire uppannananadamsanadhare goyamainam samananam niggamthanam pamcha mahavvayaim sabhavanaim chhajjivanikayaim aikkhai bhasai paruvei, tam jaha–pudhavikae aukae, teukae, vaukae, vanassaikae, tasakae.
Sutra Meaning Transliteration : Tyarapachhi shramana bhagavamta mahavirane kshayopashamika samayika charitra svikarata manahparyavajnyana utpanna thayum. Jenathi adhidvipa ane be samudramam rahela paryapta samjnyi pamchendriya vyakta manavala jivona manogata bhava janava lagya. Tyarapachhi dikshita thayela shramana bhagavamta mahavire mitro, jnyatijano, svajano, sambamdhi adine visarjita karya. Karine ava prakare abhigraha grahana karyo – bara varsha sudhi sharirani mamata tyagi, dehasakti chhodi, deva – manushya – tiryamcha sambamdhi je koi upasargo avashe te sarvene hum samyak rite sahana karisha, khamisha, adhyasita karisha. A pratijnya amgikara karine shramana bhagavamta mahavira dehanum mamatva tyagi, eka muhurtta divasa shesha raheta kumaragrama pahomchya, tyara pachhi sharira mamatana tyagi bhagavamta anuttara alaya ane vihara vade utkrishta samyama – tapa – brahmacharya – kshama – mukti – gupti – samiti – sthiti – sthana – kriyathi sucharita phala nirvana ane mukti marga vade potana atmane bhavita karata vicharava lagya. E rite vicharata deva – manushya – tiryamcha sambamdhi je koi upasargo utpanna thaya te sarve upasargone anakula, avyathita, adina manathi, mana – vachana – kaya gupta thai samyak sahana karya, khamya, shamti ane dhairyathi jhelya. Tyara pachhi shramana bhagavamta mahavirane a rite vicharana karata bara varsha vitya. Teramum varsha chali rahyum hatum. Temam grishmarituno bijo masa, chotho paksha...Vaishakha sudani dashamine dine suvrata namana divase, vijaya muhurttamam uttara phalguni nakshatrana yoge purvagamini chhaya thata amtima prahare jrimbhika gama nagarani bahara rijuvalika nadina uttarapatta para shyamaka gathapatina kashthakarana kshetramam upara janu ane niche mastaka rakhine dhyanarupi kothamam raheta bhagavamtane vaiyavritya chaityana ishana khunamam shala vrikshani samipe ukkudu godohika asane atapana leta nirjala chhaththa bhakta sahita, shukla dhyanamam vartata, nivritti apavanara, sampurna, pratipurna, avyaghata, niravarana, anamta, anuttara kevalajnyana darshana utpanna thaya. Te bhagavamta have arhan, jina, kevali, sarvajnya, sarvabhavadarshi, deva – manushya – asurana paryayone janava lagya. Jeva ke – agati, gati, sthiti, chyavana, upapata, bhukta, pita, krita, pratisevita, prakata karma, guptakarma, bolelum, kahelum, mano manasika bhavo tatha sarvalokamam sarva jivona sarva bhavone jota ane janata viharava lagya. Je divase shramana bhagavamta mahavirane nivritti apanara sampurna yavat jnyana utpanna thayum te divase bhavanapati, vyamtara, jyotishka, vaimanika deva – deviona avava – javathi yavat kolahala machi gayo. Tyara pachhi utpanna shreshtha jnyana – darshana ghara shramana bhagavamta mahavira potana atma ane lokane janine pahelam devone dharma kahyo, pachhi manushyoe kahyo. Tyara pachhi shramana bhagavamta mahavire gautamadi shramanone bhavana sahita pamcha mahavrata ane chha jivanikayanum svarupa samajavyum. Kahyum. Prarupana kari.