Sutra Navigation: Dashvaikalik ( દશવૈકાલિક સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1121032
Scripture Name( English ): Dashvaikalik Translated Scripture Name : દશવૈકાલિક સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

अध्ययन-४ छ जीवनिकाय

 Translated Chapter :

અધ્યયન-૪ છ જીવનિકાય
Section : Translated Section :
Sutra Number : 32 Category : Mool-03
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] सुयं मे आउसं! तेणं भगवया एवमक्खायं– इह खलु छज्जीवणिया नामज्झयणं समणेणं भगवया महावीरेणं कासवेणं पवेइया सुयक्खाया सुपन्नत्ता। सेयं मे अहिज्जिउं अज्झयणं धम्मपन्नत्ती। कयरा खलु सा छज्जीवणिया नामज्झयणं समणेणं भगवया महावीरेणं कासवेणं पवेइया सुयक्खाया सुपन्नत्ता? सेयं मे अहिज्जिउं अज्झयणं धम्मपन्नत्ती। इमा खलु सा छज्जीवणिया नामज्झयणं समणेणं भगवया महावीरेणं कासवेणं पवेइया सुयक्खाया सुपन्नत्ता। सेयं मे अहिज्जिउं धम्मपन्नत्ती, तं जहा–पुढविकाइया आउकाइया तेउकाइया वाउकाइया वणस्सइकाइया तसकाइया। पुढवी चित्तमंतमक्खाया अनेगजीवा पुढोसत्ता अन्नत्थ सत्थपरिणएणं। आऊ चित्तमंतमक्खाया अनेगजीवा पुढोसत्ता अन्नत्थ सत्थपरिणएणं। तेऊ चित्तमंतमक्खाया अनेगजीवा पुढोसत्ता अन्नत्थ सत्थपरिणएणं। वाऊ चित्तमंतमक्खाया अनेगजीवा पुढोसत्ता अन्नत्थ सत्थपरिणएणं। वणस्सई चित्तमंतमक्खाया अनेगजीवा पुढोसत्ता अन्नत्थ सत्थपरिणएणं, तं जहा– अग्गबीया मूलबीया पोरबीया खंध बीया बीयरुहा सम्मुच्छिमा तणलया वणस्सइकाइया सबीया चित्तमंतमक्खाया अनेगजीवा पुढोसत्ता अन्नत्थ सत्थपरिणएणं। से जे पुन इमे अनेगे बहवे तसा पाणा, तं जहा– अंडया पोयया जराउया रसया संसेइमा सम्मुच्छिमा उब्भिया उववाइया। जेसिं केसिंचि पाणाणां अभिक्कंतं पडिक्कंतं संकुचियं पसारियं रुयं भंतं तसियं पलाइयं आगइगइविण्णाया– जे य कीडपयंगा जा य कुंथु-पिवीलिया सव्वे बेइंदिया सव्वे तेइंदिया सव्वे चउरिंदिया सव्वे पंचिंदिया सव्वे तिरिक्खजोणिया सव्वे नेरइया सव्वे मनुया सव्वे देवा सव्वे पाणा परमाहम्मिया एसो खलु छट्ठो जीवनिकाओ तसकाओ त्ति पवुच्चई।
Sutra Meaning : (૧). મેં તે આયુષ્યમાન ભગવંતે એ પ્રમાણે કહે છે તે સાંભળેલ છે કે – આ ‘છ જીવનિકાય’ નામક અધ્યયન નિશ્ચે કાશ્યપગોત્રીય શ્રમણ ભગવંત મહાવીર દ્વારા પ્રવેદિત, સુઆખ્યાત, સુપ્રજ્ઞપ્ત છે. આ ‘ધર્મ પ્રાપ્તિ’નું અધ્યયન મારા માટે શ્રેષ્ઠ છે. (૨). તે છ જીવનિકાય અધ્યયન કેવું છે ? જે કાશ્યપ ગોત્રીય શ્રમણ ભગવંત મહાવીર દ્વારા પ્રવેદિત, સુઆખ્યાત, સુપ્રજ્ઞપ્ત છે. જે ધર્મ પ્રજ્ઞપ્તિનું અધ્યયન મારે શ્રેયસ્કર છે ? તે આ છે – પૃથ્વીકાયિક, અપ્‌કાયિક, તેઉકાયિક, વાયુકાયિક, વનસ્પતિકાયિક, ત્રસકાયિક. શસ્ત્ર પરિણત સિવાય પૃથ્વી સચિત્ત છે, તે અનેક જીવો અને પૃથક્‌ સત્વોવાળી છે. આ પ્રમાણે શસ્ત્ર પરિણતને છોડીને અપ્‌કાય, અગ્નિકાય, વાયુકાય અને વનસ્પતિકાય સજીવ કહેલ છે. તે અનેક જીવો અને પૃથક્‌ સત્વોવાળા છે. વનસ્પતિકાયના પ્રકાર આ છે – અગ્રબીજ, મૂલબીજ, પર્વબીજ, સ્કંધબીજ, બીજરુહ, સંમૂર્ચ્છિમ, તૃણ અને લતા. શસ્ત્ર પરિણત સિવાય આ વનસ્પતિકાયિક જીવ બીજ પર્યન્ત સચેતન કહેવાયેલ છે. તે અનેક જીવ છે અને પૃથક્‌ સત્વોવાળા છે. જે આ અનેક પ્રકારના ત્રસ પ્રાણી છે, તે આ પ્રમાણે – અંડજ, પોતજ, જરાયુજ, રસજ, સંસ્વેદજ, સંમૂર્ચ્છિમજ, ઉદ્ભિજ્જ અને ઔપપાતિક. જે કોઈ પ્રાણીમાં અભિક્રમણ, પ્રતિક્રમણ, સંકુચિત, પ્રસારિત, શબ્દ કરવો, ભ્રમણ કરવું, ત્રસ્ત થવું, ભાગવું આદિ ક્રિયાઓ થાય તથા જે આગતિ અને ગતિના વિજ્ઞાતા હોય તે બધા ત્રસ જીવો છે. જે કીટ, પતંગ, કુંથુ, કીડી છે, તે બધા બે ઇન્દ્રિયો, બધા તેઇન્દ્રિયો, બધા ચઉરિન્દ્રિયો, બધા પંચેન્દ્રિયો, બધા તિર્યંચયોનિક, બધા નારક, બધા મનુષ્યો, બધા દેવો અને બધા પ્રાણી પરમ દુઃખી છે, સુખના ઈચ્છુક છે. આ છઠ્ઠો જીવનિકાય ત્રસકાય કહેવાય છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] suyam me ausam! Tenam bhagavaya evamakkhayam– iha khalu chhajjivaniya namajjhayanam samanenam bhagavaya mahavirenam kasavenam paveiya suyakkhaya supannatta. Seyam me ahijjium ajjhayanam dhammapannatti. Kayara khalu sa chhajjivaniya namajjhayanam samanenam bhagavaya mahavirenam kasavenam paveiya suyakkhaya supannatta? Seyam me ahijjium ajjhayanam dhammapannatti. Ima khalu sa chhajjivaniya namajjhayanam samanenam bhagavaya mahavirenam kasavenam paveiya suyakkhaya supannatta. Seyam me ahijjium dhammapannatti, tam jaha–pudhavikaiya aukaiya teukaiya vaukaiya vanassaikaiya tasakaiya. Pudhavi chittamamtamakkhaya anegajiva pudhosatta annattha satthaparinaenam. Au chittamamtamakkhaya anegajiva pudhosatta annattha satthaparinaenam. Teu chittamamtamakkhaya anegajiva pudhosatta annattha satthaparinaenam. Vau chittamamtamakkhaya anegajiva pudhosatta annattha satthaparinaenam. Vanassai chittamamtamakkhaya anegajiva pudhosatta annattha satthaparinaenam, tam jaha– Aggabiya mulabiya porabiya khamdha biya biyaruha sammuchchhima tanalaya vanassaikaiya sabiya chittamamtamakkhaya anegajiva pudhosatta annattha satthaparinaenam. Se je puna ime anege bahave tasa pana, tam jaha– Amdaya poyaya jarauya rasaya samseima sammuchchhima ubbhiya uvavaiya. Jesim kesimchi pananam abhikkamtam padikkamtam samkuchiyam pasariyam ruyam bhamtam tasiyam palaiyam agaigaivinnaya– je ya kidapayamga ja ya kumthu-piviliya savve beimdiya savve teimdiya savve chaurimdiya savve pamchimdiya savve tirikkhajoniya savve neraiya savve manuya savve deva savve pana paramahammiya eso khalu chhattho jivanikao tasakao tti pavuchchai.
Sutra Meaning Transliteration : (1). Mem te ayushyamana bhagavamte e pramane kahe chhe te sambhalela chhe ke – a ‘chha jivanikaya’ namaka adhyayana nishche kashyapagotriya shramana bhagavamta mahavira dvara pravedita, suakhyata, suprajnyapta chhe. A ‘dharma prapti’num adhyayana mara mate shreshtha chhe. (2). Te chha jivanikaya adhyayana kevum chhe\? Je kashyapa gotriya shramana bhagavamta mahavira dvara pravedita, suakhyata, suprajnyapta chhe. Je dharma prajnyaptinum adhyayana mare shreyaskara chhe\? Te a chhe – Prithvikayika, apkayika, teukayika, vayukayika, vanaspatikayika, trasakayika. Shastra parinata sivaya prithvi sachitta chhe, te aneka jivo ane prithak satvovali chhe. A pramane shastra parinatane chhodine apkaya, agnikaya, vayukaya ane vanaspatikaya sajiva kahela chhe. Te aneka jivo ane prithak satvovala chhe. Vanaspatikayana prakara a chhe – agrabija, mulabija, parvabija, skamdhabija, bijaruha, sammurchchhima, trina ane lata. Shastra parinata sivaya a vanaspatikayika jiva bija paryanta sachetana kahevayela chhe. Te aneka jiva chhe ane prithak satvovala chhe. Je a aneka prakarana trasa prani chhe, te a pramane – amdaja, potaja, jarayuja, rasaja, samsvedaja, sammurchchhimaja, udbhijja ane aupapatika. Je koi pranimam abhikramana, pratikramana, samkuchita, prasarita, shabda karavo, bhramana karavum, trasta thavum, bhagavum adi kriyao thaya tatha je agati ane gatina vijnyata hoya te badha trasa jivo chhe. Je kita, patamga, kumthu, kidi chhe, te badha be indriyo, badha teindriyo, badha chaurindriyo, badha pamchendriyo, badha tiryamchayonika, badha naraka, badha manushyo, badha devo ane badha prani parama duhkhi chhe, sukhana ichchhuka chhe. A chhaththo jivanikaya trasakaya kahevaya chhe.