Sutra Navigation: Pragnapana ( પ્રજ્ઞાપના ઉપાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1106873
Scripture Name( English ): Pragnapana Translated Scripture Name : પ્રજ્ઞાપના ઉપાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

पद-३० पश्यता

 Translated Chapter :

પદ-૩૦ પશ્યતા
Section : Translated Section :
Sutra Number : 573 Category : Upang-04
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] कतिविहा णं भंते! पासणया पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पासणया पन्नत्ता, तं जहा–सागारपासणया अनागारपासणया। सागारपासणया णं भंते! कइविहा पन्नत्ता? गोयमा! छव्विहा पन्नत्ता, तं जहा–सुयनाणसागारपासणया ओहिनाणसागारपासणया मनपज्जवनाणसागारपासणया केवलनाण-सागारपासणया सुयअन्नाणसागारपासणया विभंगनाणसागारपासणया। अनागारपासणया णं भंते! कतिविहा पन्नत्ता? गोयमा! तिविहा पन्नत्ता, तं जहा–चक्खुदंसणअनागारपासणया ओहिदंसणअनागारपासणया केवलदंसणअनागारपासणया। एवं जीवाणं पि। नेरइयाणं भंते! कतिविहा पासणया पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–सागारपासणया अनागारपासणया। नेरइयाणं भंते! सागारपासणया कतिविहा पन्नत्ता? गोयमा! चउव्विहा पन्नत्ता, तं जहा–सुतनाणसागारपासणया ओहिनाणसागारपासणया सुयअन्नाणसागारपासणया विभंगनाणसागार-पासणया। नेरइयाणं भंते! अनागारपासणया कतिविहा पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–चक्खुदंसणअनागारपासणया य ओहिदंसणअनागारपासणया य। एवं जाव थणियकुमारा। पुढविक्काइयाणं भंते! कतिविहा पासणया पन्नत्ता? गोयमा! एगा सागारपासणया। पुढविक्काइयाणं भंते! सागारपासणया कतिविहा पन्नत्ता? गोयमा! एगा सुयअन्नाणसागारपासणया पन्नत्ता। एवं जाव वणप्फइकाइयाणं। बेइंदियाणं भंते! कतिविहा पासणया पन्नत्ता? गोयमा! एगा सागारपासणया पन्नत्ता। बेइंदियाणं भंते! सागारपासणया कतिविहा पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–सुतनाणसागारपासणया य सुयअन्नाणसागारपासणया य। एवं तेइंदियाण वि। चउरिंदियाणं पुच्छा। गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–सागारपासणया य अनागारपासणया य। सागारपासणया जहा बेइंदियाणं। चउरिंदियाणं भंते! अनागारपासणया कतिविहा पन्नत्ता? गोयमा! एगा चक्खुदंसणअनागार-पासणया पन्नत्ता। मनूसाणं जहा जीवाणं। सेसा जहा नेरइया जाव वेमानिया। जीवा णं भंते! किं सागारपस्सी? अनागारपस्सी? गोयमा! जीवा सागारपस्सी वि अनागारपस्सी वि। से केणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चति–जीवा सागारपस्सी वि अनागारपस्सी वि? गोयमा! जे णं जीवा सुयनाणी ओहिनाणी मनपज्जवनाणी केवलनाणी सुयअन्नाणी विभंगनाणी ते णं जीवा सागारपस्सी। जे णं जीवा चक्खुदंसणी ओहिदंसणी केवलदंसणी ते णं जीवा अनागारपस्सी। से तेणट्ठेणं गोयमा! एवं वुच्चति–जीवा सागारपस्सी वि अनागारपस्सी वि। नेरइया णं भंते! किं सागारपस्सी? अनागारपस्सी? गोयमा! एवं चेव, नवरं–सागारपासणयाए मनपज्जवनाणी केवलनाणी न वुच्चंति, अनागारपासणयाए केवलदंसणं नत्थि। एवं जाव थणियकुमारा। पुढविक्काइयाणं पुच्छा। गोयमा! पुढविक्काइया सागारपस्सी, नो अनागारपस्सी। से केणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चति? गोयमा! पुढविक्काइयाणं एगा सुयअन्नाण-सागारपासणया पन्नत्ता। से तेणट्ठेणं गोयमा! एवं वुच्चति। एवं जाव वणस्सतिकाइया। बेइंदियाणं पुच्छा। गोयमा! सागारपस्सी नो अनागारपस्सी। से केणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चति? गोयमा! बेइंदियाणं दुविहा सागारपासणया पन्नत्ता, तं जहा–सुयनाणसागारपासणया य सुयअन्नाणसागारपासणया य। से तेणट्ठेणं गोयमा! एवं वुच्चति। एवं तेइंदियाण वि। चउरिंदियाणं पुच्छा। गोयमा! चउरिंदिया सागारपस्सी वि अनागारपस्सी वि। से केणट्ठेणं? गोयमा! जे णं चउरिंदिया सुयनाणी सुतअन्नाणी ते णं चउरिंदिया सागारपस्सी, जे णं चउरिंदिया चक्खुदंसणी ते णं चउरिंदिया अनागारपस्सी। से तेणट्ठेणं गोयमा! एवं वुच्चति। मनूसा जहा जीवा। अवसेसा जहा नेरइया जाव वेमानिया।
Sutra Meaning : ભગવન્‌ ! પશ્યતા કેટલા ભેદે છે ? ગૌતમ ! બે ભેદે – સાકાર પશ્યતા, અનાકાર પશ્યતા. સાકાર પશ્યતા કેટલા ભેદે છે ? ગૌતમ ! છ ભેદે – શ્રુતજ્ઞાન પશ્યતા, અવધિજ્ઞાન પશ્યતા, મનઃપર્યવજ્ઞાન પશ્યતા, કેવલજ્ઞાન પશ્યતા, શ્રુત અજ્ઞાન પશ્યતા, વિભંગજ્ઞાન પશ્યતા. અનાકાર પશ્યતા કેટલા ભેદે છે ? ત્રણ ભેદે – ચક્ષુદર્શન પશ્યતા અવધિદર્શન પશ્યતા કેવલદર્શન પશ્યતા. એ પ્રમાણે જીવોને પણ કહેવું. નૈરયિકોને કેટલા પ્રકારે પશ્યતા છે ? બે ભેદે – સાકાર પશ્યતા અને અનાકાર પશ્યતા. સાકાર પશ્યતા ચાર ભેદે છે – શ્રુતજ્ઞાન પશ્યતા, અવધિજ્ઞાન પશ્યતા, શ્રુતઅજ્ઞાનજ્ઞાન પશ્યતા અને વિભંગજ્ઞાન પશ્યતા. તેમની અનાકાર પશ્યતા બે ભેદે – ચક્ષુદર્શનજ્ઞાન પશ્યતા, અવધિદર્શન પશ્યતા.એ પ્રમાણે સ્તનિતકુમારો સુધી જાણવું. પૃથ્વીકાયિકોને કેટલા પ્રકારે પશ્યતા હોય છે ? એક સાકાર પશ્યતા હોય, તે પણ શ્રુતઅજ્ઞાન સાકાર પશ્યતા હોય. એમ વનસ્પતિકાયિક સુધી જાણવું. બેઇન્દ્રિયોને કેટલા ભેદે પશ્યતા હોય ? એક સાકાર પશ્યતા હોય. એમ તેઇન્દ્રિયોને પણ જાણવું. ચઉરિન્દ્રિયોને બે પ્રકારે પશ્યતા હોય – સાકાર અને અનાકાર પશ્યતા. સાકાર પશ્યતા બેઇન્દ્રિયવત્‌ જાણવી. અનાકાર પશ્યતા? એક ચક્ષુદર્શનરૂપ કહેવી. મનુષ્યોને જીવવત્‌ કહેવા. બાકીના જીવો નૈરયિકવત્‌ વૈમાનિક સુધી કહેવા. ભગવન્‌ ! જીવો સાકારપશ્યતા વાળા છે કે અનાકાર પશ્યતાવાળા છે ? ગૌતમ ! તે બંને છે. ભગવન્‌ ! એમ કેમ કહ્યું ? ગૌતમ ! જે હેતુથી જીવો શ્રુતજ્ઞાની – અવધિજ્ઞાની – મનઃપર્યવજ્ઞાની – કેવળજ્ઞાની છે, શ્રુતઅજ્ઞાની, વિભંગજ્ઞાની છે, તે હેતુથી સાકાર પશ્યતાવાળા છે. જે હેતુથી જીવો ચક્ષુદર્શની – અવધિદર્શની – કેવળદર્શની છે, તે હેતુથી અનાકાર પશ્યતાવાળા છે, માટે ગૌતમ ! હું કહું છું કે જીવો બંને ભેદે છે. ભગવન્‌ ! નૈરયિકો સાકાર પશ્યતાવાળા છે કે અનાકાર પશ્યતાવાળા ? ગૌતમ ! એમ જ જાણવું પણ સાકાર – પશ્યતામાં મનઃપર્યવ, કેવળજ્ઞાની ન કહેવા. અનાકારમાં કેવળદર્શન ન કહેવું. પૃથ્વીકાયિકો સાકારપશ્યતાવાળા કે અનાકાર પશ્યતાવાળા છે ? માત્ર સાકાર પશ્યતાવાળા છે. ભગવન્‌ ! એમ કેમ કહો છો ? પૃથ્વીકાયિકો એક શ્રુત અજ્ઞાનરૂપ સાકાર પશ્યતા છે. માટે ગૌતમ ! એમ કહ્યું. એમ વનસ્પતિકાયિક સુધી કહેવું. બેઇન્દ્રિયો સંબંધે પૃચ્છા – તેઓ સાકારપશ્યતાવાળા જ છે. એમ કેમ કહો છો ? ગૌતમ ! બેઇન્દ્રિયોને બે પ્રકારે સાકાર પશ્યતા છે – શ્રુતજ્ઞાન સાકાર પશ્યતા અને શ્રુતઅજ્ઞાન સાકાર પશ્યતા, તેથી એમ કહ્યું. એ પ્રમાણે તેઇન્દ્રિયોને જાણવા. ચઉરિન્દ્રિયો વિષયક પૃચ્છા – તે સાકારપશ્યતા વાળા પણ હોય, અનાકારપશ્યતા વાળા પણ હોય. ભગવન્‌ ! એમ કેમ કહો છો ? ગૌતમ ! જેથી ચઉરિન્દ્રિયો શ્રુતજ્ઞાની કે શ્રુત અજ્ઞાની છે, તેથી તે સાકાર પશ્યતાવાળા છે, જેથી તેઓ ચક્ષુદર્શની છે તેથી અનાકાર પશ્યતાવાળા છે, માટે ગૌતમ ! એમ કહ્યું છે. મનુષ્યો જીવવત્‌ અને બાકીના જીવો નૈરયિકવત્‌ વૈમાનિક સુધી જાણવા.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] kativiha nam bhamte! Pasanaya pannatta? Goyama! Duviha pasanaya pannatta, tam jaha–sagarapasanaya anagarapasanaya. Sagarapasanaya nam bhamte! Kaiviha pannatta? Goyama! Chhavviha pannatta, tam jaha–suyananasagarapasanaya ohinanasagarapasanaya manapajjavananasagarapasanaya kevalanana-sagarapasanaya suyaannanasagarapasanaya vibhamgananasagarapasanaya. Anagarapasanaya nam bhamte! Kativiha pannatta? Goyama! Tiviha pannatta, tam jaha–chakkhudamsanaanagarapasanaya ohidamsanaanagarapasanaya kevaladamsanaanagarapasanaya. Evam jivanam pi. Neraiyanam bhamte! Kativiha pasanaya pannatta? Goyama! Duviha pannatta, tam jaha–sagarapasanaya anagarapasanaya. Neraiyanam bhamte! Sagarapasanaya kativiha pannatta? Goyama! Chauvviha pannatta, tam jaha–sutananasagarapasanaya ohinanasagarapasanaya suyaannanasagarapasanaya vibhamgananasagara-pasanaya. Neraiyanam bhamte! Anagarapasanaya kativiha pannatta? Goyama! Duviha pannatta, tam jaha–chakkhudamsanaanagarapasanaya ya ohidamsanaanagarapasanaya ya. Evam java thaniyakumara. Pudhavikkaiyanam bhamte! Kativiha pasanaya pannatta? Goyama! Ega sagarapasanaya. Pudhavikkaiyanam bhamte! Sagarapasanaya kativiha pannatta? Goyama! Ega suyaannanasagarapasanaya pannatta. Evam java vanapphaikaiyanam. Beimdiyanam bhamte! Kativiha pasanaya pannatta? Goyama! Ega sagarapasanaya pannatta. Beimdiyanam bhamte! Sagarapasanaya kativiha pannatta? Goyama! Duviha pannatta, tam jaha–sutananasagarapasanaya ya suyaannanasagarapasanaya ya. Evam teimdiyana vi. Chaurimdiyanam puchchha. Goyama! Duviha pannatta, tam jaha–sagarapasanaya ya anagarapasanaya ya. Sagarapasanaya jaha beimdiyanam. Chaurimdiyanam bhamte! Anagarapasanaya kativiha pannatta? Goyama! Ega chakkhudamsanaanagara-pasanaya pannatta. Manusanam jaha jivanam. Sesa jaha neraiya java vemaniya. Jiva nam bhamte! Kim sagarapassi? Anagarapassi? Goyama! Jiva sagarapassi vi anagarapassi vi. Se kenatthenam bhamte! Evam vuchchati–jiva sagarapassi vi anagarapassi vi? Goyama! Je nam jiva suyanani ohinani manapajjavanani kevalanani suyaannani vibhamganani te nam jiva sagarapassi. Je nam jiva chakkhudamsani ohidamsani kevaladamsani te nam jiva anagarapassi. Se tenatthenam goyama! Evam vuchchati–jiva sagarapassi vi anagarapassi vi. Neraiya nam bhamte! Kim sagarapassi? Anagarapassi? Goyama! Evam cheva, navaram–sagarapasanayae manapajjavanani kevalanani na vuchchamti, anagarapasanayae kevaladamsanam natthi. Evam java thaniyakumara. Pudhavikkaiyanam puchchha. Goyama! Pudhavikkaiya sagarapassi, no anagarapassi. Se kenatthenam bhamte! Evam vuchchati? Goyama! Pudhavikkaiyanam ega suyaannana-sagarapasanaya pannatta. Se tenatthenam goyama! Evam vuchchati. Evam java vanassatikaiya. Beimdiyanam puchchha. Goyama! Sagarapassi no anagarapassi. Se kenatthenam bhamte! Evam vuchchati? Goyama! Beimdiyanam duviha sagarapasanaya pannatta, tam jaha–suyananasagarapasanaya ya suyaannanasagarapasanaya ya. Se tenatthenam goyama! Evam vuchchati. Evam teimdiyana vi. Chaurimdiyanam puchchha. Goyama! Chaurimdiya sagarapassi vi anagarapassi vi. Se kenatthenam? Goyama! Je nam chaurimdiya suyanani sutaannani te nam chaurimdiya sagarapassi, je nam chaurimdiya chakkhudamsani te nam chaurimdiya anagarapassi. Se tenatthenam goyama! Evam vuchchati. Manusa jaha jiva. Avasesa jaha neraiya java vemaniya.
Sutra Meaning Transliteration : Bhagavan ! Pashyata ketala bhede chhe\? Gautama ! Be bhede – sakara pashyata, anakara pashyata. Sakara pashyata ketala bhede chhe\? Gautama ! Chha bhede – shrutajnyana pashyata, avadhijnyana pashyata, manahparyavajnyana pashyata, kevalajnyana pashyata, shruta ajnyana pashyata, vibhamgajnyana pashyata. Anakara pashyata ketala bhede chhe\? Trana bhede – chakshudarshana pashyata avadhidarshana pashyata kevaladarshana pashyata. E pramane jivone pana kahevum. Nairayikone ketala prakare pashyata chhe\? Be bhede – sakara pashyata ane anakara pashyata. Sakara pashyata chara bhede chhe – shrutajnyana pashyata, avadhijnyana pashyata, shrutaajnyanajnyana pashyata ane vibhamgajnyana pashyata. Temani anakara pashyata be bhede – chakshudarshanajnyana pashyata, avadhidarshana pashyatA.E pramane stanitakumaro sudhi janavum. Prithvikayikone ketala prakare pashyata hoya chhe\? Eka sakara pashyata hoya, te pana shrutaajnyana sakara pashyata hoya. Ema vanaspatikayika sudhi janavum. Beindriyone ketala bhede pashyata hoya\? Eka sakara pashyata hoya. Ema teindriyone pana janavum. Chaurindriyone be prakare pashyata hoya – sakara ane anakara pashyata. Sakara pashyata beindriyavat janavi. Anakara pashyata? Eka chakshudarshanarupa kahevi. Manushyone jivavat kaheva. Bakina jivo nairayikavat vaimanika sudhi kaheva. Bhagavan ! Jivo sakarapashyata vala chhe ke anakara pashyatavala chhe\? Gautama ! Te bamne chhe. Bhagavan ! Ema kema kahyum\? Gautama ! Je hetuthi jivo shrutajnyani – avadhijnyani – manahparyavajnyani – kevalajnyani chhe, shrutaajnyani, vibhamgajnyani chhe, te hetuthi sakara pashyatavala chhe. Je hetuthi jivo chakshudarshani – avadhidarshani – kevaladarshani chhe, te hetuthi anakara pashyatavala chhe, mate gautama ! Hum kahum chhum ke jivo bamne bhede chhe. Bhagavan ! Nairayiko sakara pashyatavala chhe ke anakara pashyatavala\? Gautama ! Ema ja janavum pana sakara – pashyatamam manahparyava, kevalajnyani na kaheva. Anakaramam kevaladarshana na kahevum. Prithvikayiko sakarapashyatavala ke anakara pashyatavala chhe\? Matra sakara pashyatavala chhe. Bhagavan ! Ema kema kaho chho\? Prithvikayiko eka shruta ajnyanarupa sakara pashyata chhe. Mate gautama ! Ema kahyum. Ema vanaspatikayika sudhi kahevum. Beindriyo sambamdhe prichchha – teo sakarapashyatavala ja chhe. Ema kema kaho chho\? Gautama ! Beindriyone be prakare sakara pashyata chhe – shrutajnyana sakara pashyata ane shrutaajnyana sakara pashyata, tethi ema kahyum. E pramane teindriyone janava. Chaurindriyo vishayaka prichchha – te sakarapashyata vala pana hoya, anakarapashyata vala pana hoya. Bhagavan ! Ema kema kaho chho\? Gautama ! Jethi chaurindriyo shrutajnyani ke shruta ajnyani chhe, tethi te sakara pashyatavala chhe, jethi teo chakshudarshani chhe tethi anakara pashyatavala chhe, mate gautama ! Ema kahyum chhe. Manushyo jivavat ane bakina jivo nairayikavat vaimanika sudhi janava.