Sutra Navigation: Pragnapana ( પ્રજ્ઞાપના ઉપાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1106846
Scripture Name( English ): Pragnapana Translated Scripture Name : પ્રજ્ઞાપના ઉપાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

पद-२४ कर्मबंध

 Translated Chapter :

પદ-૨૪ કર્મબંધ
Section : Translated Section :
Sutra Number : 546 Category : Upang-04
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] कति णं भंते! कम्मपगडीओ पन्नत्ताओ? गोयमा! अट्ठ कम्मपगडीओ पन्नत्ताओ, तं जहा–नाणावरणिज्जं जाव अंतराइयं। एवं नेरइयाणं जाव वेमानियाणं। जीवे णं भंते! नाणावरणिज्जं कम्मं बंधमाणे कति कम्मपगडीओ बंधति? गोयमा! सत्तविहबंधए वा अट्ठविहबंधए वा छव्विहबंधए वा। नेरइए णं भंते! नाणावरणिज्जं कम्मं बंधमाणे कति कम्मपगडीओ बंधति? गोयमा! सत्तविहबंधए वा अट्ठविहबंधए वा। एवं जाव वेमाणिए, नवरं–मनूसे जहा जीवे। जीवा णं भंते! नाणावरणिज्जं कम्मं बंधमाणा कति कम्मपगडीओ बंधंति? गोयमा! सव्वे वि ताव होज्जा सत्तविहबंधगा य अट्ठविहबंधगा य १ अहवा सत्तविहबंधगा य अट्ठविहबंधगा य छव्विहबंधगे य २ अहवा सत्तविहबंधगा य अट्ठविहबं-धगा य छव्विहबंधगा य ३। नेरइया णं भंते! नाणावरणिज्जं कम्मं बंधमाणा कति कम्मपगडीओ बंधंति? गोयमा! सव्वे वि ताव होज्जा सत्तविहबंधगा १ अहवा सत्तविहबंधगा य अट्ठविहबंधगे य २ अहवा सत्तविहबंधगा य अट्ठविहबंधगा य ३, तिन्नि भंगा। एवं जाव थणियकुमारा। पुढविक्काइयाणं पुच्छा। गोयमा! सत्तविहबंधगा वि अट्ठविहबंधगा वि। एवं जाव वणस्सतिकाइया। वियलाणं पंचेंदियतिरिक्खजोणियाण य तियभंगो–सव्वे वि ताव होज्जा सत्तविहबंधगा १ अहवा सत्तविहबंधगा य अट्ठविहबंधए य २ अहवा सत्तविहबंधगा य अट्ठविहबंधगा य ३। मनूसा णं भंते! नाणावरणिज्जस्स पुच्छा। गोयमा! सव्वे वि ताव होज्जा सत्तविहबंधगा १ अहवा सत्तविहबंधगा य अट्ठविहबंधए य २ अहवा सत्तविहबंधगा य अट्ठविहबंधगा य ३ अहवा सत्तविहबंधगा य छव्विहबंधए य ४ अहवा सत्तविहबंधगा य छव्विहबंधगा य ५ अहवा सत्तविहबंधगा य अट्ठविहबंधए य छव्विहबंधए य ६ अहवा सत्तविहबंधगा य अट्ठविहबंधगे य छव्विहबंधगा य ७ अहवा सत्तविहबंधगा य अट्ठविहबंधगा य छव्विहबंधए य ८ अहवा सत्तविहबंधगा य अट्ठविहबंधगा य छव्वि-हबंधगा य ९, एवं एते णव भंगा। सेसा वाणमंतराइया जाव वेमानिया जहा नेरइया सत्तविहादिबंधगा भणिया तहा भाणियव्वा। एवं जहा नाणावरणं बंधमाणा जाहिं भणिया दंसणावरणं पि बंधमाणा ताहिं जीवादीया एगत्त-पोहत्तेहिं भाणियव्वा वेयणिज्जं बंधमाणे जीवे कति कम्मपगडीओ बंधति? गोयमा! सत्तविहबंधए वा अट्ठविहबंधए वा छव्विहबंधए वा एगविहबंधए वा। एवं मनूसे वि। सेसा णारगादीया सत्तविहबंधगा य अट्ठविहबंधगा य जाव वेमाणिए। जीवा णं भंते! वेयणिज्जं कम्मं बंधमाणा कति कम्मपगडीओ बंधंति? गोयमा! सव्वे वि ताव होज्जा सत्तविहबंधगा य अट्ठविहबंधगा य एगविहबंधगा य १ अहवा सत्तविहबंधगा य अट्ठविहबंधगा य एगविहबंधगा य छव्विहबंधगे य २ अहवा सत्तविहबंधगा य अट्ठविहबंधगा य एगविहबंधगा य छव्विहबंधगा य ३। अवसेसा णारगादीया जाव वेमानिया जाओ नाणावरणं बंधमाणा बंधंति ताहिं भाणियव्वा, नवरं– मनूसा णं भंते! वेदणिज्जं कम्मं बंधमाणा कति कम्मपगडीओ बंधंति? गोयमा! सव्वे वि ताव होज्जा सत्तविहबंधगा य एगविहबंधगा य १ अहवा सत्तविहबंधगा य एगविहबंधगा य अट्ठविहबंधए य २ अहवा सत्तविहबंधगा य एगविहबंधगा य अट्ठविहबंधगा य ३ अहवा सत्तविहबंधगा य एगविहबंधगा य छव्विहबंधगे य ४ अहवा सत्तविहबंधगा य एगविहबंधगा य छव्विहबंधगा य ५ अहवा सत्तविहबंधगा य एगविहबंधगा य अट्ठविहबंधए य छव्विहबंधए य ६ अहवा सत्तविहबंधगा य एगविह-बंधगा य अट्ठविहबंधए य छव्विहबंधगा य ७ अहवा सत्तविहबंधगा य एगविहबंधगा य अट्ठविहबंधगा य छव्विहबंधए य ८ अहवा सत्तविहबंधगा य एगविहबंधगा य अट्ठविहबंधगा य छव्विहबंधगा य ९, एवं नव भंगा। मोहणिज्जं बंधमाणे जीवे कति कम्मपगडीओ बंधइ? गोयमा! जीवेगिंदियवज्जो तियभंगो। जीवेगिंदिया सत्तविहबंधगा वि अट्ठविहबंधगा वि। जीवे णं भंते! आउयं कम्मं बंधमाणे कति कम्मपगडीओ बंधइ? गोयमा! नियमा अट्ठ। एवं नेरइए जाव वेमाणिए। एवं पुहत्तेण वि। नाम-गोय-अंतरायं बंधमाणे जीवे कति कम्मपगडीओ बंधति? गोयमा! जाओ नाणावरणिज्जं बंधमाणे बंधइ ताहिं भाणियव्वो। एवं नेरइए वि जाव वेमाणिए। एवं पुहत्तेण वि भाणियव्वं।
Sutra Meaning : ભગવન્‌ ! કેટલી કર્મપ્રકૃતિઓ કહી છે ? ગૌતમ ! આઠ છે – જ્ઞાનાવરણીય યાવત્‌ અંતરાય. એમ વૈમાનિક સુધી જાણવું. ભગવન્‌ ! જીવ જ્ઞાનાવરણીય કર્મ બાંધતો કેટલી કર્મ પ્રકૃતિ બાંધે ? સાત, આઠ કે છ કર્મપ્રકૃતિ બાંધે. નૈરયિક જ્ઞાનાવરણીય કર્મ બાંધતો કેટલી કર્મપ્રકૃતિ બાંધે ? સાત કે આઠ બાંધે. એમ વૈમાનિક સુધી જાણવું. પણ મનુષ્યને જીવ પ્રમાણે જાણવો. જીવો જ્ઞાનાવરણીય કર્મ બાંધતા કેટલી કર્મપ્રકૃતિ બાંધે ? બધા જીવો સાત બાંધે અને આઠ બાંધે, અથવા સાત બાંધે, આઠ બાંધે અને એક છ બાંધે, અથવા સાત બાંધે, આઠ બાંધે અને છ બાંધે. નૈરયિકો જ્ઞાનાવરણીય કર્મ બાંધતા કેટલી કર્મપ્રકૃતિ બાંધે ? બધા સાત બાંધે અથવા સાત બાંધે અને એક આઠ બાંધે. અથવા બધા સાત બાંધે અને આઠ બાંધે, એમ ત્રણ ભંગો થયા. એમ સ્તનિતકુમાર સુધી જાણવું. પૃથ્વીકાયિકો કેટલી કર્મપ્રકૃતિ બાંધે ? સાત બાંધે અને આઠ બાંધે. એમ વનસ્પતિકાયિકો સુધી જાણવું. વિકલેન્દ્રિય અને પંચેન્દ્રિય તિર્યંચોને ત્રણ ભંગ છે. બધા સાત બાંધે અથવા સાત બાંધે અને એક આઠ બાંધે, અથવા સાત બાંધે અને આઠ બાંધે. ભગવન્‌ ! મનુષ્યો જ્ઞાનાવરણીયનો બંધ કરતા કેટલી કર્મપ્રકૃતિ બાંધે? બધા સાત પ્રકૃતિ બાંધે અથવા સાત બાંધે અને એક આઠ બાંધે. અથવા સાત બાંધે અને આઠ બાંધે, અથવા સાત કર્મ બાંધે અને એક છ બાંધે. અથવા સાત બાંધે અને છ બાંધે, અથવા સાત બાંધે, એક આઠ કર્મ બાંધે અને એક છ બાંધે. અથવા સાત બાંધે, એક આઠ બાંધે અને છ બાંધે. અથવા સાત બાંધે, આઠ બાંધે અને એક છ કર્મ બાંધે. અથવા સાત બાંધે, આઠ બાંધે અને છ કર્મ બાંધે. એ નવ ભંગો થાય. બાકીના વ્યંતરથી વૈમાનિક સુધીના દેવો નૈરયિકોની માફક સપ્તવિધાદિ બંધક કહેવા. એમ જેમ જ્ઞાનાવરણ ના બંધક કહ્યા, તેમ દર્શનાવરણનો પણ બંધ કરનારા જીવાદિ એકવચન અને બહુવચન વડે કહેવા. વેદનીય કર્મ બાંધતો જીવ કેટલા કર્મ બાંધે ? સાતનો બંધક, આઠનો બંધક, છનો બંધક અને એકનો પણ બંધક હોય. એમ મનુષ્ય સંબંધે પણ કહ્યું. બાકીના નૈરયિકાદિ જીવો સાત કર્મબંધક, આઠ કર્મબંધક છે, તે વૈમાનિક સુધી કહેવા. વેદનીય કર્મ બાંધતા જીવોની પૃચ્છા – બધાં જીવો સાત બાંધે, આઠ બાંધે, એક બાંધે અને એક છ બાંધે. અથવા સાત બાંધે, આઠ બાંધે, એક બાંધે અને છ બાંધે તેવા હોય. બાકીના નારકાદિ યાવત્‌ વૈમાનિકો જ્ઞાનાવરણ બાંધતા જે પ્રકૃતિ બાંધે તે વડે કહેવા. પરંતુ મનુષ્યો વેદનીય કર્મ બાંધતા કેટલી કર્મ પ્રકૃતિ બાંધે? બધાં મનુષ્યો ૧. સાતના બંધક અને એકના બંધક હોય, અથવા ૨. સાત બાંધે, એક બાંધે અને એક આઠ કર્મ બાંધે, ૩. અથવા સાત બાંધે, એક બાંધે અને આઠ બાંધે, અથવા ૪. સાત બાંધે, એક બાંધે, એક છ કર્મ બાંધે. અથવા ૫. સાત બાંધે, એક બાંધે, છ કર્મ બંધક હોય. અથવા ૬. સાત બાંધે, એક બાંધે, એક આઠ કર્મ બાંધે, એક છ કર્મ બાંધે, ૭. અથવા સાત બાંધે, એક બાંધે, એક આઠ કર્મ બાંધે અને છ કર્મ બંધક હોય, ૮. અથવા સાત બાંધે, એક બાંધે, આઠ બાંધે, એક છ કર્મ બંધક હોય અથવા ૯. સાત બાંધે, એક બાંધે, આઠ બાંધે, છ બાંધે. એ નવ ભંગો કહેવા. મોહનીયકર્મ બંધ કરતો જીવ કેટલી કર્મપ્રકૃતિ બાંધે ? જીવ અને એકેન્દ્રિય સિવાય બાકીનાને ત્રણ ભંગો જાણવા. જીવ અને એકેન્દ્રિયો સાત કર્મ બંધક અને આઠ કર્મ બંધક પણ હોય. આયુકર્મ બાંધતો જીવ કેટલી કર્મપ્રકૃતિ બાંધે? અવશ્ય આઠ પ્રકૃતિ બાંધે, એ પ્રમાણે નૈરયિકથી વૈમાનિક સુધી જાણવું. એમ બહુવચન વડે પણ સમજવું. નામ, ગોત્ર અને અંતરાય કર્મનો બંધ કરતો જીવ કેટલી કર્મપ્રકૃતિ બાંધે? જ્ઞાનાવરણીયનો બંધ કરતા જેટલી કર્મપ્રકૃતિ બાંધે તેટલી કહેવી. એમ નૈરયિકથી વૈમાનિક સુધી કહેવું. એમ બહુવચન વડે કહેવું.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] kati nam bhamte! Kammapagadio pannattao? Goyama! Attha kammapagadio pannattao, tam jaha–nanavaranijjam java amtaraiyam. Evam neraiyanam java vemaniyanam. Jive nam bhamte! Nanavaranijjam kammam bamdhamane kati kammapagadio bamdhati? Goyama! Sattavihabamdhae va atthavihabamdhae va chhavvihabamdhae va. Neraie nam bhamte! Nanavaranijjam kammam bamdhamane kati kammapagadio bamdhati? Goyama! Sattavihabamdhae va atthavihabamdhae va. Evam java vemanie, navaram–manuse jaha jive. Jiva nam bhamte! Nanavaranijjam kammam bamdhamana kati kammapagadio bamdhamti? Goyama! Savve vi tava hojja sattavihabamdhaga ya atthavihabamdhaga ya 1 ahava sattavihabamdhaga ya atthavihabamdhaga ya chhavvihabamdhage ya 2 ahava sattavihabamdhaga ya atthavihabam-dhaga ya chhavvihabamdhaga ya 3. Neraiya nam bhamte! Nanavaranijjam kammam bamdhamana kati kammapagadio bamdhamti? Goyama! Savve vi tava hojja sattavihabamdhaga 1 ahava sattavihabamdhaga ya atthavihabamdhage ya 2 ahava sattavihabamdhaga ya atthavihabamdhaga ya 3, tinni bhamga. Evam java thaniyakumara. Pudhavikkaiyanam puchchha. Goyama! Sattavihabamdhaga vi atthavihabamdhaga vi. Evam java vanassatikaiya. Viyalanam pamchemdiyatirikkhajoniyana ya tiyabhamgo–savve vi tava hojja sattavihabamdhaga 1 ahava sattavihabamdhaga ya atthavihabamdhae ya 2 ahava sattavihabamdhaga ya atthavihabamdhaga ya 3. Manusa nam bhamte! Nanavaranijjassa puchchha. Goyama! Savve vi tava hojja sattavihabamdhaga 1 ahava sattavihabamdhaga ya atthavihabamdhae ya 2 ahava sattavihabamdhaga ya atthavihabamdhaga ya 3 ahava sattavihabamdhaga ya chhavvihabamdhae ya 4 ahava sattavihabamdhaga ya chhavvihabamdhaga ya 5 ahava sattavihabamdhaga ya atthavihabamdhae ya chhavvihabamdhae ya 6 ahava sattavihabamdhaga ya atthavihabamdhage ya chhavvihabamdhaga ya 7 ahava sattavihabamdhaga ya atthavihabamdhaga ya chhavvihabamdhae ya 8 ahava sattavihabamdhaga ya atthavihabamdhaga ya chhavvi-habamdhaga ya 9, evam ete nava bhamga. Sesa vanamamtaraiya java vemaniya jaha neraiya sattavihadibamdhaga bhaniya taha bhaniyavva. Evam jaha nanavaranam bamdhamana jahim bhaniya damsanavaranam pi bamdhamana tahim jivadiya egatta-pohattehim bhaniyavva Veyanijjam bamdhamane jive kati kammapagadio bamdhati? Goyama! Sattavihabamdhae va atthavihabamdhae va chhavvihabamdhae va egavihabamdhae va. Evam manuse vi. Sesa naragadiya sattavihabamdhaga ya atthavihabamdhaga ya java vemanie. Jiva nam bhamte! Veyanijjam kammam bamdhamana kati kammapagadio bamdhamti? Goyama! Savve vi tava hojja sattavihabamdhaga ya atthavihabamdhaga ya egavihabamdhaga ya 1 ahava sattavihabamdhaga ya atthavihabamdhaga ya egavihabamdhaga ya chhavvihabamdhage ya 2 ahava sattavihabamdhaga ya atthavihabamdhaga ya egavihabamdhaga ya chhavvihabamdhaga ya 3. Avasesa naragadiya java vemaniya jao nanavaranam bamdhamana bamdhamti tahim bhaniyavva, navaram– Manusa nam bhamte! Vedanijjam kammam bamdhamana kati kammapagadio bamdhamti? Goyama! Savve vi tava hojja sattavihabamdhaga ya egavihabamdhaga ya 1 ahava sattavihabamdhaga ya egavihabamdhaga ya atthavihabamdhae ya 2 ahava sattavihabamdhaga ya egavihabamdhaga ya atthavihabamdhaga ya 3 ahava sattavihabamdhaga ya egavihabamdhaga ya chhavvihabamdhage ya 4 ahava sattavihabamdhaga ya egavihabamdhaga ya chhavvihabamdhaga ya 5 ahava sattavihabamdhaga ya egavihabamdhaga ya atthavihabamdhae ya chhavvihabamdhae ya 6 ahava sattavihabamdhaga ya egaviha-bamdhaga ya atthavihabamdhae ya chhavvihabamdhaga ya 7 ahava sattavihabamdhaga ya egavihabamdhaga ya atthavihabamdhaga ya chhavvihabamdhae ya 8 ahava sattavihabamdhaga ya egavihabamdhaga ya atthavihabamdhaga ya chhavvihabamdhaga ya 9, evam nava bhamga. Mohanijjam bamdhamane jive kati kammapagadio bamdhai? Goyama! Jivegimdiyavajjo tiyabhamgo. Jivegimdiya sattavihabamdhaga vi atthavihabamdhaga vi. Jive nam bhamte! Auyam kammam bamdhamane kati kammapagadio bamdhai? Goyama! Niyama attha. Evam neraie java vemanie. Evam puhattena vi. Nama-goya-amtarayam bamdhamane jive kati kammapagadio bamdhati? Goyama! Jao nanavaranijjam bamdhamane bamdhai tahim bhaniyavvo. Evam neraie vi java vemanie. Evam puhattena vi bhaniyavvam.
Sutra Meaning Transliteration : Bhagavan ! Ketali karmaprakritio kahi chhe\? Gautama ! Atha chhe – jnyanavaraniya yavat amtaraya. Ema vaimanika sudhi janavum. Bhagavan ! Jiva jnyanavaraniya karma bamdhato ketali karma prakriti bamdhe\? Sata, atha ke chha karmaprakriti bamdhe. Nairayika jnyanavaraniya karma bamdhato ketali karmaprakriti bamdhe\? Sata ke atha bamdhe. Ema vaimanika sudhi janavum. Pana manushyane jiva pramane janavo. Jivo jnyanavaraniya karma bamdhata ketali karmaprakriti bamdhe\? Badha jivo sata bamdhe ane atha bamdhe, athava sata bamdhe, atha bamdhe ane eka chha bamdhe, athava sata bamdhe, atha bamdhe ane chha bamdhe. Nairayiko jnyanavaraniya karma bamdhata ketali karmaprakriti bamdhe\? Badha sata bamdhe athava sata bamdhe ane eka atha bamdhe. Athava badha sata bamdhe ane atha bamdhe, ema trana bhamgo thaya. Ema stanitakumara sudhi janavum. Prithvikayiko ketali karmaprakriti bamdhe\? Sata bamdhe ane atha bamdhe. Ema vanaspatikayiko sudhi janavum. Vikalendriya ane pamchendriya tiryamchone trana bhamga chhe. Badha sata bamdhe athava sata bamdhe ane eka atha bamdhe, athava sata bamdhe ane atha bamdhe. Bhagavan ! Manushyo jnyanavaraniyano bamdha karata ketali karmaprakriti bamdhe? Badha sata prakriti bamdhe athava sata bamdhe ane eka atha bamdhe. Athava sata bamdhe ane atha bamdhe, athava sata karma bamdhe ane eka chha bamdhe. Athava sata bamdhe ane chha bamdhe, athava sata bamdhe, eka atha karma bamdhe ane eka chha bamdhe. Athava sata bamdhe, eka atha bamdhe ane chha bamdhe. Athava sata bamdhe, atha bamdhe ane eka chha karma bamdhe. Athava sata bamdhe, atha bamdhe ane chha karma bamdhe. E nava bhamgo thaya. Bakina vyamtarathi vaimanika sudhina devo nairayikoni maphaka saptavidhadi bamdhaka kaheva. Ema jema jnyanavarana na bamdhaka kahya, tema darshanavaranano pana bamdha karanara jivadi ekavachana ane bahuvachana vade kaheva. Vedaniya karma bamdhato jiva ketala karma bamdhe\? Satano bamdhaka, athano bamdhaka, chhano bamdhaka ane ekano pana bamdhaka hoya. Ema manushya sambamdhe pana kahyum. Bakina nairayikadi jivo sata karmabamdhaka, atha karmabamdhaka chhe, te vaimanika sudhi kaheva. Vedaniya karma bamdhata jivoni prichchha – badham jivo sata bamdhe, atha bamdhe, eka bamdhe ane eka chha bamdhe. Athava sata bamdhe, atha bamdhe, eka bamdhe ane chha bamdhe teva hoya. Bakina narakadi yavat vaimaniko jnyanavarana bamdhata je prakriti bamdhe te vade kaheva. Paramtu manushyo vedaniya karma bamdhata ketali karma prakriti bamdhe? Badham manushyo 1. Satana bamdhaka ane ekana bamdhaka hoya, athava 2. Sata bamdhe, eka bamdhe ane eka atha karma bamdhe, 3. Athava sata bamdhe, eka bamdhe ane atha bamdhe, athava 4. Sata bamdhe, eka bamdhe, eka chha karma bamdhe. Athava 5. Sata bamdhe, eka bamdhe, chha karma bamdhaka hoya. Athava 6. Sata bamdhe, eka bamdhe, eka atha karma bamdhe, eka chha karma bamdhe, 7. Athava sata bamdhe, eka bamdhe, eka atha karma bamdhe ane chha karma bamdhaka hoya, 8. Athava sata bamdhe, eka bamdhe, atha bamdhe, eka chha karma bamdhaka hoya athava 9. Sata bamdhe, eka bamdhe, atha bamdhe, chha bamdhe. E nava bhamgo kaheva. Mohaniyakarma bamdha karato jiva ketali karmaprakriti bamdhe\? Jiva ane ekendriya sivaya bakinane trana bhamgo janava. Jiva ane ekendriyo sata karma bamdhaka ane atha karma bamdhaka pana hoya. Ayukarma bamdhato jiva ketali karmaprakriti bamdhe? Avashya atha prakriti bamdhe, e pramane nairayikathi vaimanika sudhi janavum. Ema bahuvachana vade pana samajavum. Nama, gotra ane amtaraya karmano bamdha karato jiva ketali karmaprakriti bamdhe? Jnyanavaraniyano bamdha karata jetali karmaprakriti bamdhe tetali kahevi. Ema nairayikathi vaimanika sudhi kahevum. Ema bahuvachana vade kahevum.