Sutra Navigation: Pragnapana ( પ્રજ્ઞાપના ઉપાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1106765
Scripture Name( English ): Pragnapana Translated Scripture Name : પ્રજ્ઞાપના ઉપાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

पद-१७ लेश्या

 Translated Chapter :

પદ-૧૭ લેશ્યા
Section : उद्देशक-४ Translated Section : ઉદ્દેશક-૪
Sutra Number : 465 Category : Upang-04
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] कण्हलेस्सा णं भंते! केरिसिया आसाएणं पन्नत्ता? गोयमा! से जहानामए–निंबे इ वा निंबसारे इ वा निंबछल्ली इ वा निंबफाणिए इ वा कुडए इ वा कुडगफले इ वा कुडगछल्ली इ वा कुडगफाणिए इ वा कडुगतुंबी इ वा कडुगतुंबीफले इ वा खारतउसी इ वा खारतउसीफले इ वा देवदाली इ वा देवदालि पुप्फे इ वा मियवालुंकी इ वा मियवालुंकीफले इ वा घोसाडिए इ वा घोसाडइफले इ वा कण्हकंदए इ वा वज्जकंदए इ वा, भवेतारूवा? गोयमा! नो इणट्ठे समट्ठे, कण्हलेस्सा णं एत्तो अनिट्ठतरिया चेव अकंततरिया चेव अप्पियतरिया चेव अमणुन्नतरिया चेव अमणामतरिया चेव आसाएणं पन्नत्ता। नीललेस्साए पुच्छा। गोयमा! से जहानामए– भंगी ति वा भंगीरए इ वा पाढा इ वा चविया इ वा चित्तामूलए इ वा पिप्पलीमूलए इ वा पिप्पली इ वा पिप्पलिचुण्णे इ वा मिरिए इ वा मिरियचुण्णे इ वा सिंगबेरे इ वा सिंगबेरचुण्णे इ वा, भवेतारूवा? गोयमा! नो इणट्ठे समट्ठे, नीललेस्सा णं एत्तो अनिट्ठतरिया चेव अकंततरिया चेव अप्पियतरिया चेव अमणुन्नतरिया चेव अमणामतरिया चेव आसाएणं पन्नत्ता। काउलेस्साए पुच्छा। गोयमा! से जहानामए–अंबाण वा अंबाडगाण वा माउलुंगाण वा बिल्लाण वा कविट्ठाण वा भव्वाण वा फणसाण वा दालिमाण वा पारेवताण वा अक्खोडयाण वा चाराण वा बोराण वा तेंदुयाण वा अपिक्काणं अपरियागाणं वण्णेणं अणुववेताणं गंधेणं अनुववेताणं फासेणं अनुववेताणं, भवेतारूवा? गोयमा! नो इणट्ठे समट्ठे, एत्तो अनिट्ठतरिया चेव अकंततरिया चेव अप्पियतरिया चेव अमणुन्नतरिया चेव अमणामतरिया चेव काउलेस्सा आसाएणं पन्नत्ता। तेउलेस्सा णं पुच्छा। गोयमा! से जहानामए– अंबाण वा जाव तेंदुयाण वा पिक्काणं परियावन्नाणं वण्णेणं उववेताणं पसत्थेणं गंधेणं उववेताणं पसत्थेणं फासेणं उववेताणं पसत्थेणं, भवेतारूवा? गोयमा! नो इणट्ठे समट्ठे एत्तो इट्ठतरिया चेव कंततरिया चेव पियतरिया चेव मणुन्नतरिया चेव मणामतरिया चेव तेउलेस्सा आसाएणं पन्नत्ता। पम्हलेस्साए पुच्छा। गोयमा! से जहानामए–चंदप्पभा इ वा मणिसिलागा इ वा वरसीधू इ वा वरवारुणी इ वा पत्तासवे इ वा पुप्फासवे इ वा फलासवे इ वा चोयासवे इ वा आसवे इ वा मधू इ वा मेरए इ वा कावियासणे इ वा खज्जूरसारए इ वा मुद्दियासारए इ वा सुपिक्कखोयरसे इ वा अट्ठपिट्ठनिट्ठिया इ वा जंबूफलकालिया इ वा वरपसण्णा इ वा आसला मासला पेसला ईसिं ओट्ठावलंबिणी ईसिं वोच्छेयकडुई ईसिं तंबच्छिकरणी उक्कोसमदपत्ता वण्णेणं उववेया पसत्थेणं गंधेणं उववेया पसत्थेणं फासेणं उववेया पसत्थेणं आसायणिज्जा वीसायणिज्जा पीणणिज्जा विंहणिज्जा दीवणिज्जा दप्पणिज्जा मयणिज्जा सव्विंदियगायपल्हायणिज्जा, भवेतारूवा? गोयमा! नो इणट्ठे समट्ठे, पम्हलेस्सा णं एत्तो इट्ठतरिया चेव कंततरिया चेव पियतरिया चेव मणुन्न-तरिया चेव मणामतरिया चेव आसाएणं पन्नत्ता। सुक्कलेस्सा णं भंते! केरिसिया आसाएणं पन्नत्ता? गोयमा! से जहानामए–गुले इ वा खंडे इ वा सक्करा इ वा मच्छंडिया इ वा पप्पडमोदए इ वा भिसकंदे इ वा पुप्फुत्तरा इ वा पउमुत्तरा इ वा आदंसिया इ वा सिद्धत्थिया इ वा आगासफलिओवमा इ वा अणोवमा इ वा, भवेतारूवा? गोयमा! नो इणट्ठे समट्ठे, सुक्कलेस्सा णं एत्तो इट्ठतरिया चेव कंततरिया चेव पियतरिया चेव मणुन्नतरिया चेव मणामतरिया चेव आसाएणं पन्नत्ता।
Sutra Meaning : ભગવન્‌ ! કૃષ્ણલેશ્યા આસ્વાદ(રસ) વડે કેવી છે ? ગૌતમ ! જેમ કોઈ નિંબ, નિંબસાર, નિંબછાલ, નિંબકવાથ, કુટજ, કુટજફળ, કુટજછાલ, કુટજકવાથ, કડવી તુંબડી, કડવી તુંબડીનું ફળ, કડવી ચીભડી, કડવી ચીભડીનું ફળ, કુકડવેલ, દેવદાલી પુષ્પ, મૃગવાલુંકી, મૃગવાલુંકી ફળ, ઇન્દ્રવરણું, ઘોષાતકી, ઘોષાતકી ફળ, કૃષ્ણકંદ, વજ્રકંદ છે. એવા પ્રકારની કૃષ્ણલેશ્યા હોય ? ગૌતમ ! એ અર્થ યુક્ત નથી. કૃષ્ણલેશ્યા એથી વધુ અનિષ્ટ, અતિ અકાંત, અતિ અપ્રિય, અતિ અમનોજ્ઞ અને અતિ અમણામ કહેલી છે. નીલલેશ્યા સંબંધી પૃચ્છા – ભગવન્‌ ! જેમ કોઈ ભાંગ, ભંગીરજ, પાઠા, ચવ્યક, ચિત્રમૂળ, પીપર, પીપરીમૂળ, પીપરચૂર્ણ, મરી, મરીચૂર્ણ, શૃંગબેર, સૂંઠનું ચૂર્ણ છે. એવી નીલલેશ્યા હોય ? ગૌતમ! ના, નીલલેશ્યા તેથી ય અનિષ્ટ, અતિ અકાંત, અતિ અપ્રિય, અતિ અમનોજ્ઞ અને અતિ અમણામ કહેલી છે કાપોતલેશ્યા સંબંધે પૃચ્છા. ગૌતમ ! જેમ કોઈ આમ્ર, આમ્રાતક, બીજોરા, બીલા, કોઠા, ભજ્જા, ફણસ, દાડમ, પારાપત, અખોડ, ચોર, બોર, તિંદુક – તે બધા અપક્વ હોય, વિશિષ્ટ વર્ણ – ગંધ – સ્પર્શથી રહિત હોય. એવી કાપોતલેશ્યા છે ? ગૌતમ ! તેમ નથી, તેનાથી પણ અનિષ્ટ, અતિ અકાંત, અતિ અપ્રિય, અતિ અમનોજ્ઞ અને અતિ અમણામ કહેલી છે. તેજોલેશ્યા સંબંધે પૃચ્છા – ગૌતમ ! જેમ કોઈ આમ્ર આદિ યાવત્‌ પક્વ, સારી રીતે પાકેલા, પ્રશસ્ત વર્ણ યાવત્‌ સ્પર્શ વડે યુક્ત હોય છે, એથી અતિ ઇષ્ટ, કાન્ત, પ્રિય, મનોજ્ઞ અને મનને ગમે તેવી રસવાળી કહેલી છે. પદ્મલેશ્યા સંબંધે પૃચ્છા – ગૌતમ ! જેમ કોઈ ચંદ્રપ્રભા, મણિશિલા, શ્રેષ્ઠ શીધુ, શ્રેષ્ઠ વારુણી, પત્રાસવ, પુષ્પાસવ, ફલાસવ, ચોયાસવ, આસવ, મધુ, મૈરેય, કાપિશાયન, ખર્જુરસાર, મૃદ્ધિકાસાર, સુપક્વ ઇક્ષુરસ, અષ્ટપિષ્ટથી બનેલ, જાંબુફલ ફાલિકા, શ્રેષ્ઠ પ્રસન્ના, આસલ, માંસલ, પેશલ, કંઈક ઓષ્ઠાવલંબિની, પીવાથી બંધ પડતા કંઈક તીખી, કંઈક લાલ આંખ કરનારી, ઉત્કૃષ્ટ મદ કરવાના સ્વભાવને પ્રાપ્ત વર્ણ, યાવત્‌ સ્પર્શથી યુક્ત, આસ્વાદનીય, વિસ્વાદનીય, પીવા લાયક, પુષ્ટિ યોગ્ય, દીપનીય, દર્પણીય, મદનીય, સર્વ ઇન્દ્રિય અને ગાત્રને આનંદ આપનારી હોય છે. એવી પદ્મલેશ્યા છે ? ગૌતમ! એ અર્થ યુક્ત નથી. પદ્મલેશ્યા તેથી વધુ ઇષ્ટ, કાન્ત, પ્રિય, મનોજ્ઞ અને મનને ગમે તેવી રસવાળી કહેલી છે. શુક્લલેશ્યા આસ્વાદ વડે કેવી છે ? ગૌતમ ! જેમ કોઈ ગોળ, ખાંડ, સાકર, મત્સ્યંડિકા, પર્પટમોદક, બીસ કંદ, પુષ્પોત્તર, પદ્મોત્તર, આદર્શિકા, સિદ્ધાર્થિકા, આકાશસ્ફટિકોપમા, ઉપમા અને અનુપમા હોય, એવી શુક્લલેશ્યા હોય? ગૌતમ ! એ અર્થ યુક્ત નથી. શુક્લલેશ્યા તેથી વધુ ઇષ્ટ, કાન્ત, પ્રિય, મનોજ્ઞ, મનને ગમે તેવી રસવાળી કહી છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] kanhalessa nam bhamte! Kerisiya asaenam pannatta? Goyama! Se jahanamae–nimbe i va nimbasare i va nimbachhalli i va nimbaphanie i va kudae i va kudagaphale i va kudagachhalli i va kudagaphanie i va kadugatumbi i va kadugatumbiphale i va kharatausi i va kharatausiphale i va devadali i va devadali pupphe i va miyavalumki i va miyavalumkiphale i va ghosadie i va ghosadaiphale i va kanhakamdae i va vajjakamdae i va, bhavetaruva? Goyama! No inatthe samatthe, kanhalessa nam etto anitthatariya cheva akamtatariya cheva appiyatariya cheva amanunnatariya cheva amanamatariya cheva asaenam pannatta. Nilalessae puchchha. Goyama! Se jahanamae– bhamgi ti va bhamgirae i va padha i va chaviya i va chittamulae i va pippalimulae i va pippali i va pippalichunne i va mirie i va miriyachunne i va simgabere i va simgaberachunne i va, bhavetaruva? Goyama! No inatthe samatthe, nilalessa nam etto anitthatariya cheva akamtatariya cheva appiyatariya cheva amanunnatariya cheva amanamatariya cheva asaenam pannatta. Kaulessae puchchha. Goyama! Se jahanamae–ambana va ambadagana va maulumgana va billana va kavitthana va bhavvana va phanasana va dalimana va parevatana va akkhodayana va charana va borana va temduyana va apikkanam apariyaganam vannenam anuvavetanam gamdhenam anuvavetanam phasenam anuvavetanam, bhavetaruva? Goyama! No inatthe samatthe, etto anitthatariya cheva akamtatariya cheva appiyatariya cheva amanunnatariya cheva amanamatariya cheva kaulessa asaenam pannatta. Teulessa nam puchchha. Goyama! Se jahanamae– ambana va java temduyana va pikkanam pariyavannanam vannenam uvavetanam pasatthenam gamdhenam uvavetanam pasatthenam phasenam uvavetanam pasatthenam, bhavetaruva? Goyama! No inatthe samatthe etto itthatariya cheva kamtatariya cheva piyatariya cheva manunnatariya cheva manamatariya cheva teulessa asaenam pannatta. Pamhalessae puchchha. Goyama! Se jahanamae–chamdappabha i va manisilaga i va varasidhu i va varavaruni i va pattasave i va pupphasave i va phalasave i va choyasave i va asave i va madhu i va merae i va kaviyasane i va khajjurasarae i va muddiyasarae i va supikkakhoyarase i va atthapitthanitthiya i va jambuphalakaliya i va varapasanna i va asala masala pesala isim otthavalambini isim vochchheyakadui isim tambachchhikarani ukkosamadapatta vannenam uvaveya pasatthenam gamdhenam uvaveya pasatthenam phasenam uvaveya pasatthenam asayanijja visayanijja pinanijja vimhanijja divanijja dappanijja mayanijja savvimdiyagayapalhayanijja, bhavetaruva? Goyama! No inatthe samatthe, pamhalessa nam etto itthatariya cheva kamtatariya cheva piyatariya cheva manunna-tariya cheva manamatariya cheva asaenam pannatta. Sukkalessa nam bhamte! Kerisiya asaenam pannatta? Goyama! Se jahanamae–gule i va khamde i va sakkara i va machchhamdiya i va pappadamodae i va bhisakamde i va pupphuttara i va paumuttara i va adamsiya i va siddhatthiya i va agasaphaliovama i va anovama i va, bhavetaruva? Goyama! No inatthe samatthe, sukkalessa nam etto itthatariya cheva kamtatariya cheva piyatariya cheva manunnatariya cheva manamatariya cheva asaenam pannatta.
Sutra Meaning Transliteration : Bhagavan ! Krishnaleshya asvada(rasa) vade kevi chhe\? Gautama ! Jema koi nimba, nimbasara, nimbachhala, nimbakavatha, kutaja, kutajaphala, kutajachhala, kutajakavatha, kadavi tumbadi, kadavi tumbadinum phala, kadavi chibhadi, kadavi chibhadinum phala, kukadavela, devadali pushpa, mrigavalumki, mrigavalumki phala, indravaranum, ghoshataki, ghoshataki phala, krishnakamda, vajrakamda chhe. Eva prakarani krishnaleshya hoya\? Gautama ! E artha yukta nathi. Krishnaleshya ethi vadhu anishta, ati akamta, ati apriya, ati amanojnya ane ati amanama kaheli chhe. Nilaleshya sambamdhi prichchha – bhagavan ! Jema koi bhamga, bhamgiraja, patha, chavyaka, chitramula, pipara, piparimula, piparachurna, mari, marichurna, shrimgabera, sumthanum churna chhe. Evi nilaleshya hoya\? Gautama! Na, nilaleshya tethi ya anishta, ati akamta, ati apriya, ati amanojnya ane ati amanama kaheli chhe Kapotaleshya sambamdhe prichchha. Gautama ! Jema koi amra, amrataka, bijora, bila, kotha, bhajja, phanasa, dadama, parapata, akhoda, chora, bora, timduka – te badha apakva hoya, vishishta varna – gamdha – sparshathi rahita hoya. Evi kapotaleshya chhe\? Gautama ! Tema nathi, tenathi pana anishta, ati akamta, ati apriya, ati amanojnya ane ati amanama kaheli chhe. Tejoleshya sambamdhe prichchha – gautama ! Jema koi amra adi yavat pakva, sari rite pakela, prashasta varna yavat sparsha vade yukta hoya chhe, ethi ati ishta, kanta, priya, manojnya ane manane game tevi rasavali kaheli chhe. Padmaleshya sambamdhe prichchha – gautama ! Jema koi chamdraprabha, manishila, shreshtha shidhu, shreshtha varuni, patrasava, pushpasava, phalasava, choyasava, asava, madhu, maireya, kapishayana, kharjurasara, mriddhikasara, supakva ikshurasa, ashtapishtathi banela, jambuphala phalika, shreshtha prasanna, asala, mamsala, peshala, kamika oshthavalambini, pivathi bamdha padata kamika tikhi, kamika lala amkha karanari, utkrishta mada karavana svabhavane prapta varna, yavat sparshathi yukta, asvadaniya, visvadaniya, piva layaka, pushti yogya, dipaniya, darpaniya, madaniya, sarva indriya ane gatrane anamda apanari hoya chhe. Evi padmaleshya chhe\? Gautama! E artha yukta nathi. Padmaleshya tethi vadhu ishta, kanta, priya, manojnya ane manane game tevi rasavali kaheli chhe. Shuklaleshya asvada vade kevi chhe\? Gautama ! Jema koi gola, khamda, sakara, matsyamdika, parpatamodaka, bisa kamda, pushpottara, padmottara, adarshika, siddharthika, akashasphatikopama, upama ane anupama hoya, evi shuklaleshya hoya? Gautama ! E artha yukta nathi. Shuklaleshya tethi vadhu ishta, kanta, priya, manojnya, manane game tevi rasavali kahi chhe.