Sutra Navigation: Pragnapana ( પ્રજ્ઞાપના ઉપાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1106764
Scripture Name( English ): Pragnapana Translated Scripture Name : પ્રજ્ઞાપના ઉપાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

पद-१७ लेश्या

 Translated Chapter :

પદ-૧૭ લેશ્યા
Section : उद्देशक-४ Translated Section : ઉદ્દેશક-૪
Sutra Number : 464 Category : Upang-04
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] कण्हलेस्सा णं भंते! वण्णेणं केरिसिया पन्नत्ता? गोयमा! से जहानामए–जीमूए इ वा अंजने इ वा खंजणे इ वा कज्जले इ वा गवले इ वा गवलवलए इ वा जंबूफले इ वा अद्दारिट्ठए इ वा परपुट्ठे इ वा भमरे इ वा भमरावली इ वा गयकलभे इ वा किण्हकेसरे इ वा आगासथिग्गले इ वा किण्हासोए इ वा किण्हकणवीरए इ वा किण्हबंधुजीवए इ वा, भवेतारूवा? गोयमा! नो इणट्ठे समट्ठे, किण्हलेस्सा णं एत्तो अनिट्ठतरिया चेव अकंततरिया चेव अप्पियतरिया चेव अमणुन्नतरिया चेव अमनामतरिया चेव वण्णेणं पन्नत्ता। नीललेस्सा णं भंते! केरिसिया वण्णेणं पन्नत्ता? गोयमा! से जहानामए– भिंगे इ वा भिंगपत्ते इ वा चासे इ वा चासपिच्छे इ वा सुए इ वा सुयपिच्छे इ वा सामा इ वा वनराई इ वा उच्चंतए इ वा पारेवयगीवा इ वा मोरगीवा इ वा हलधरवसणे इ वा अयसिकुसुमे इ वा वाणकुसुमे इ वा अंजनकेसियाकुसुमे इ वा नीलुप्पले इ वा नीलासोए इ वा नीलकणवीरए इ वा नीलबंधुजीवए इ वा, भवेतारूवा? गोयमा! नो इणट्ठे समट्ठे, नीललेसा णं एत्तो अनिट्ठतरिया चेव अकंततरिया चेव अप्पियतरिया चेव अमणुन्नतरिया चेव अमणामतरिया चेव वण्णेणं पन्नत्ता। काउलेस्सा णं भंते! केरिसिया वण्णेणं पन्नत्ता? गोयमा! से जहानामए–खइरसारे इ वा कइरसारे इ वा धमाससारे इ वा तंबे इ वा तंबकरोडए इ वा तंबछिवाडिया इ वा वाइंगणिकुसुमए इ वा कोइलच्छदकुसुमए इ वा जवासाकुसुमे इ वा कलकुसुमे इ वा, भवेतारूवा? गोयमा! नो इणट्ठे समट्ठे, काउलेस्सा णं एत्तो अनिट्ठतरिया चेव अकंकतरिया चेव अप्पियतरिया चेव अमणुन्नतरिया चेव अमणामतरिया चेव वण्णेणं पन्नत्ता। तेउलेस्सा णं भंते! केरिसिया वण्णेणं पन्नत्ता? गोयमा! से जहानामए– ससरुहिरे इ वा उरब्भरुहिरे इ वा वराहरुहिरे इ वा संबररुहिरे इ वा मनुस्सरुहिरे इ वा वालिंदगोवे इ वा बालदिवागरे इ वा संझब्भरागे इ वा गुंजद्धरागे इ वा आइहिंगुलए इ वा पवालंकुरे इ वा लक्खारसे इ वा लोहियक्खमणी इ वा किमिरागकंबले इ वा गयतालुए इ वा चीणपिट्ठरासी इ वा पालियायकुसुमे इ वा जासुमणकुसुमे इ वा किंसुयपुप्फरासी इ वा रत्तुप्पले इ वा रत्तासोगे इ वा रत्तकणवीरए इ वा रत्तबंधुजीवए इ वा, भवेयारूवा? गोयमा! नो इणट्ठे समट्ठे, तेउलेस्सा णं एत्तो इट्ठतरिया चेव कंततरिया चेव पियतरिया चेव मणुन्नतरिया चेव मणामतरिया चेव वण्णेणं पन्नत्ता। पम्हलेस्सा णं भंते! केरिसिया वण्णेणं पन्नत्ता? गोयमा! से जहानामए–चंपे इ वा चंपछल्ली इ वा चंपभेदे इ वा हलिद्दा इ वा हालिद्दगुलिया इ वा हालिद्दाभेदे इ वा हरियाले इ वा हरियालगुलिया इ वा हरियालभेदे इ वा चिउरे इ वा चिउररागे इ वा सुवण्णसिप्पी इ वा वरकनगणिहसे इ वा वरपुरिसवसणे इ वा अल्लइकुसुमे इ वा चंपयकुसुमे इ वा कणियारकुसुमे इ वा कुहंडियाकुसुमे इ वा सुवण्णजूहिया इ वा सुहिरण्णियाकुसुमे इ वा कोरेंटमल्लदामे इ वा पीयासोगे इ वा पीयकणवीरए इ वा पीयबंधुजीवए इ वा, भवेतारूवा? गोयमा! नो इणट्ठे समट्ठे, पम्हलेस्सा णं एत्तो इट्ठतरिया चेव कंततरिया चेव पियतरिया चेव मणुन्नतरिया चेव मणामतरिया चेव वण्णेणं पन्नत्ता। सुक्कलेस्सा णं भंते! केरिसिया वण्णेणं पन्नत्ता? गोयमा! से जहानामए–अंके इ वा संखे इ वा चंदे इ वा कुंदे इ वा दगे इ वा दगरए इ वा दही इ वा दहिघणे इ वा खीरे इ वा खीरपूरे इ वा सुक्कछिवाडिया इ वा पेहुणमिंजिया इ वा धंतधोय रुप्पपट्टे इ वा सारइयबलाहए इ वा कुमुददले इ वा पोंडरियदले इ वा सालिपिट्ठरासी इ वा कुडगपुप्फरासी इ वा सिंदुवारवरमल्लदामे इ वा सेयासोए इ वा सेयकणवीरे इ वा सेयबंधुजीवए इ वा, भवेतारूवा? गोयमा! नो इणट्ठे समट्ठे, सुक्कलेस्सा णं एत्तो इट्ठतरिया चेव कंततरिया चेव पियतरिया चेव मणुन्नतरिया चेव मणामतरिया चेव वण्णेणं पन्नत्ता। एयाओ णं भंते! छल्लेस्साओ कतिसु वण्णेसु साहिज्जंति? गोयमा! पंचसु वण्णेसु साहि-ज्जंति, तं जहा–कण्हलेस्सा कालएणं वण्णेणं साहिज्जति, नीललेस्सा नीलएणं वण्णेणं साहिज्जति, काउलेस्सा काललोहिएणं वण्णेणं साहिज्जति, तेउलेस्सा लोहिएणं वण्णेणं साहिज्जइ, पम्हलेस्सा हालिद्दएणं वण्णेणं साहिज्जइ, सुक्कलेस्सा सुक्किलएणं वण्णेणं साहिज्जइ।
Sutra Meaning : ભગવન્‌ ! કૃષ્ણલેશ્યા વર્ણથી કેવી છે ? ગૌતમ ! જેમ કોઈ મેઘ, અંજન, ખંજન, કાજળ, ગવલ, ગવલવલય, જાંબુ, લીલા અરીઠાનું ફૂલ, કોયલ, ભ્રમર, ભ્રમર પંક્તિ, હાથીનું બચ્ચુ, કાળુ કેસર, આકાશથિગ્ગલ, કાળું અશોક, કાળી કણેર, કાળો બંધુજીવક છે, શું એવા પ્રકારની કૃષ્ણલેશ્યા હોય ? ગૌતમ ! એ અર્થ યુક્ત નથી. કૃષ્ણલેશ્યા એથી વધુ અનિષ્ટ, અતિ અકાંત, અતિ અપ્રિય, અતિ અમનોજ્ઞ અને અતિ અમણામ તેવી વર્ણ વડે કહી છે. ભગવન્‌ ! નીલલેશ્યા વર્ણથી કેવી છે ? ગૌતમ ! જેમ કોઈ ભૃંગ, ભૃંગની પાંખ, ચાસ, ચાસપિચ્છ, શુક, શુકપિચ્છ, વનરાજિ, ઉચ્ચંતક, પારેવાની ડોક, મોરની ડોક, બલદેવનું વસ્ત્ર, અળસી પુષ્પ, વનકુસુમ, અંજનકેશિકા કુસુમ, નીલોત્પલ, નીલાશોક, લીલું કણવીર, લીલું બંધુજીવક છે, એવી નીલલેશ્યા છે ? ગૌતમ ! એ અર્થ સમર્થ નથી. એનાથી વધુ અનિષ્ટ, અતિ અકાંત, અતિ અપ્રિય, અતિ અમનોજ્ઞ અને અતિ અમણામ તેવી વર્ણ વડે કહી છે. ભગવન્‌ ! કાપોતલેશ્યા વર્ણથી કેવી છે ? જેમ કોઈ ખેરસાર, કરીરસાર, ધમાસાસાર, તામ્ર, તામ્રકરોટક, તામ્ર કટોરી, વેંગણીના પુષ્પ, કોકિલચ્છદ પુષ્પ, જપાકુસુમ છે, તેવી કાપોતલેશ્યા હોય? ગૌતમ! એ અર્થ સમર્થ નથી. કાપોત – લેશ્યા વધુ અનિષ્ટ, અતિ અકાંત, અતિ અપ્રિય, અતિ અમનોજ્ઞ અને અતિ અમણામ તેવી વર્ણ વડે કહી છે. ભગવન્‌ ! તેજોલેશ્યા વર્ણથી કેવી છે ? જેમ કોઈ સસલા, ઘેટા, ડુક્કર, સાબર કે મનુષ્ય લોહી હોય, ઇન્દ્રગોપ, નવો ઇન્દ્રગોપ, બાળસૂર્ય, સંધ્યાનો રંગ, અર્ધચણોઠીનો રંગ, જાતિ હીંગલોક, પ્રવાલાંકુર, લાક્ષારસ, લોહિતાક્ષ મણિ, કીરમજી રંગી કામળ, હાથીનું તાળવું, ચીનપિષ્ટરાશિ, પારિજાત કુસુમ, જપાકુસુમ, કેસૂડાના ફૂલનો રાશિ, રક્તોત્પલ, રક્તાશોક, રક્તકણેર, રક્તબંધુજીવક છે, તેવી તેજોલેશ્યા હોય ? ગૌતમ ! એ અર્થ સમર્થ નથી. તેજોલેશ્યા તેથી પણ વધુ ઇષ્ટ, કાન્ત, પ્રિય, મનોજ્ઞ અને મનને ગમે તેવી વર્ણવાળી હોય છે. ભગવન્‌ ! પદ્મલેશ્યા વર્ણથી કેવી છે ? જેમ કોઈ ચંપો, ચંપાની છાલ, ચંપાનો ખંડ, હળદર, હળદર ગોળી, હળદરનો ખંડ, હરતાલ, તેની ગુટિકા કે ખંડ, ચિકુર, ચિકુરરાગ, સુવર્ણછીપ, શ્રેષ્ઠ સુવર્ણનો કસ, વાસુદેવનું વસ્ત્ર, જલ્લકી પુષ્પ, ચંપકપુષ્પ, કણેરપુષ્પ, કુષ્માંડ કુસુમ, સુવર્ણજૂઈ, સુહિરણ્યિકા પુષ્પ, કોરંટકની માળા, પીળો અશોક, પીળું કણેર, પીળું બંધુજીવક છે એવી પદ્મલેશ્યા હોય? ગૌતમ! એ અર્થ સમર્થ નથી. પદ્મલેશ્યા એથી અતિ ઇષ્ટ, કાન્ત, પ્રિય, મનોજ્ઞ અને મનને ગમે તેવી વર્ણવાળી હોય છે. ભગવન્‌ ! શુક્લલેશ્યા વર્ણથી કેવી છે ? જેમ કોઈ અંકરત્ન, શંખ, ચંદ્ર, કુંદ, પાણી, પાણીના કણ, દહીં, દહીંનો પિંડ, દૂધ, દૂધનો સમૂહ, શુષ્ક છીવાડી, મયુરપિચ્છનો મધ્યભાગ, તપાવેલ સ્વચ્છ રજતપટ્ટ, શરત્કાલનો મેઘ, કુમુદપત્ર, પુંડરીક પત્ર, શાલિપિષ્ટ રાશિ, કટુજ પુષ્પરાશિ, સિંદુરવાર પુષ્પની માળા, શ્વેત અશોક, શ્વેત કણવીર, શ્વેત બંધુજીવક છે, એવી શુક્લ લેશ્યા હોય? એ અર્થ સમર્થ નથી. શુક્લલેશ્યા એથી વધારે ઇષ્ટ, કાન્ત, પ્રિય, મનોજ્ઞ અને મનને ગમે તેવી વર્ણવાળી હોય છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] kanhalessa nam bhamte! Vannenam kerisiya pannatta? Goyama! Se jahanamae–jimue i va amjane i va khamjane i va kajjale i va gavale i va gavalavalae i va jambuphale i va addaritthae i va paraputthe i va bhamare i va bhamaravali i va gayakalabhe i va kinhakesare i va agasathiggale i va kinhasoe i va kinhakanavirae i va kinhabamdhujivae i va, bhavetaruva? Goyama! No inatthe samatthe, kinhalessa nam etto anitthatariya cheva akamtatariya cheva appiyatariya cheva amanunnatariya cheva amanamatariya cheva vannenam pannatta. Nilalessa nam bhamte! Kerisiya vannenam pannatta? Goyama! Se jahanamae– bhimge i va bhimgapatte i va chase i va chasapichchhe i va sue i va suyapichchhe i va sama i va vanarai i va uchchamtae i va parevayagiva i va moragiva i va haladharavasane i va ayasikusume i va vanakusume i va amjanakesiyakusume i va niluppale i va nilasoe i va nilakanavirae i va nilabamdhujivae i va, bhavetaruva? Goyama! No inatthe samatthe, nilalesa nam etto anitthatariya cheva akamtatariya cheva appiyatariya cheva amanunnatariya cheva amanamatariya cheva vannenam pannatta. Kaulessa nam bhamte! Kerisiya vannenam pannatta? Goyama! Se jahanamae–khairasare i va kairasare i va dhamasasare i va tambe i va tambakarodae i va tambachhivadiya i va vaimganikusumae i va koilachchhadakusumae i va javasakusume i va kalakusume i va, bhavetaruva? Goyama! No inatthe samatthe, kaulessa nam etto anitthatariya cheva akamkatariya cheva appiyatariya cheva amanunnatariya cheva amanamatariya cheva vannenam pannatta. Teulessa nam bhamte! Kerisiya vannenam pannatta? Goyama! Se jahanamae– sasaruhire i va urabbharuhire i va varaharuhire i va sambararuhire i va manussaruhire i va valimdagove i va baladivagare i va samjhabbharage i va gumjaddharage i va aihimgulae i va pavalamkure i va lakkharase i va lohiyakkhamani i va kimiragakambale i va gayatalue i va chinapittharasi i va paliyayakusume i va jasumanakusume i va kimsuyapuppharasi i va rattuppale i va rattasoge i va rattakanavirae i va rattabamdhujivae i va, bhaveyaruva? Goyama! No inatthe samatthe, teulessa nam etto itthatariya cheva kamtatariya cheva piyatariya cheva manunnatariya cheva manamatariya cheva vannenam pannatta. Pamhalessa nam bhamte! Kerisiya vannenam pannatta? Goyama! Se jahanamae–champe i va champachhalli i va champabhede i va halidda i va haliddaguliya i va haliddabhede i va hariyale i va hariyalaguliya i va hariyalabhede i va chiure i va chiurarage i va suvannasippi i va varakanaganihase i va varapurisavasane i va allaikusume i va champayakusume i va kaniyarakusume i va kuhamdiyakusume i va suvannajuhiya i va suhiranniyakusume i va koremtamalladame i va piyasoge i va piyakanavirae i va piyabamdhujivae i va, bhavetaruva? Goyama! No inatthe samatthe, pamhalessa nam etto itthatariya cheva kamtatariya cheva piyatariya cheva manunnatariya cheva manamatariya cheva vannenam pannatta. Sukkalessa nam bhamte! Kerisiya vannenam pannatta? Goyama! Se jahanamae–amke i va samkhe i va chamde i va kumde i va dage i va dagarae i va dahi i va dahighane i va khire i va khirapure i va sukkachhivadiya i va pehunamimjiya i va dhamtadhoya ruppapatte i va saraiyabalahae i va kumudadale i va pomdariyadale i va salipittharasi i va kudagapuppharasi i va simduvaravaramalladame i va seyasoe i va seyakanavire i va seyabamdhujivae i va, bhavetaruva? Goyama! No inatthe samatthe, sukkalessa nam etto itthatariya cheva kamtatariya cheva piyatariya cheva manunnatariya cheva manamatariya cheva vannenam pannatta. Eyao nam bhamte! Chhallessao katisu vannesu sahijjamti? Goyama! Pamchasu vannesu sahi-jjamti, tam jaha–kanhalessa kalaenam vannenam sahijjati, nilalessa nilaenam vannenam sahijjati, kaulessa kalalohienam vannenam sahijjati, teulessa lohienam vannenam sahijjai, pamhalessa haliddaenam vannenam sahijjai, sukkalessa sukkilaenam vannenam sahijjai.
Sutra Meaning Transliteration : Bhagavan ! Krishnaleshya varnathi kevi chhe\? Gautama ! Jema koi megha, amjana, khamjana, kajala, gavala, gavalavalaya, jambu, lila arithanum phula, koyala, bhramara, bhramara pamkti, hathinum bachchu, kalu kesara, akashathiggala, kalum ashoka, kali kanera, kalo bamdhujivaka chhe, shum eva prakarani krishnaleshya hoya\? Gautama ! E artha yukta nathi. Krishnaleshya ethi vadhu anishta, ati akamta, ati apriya, ati amanojnya ane ati amanama tevi varna vade kahi chhe. Bhagavan ! Nilaleshya varnathi kevi chhe\? Gautama ! Jema koi bhrimga, bhrimgani pamkha, chasa, chasapichchha, shuka, shukapichchha, vanaraji, uchchamtaka, parevani doka, morani doka, baladevanum vastra, alasi pushpa, vanakusuma, amjanakeshika kusuma, nilotpala, nilashoka, lilum kanavira, lilum bamdhujivaka chhe, evi nilaleshya chhe\? Gautama ! E artha samartha nathi. Enathi vadhu anishta, ati akamta, ati apriya, ati amanojnya ane ati amanama tevi varna vade kahi chhe. Bhagavan ! Kapotaleshya varnathi kevi chhe\? Jema koi kherasara, karirasara, dhamasasara, tamra, tamrakarotaka, tamra katori, vemganina pushpa, kokilachchhada pushpa, japakusuma chhe, tevi kapotaleshya hoya? Gautama! E artha samartha nathi. Kapota – leshya vadhu anishta, ati akamta, ati apriya, ati amanojnya ane ati amanama tevi varna vade kahi chhe. Bhagavan ! Tejoleshya varnathi kevi chhe\? Jema koi sasala, gheta, dukkara, sabara ke manushya lohi hoya, indragopa, navo indragopa, balasurya, samdhyano ramga, ardhachanothino ramga, jati himgaloka, pravalamkura, laksharasa, lohitaksha mani, kiramaji ramgi kamala, hathinum talavum, chinapishtarashi, parijata kusuma, japakusuma, kesudana phulano rashi, raktotpala, raktashoka, raktakanera, raktabamdhujivaka chhe, tevi tejoleshya hoya\? Gautama ! E artha samartha nathi. Tejoleshya tethi pana vadhu ishta, kanta, priya, manojnya ane manane game tevi varnavali hoya chhe. Bhagavan ! Padmaleshya varnathi kevi chhe\? Jema koi champo, champani chhala, champano khamda, haladara, haladara goli, haladarano khamda, haratala, teni gutika ke khamda, chikura, chikuraraga, suvarnachhipa, shreshtha suvarnano kasa, vasudevanum vastra, jallaki pushpa, champakapushpa, kanerapushpa, kushmamda kusuma, suvarnajui, suhiranyika pushpa, koramtakani mala, pilo ashoka, pilum kanera, pilum bamdhujivaka chhe evi padmaleshya hoya? Gautama! E artha samartha nathi. Padmaleshya ethi ati ishta, kanta, priya, manojnya ane manane game tevi varnavali hoya chhe. Bhagavan ! Shuklaleshya varnathi kevi chhe\? Jema koi amkaratna, shamkha, chamdra, kumda, pani, panina kana, dahim, dahimno pimda, dudha, dudhano samuha, shushka chhivadi, mayurapichchhano madhyabhaga, tapavela svachchha rajatapatta, sharatkalano megha, kumudapatra, pumdarika patra, shalipishta rashi, katuja pushparashi, simduravara pushpani mala, shveta ashoka, shveta kanavira, shveta bamdhujivaka chhe, evi shukla leshya hoya? E artha samartha nathi. Shuklaleshya ethi vadhare ishta, kanta, priya, manojnya ane manane game tevi varnavali hoya chhe.