Sutra Navigation: Pragnapana ( પ્રજ્ઞાપના ઉપાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1106722
Scripture Name( English ): Pragnapana Translated Scripture Name : પ્રજ્ઞાપના ઉપાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

पद-१५ ईन्द्रिय

 Translated Chapter :

પદ-૧૫ ઈન્દ્રિય
Section : उद्देशक-१ Translated Section : ઉદ્દેશક-૧
Sutra Number : 422 Category : Upang-04
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] सोइंदिए णं भंते! कतिपएसोगाढे पन्नत्ते? गोयमा! असंखेज्जपएसोगाढे पन्नत्ते। एवं जाव फासिंदिए। एएसि णं भंते! सोइंदिय चक्खिंदिय घाणिंदिय जिब्भिंदिय फासिंदियाण ओगाहणट्ठयाए पएसट्ठयाए ओगाहणपएसट्ठयाए कतरे कतरेहिंतो अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेसाहिया वा? गोयमा! सव्वत्थोवे चक्खिंदिए ओगाहणट्ठयाए, सोइं दिए ओगाहणट्ठयाए संखेज्जगुणे, घाणिंदिए ओगाहण-ट्ठयाए संखेज्जगुणे, जिब्भिंदिए ओगाहणट्ठयाए असंखेज्जगुणे, फासिंदिए ओगाहणट्ठयाए संखेज्ज-गुणे; पएसट्ठयाए–सव्वत्थोवे चक्खिंदिए पएसट्ठयाए, सोइंदिए पएसट्ठयाए संखेज्जगुणे, घाणिंदिए पएसट्ठयाए संखेज्जगुणे, जिब्भिंदिए पएसट्ठयाए असंखेज्जगुणे, फासिंदिए पएसट्ठयाए संखेज्ज-गुणे; ओगाहण-पएसट्ठयाए–सव्वत्थोवे चक्खिंदिए ओगाहणट्ठयाए सोइंदिए ओगाहणट्ठयाए संखेज्जगुणे, घाणिंदिए ओगाहणट्ठयाए संखेज्जगुणे, जिब्भिंदिए ओगाहणट्ठयाए असंखेज्ज-गुणे, फासिंदिए ओगाहणट्ठयाए संखेज्जगुणे, फासिंदियस्स ओगाहणट्ठयाएहिंतो चक्खिंदिए पएसट्ठयाए अनंतगुणे, सोइंदिए पएस-ट्ठयाए संखेज्जगुणे, घाणिंदिए पएसट्ठयाए संखेज्जगुणे, जिब्भिंदिए पएसट्ठयाए असंखेज्जगुणे, फासिंदिए पएसट्ठयाए संखेज्जगुणे। सोइंदियस्स णं भंते! केवतिया कक्खडगरुयगुणा पन्नत्ता? गोयमा! अनंता कक्खडगरुयगुणा पन्नत्ता। एवं जाव फासिंदियस्स। सोइंदियस्स णं भंते! केवतिया मउयलहुयगुणा पन्नत्ता? गोयमा! अनंता मउयलहुयगुणा पन्नत्ता। एवं जाव फासिंदियस्स। एएसि णं भंते! सोइंदिय चक्खिंदिय घाणिंदिय जिब्भिंदिय फासिंदियाणं कक्खडगरुयगुणाणं मउयलहुयगुणाणं कक्खडगरुयगुणमउयलहुयगुणाण य कतरे कतरेहिंतो अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेसाहिया वा? गोयमा! सव्वत्थोवा चक्खिंदियस्स कक्खडगरुयगुणा, सोइंदियस्स कक्खडगरुयगुणा अनंतगुणा, घाणिंदियस्स कक्खडगरुयगुणा अनंतगुणा, जिब्भिंदियस्स कक्खड-गरुयगुणा अनंतगुणा, फासिंदियस्स कक्खडगरुयगुणा अनंतगुणा; मउयलहुयगुणाणं–सव्वत्थोवा फासिंदियस्स मउ-यलहुयगुणा, जिब्भिंदियस्स मउयलहुयगुणा अनंतगुणा, घाणिंदियस्स मउयलहुय-गुणा अनंतगुणा, सोइंदियस्स मउयलहुयगुणा अनंतगुणा, चक्खिंदियस्स मउयलहुयगुणा अनंतगुणा; कक्खडगरुयगुणाणं मउयलहुयगुणाण य– सव्वत्थोवा चक्खिंदियस्स कक्खडगरुयगुणा, सोइंदि-यस्स कक्खडगरुयगुणा अनंतगुणा, घाणिंदियस्स कक्खडगरुयगुणा अनंतगुणा, जिब्भिंदियस्स कक्खडगरुयगुणा अनंतगुणा, फासिंदियस्स कक्खडगरुयगुणा अनंतगुणा, फासिंदियस्स कक्खड-गरुयगुणेहिंतो तस्स चेव मउयलहुयगुणा अणं-तगुणा, जिब्भिंदियस्स मउयलहुयगुणा अनंतगुणा, घाणिंदियस्स मउयलहुयगुणा अनंतगुणा, सोइंदियस्स मउयलहुयगुणा अनंतगुणा, चक्खिंदियस्स मउयलहुयगुणा अनंतगुणा।
Sutra Meaning : ભગવન્‌ ! શ્રોત્રેન્દ્રિય કેટલા પ્રદેશમાં અવગાઢ છે ? તે અસંખ્યાતા પ્રદેશાવગાઢ છે. એ પ્રમાણે સ્પર્શનેન્દ્રિય સુધી જાણવું. ભગવન્‌ ! આ શ્રોત્ર – ચક્ષુ – ઘ્રાણ – જિહ્વા અને સ્પર્શન ઇન્દ્રિયોમાં અવગાહનાર્થરૂપે, પ્રદેશાર્થરૂપે અને અવગાહના – પ્રદેશાર્થરૂપે કોણ કોનાથી અલ્પ, બહુ, તુલ્ય કે વિશેષાધિક છે ? ગૌતમ! સૌથી થોડી ચક્ષુરિન્દ્રિય અવગાહનાર્થરૂપે છે, શ્રોત્રેન્દ્રિય અવગાહનારૂપે સંખ્યાતગણી, ઘ્રાણેન્દ્રિય અવગાહનાર્થરૂપે સંખ્યાતગણી, જિહ્વેન્દ્રિય અવગાહનાર્થરૂપે અસંખ્યાતગણી, સ્પર્શનેન્દ્રિય અવગાહનાર્થરૂપે સંખ્યાતગણી છે. પ્રદેશાર્થરૂપે સૌથી થોડી ચક્ષુરિન્દ્રિય છે. શ્રોત્રેન્દ્રિય પ્રદેશાર્થરૂપે સંખ્યાતગણી, ઘ્રાણેન્દ્રિય પ્રદેશાર્થતાથી સંખ્યાત ગણી, જિહ્વેન્દ્રિય પ્રદેશાર્થરૂપે સંખ્યાતગણી છે, સ્પર્શનેન્દ્રિય અવગાહનારૂપે સંખ્યાતગણી. અવગાહના અને પ્રદેશરૂપે – સૌથી થોડી ચક્ષુઇન્દ્રિય અવગાહના રૂપે છે, શ્રોત્રેન્દ્રિય અવગાહનારૂપે સંખ્યાત ગણી, ઘ્રાણેન્દ્રિય અવગાહના રૂપે સંખ્યાતગણી, જિહ્વેન્દ્રિય અવગાહના રૂપે અસંખ્યાતગણી, સ્પર્શન ઇન્દ્રિય અવગાહના રૂપે સંખ્યાતગણી, સ્પર્શનેન્દ્રિય અવગાહનાથી ચક્ષુઇન્દ્રિય પ્રદેશરૂપે અનંતગણી છે, શ્રોત્રેન્દ્રિય પ્રદેશરૂપે સંખ્યાતગણી છે, ઘ્રાણેન્દ્રિય પ્રદેશરૂપે સંખ્યાતગણી, જિહ્વેન્દ્રિય પ્રદેશરૂપે અસંખ્યાત – ગણી, તેનાથી સ્પર્શનેન્દ્રિય પ્રદેશરૂપે સંખ્યાતગણી છે. ભગવન્‌ ! શ્રોત્રેન્દ્રિયના કર્કશ અને ગુરુ ગુણ કેટલા છે ? ગૌતમ ! અનંતા. એમ સ્પર્શનેન્દ્રિય સુધી જાણવું. ભગવન્‌ ! શ્રોત્રેન્દ્રિયના મૃદુ અને લઘુ ગુણો કેટલા છે ? અનંતા, એમ સ્પર્શનેન્દ્રિય સુધી જાણવું.. ભગવન્‌ ! શ્રોત્ર – ચક્ષુ – ઘ્રાણ – જિહ્વા – સ્પર્શન એ પાંચે ઇન્દ્રિયોના કર્કશાદિ ગુણો કોણ કોનાથી અલ્પ, બહુ, તુલ્ય કે વિશેષાધિક છે ? ગૌતમ ! સૌથી થોડા ચક્ષુરિન્દ્રિયના કર્કશ – ગુરુ ગુણો છે, શ્રોત્રેન્દ્રિયના કર્કશ – ગુરુ ગુણો અનંતગણા છે, ઘ્રાણેન્દ્રિયના કર્કશ – ગુરુ ગુણો અનંતગણા છે, જિહ્વેન્દ્રિયના કર્કશ ગુરુ ગુણો અનંતગણા છે. સ્પર્શનેન્દ્રિયના કર્કશ ગુરુગુણો અનંતગુણા છે. મૃદુ લઘુ ગુણોનું અલ્પબહુત્વ – સૌથી થોડાં સ્પર્શન – ઇન્દ્રિયના મૃદુ લઘુ ગુણો છે, તેનાથી જિહ્વેન્દ્રિયના મૃદુ લઘુ ગુણો અનંતગણા, ઘ્રાણેન્દ્રિયના મૃદુ લઘુ ગુણો અનંતગુણા, શ્રોત્રેન્દ્રિયના મૃદુ લઘુ ગુણો અનંતગણા, ચક્ષુઇન્દ્રિયના મૃદુ લઘુ ગુણો અનંતગુણા. કર્કશગુરુ ગુણો અને મૃદુ લઘુ ગુણોનું અલ્પબહુત્વ – સૌથી થોડાં ચક્ષુઇન્દ્રિયના કર્કશ – ગુરુ ગુણો, શ્રોત્રે – ન્દ્રિયના કર્કશ ગુરુ ગુણો અનંત ગણા, ઘ્રાણેન્દ્રિયના કર્કશ ગુરુ ગુણો અનંતગણા, જિહ્વેન્દ્રિયના કર્કશ ગુરુ ગુણો અનંતગણા, સ્પર્શનેન્દ્રિયના કર્કશ ગુરુ ગુણો અનંતગણા છે. તેના જ મૃદુ – લઘુ ગુણો અનંતગણા, જિહ્વેન્દ્રિયના મૃદુ – લઘુ ગુણો અનંતગુણ, ઘ્રાણેન્દ્રિયના મૃદુ – લઘુ ગુણો અનંતગુણ, શ્રોત્રેન્દ્રિયના મૃદુ લઘુ ગુણો અનંતગુણ, ચક્ષુઇન્દ્રિયના મૃદુ – લઘુ ગુણો અનંતગણા છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] soimdie nam bhamte! Katipaesogadhe pannatte? Goyama! Asamkhejjapaesogadhe pannatte. Evam java phasimdie. Eesi nam bhamte! Soimdiya chakkhimdiya ghanimdiya jibbhimdiya phasimdiyana ogahanatthayae paesatthayae ogahanapaesatthayae katare katarehimto appa va bahuya va tulla va visesahiya va? Goyama! Savvatthove chakkhimdie ogahanatthayae, soim die ogahanatthayae samkhejjagune, ghanimdie ogahana-tthayae samkhejjagune, jibbhimdie ogahanatthayae asamkhejjagune, phasimdie ogahanatthayae samkhejja-gune; Paesatthayae–savvatthove chakkhimdie paesatthayae, soimdie paesatthayae samkhejjagune, ghanimdie paesatthayae samkhejjagune, jibbhimdie paesatthayae asamkhejjagune, phasimdie paesatthayae samkhejja-gune; ogahana-paesatthayae–savvatthove chakkhimdie ogahanatthayae soimdie ogahanatthayae samkhejjagune, ghanimdie ogahanatthayae samkhejjagune, jibbhimdie ogahanatthayae asamkhejja-gune, phasimdie ogahanatthayae samkhejjagune, phasimdiyassa ogahanatthayaehimto chakkhimdie paesatthayae anamtagune, soimdie paesa-tthayae samkhejjagune, ghanimdie paesatthayae samkhejjagune, jibbhimdie paesatthayae asamkhejjagune, phasimdie paesatthayae samkhejjagune. Soimdiyassa nam bhamte! Kevatiya kakkhadagaruyaguna pannatta? Goyama! Anamta kakkhadagaruyaguna pannatta. Evam java phasimdiyassa. Soimdiyassa nam bhamte! Kevatiya mauyalahuyaguna pannatta? Goyama! Anamta mauyalahuyaguna pannatta. Evam java phasimdiyassa. Eesi nam bhamte! Soimdiya chakkhimdiya ghanimdiya jibbhimdiya phasimdiyanam kakkhadagaruyagunanam mauyalahuyagunanam kakkhadagaruyagunamauyalahuyagunana ya katare katarehimto appa va bahuya va tulla va visesahiya va? Goyama! Savvatthova chakkhimdiyassa kakkhadagaruyaguna, soimdiyassa kakkhadagaruyaguna anamtaguna, ghanimdiyassa kakkhadagaruyaguna anamtaguna, jibbhimdiyassa kakkhada-garuyaguna anamtaguna, phasimdiyassa kakkhadagaruyaguna anamtaguna; mauyalahuyagunanam–savvatthova phasimdiyassa mau-yalahuyaguna, jibbhimdiyassa mauyalahuyaguna anamtaguna, ghanimdiyassa mauyalahuya-guna anamtaguna, soimdiyassa mauyalahuyaguna anamtaguna, chakkhimdiyassa mauyalahuyaguna anamtaguna; kakkhadagaruyagunanam mauyalahuyagunana ya– savvatthova chakkhimdiyassa kakkhadagaruyaguna, soimdi-yassa kakkhadagaruyaguna anamtaguna, ghanimdiyassa kakkhadagaruyaguna anamtaguna, jibbhimdiyassa kakkhadagaruyaguna anamtaguna, phasimdiyassa kakkhadagaruyaguna anamtaguna, phasimdiyassa kakkhada-garuyagunehimto tassa cheva mauyalahuyaguna anam-taguna, jibbhimdiyassa mauyalahuyaguna anamtaguna, ghanimdiyassa mauyalahuyaguna anamtaguna, soimdiyassa mauyalahuyaguna anamtaguna, chakkhimdiyassa mauyalahuyaguna anamtaguna.
Sutra Meaning Transliteration : Bhagavan ! Shrotrendriya ketala pradeshamam avagadha chhe\? Te asamkhyata pradeshavagadha chhe. E pramane sparshanendriya sudhi janavum. Bhagavan ! A shrotra – chakshu – ghrana – jihva ane sparshana indriyomam avagahanartharupe, pradeshartharupe ane avagahana – pradeshartharupe kona konathi alpa, bahu, tulya ke visheshadhika chhe\? Gautama! Sauthi thodi chakshurindriya avagahanartharupe chhe, shrotrendriya avagahanarupe samkhyatagani, ghranendriya avagahanartharupe samkhyatagani, jihvendriya avagahanartharupe asamkhyatagani, sparshanendriya avagahanartharupe samkhyatagani chhe. Pradeshartharupe sauthi thodi chakshurindriya chhe. Shrotrendriya pradeshartharupe samkhyatagani, ghranendriya pradesharthatathi samkhyata gani, jihvendriya pradeshartharupe samkhyatagani chhe, sparshanendriya avagahanarupe samkhyatagani. Avagahana ane pradesharupe – sauthi thodi chakshuindriya avagahana rupe chhe, shrotrendriya avagahanarupe samkhyata gani, ghranendriya avagahana rupe samkhyatagani, jihvendriya avagahana rupe asamkhyatagani, sparshana indriya avagahana rupe samkhyatagani, sparshanendriya avagahanathi chakshuindriya pradesharupe anamtagani chhe, shrotrendriya pradesharupe samkhyatagani chhe, ghranendriya pradesharupe samkhyatagani, jihvendriya pradesharupe asamkhyata – gani, tenathi sparshanendriya pradesharupe samkhyatagani chhe. Bhagavan ! Shrotrendriyana karkasha ane guru guna ketala chhe\? Gautama ! Anamta. Ema sparshanendriya sudhi janavum. Bhagavan ! Shrotrendriyana mridu ane laghu guno ketala chhe\? Anamta, ema sparshanendriya sudhi janavum.. Bhagavan ! Shrotra – chakshu – ghrana – jihva – sparshana e pamche indriyona karkashadi guno kona konathi alpa, bahu, tulya ke visheshadhika chhe\? Gautama ! Sauthi thoda chakshurindriyana karkasha – guru guno chhe, shrotrendriyana karkasha – guru guno anamtagana chhe, ghranendriyana karkasha – guru guno anamtagana chhe, jihvendriyana karkasha guru guno anamtagana chhe. Sparshanendriyana karkasha guruguno anamtaguna chhe. Mridu laghu gunonum alpabahutva – sauthi thodam sparshana – indriyana mridu laghu guno chhe, tenathi jihvendriyana mridu laghu guno anamtagana, ghranendriyana mridu laghu guno anamtaguna, shrotrendriyana mridu laghu guno anamtagana, chakshuindriyana mridu laghu guno anamtaguna. Karkashaguru guno ane mridu laghu gunonum alpabahutva – sauthi thodam chakshuindriyana karkasha – guru guno, shrotre – ndriyana karkasha guru guno anamta gana, ghranendriyana karkasha guru guno anamtagana, jihvendriyana karkasha guru guno anamtagana, sparshanendriyana karkasha guru guno anamtagana chhe. Tena ja mridu – laghu guno anamtagana, jihvendriyana mridu – laghu guno anamtaguna, ghranendriyana mridu – laghu guno anamtaguna, shrotrendriyana mridu laghu guno anamtaguna, chakshuindriyana mridu – laghu guno anamtagana chhe.