Sutra Navigation: Upasakdashang ( ઉપાસક દશાંગ સૂત્ર )
Search Details
| Mool File Details |
|
Anuvad File Details |
|
| Sr No : | 1105137 | ||
| Scripture Name( English ): | Upasakdashang | Translated Scripture Name : | ઉપાસક દશાંગ સૂત્ર |
| Mool Language : | Ardha-Magadhi | Translated Language : | Gujarati |
| Chapter : |
अध्ययन-६ कुंडकोलिक |
Translated Chapter : |
અધ્યયન-૬ કુંડકોલિક |
| Section : | Translated Section : | ||
| Sutra Number : | 37 | Category : | Ang-07 |
| Gatha or Sutra : | Sutra | Sutra Anuyog : | |
| Author : | Deepratnasagar | Original Author : | Gandhar |
| Century : | Sect : | Svetambara1 | |
| Source : | |||
| Mool Sutra : | [सूत्र] जइ णं भंते! समणेणं भगवया महावीरेणं जाव संपत्तेणं सत्तमस्स अंगस्स उवासगदसाणं पंचमस्स अज्झयणस्स अयमट्ठे पन्नत्ते, छट्ठस्स णं भंते! अज्झयणस्स के अट्ठे पन्नत्ते? एवं खलु जंबू! तेणं कालेणं तेणं समएणं कंपिल्लपुरे नयरे। सहस्संबवणे उज्जाणे। जियसत्तू राया। तत्थ णं कंपिल्लपुरे नयरे कुंडकोलिए नामं गाहावई परिवसइ–अट्ठे जाव बहुजनस्स अपरिभूए। तस्स णं कुंडकोलियस्स गाहावइस्स छ हिरण्णकोडीओ निहाणपउत्ताओ, छ हिरण्णकोडीओ वड्ढिपउत्ताओ, छ हिरण्णकोडीओ पवित्थरपउत्ताओ, छव्वया दसगोसाहस्सिएणं वएणं होत्था। से णं कुंडकोलिए गाहावई बहूणं जाव आपुच्छणिज्जे पडिपुच्छणिज्जे, सयस्स वि य णं कुडुंबस्स मेढी जाव सव्वकज्जवड्ढावए यावि होत्था। तस्स णं कुंडकोलियस्स गाहावइस्स पूसा नामं भारिया होत्था–अहीन-पडिपुण्ण-पंचिंदिय-सरीरा जाव मानुस्सए कामभोए पच्चणुभवमाणी विहरइ। तेणं कालेणं तेणं समएणं समणे भगवं महावीरे जाव जेणेव कंपिल्लपुरे नयरे जेणेव सहस्संबवने उज्जाणे तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता अहापडिरूवं ओग्गहं ओगिण्हित्ता संजमेणं तवसा अप्पाणं भावेमाणे विहरइ। परिसा निग्गया। कूणिए राया जहा, तहा जियसत्तू निग्गच्छइ जाव पज्जुवासइ। तए णं से कुंडकोलिए गाहावई इमीसे कहाए लद्धट्ठे समाणे–एवं खलु समणे भगवं महावीरे पुव्वाणुपुव्विं चरमाणे गामाणुगामं दूइज्जमाणे इहमागए इह संपत्ते इह समोसढे इहेव कंपिल्लपुरस्स नयरस्स बहिया सहस्संबवणे उज्जाणे अहाप-डिरूवं ओग्गहं ओगिण्हित्ता संजमेणं तवसा अप्पाणं भावेमाणे विहरइ। तं महप्फलं खलु भो! देवानुप्पिया! तहारूवाणं अरहंताणं भगवंताणं नामगोयस्स वि सवणयाए, किमंग पुण अभिगमन-वंदन-नमंसण-पडिपुच्छण-पज्जुवासणयाए? एगस्स वि आरियस्स धम्मियस्स सुवयणस्स सवणयाए, किमंग पुण विउलस्स अट्ठस्स गहणयाए? तं गच्छामि णं देवानुप्पिया! समणं भगवं महावीरं वंदामि णमंसामि सक्कारेमि सम्माणेमि कल्लाणं मंगलं देवयं चेइयं पज्जुवासामि–एवं संपेहेइ, संपेहेत्ता ण्हाए कयबलिकम्मे कय-कोउय-मंगल-पायच्छित्ते सुद्धप्पावेसाइं मंगल्लाइं वत्थाइं पवर परिहिए अप्पमहग्घाभरणालंकियसरीरे सयाओ गिहाओ पडिनिक्खमइ, पडिनिक्खमित्ता सकोरेंटमल्लदामेणं छत्तेणं धरिज्जमाणेणं मनुस्सवग्गुरापरिखित्ते पादविहारचारेणं कंपिल्लपुरं नयरं मज्झंमज्झेणं निग्गच्छइ, निग्गच्छित्ता जेणामेव सहस्संबवने उज्जाणे, जेणेव समणे भगवं महावीरे, तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता समणं भगवं महावीरं तिक्खुत्तो आयाहिण-पयाहिणं करेइ, करेत्ता वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता नच्चासण्णे नाइदूरे सुस्सूसमाणे नमंसमाणे अभिमुहे विनएणं पंजलिउडे पज्जुवासइ। तए णं समणे भगवं महावीरे कुंडकोलियस्स गाहावइस्स तीसे य महइमहालियाए पुरिसाए जाव धम्मं परिकहेइ। परिसा पडिगया, राया य गए। तए णं कुंडकोलिए गाहावई समणस्स भगवओ महावीरस्स अंतिए धम्मं सोच्चा निसम्म हट्ठतुट्ठ-चित्तमाणंदिए पीइ मणे परमसोमणस्सिए हरिसवसविसप्पमाणहियए उट्ठाए उट्ठेइ, उट्ठेत्ता समणं भगवं महावीरं तिक्खुत्तो आयाहिण-पयाहिणं करेइ, करेत्ता वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता एवं वयासी– सद्दहामि णं भंते! निग्गंथं पावयणं, पत्तियामि णं भंते! निग्गंथं पावयणं, रोएमि णं भंते! निग्गंथं पावयणं, अब्भुट्ठेमि णं भंते! निग्गंथं पावयणं। एवमेयं भंते! तहमेयं भंते! अवितहमेयं भंते! असंदि-द्धमेयं भंते! इच्छियमेयं भंते! पडिच्छियमेयं भंते! इच्छिय-पडिच्छियमेयं भंते! से जहेयं तुब्भे वदह। जहा णं देवानुप्पियाणं अंतिए बहवे राईसर-तलवर-माडंबिय-कोडुंबिय-इब्भ-सेट्ठि-सेनावइ-सत्थवाहप्पभिइया मुंडा भवित्ता अगाराओ अनगारियं पव्वइया, नो खलु अहं तहा संचाएमि मुंडे भवित्ता अगाराओ अनगारियं पव्वइत्तए। अहं णं देवानुप्पियाणं अंतिए पंचाणुव्वइयं सत्तसिक्खा-वइयं–दुवालसविहं सावगधम्मं पडिवज्जिस्सामि। अहासुहं देवानुप्पिया! मा पडिबंधं करेहि। तए णं से कुंडकोलिए गाहावई समणस्स भगवओ महावीरस्स अंतिए सावयधम्मं पडिवज्जइ। तए णं समणे भगवं महावीरे अन्नदा कदाइ कंपिल्लपुराओ नयराओ सहस्संबवणाओ उज्जाणाओ पडिनिक्खमइ, पडिनिक्खमित्ता बहिया जनवयविहारं विहरइ। तए णं से कुंडकोलिए समणोवासए जाए–अभिगयजीवाजीवे जाव समणे निग्गंथे फासु-एसणिज्जेणं असन-पान-खाइम-साइमेणं वत्थ-पडिग्गह-कंबल-पायपुंछणेणं ओसहभेसज्जेणं पाडिहारिएण य पीढ-फलग-सेज्जा-संथारएणं पडिलाभेमाणे विहरइ। तए णं सा पूसा भारिया समणोवासिया जाया–अभिगयजीवाजीवा जाव समणे निग्गंथे फासु-एसणिज्जेणं असन-पान-खाइम-साइमेणं वत्थ-पडिग्गह-कंबल-पायपुंछणेणं ओसह-भेसज्जेणं पाडिहारिएण य पीढ-फलग-सेज्जा-संथारएणं० पडिलाभेमाणी विहरइ। | ||
| Sutra Meaning : | સૂત્ર– ૩૭. છટ્ઠા અધ્યયનનો ઉપોદ્ઘાત પહેલા અધ્યયન માફક કહેવો. હે જંબૂ! તે કાળે, તે સમયે કાંપિલ્યપુર નામે નગર હતું. સહસ્રામ્રવન ઉદ્યાન હતું, જિતશત્રુ રાજા હતો, કુંડકોલિક ગાથાપતિ હતો, તેને પૂષ્યા નામે પત્ની હતી. તેના છ કોટી હિરણ્ય નિધાનમાં – છ કોટી હિરણ્ય વ્યાજે અને છ કોટી હિરણ્ય ધન – ધાન્યાદિમાં રોકેલ હતું. તેને ૧૦,૦૦૦ ગાયોનું એક એવા છ ગોકુળ હતા. ભગવંત મહાવીર સ્વામી પધાર્યા. કુંડકોલિકે કામદેવશ્રાવક માફક શ્રાવકધર્મ સ્વીકાર્યો. ઇત્યાદિ બધું તેમજ કહેવું યાવત્ તે કુંડકોલિક, સાધુ – સાધ્વીને પ્રતિલાભતા વિચરે છે. સૂત્ર– ૩૮. ત્યારપછી તે કુંડકોલિક શ્રાવક અન્ય કોઈ દિવસે મધ્યાહ્નકાળે અશોકવાટિકામાં પૃથ્વીશિલાપટ્ટકે આવ્યો. આવીને નામાંકિત વીંટી અને ઉત્તરીયને પૃથ્વીશિલાપટ્ટકે રાખ્યુ. પછી શ્રમણ ભગવંત મહાવીર પાસે ધર્મપ્રજ્ઞપ્તિ સ્વીકારીને વિચરે છે. ત્યારે તે કુંડકોલિક પાસે એક દેવ પ્રગટ થયો. તે દેવે નામમુદ્રા અને ઉત્તરીય પૃથ્વીશિલાપટ્ટકથી લીધા. લઈને ઘુઘરી સહિત શ્રેષ્ઠ વસ્ત્રો પહેરેલ એવો તે આકાશ રહીને કુંડકોલિક શ્રાવકને કહ્યું – ઓ ! કુંડકોલિક ! દેવાનુપ્રિય ! ગોશાળા મંખલિપુત્રની ધર્મપ્રજ્ઞપ્તિ સુંદર છે. કેમકે તેમાં ઉત્થાન – કર્મ – બલ – વીર્ય – પુરુષાકાર પરાક્રમ નથી, સર્વે ભાવો નિયત છે. શ્રમણ ભગવંત મહાવીરની ધર્મપ્રજ્ઞપ્તિ મંગુલી – ખરાબ છે. કેમકે તેમાં. ઉત્થાન – કર્મ – બલ – વીર્ય – પુરુષાકાર પરાક્રમ છે, સર્વે ભાવો અનિયત છે. ત્યારે કુંડકોલિકે તે દેવને કહ્યું – હે દેવ ! જો ગોશાળાની ધર્મપ્રજ્ઞપ્તિ સુંદર છે, કેમકે તેમાં ઉત્થાનાદિ નથી, યાવત્ સર્વે ભાવો નિયત છે અને ભગવંત મહાવીરની ધર્મપ્રજ્ઞપ્તિમાં ઉત્થાનાદિ છે યાવત્ સર્વભાવો અનિયત છે માટે ખરાબ છે. તો હે દેવ ! તે આ આવી દિવ્ય દેવર્દ્ધિ – દેવદ્યુતિ – દેવાનુભાવ ક્યાંથી લબ્ધ – પ્રાપ્ત – અભિમુખ કર્યો ? શું ઉત્થાન યાવત્ પરાક્રમ વડે ? કે ઉત્થાન યાવત્ પરાક્રમ વિના ? ત્યારે દેવે કુંડકોલિક શ્રાવકને કહ્યું – હે દેવાનુપ્રિય ! મેં આ આવી દિવ્ય દેવઋદ્ધિ આદિ અનુત્થાન યાવત્ અપરાક્રમથી લબ્ધ – પ્રાપ્ત – અભિમુખ કરી છે. ત્યારે કુંડકોલિક શ્રમાણોપાસકે તે દેવને કહ્યું – હે દેવ ! જો આ આવી દિવ્ય દેવઋદ્ધિ આદિ અનુત્થાન યાવત્ અપુરુષાકાર પરાક્રમથી લબ્ધ – પ્રાપ્ત – અભિમુખ કરી છે, તો જે જીવોને ઉત્થાનાદિ નથી, તે જીવો દેવ કેમ ન થયા ? અને હે દેવ ! તે આ આવી દિવ્ય દેવઋદ્ધિ આદિ ઉત્થાન યાવત્ પરાક્રમથી લબ્ધ – પ્રાપ્ત – અભિમુખ કરી છે, તો ઉત્થાનાદિ રહિત યાવત્ ગોશાળાની ધર્મપ્રજ્ઞપ્તિ સુંદર છે અને ઉત્થાનાદિ યુક્ત યાવત્ ભગવંત મહાવીરની ધર્મપ્રજ્ઞપ્તિ અસુંદર છે, તે તારું કથન મિથ્યા છે. ત્યારે તે દેવ કુંડકોલિક શ્રાવકને આમ કહેતો સાંભળીને શંકિત યાવત્ કલુષાભાવ પામી, કુંડકોલિકને કંઈ ઉત્તર આપવાને સમર્થ ન થયો. તેણે નામમુદ્રા અને ઉત્તરીયને પૃથ્વીશિલાપટ્ટકે મૂક્યા. મૂકીને જે દિશાથી આવ્યો હતો, તે દિશામાં પાછો ગયો. તે કાળે, તે સમયે ભગવંત મહાવીર સ્વામી પધાર્યા. ત્યારે કુંડકોલિકે આ વૃત્તાંત પ્રાપ્ત થતા, હર્ષિત થઈ, કામદેવ માફક નીકળ્યો યાવત્ પર્યુપાસના કરવા લાગ્યો. ભગવંતે ધર્મકથા કહી. સૂત્ર સંદર્ભ– ૩૭, ૩૮ | ||
| Mool Sutra Transliteration : | [sutra] jai nam bhamte! Samanenam bhagavaya mahavirenam java sampattenam sattamassa amgassa uvasagadasanam pamchamassa ajjhayanassa ayamatthe pannatte, chhatthassa nam bhamte! Ajjhayanassa ke atthe pannatte? Evam khalu jambu! Tenam kalenam tenam samaenam kampillapure nayare. Sahassambavane ujjane. Jiyasattu raya. Tattha nam kampillapure nayare kumdakolie namam gahavai parivasai–atthe java bahujanassa aparibhue. Tassa nam kumdakoliyassa gahavaissa chha hirannakodio nihanapauttao, chha hirannakodio vaddhipauttao, chha hirannakodio pavittharapauttao, chhavvaya dasagosahassienam vaenam hottha. Se nam kumdakolie gahavai bahunam java apuchchhanijje padipuchchhanijje, sayassa vi ya nam kudumbassa medhi java savvakajjavaddhavae yavi hottha. Tassa nam kumdakoliyassa gahavaissa pusa namam bhariya hottha–ahina-padipunna-pamchimdiya-sarira java manussae kamabhoe pachchanubhavamani viharai. Tenam kalenam tenam samaenam samane bhagavam mahavire java jeneva kampillapure nayare jeneva sahassambavane ujjane teneva uvagachchhai, uvagachchhitta ahapadiruvam oggaham oginhitta samjamenam tavasa appanam bhavemane viharai. Parisa niggaya. Kunie raya jaha, taha jiyasattu niggachchhai java pajjuvasai. Tae nam se kumdakolie gahavai imise kahae laddhatthe samane–evam khalu samane bhagavam mahavire puvvanupuvvim charamane gamanugamam duijjamane ihamagae iha sampatte iha samosadhe iheva kampillapurassa nayarassa bahiya sahassambavane ujjane ahapa-diruvam oggaham oginhitta samjamenam tavasa appanam bhavemane viharai. Tam mahapphalam khalu bho! Devanuppiya! Taharuvanam arahamtanam bhagavamtanam namagoyassa vi savanayae, kimamga puna abhigamana-vamdana-namamsana-padipuchchhana-pajjuvasanayae? Egassa vi ariyassa dhammiyassa suvayanassa savanayae, kimamga puna viulassa atthassa gahanayae? Tam gachchhami nam devanuppiya! Samanam bhagavam mahaviram vamdami namamsami sakkaremi sammanemi kallanam mamgalam devayam cheiyam pajjuvasami–evam sampehei, sampehetta nhae kayabalikamme kaya-kouya-mamgala-payachchhitte suddhappavesaim mamgallaim vatthaim pavara parihie appamahagghabharanalamkiyasarire sayao gihao padinikkhamai, padinikkhamitta sakoremtamalladamenam chhattenam dharijjamanenam manussavagguraparikhitte padaviharacharenam kampillapuram nayaram majjhammajjhenam niggachchhai, niggachchhitta jenameva sahassambavane ujjane, jeneva samane bhagavam mahavire, teneva uvagachchhai, uvagachchhitta samanam bhagavam mahaviram tikkhutto ayahina-payahinam karei, karetta vamdai namamsai, vamditta namamsitta nachchasanne naidure sussusamane namamsamane abhimuhe vinaenam pamjaliude pajjuvasai. Tae nam samane bhagavam mahavire kumdakoliyassa gahavaissa tise ya mahaimahaliyae purisae java dhammam parikahei. Parisa padigaya, raya ya gae. Tae nam kumdakolie gahavai samanassa bhagavao mahavirassa amtie dhammam sochcha nisamma hatthatuttha-chittamanamdie pii mane paramasomanassie harisavasavisappamanahiyae utthae utthei, utthetta samanam bhagavam mahaviram tikkhutto ayahina-payahinam karei, karetta vamdai namamsai, vamditta namamsitta evam vayasi– Saddahami nam bhamte! Niggamtham pavayanam, pattiyami nam bhamte! Niggamtham pavayanam, roemi nam bhamte! Niggamtham pavayanam, abbhutthemi nam bhamte! Niggamtham pavayanam. Evameyam bhamte! Tahameyam bhamte! Avitahameyam bhamte! Asamdi-ddhameyam bhamte! Ichchhiyameyam bhamte! Padichchhiyameyam bhamte! Ichchhiya-padichchhiyameyam bhamte! Se jaheyam tubbhe vadaha. Jaha nam devanuppiyanam amtie bahave raisara-talavara-madambiya-kodumbiya-ibbha-setthi-senavai-satthavahappabhiiya mumda bhavitta agarao anagariyam pavvaiya, no khalu aham taha samchaemi mumde bhavitta agarao anagariyam pavvaittae. Aham nam devanuppiyanam amtie pamchanuvvaiyam sattasikkha-vaiyam–duvalasaviham savagadhammam padivajjissami. Ahasuham devanuppiya! Ma padibamdham karehi. Tae nam se kumdakolie gahavai samanassa bhagavao mahavirassa amtie savayadhammam padivajjai. Tae nam samane bhagavam mahavire annada kadai kampillapurao nayarao sahassambavanao ujjanao padinikkhamai, padinikkhamitta bahiya janavayaviharam viharai. Tae nam se kumdakolie samanovasae jae–abhigayajivajive java samane niggamthe phasu-esanijjenam asana-pana-khaima-saimenam vattha-padiggaha-kambala-payapumchhanenam osahabhesajjenam padihariena ya pidha-phalaga-sejja-samtharaenam padilabhemane viharai. Tae nam sa pusa bhariya samanovasiya jaya–abhigayajivajiva java samane niggamthe phasu-esanijjenam asana-pana-khaima-saimenam vattha-padiggaha-kambala-payapumchhanenam osaha-bhesajjenam padihariena ya pidha-phalaga-sejja-samtharaenam0 padilabhemani viharai. | ||
| Sutra Meaning Transliteration : | Sutra– 37. Chhattha adhyayanano upodghata pahela adhyayana maphaka kahevo. He jambu! Te kale, te samaye kampilyapura name nagara hatum. Sahasramravana udyana hatum, jitashatru raja hato, kumdakolika gathapati hato, tene pushya name patni hati. Tena chha koti hiranya nidhanamam – chha koti hiranya vyaje ane chha koti hiranya dhana – dhanyadimam rokela hatum. Tene 10,000 gayonum eka eva chha gokula hata. Bhagavamta mahavira svami padharya. Kumdakolike kamadevashravaka maphaka shravakadharma svikaryo. Ityadi badhum temaja kahevum yavat te kumdakolika, sadhu – sadhvine pratilabhata vichare chhe. Sutra– 38. Tyarapachhi te kumdakolika shravaka anya koi divase madhyahnakale ashokavatikamam prithvishilapattake avyo. Avine namamkita vimti ane uttariyane prithvishilapattake rakhyu. Pachhi shramana bhagavamta mahavira pase dharmaprajnyapti svikarine vichare chhe. Tyare te kumdakolika pase eka deva pragata thayo. Te deve namamudra ane uttariya prithvishilapattakathi lidha. Laine ghughari sahita shreshtha vastro paherela evo te akasha rahine kumdakolika shravakane kahyum – O ! Kumdakolika ! Devanupriya ! Goshala mamkhaliputrani dharmaprajnyapti sumdara chhe. Kemake temam utthana – karma – bala – virya – purushakara parakrama nathi, sarve bhavo niyata chhe. Shramana bhagavamta mahavirani dharmaprajnyapti mamguli – kharaba chhe. Kemake temam. Utthana – karma – bala – virya – purushakara parakrama chhe, sarve bhavo aniyata chhe. Tyare kumdakolike te devane kahyum – he deva ! Jo goshalani dharmaprajnyapti sumdara chhe, kemake temam utthanadi nathi, yavat sarve bhavo niyata chhe ane bhagavamta mahavirani dharmaprajnyaptimam utthanadi chhe yavat sarvabhavo aniyata chhe mate kharaba chhe. To he deva ! Te a avi divya devarddhi – devadyuti – devanubhava kyamthi labdha – prapta – abhimukha karyo\? Shum utthana yavat parakrama vade\? Ke utthana yavat parakrama vina\? Tyare deve kumdakolika shravakane kahyum – he devanupriya ! Mem a avi divya devariddhi adi anutthana yavat aparakramathi labdha – prapta – abhimukha kari chhe. Tyare kumdakolika shramanopasake te devane kahyum – he deva ! Jo a avi divya devariddhi adi anutthana yavat apurushakara parakramathi labdha – prapta – abhimukha kari chhe, to je jivone utthanadi nathi, te jivo deva kema na thaya\? Ane he deva ! Te a avi divya devariddhi adi utthana yavat parakramathi labdha – prapta – abhimukha kari chhe, to utthanadi rahita yavat goshalani dharmaprajnyapti sumdara chhe ane utthanadi yukta yavat bhagavamta mahavirani dharmaprajnyapti asumdara chhe, te tarum kathana mithya chhe. Tyare te deva kumdakolika shravakane ama kaheto sambhaline shamkita yavat kalushabhava pami, kumdakolikane kami uttara apavane samartha na thayo. Tene namamudra ane uttariyane prithvishilapattake mukya. Mukine je dishathi avyo hato, te dishamam pachho gayo. Te kale, te samaye bhagavamta mahavira svami padharya. Tyare kumdakolike a vrittamta prapta thata, harshita thai, kamadeva maphaka nikalyo yavat paryupasana karava lagyo. Bhagavamte dharmakatha kahi. Sutra samdarbha– 37, 38 | ||