Sutra Navigation: Bhagavati ( ભગવતી સૂત્ર )
Search Details
| Mool File Details |
|
Anuvad File Details |
|
| Sr No : | 1104415 | ||
| Scripture Name( English ): | Bhagavati | Translated Scripture Name : | ભગવતી સૂત્ર |
| Mool Language : | Ardha-Magadhi | Translated Language : | Gujarati |
| Chapter : |
शतक-२५ |
Translated Chapter : |
શતક-૨૫ |
| Section : | उद्देशक-६ निर्ग्रन्थ | Translated Section : | ઉદ્દેશક-૬ નિર્ગ્રન્થ |
| Sutra Number : | 915 | Category : | Ang-05 |
| Gatha or Sutra : | Sutra | Sutra Anuyog : | |
| Author : | Deepratnasagar | Original Author : | Gandhar |
| Century : | Sect : | Svetambara1 | |
| Source : | |||
| Mool Sutra : | [सूत्र] पुलागस्स णं भंते! केवतिया चरित्तपज्जवा पन्नत्ता? गोयमा! अनंता चरित्तपज्जवा पन्नत्ता। एवं जाव सिणायस्स। पुलाए णं भंते! पुलागस्स सट्ठाणसण्णिगासेनं चरित्तपज्जवेहिं किं हीने? तुल्ले? अब्भहिए? गोयमा! सिय हीने, सिय तुल्ले, सिय अब्भहिए। जइ हीने अनंतभागहीने वा, असंखेज्जइभागहीने वा, संखेज्जइभागहीने वा, संखेज्जगुणहीने वा, असंखेज्जगुणहीने वा, अनंतगुणहीने वा। अह अब्भहिए अनंतभागमब्भहिए वा, असंखेज्जइ-भागमब्भहिए वा, संखेज्जभागमब्भहिए वा, संखेज्जगुणमब्भहिए वा, असंखेज्जगुणमब्भहिए वा, अनंतगुणमब्भहिए वा। पुलाए णं भंते! बउसस्स परट्ठाणसण्णिगासेनं चरित्तपज्जवेहिं किं हीने? तुल्ले? अब्भहिए? गोयमा! हीने, नो तुल्ले, नो अब्भहिए; अनंतगुणहीने। एवं पडिसेवणाकुसीलस्स वि। कसायकुसीलेणं समं छट्ठाणवडिए जहेव सट्ठाणे। नियंठस्स जहा बउसस्स। एवं सिणायस्स वि। बउसे णं भंते! पुलागस्स परट्ठाणसण्णिगासेनं चरित्तपज्जवेहिं किं हीने? तुल्ले? अब्भहिए? गोयमा! नो हीने, नो तुल्ले, अब्भहिए–अनंतगुणमब्भहिए। बउसे णं भंते! बउसस्स सट्ठाणसण्णिगासेनं चरित्तपज्जवेहिं–पुच्छा। गोयमा! सिय हीने, सिय तुल्ले, सिय अब्भहिए। जइ हीने छट्ठाणवडिए। बउसे णं भंते! पडिसेवणाकुसीलस्स परट्ठाणसण्णिगासेनं चरित्तपज्जवेहिं किं हीने? छट्ठाणवडिए। एवं कसायकुसीलस्स वि। बउसे णं भंते! नियंठस्स परट्ठाणसण्णिगासेनं चरित्तपज्जवेहिं–पुच्छा। गोयमा! हीने, नो तुल्ले, नो अब्भहिए; अनंत गुणहीने। एवं सिणायस्स वि। पडिसेवणाकुसीलस्स एवं चेव बउसवत्तव्वया भाणियव्वा। कसायकुसीलस्स एस चेव बउसवत्तव्वया, नवरं–पुलाएण वि समं छट्ठाणवडिए। नियंठे णं भंते! पुलागस्स परट्ठाणसण्णिगासेनं चरित्तपज्जवेहिं–पुच्छा। गोयमा! नो हीने, नो तुल्ले, अब्भहिए–अनंतगुणमब्भहिए। एवं जाव कसायकुसीलस्स। नियंठे णं भंते! नियंठस्स सट्ठाणसण्णिगासेनं–पुच्छा। गोयमा! नो हीने, तुल्ले, नो अब्भहिए। नियंठस्स णं भंते! सिणायस्स परट्ठाणसण्णिगासेनं–पुच्छा। गोयमा! नो हीने, तुल्ले, नो अब्भहिए। सिणाए णं भंते! पुलागस्स परट्ठाणसण्णिगासेनं चरित्तपज्जवेहिं–पुच्छा। गोयमा! नो हीने, नो तुल्ले, अब्भहिए–अनंतगुणब्भहिए। एवं जाव कसायकुसीलस्स। सिणाए णं भंते! नियंठस्स परट्ठाणसण्णिगासेनं–पुच्छा। गोयमा! नो हीने, तुल्ले, नो अब्भहिए। सिणाए णं भंते! सिणायस्स सट्ठाणसण्णिगासेनं–पुच्छा। गोयमा! नो हीने, तुल्ले, नो अब्भहिए। एएसि णं भंते! पुलाग-बउस-पडिसेवणाकुसील-कसायकुसील-नियंठ-सिणायाणं जहण्णुक्कोस-गाणं चरित्तपज्जवाणं कयरे कयरेहिंतो अप्पा वा? बहुया वा? तुल्ला वा? विसेसाहिया वा? गोयमा! १. पुलागस्स कसायकुसीलस्स य एएसि णं जहन्नगा चरित्तपज्जवा दोण्ह वि तुल्ला सव्वत्थोवा २. पुलागस्स उक्को सगा चरित्तपज्जवा अनंतगुणा ३. बउसस्स पडिसेवणाकुसीलस्स य एएसि णं जहन्नगा चरित्तपज्जवा दोण्ह वि तुल्ला अनंतगुणा ४. बउसस्स उक्कोसगा चरित्तपज्जवा अनंतगुणा ५. पडिसेवणाकुसीलस्स उक्कोसगा चरित्तपज्जवा अनंतगुणा ६. कसायकुसीलस्स उक्कोसगा चरित्तपज्जवा अनंतगुणा ७. नियंठस्स सिणायस्स य एतेसि णं अजहन्नमणुक्कोसगा चरित्तपज्जवा दोण्ह वि तुल्ला अनंतगुणा। | ||
| Sutra Meaning : | સૂત્ર– ૯૧૫. ભગવન્ ! પુલાકના કેટલા ચારિત્રપર્યવો છે ? ગૌતમ! અનંતા. એ પ્રમાણે સ્નાતક સુધી જાણવુ. ભગવન્ ! એક પુલાક, બીજા પુલાકના સ્વસ્થાન સંનિકર્ષથી ચારિત્રપર્યવોથી હીન – તુલ્ય કે અધિક છે? ગૌતમ! કદાચ હીન, કદાચ તુલ્ય, કદાચ અધિક. જો હીન હોય તો અનંત ભાગહીન, અસંખ્યાત ભાગહીન કે સંખ્યાત ભાગહીન. સંખ્યાતગુણ હીન, અસંખ્યાતગુણ હીન કે અનંતગુણ હીન. જો અધિક હોય તો અનંતભાગ અધિક, અસંખ્યાત ભાગ અધિક યાવત્ અનંતગુણ અધિક. ભગવન્ ! પુલાક ચારિત્ર પર્યાયથી, બકુશના પરસ્થાન સંનિકર્ષથી હીન – તુલ્ય કે અધિક છે ? હીન છે, અનંતગુણ હીન છે. તુલ્યાદિ નથી. આ પ્રમાણે પ્રતિસેવના કુશીલના વિષયમાં પણ કહેવુ. કષાયકુશીલ સાથે ષટ્સ્થાન પતિત સ્વસ્થાનવત્ કહેવુ. નિર્ગ્રન્થ, બકુશવત્ જાણવા. સ્નાતક તેમજ છે. ભગવન્ ! બકુશ, પુલાકના પરસ્થાન સંનિકર્ષથી ચારિત્રપર્યાયોની અપેક્ષાએ હીન છે, તુલ્ય છે કે અધિક ? તે હીન કે તુલ્ય નથી, પણ અધિક છે. અનંતગુણ અધિક છે. ભગવન્ ! બકુશ, બકુશના સ્વસ્થાન સંનિકર્ષથી ચારિત્ર પર્યવથી૦ પ્રશ્ન ? ગૌતમ! કદાચ હીન, કદાચ તુલ્ય, કદાચ અધિક. જો હીન હોય તો ષટ્સ્થાન પતિત છે. ભગવન્ ! બકુશ, પ્રતિસેવના કુશીલના પરસ્થાન સંનિકર્ષથી ચારિત્રપર્યવોથી શું હીન છે ? છ સ્થાનપતિત છે. એ રીતે કષાયકુશીલ કહેવા. ભગવન્ ! બકુશ, નિર્ગ્રન્થના પરસ્થાન સંનિકર્ષથી ચારિત્ર પર્યવોથી પૃચ્છા. ગૌતમ! હીન છે, તુલ્ય કે અધિક નથી. અનંતગુણહીન છે. એ રીતે સ્નાતક પણ છે. પ્રતિસેવના કુશીલની આ પ્રમાણે બકુશ વક્તવ્યતા કહેવી. કષાયકુશીલની આ રીતે બકુશવક્તવ્યતા કહેવી. વિશેષ એ કે – પુલાકની સાથે છ સ્થાન પતિત કહેવા. ભગવન્ ! નિર્ગ્રન્થ, પુલાકના પરસ્થાન સંનિકર્ષથી ચારિત્રપર્યાય વડે પૃચ્છા. ગૌતમ ! હીન કે તુલ્ય નહીં, અધિક છે. અનંતગુણ અધિક છે. એ પ્રમાણે કષાયકુશીલ સુધી કહેવું. ભગવન્ ! નિર્ગ્રન્થ, બીજા નિર્ગ્રન્થના સ્વસ્થાન સંનિકર્ષ વડે પૃચ્છા. ગૌતમ! તુલ્ય છે. એ રીતે સ્નાતકને જાણવા. ભગવન્ ! સ્નાતક, પુલાકના પરસ્થાન સંનિકર્ષથી૦ ? એ રીતે નિર્ગ્રન્થની માફક સ્નાતકની વક્તવ્યતા કહેવી. યાવત્ – ભગવન્ ! સ્નાતક, બીજા સ્નાતકની સ્વસ્થાન સંનિકર્ષથી પૃચ્છા. ગૌતમ ! તુલ્ય છે. ભગવન્ ! આ પુલાક – બકુશ – પ્રતિસેવના અને કષાયકુશીલ, નિર્ગ્રન્થ અને સ્નાતકના જઘન્ય – ઉત્કર્ષ ચારિત્રપર્યવોમાં કોણ, કોનાથી યાવત્ વિશેષાધિક છે ? ગૌતમ ! પુલાક અને કષાય કુશીલના જઘન્ય ચારિત્રપર્યાય બંને તુલ્ય છે અને સૌથી થોડા છે. પુલાકના ઉત્કૃષ્ટ ચારિત્ર પર્યાય અનંતગણા છે. બકુશ અને પ્રતિસેવના કુશીલના આ જઘન્ય ચારિત્ર પર્યાય બંને તુલ્ય અને અનંતગણા છે. બકુશના ઉત્કૃષ્ટ ચારિત્રપર્યાય અનંતગણા છે, પ્રતિસેવના કુશીલના ઉત્કૃષ્ટ ચારિત્ર પર્યાય અનંતગણા છે. કષાય કુશીલના ઉત્કૃષ્ટ ચારિત્રપર્યાય અનંતગણા, નિર્ગ્રન્થ અને સ્નાતકના અજઘન્યોત્કૃષ્ટ ચારિત્રપર્યવો બંને તુલ્ય અને અનંતગણા છે. સૂત્ર– ૯૧૬. ભગવન્ ! પુલાક સયોગી હોય કે અયોગી ? ગૌતમ ! સયોગી હોય, અયોગી નહીં. જો સયોગી હોય તો મનોયોગી હોય, વચનયોગી કે કાયયોગી હોય ? ગૌતમ ! ત્રણે યોગ હોય. એ પ્રમાણે નિર્ગ્રન્થ સુધી જાણવુ. સ્નાતકની પૃચ્છા. ગૌતમ ! સયોગી – અયોગી બંને હોય. જો સયોગી હોય તો શું મનોયોગી હોય૦ આદિ બધુ પુલાકની જેમ જાણવુ. સૂત્ર– ૯૧૭. ભગવન્ ! પુલાક, સાકારોપયુક્ત હોય કે અનાકાર ઉપયુક્ત? ગૌતમ! તે બંને હોય, એ રીતે સ્નાતક સુધી જાણવુ. સૂત્ર– ૯૧૮. ભગવન્ ! પુલાક, સકષાયી હોય કે અકષાયી ? ગૌતમ ! સકષાયી હોય, અકષાયી નહીં. જો સકષાયી હોય તો કેટલા કષાયમાં હોય ? ગૌતમ! ચારે કષાયમાં હોય. એ રીતે બકુશ, પ્રતિસેવનાકુશીલ પણ છે. કષાયકુશીલનો પ્રશ્ન ? ગૌતમ! સકષાયી હોય, અકષાયી ન હોય. જો સકષાયી હોય તો ભગવન્ ! તે કેટલા કષાયમાં હોય ? ગૌતમ ! ચાર – ત્રણ – બે કે એકમાં હોય. ચારમાં હોય તો સંજ્વલન ક્રોધ – માન – માયા – લોભમાં હોય? ત્રણમાં હોય તો સંજ્વલન માન – માયા – લોભમાં હોય, બેમાં હોય તો સંજ્વલન માયા – લોભમાં હોય, એકમાં હોય તો સંજ્વલન લોભમાં હોય. નિર્ગ્રન્થનો પ્રશ્ન? ગૌતમ! સકષાયી ન હોય, અકષાયી હોય. જો અકષાયી હોય તો શું ઉપશાંત કષાયી હોય કે ક્ષીણ કષાયી ? ગૌતમ! બંને હોય. સ્નાતકને આ પ્રમાણે જ જાણવા. વિશેષ એ કે – ઉપશાંતકષાયી ન હોય, ક્ષીણકષાયી હોય. સૂત્ર સંદર્ભ– ૯૧૫–૯૧૮ | ||
| Mool Sutra Transliteration : | [sutra] pulagassa nam bhamte! Kevatiya charittapajjava pannatta? Goyama! Anamta charittapajjava pannatta. Evam java sinayassa. Pulae nam bhamte! Pulagassa satthanasannigasenam charittapajjavehim kim hine? Tulle? Abbhahie? Goyama! Siya hine, siya tulle, siya abbhahie. Jai hine anamtabhagahine va, asamkhejjaibhagahine va, samkhejjaibhagahine va, samkhejjagunahine va, asamkhejjagunahine va, anamtagunahine va. Aha abbhahie anamtabhagamabbhahie va, asamkhejjai-bhagamabbhahie va, samkhejjabhagamabbhahie va, samkhejjagunamabbhahie va, asamkhejjagunamabbhahie va, anamtagunamabbhahie va. Pulae nam bhamte! Bausassa paratthanasannigasenam charittapajjavehim kim hine? Tulle? Abbhahie? Goyama! Hine, no tulle, no abbhahie; anamtagunahine. Evam padisevanakusilassa vi. Kasayakusilenam samam chhatthanavadie jaheva satthane. Niyamthassa jaha bausassa. Evam sinayassa vi. Bause nam bhamte! Pulagassa paratthanasannigasenam charittapajjavehim kim hine? Tulle? Abbhahie? Goyama! No hine, no tulle, abbhahie–anamtagunamabbhahie. Bause nam bhamte! Bausassa satthanasannigasenam charittapajjavehim–puchchha. Goyama! Siya hine, siya tulle, siya abbhahie. Jai hine chhatthanavadie. Bause nam bhamte! Padisevanakusilassa paratthanasannigasenam charittapajjavehim kim hine? Chhatthanavadie. Evam kasayakusilassa vi. Bause nam bhamte! Niyamthassa paratthanasannigasenam charittapajjavehim–puchchha. Goyama! Hine, no tulle, no abbhahie; anamta gunahine. Evam sinayassa vi. Padisevanakusilassa evam cheva bausavattavvaya bhaniyavva. Kasayakusilassa esa cheva bausavattavvaya, navaram–pulaena vi samam chhatthanavadie. Niyamthe nam bhamte! Pulagassa paratthanasannigasenam charittapajjavehim–puchchha. Goyama! No hine, no tulle, abbhahie–anamtagunamabbhahie. Evam java kasayakusilassa. Niyamthe nam bhamte! Niyamthassa satthanasannigasenam–puchchha. Goyama! No hine, tulle, no abbhahie. Niyamthassa nam bhamte! Sinayassa paratthanasannigasenam–puchchha. Goyama! No hine, tulle, no abbhahie. Sinae nam bhamte! Pulagassa paratthanasannigasenam charittapajjavehim–puchchha. Goyama! No hine, no tulle, abbhahie–anamtagunabbhahie. Evam java kasayakusilassa. Sinae nam bhamte! Niyamthassa paratthanasannigasenam–puchchha. Goyama! No hine, tulle, no abbhahie. Sinae nam bhamte! Sinayassa satthanasannigasenam–puchchha. Goyama! No hine, tulle, no abbhahie. Eesi nam bhamte! Pulaga-bausa-padisevanakusila-kasayakusila-niyamtha-sinayanam jahannukkosa-ganam charittapajjavanam kayare kayarehimto appa va? Bahuya va? Tulla va? Visesahiya va? Goyama! 1. Pulagassa kasayakusilassa ya eesi nam jahannaga charittapajjava donha vi tulla savvatthova 2. Pulagassa ukko saga charittapajjava anamtaguna 3. Bausassa padisevanakusilassa ya eesi nam jahannaga charittapajjava donha vi tulla anamtaguna 4. Bausassa ukkosaga charittapajjava anamtaguna 5. Padisevanakusilassa ukkosaga charittapajjava anamtaguna 6. Kasayakusilassa ukkosaga charittapajjava anamtaguna 7. Niyamthassa sinayassa ya etesi nam ajahannamanukkosaga charittapajjava donha vi tulla anamtaguna. | ||
| Sutra Meaning Transliteration : | Sutra– 915. Bhagavan ! Pulakana ketala charitraparyavo chhe\? Gautama! Anamta. E pramane snataka sudhi janavu. Bhagavan ! Eka pulaka, bija pulakana svasthana samnikarshathi charitraparyavothi hina – tulya ke adhika chhe? Gautama! Kadacha hina, kadacha tulya, kadacha adhika. Jo hina hoya to anamta bhagahina, asamkhyata bhagahina ke samkhyata bhagahina. Samkhyataguna hina, asamkhyataguna hina ke anamtaguna hina. Jo adhika hoya to anamtabhaga adhika, asamkhyata bhaga adhika yavat anamtaguna adhika. Bhagavan ! Pulaka charitra paryayathi, bakushana parasthana samnikarshathi hina – tulya ke adhika chhe\? Hina chhe, anamtaguna hina chhe. Tulyadi nathi. A pramane pratisevana kushilana vishayamam pana kahevu. Kashayakushila sathe shatsthana patita svasthanavat kahevu. Nirgrantha, bakushavat janava. Snataka temaja chhe. Bhagavan ! Bakusha, pulakana parasthana samnikarshathi charitraparyayoni apekshae hina chhe, tulya chhe ke adhika\? Te hina ke tulya nathi, pana adhika chhe. Anamtaguna adhika chhe. Bhagavan ! Bakusha, bakushana svasthana samnikarshathi charitra paryavathi0 prashna\? Gautama! Kadacha hina, kadacha tulya, kadacha adhika. Jo hina hoya to shatsthana patita chhe. Bhagavan ! Bakusha, pratisevana kushilana parasthana samnikarshathi charitraparyavothi shum hina chhe\? Chha sthanapatita chhe. E rite kashayakushila kaheva. Bhagavan ! Bakusha, nirgranthana parasthana samnikarshathi charitra paryavothi prichchha. Gautama! Hina chhe, tulya ke adhika nathi. Anamtagunahina chhe. E rite snataka pana chhe. Pratisevana kushilani a pramane bakusha vaktavyata kahevi. Kashayakushilani a rite bakushavaktavyata kahevi. Vishesha e ke – pulakani sathe chha sthana patita kaheva. Bhagavan ! Nirgrantha, pulakana parasthana samnikarshathi charitraparyaya vade prichchha. Gautama ! Hina ke tulya nahim, adhika chhe. Anamtaguna adhika chhe. E pramane kashayakushila sudhi kahevum. Bhagavan ! Nirgrantha, bija nirgranthana svasthana samnikarsha vade prichchha. Gautama! Tulya chhe. E rite snatakane janava. Bhagavan ! Snataka, pulakana parasthana samnikarshathi0\? E rite nirgranthani maphaka snatakani vaktavyata kahevi. Yavat – bhagavan ! Snataka, bija snatakani svasthana samnikarshathi prichchha. Gautama ! Tulya chhe. Bhagavan ! A pulaka – bakusha – pratisevana ane kashayakushila, nirgrantha ane snatakana jaghanya – utkarsha charitraparyavomam kona, konathi yavat visheshadhika chhe\? Gautama ! Pulaka ane kashaya kushilana jaghanya charitraparyaya bamne tulya chhe ane sauthi thoda chhe. Pulakana utkrishta charitra paryaya anamtagana chhe. Bakusha ane pratisevana kushilana a jaghanya charitra paryaya bamne tulya ane anamtagana chhe. Bakushana utkrishta charitraparyaya anamtagana chhe, pratisevana kushilana utkrishta charitra paryaya anamtagana chhe. Kashaya kushilana utkrishta charitraparyaya anamtagana, nirgrantha ane snatakana ajaghanyotkrishta charitraparyavo bamne tulya ane anamtagana chhe. Sutra– 916. Bhagavan ! Pulaka sayogi hoya ke ayogi\? Gautama ! Sayogi hoya, ayogi nahim. Jo sayogi hoya to manoyogi hoya, vachanayogi ke kayayogi hoya\? Gautama ! Trane yoga hoya. E pramane nirgrantha sudhi janavu. Snatakani prichchha. Gautama ! Sayogi – ayogi bamne hoya. Jo sayogi hoya to shum manoyogi hoya0 adi badhu pulakani jema janavu. Sutra– 917. Bhagavan ! Pulaka, sakaropayukta hoya ke anakara upayukta? Gautama! Te bamne hoya, e rite snataka sudhi janavu. Sutra– 918. Bhagavan ! Pulaka, sakashayi hoya ke akashayi\? Gautama ! Sakashayi hoya, akashayi nahim. Jo sakashayi hoya to ketala kashayamam hoya\? Gautama! Chare kashayamam hoya. E rite bakusha, pratisevanakushila pana chhe. Kashayakushilano prashna\? Gautama! Sakashayi hoya, akashayi na hoya. Jo sakashayi hoya to bhagavan ! Te ketala kashayamam hoya\? Gautama ! Chara – trana – be ke ekamam hoya. Charamam hoya to samjvalana krodha – mana – maya – lobhamam hoya? Tranamam hoya to samjvalana mana – maya – lobhamam hoya, bemam hoya to samjvalana maya – lobhamam hoya, ekamam hoya to samjvalana lobhamam hoya. Nirgranthano prashna? Gautama! Sakashayi na hoya, akashayi hoya. Jo akashayi hoya to shum upashamta kashayi hoya ke kshina kashayi\? Gautama! Bamne hoya. Snatakane a pramane ja janava. Vishesha e ke – upashamtakashayi na hoya, kshinakashayi hoya. Sutra samdarbha– 915–918 | ||