Sutra Navigation: Bhagavati ( ભગવતી સૂત્ર )
Search Details
| Mool File Details |
|
Anuvad File Details |
|
| Sr No : | 1104075 | ||
| Scripture Name( English ): | Bhagavati | Translated Scripture Name : | ભગવતી સૂત્ર |
| Mool Language : | Ardha-Magadhi | Translated Language : | Gujarati |
| Chapter : |
शतक-१३ |
Translated Chapter : |
શતક-૧૩ |
| Section : | उद्देशक-४ पृथ्वी | Translated Section : | ઉદ્દેશક-૪ પૃથ્વી |
| Sutra Number : | 575 | Category : | Ang-05 |
| Gatha or Sutra : | Sutra | Sutra Anuyog : | |
| Author : | Deepratnasagar | Original Author : | Gandhar |
| Century : | Sect : | Svetambara1 | |
| Source : | |||
| Mool Sutra : | [सूत्र] किमियं भंते! लोएत्ति पवुच्चइ? गोयमा! पंचत्थिकाया, एस णं एवतिए लोएत्ति पवुच्चइ, तं जहा–धम्मत्थिकाए, अधम्मत्थिकाए आगासत्थिकाए, जीवत्थिकाए, पोग्गलत्थिकाए। धम्मत्थिकाएणं भंते! जीवाणं किं पवत्तति? गोयमा! धम्मत्थिकाएणं जीवाणं आगमन-गमन-भासुम्मेस-मनजोग-वइजोग-कायजोगा, जे यावण्णे तहप्पगारा चला भावा सव्वे ते धम्मत्थिकाए पवत्तंति। गइलक्खणे णं धम्मत्थिकाए। अधम्मत्थिकाएणं भंते! जीवाणं किं पवत्तति? गोयमा! अधम्मत्थिकाएणं जीवाणं ठाण-निसीयण-तुयट्टण, मणस्स य एगत्तीभावकरणता, जे यावण्णे तहप्पगारा थिरा भावा सव्वे ते अधम्मत्थिकाए पवत्तंति। ठाणलक्खणे णं अधम्मत्थिकाए। आगासत्थिकाएणं भंते! जीवाणं अजीवाण य किं पवत्तति? गोयमा! आगासत्थिकाए णं जीवदव्वाण य अजीवदव्वाण य भायणभूए– | ||
| Sutra Meaning : | સૂત્ર– ૫૭૫. ભગવન્ ! આ ‘લોક’ શું કહેવાય છે ? ગૌતમ ! પંચાસ્તિકાયના સમૂહરૂપ આ લોક કહેવાય છે. તે આ – ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય, આકાશાસ્તિકાય, જીવાસ્તિકાય, પુદ્ગલાસ્તિકાય. ભગવન્ ! ધર્માસ્તિકાયથી જીવોની શું પ્રવૃત્તિ છે ? ગૌતમ ! ધર્માસ્તિકાયથી જીવોનું આગમન, ગમન, ભાષા, ઉન્મેષ, મનોયોગ, વચનયોગ અને કાયયોગ પ્રવૃત્તિ થાય છે. આ અને આવા પ્રકારના બધા ચલ ભાવ છે, તે ધર્માસ્તિકાય દ્વારા પ્રવૃત્ત થાય છે. તેનું લક્ષણ ગતિ છે. ભગવન્ ! અધર્માસ્તિકાયથી જીવોની શું પ્રવૃત્તિ છે ? ગૌતમ ! તેના વડે જીવોના સ્થાન, બેસવું, સૂવું, મનનું એકાગ્ર થવું વગેરે જે આવા પ્રકારના અન્ય સ્થિર ભાવો છે, તે બધા અધર્માસ્તિકાયની પ્રવૃત્તિ છે. અધર્માસ્તિકાયનું લક્ષણ ‘સ્થિતિ’ છે. ભગવન્ ! આકાશાસ્તિકાયમાં જીવો અને અજીવોની શું પ્રવૃત્તિ છે ? ગૌતમ ! આકાશાસ્તિકાય, બંનેના આશ્રયરૂપ છે. સૂત્ર– ૫૭૬. એક કે બે પરમાણુથી એક આકાશ પ્રદેશ પૂર્ણરૂપે વ્યાપ્ત થાય છે. તેમાં સો પરમાણુ પણ સમાઈ શકે છે. ૧૦૦ કરોડ આકાશ પ્રદેશ પૂર્ણ ભરાય જાય છે, ૧૦૦૦ કરોડ યાવત અનંતાનંત પરમાણુ પણ સમાઈ શકે છે. આકાશાસ્તિકાયનું લક્ષણ અવગાહના છે. સૂત્ર– ૫૭૭. ભગવન્ ! જીવાસ્તિકાયથી જીવોની શું પ્રવૃત્તિ છે ? ગૌતમ ! જીવાસ્તિકાય દ્વારા જીવો અનંત આભિનિબોધિક જ્ઞાન પર્યાયો, અનંત શ્રુતજ્ઞાન પર્યાયો, એ રીતે બીજા શતકના અસ્તિકાય ઉદ્દેશક મુજબ યાવત્ તે ઉપયોગને પામે છે. જીવનું લક્ષણ ઉપયોગ છે. પુદ્ગલાસ્તિકાયની પૃચ્છા. ગૌતમ ! પુદ્ગલાસ્તિકાયથી જીવોને ઔદારિક, વૈક્રિય, આહારક, તૈજસ, કાર્મણ શરીર., શ્રોત્ર – ચક્ષુ – ઘ્રાણ – જીભ – સ્પર્શન ઇન્દ્રિય, મન – વચન – કાયયોગ, શ્વાસોચ્છ્વાસ ગ્રહણની પ્રવૃત્તિ થાય છે. પુદ્ગલાસ્તિકાયનું લક્ષણ ‘ગ્રહણ’ રૂપ છે. સૂત્ર સંદર્ભ– ૫૭૫–૫૭૭ | ||
| Mool Sutra Transliteration : | [sutra] kimiyam bhamte! Loetti pavuchchai? Goyama! Pamchatthikaya, esa nam evatie loetti pavuchchai, tam jaha–dhammatthikae, adhammatthikae agasatthikae, jivatthikae, poggalatthikae. Dhammatthikaenam bhamte! Jivanam kim pavattati? Goyama! Dhammatthikaenam jivanam agamana-gamana-bhasummesa-manajoga-vaijoga-kayajoga, je yavanne tahappagara chala bhava savve te dhammatthikae pavattamti. Gailakkhane nam dhammatthikae. Adhammatthikaenam bhamte! Jivanam kim pavattati? Goyama! Adhammatthikaenam jivanam thana-nisiyana-tuyattana, manassa ya egattibhavakaranata, je yavanne tahappagara thira bhava savve te adhammatthikae pavattamti. Thanalakkhane nam adhammatthikae. Agasatthikaenam bhamte! Jivanam ajivana ya kim pavattati? Goyama! Agasatthikae nam jivadavvana ya ajivadavvana ya bhayanabhue– | ||
| Sutra Meaning Transliteration : | Sutra– 575. Bhagavan ! A ‘loka’ shum kahevaya chhe\? Gautama ! Pamchastikayana samuharupa a loka kahevaya chhe. Te a – dharmastikaya, adharmastikaya, akashastikaya, jivastikaya, pudgalastikaya. Bhagavan ! Dharmastikayathi jivoni shum pravritti chhe\? Gautama ! Dharmastikayathi jivonum agamana, gamana, bhasha, unmesha, manoyoga, vachanayoga ane kayayoga pravritti thaya chhe. A ane ava prakarana badha chala bhava chhe, te dharmastikaya dvara pravritta thaya chhe. Tenum lakshana gati chhe. Bhagavan ! Adharmastikayathi jivoni shum pravritti chhe\? Gautama ! Tena vade jivona sthana, besavum, suvum, mananum ekagra thavum vagere je ava prakarana anya sthira bhavo chhe, te badha adharmastikayani pravritti chhe. Adharmastikayanum lakshana ‘sthiti’ chhe. Bhagavan ! Akashastikayamam jivo ane ajivoni shum pravritti chhe\? Gautama ! Akashastikaya, bamnena ashrayarupa chhe. Sutra– 576. Eka ke be paramanuthi eka akasha pradesha purnarupe vyapta thaya chhe. Temam so paramanu pana samai shake chhe. 100 karoda akasha pradesha purna bharaya jaya chhe, 1000 karoda yavata anamtanamta paramanu pana samai shake chhe. Akashastikayanum lakshana avagahana chhe. Sutra– 577. Bhagavan ! Jivastikayathi jivoni shum pravritti chhe\? Gautama ! Jivastikaya dvara jivo anamta abhinibodhika jnyana paryayo, anamta shrutajnyana paryayo, e rite bija shatakana astikaya uddeshaka mujaba yavat te upayogane pame chhe. Jivanum lakshana upayoga chhe. Pudgalastikayani prichchha. Gautama ! Pudgalastikayathi jivone audarika, vaikriya, aharaka, taijasa, karmana sharira., shrotra – chakshu – ghrana – jibha – sparshana indriya, mana – vachana – kayayoga, shvasochchhvasa grahanani pravritti thaya chhe. Pudgalastikayanum lakshana ‘grahana’ rupa chhe. Sutra samdarbha– 575–577 | ||