Sutra Navigation: Acharang ( આચારાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1100466
Scripture Name( English ): Acharang Translated Scripture Name : આચારાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

श्रुतस्कंध-२

चूलिका-१

अध्ययन-४ भाषाजात

 Translated Chapter :

શ્રુતસ્કંધ-૨

ચૂલિકા-૧

અધ્યયન-૪ ભાષાજાત
Section : उद्देशक-१ वचन विभक्ति Translated Section : ઉદ્દેશક-૧ વચન વિભક્તિ
Sutra Number : 466 Category : Ang-01
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा इमाइं वइ-आयाराइं सोच्चा निसम्म इमाइं अणायाराइं अनायरियपुव्वाइं जाणेज्जा–जे कोहा वा वायं विउंजंति, जे माणा वा वायं विउंजंति, जे मायाए वा वायं विउंजंति, जे लोभा वा वायं विउंजंति, जाणओ वा फरुसं वयंति, अजाणओ वा फरुसं वयंति, सव्वमेयं सावज्जं वज्जेज्जा विवेगमायाए। धुवं चेयं जाणेज्जा, अधुवं चेयं जाणेज्जा–असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा लभिय णोलभिय, भुंजिय णोभुंजिय, अदुवा आगए अदुवा णोआगए, अदुवा एइ अदुवा नो एइ, अदुवा एहिति अदुवा नो एहिति, एत्थवि आगए एत्थवि नो आगए, एत्थवि एइ एत्थवि नो एइ, एत्थवि एहिति एत्थवि नो एहिति। अणुवीइ निट्ठाभासी, समियाए संजए भासं भासेज्जा, तं जहा– एगवयणं, दुवयणं, बहुवयणं, इत्थीवयणं, पूरिस-वयणं, नपुंसगवयणं, अज्झत्थवयणं, उवनीयवयणं, अवनीयवयणं, उवनीय-अवनीयवयणं, अवनीय-उवनीयवयणं तीवयणं, पडुप्पन्नवयणं, अनागयवयणं, पच्चक्खवयणं, परोक्खवयणं। से १. एगवयणं वदिस्सामीति एगवयणं वएज्जा, २. दुवयणं वदिस्सामीति दुवयणं वएज्जा, ३. बहुवयणं वदिस्सा-मीति बहुवयणं वएज्जा, ४. इत्थीवयणं वदिस्सामीति इत्थीवयणं वएज्जा, ५. पुरिसवयणं वदिस्सामीति पुरिसवयणं वएज्जा, ६. नपुंसगवयणं वदिस्सामीति नपुंसगवयणं वएज्जा, ७. अज्झत्थवयणं वदिस्सामीति अज्झत्थवयणं वएज्जा, ८. उवनीयवयणं वदिस्सामीति उवनीयवयणं वएज्जा, ९. अवनीयवयणं वदिस्सामीति अवनीयवयणं वएज्जा, १०. उवनीय-अवनीयवयणं वदिस्सामीति उवनीय-अवनीयवयणं वएज्जा, ११. अवनीय-उवनीयवयणं वदिस्सामीति अवनीय-उवनीयवयणं वएज्जा, १२. तीयवयणं वदिस्सामीति तीयवयणं वएज्जा, १३. पडुप्पन्नवयणं वदिस्सामीति पडुप्पन्नवयणं वएज्जा, १४. अनागयवयणं वदिस्सामीति अणा-गयवयणं वएज्जा, १५. पच्चक्खवयणं वदिस्सामीति पच्चक्खवयणं वएज्जा, १६. परोक्खवयणं वदिस्सामीति परोक्खवयणं वएज्जा। ‘इत्थी वेस, पुरिस वेस, नपुंसग वेस’, एवं वा चेयं, अन्नं वा चेयं अणुवीइ णिट्ठाभासी समियाए संजए भासं भासेज्जा, इच्चेयाइं आयतणाइं उवातिकम्म। अह भिक्खू जाणेज्जा चत्तारि भासज्जायाइं, तं जहा–सच्चमेगं पढमं भासजायं, बीयं मोसं, तइयं सच्चामोसं, जं नेव सच्चं नेवमोसं नेव सच्चामोसं–असच्चामोसं नामं तं चउत्थं भासज्जातं। से बेमि– जे अतीता जे य पडुपन्ना जे य अनागया अरहंता भगवंतो सव्वे ते एयाणि चेव चत्तारि भासज्जायाइं भासिंसु वा, भासंति वा, भासिस्संति वा, पण्णविंसु वा, पण्णवेंति वा, पण्णविस्संति वा। सव्वाइं च णं एयाणि अचित्ताणि वण्णमंताणि गंधमंताणि रसमंताणि फासमंताणि चयोवचइयाइं विपरिनामधम्माइं भवंतीति अक्खायाइं।
Sutra Meaning : સાધુ – સાધ્વી આ વચનના આચાર સાંભળી અને સમજીને, પૂર્વ મુનિ દ્વારા અનાચીર્ણ અનાચારોને જાણે, જે ક્રોધથી, માનથી, માયાથી, લોભથી વાણી પ્રયોગ કરે છે, જાણીને કે જાણ્યા વિના કઠોર વચનો બોલે છે, આવી ભાષા ને સાવદ્ય કહે છે. વિવેકપૂર્વક સાવદ્ય ભાષાનો ત્યાગ કરે. મુનિ ધ્રુવ અને અધ્રુવ ભાષાને જાણે અને તેનો ત્યાગ કરે. અશન આદિ મળ્યું છે કે નથી મળ્યું, આહાર વાપર્યો છે કે નથી વાપર્યો. તે આવ્યો છે અથવા નથી આવ્યો, તે આવે છે અથવા નથી આવતો, તે આવશે કે નહીં આવે, તે અહીં આવ્યો હતો કે આવ્યો ન હતો, તે અહીં અવશ્ય આવે છે કે કદી નથી આવતો, તે અહીં અવશ્ય આવશે કે કદી નહીં આવે આવી ધ્રુવ ભાષાનો ત્યાગ કરવો.) મુનિ સારી રીતે વિચારી ભાષાસમિતિયુક્ત નિષ્ઠાભાષી – નિષ્ઠાપૂર્વક સમ્યક્ ભાષાનો પ્રયોગ કરે) બની, સંયત થઈને ભાષાપ્રયોગ કરે, જેમ કે – એકવચન, દ્વિવચન, બહુવચન, સ્ત્રીલિંગ, પુલિંગ, નપુંસકલિંગ – વચન, અધ્યાત્મ કથન, ઉપનીત વચન – પ્રશંસાત્મક વચન), અપનીત વચન – નિંદાત્મક વાચન), ઉપનીત – અપનીત વચન – પ્રશંસા પૂર્વક નિંદા વચન), અપનીત – ઉપનીત વચન – નિંદા પૂર્વક પ્રશંસા વચન), અતીત વચન, વર્તમાન વચન, અનાગત_ભાવિ) વચન, પ્રત્યક્ષ વચન, પરોક્ષ વચન. ઉક્ત સોળ વચનોને જાણીને મુનિ જ્યાં એકવચન બોલવા યોગ્ય હોય ત્યાં એક વચન જ બોલે યાવત્‌ પરોક્ષ વચન બોલવાનું હોય તો પરોક્ષ વચન જ બોલે. એ પ્રમાણે આ પુરૂષ છે, આ સ્ત્રી છે, આ નપુંસક છે, આ તે છે કે કોઈ અન્ય છે એવી રીતે વિચારપૂર્વક નિશ્ચય થઈ જાય પછી ભાષાદોષ ટાળી સમિતિયુક્ત થઈને સંયત ભાષા બોલે. મુનિએ ચાર પ્રકારની ભાષા જાણવી જોઈએ – સત્યા, મૃષા, સત્યામૃષા અને જે સત્ય નથી – મૃષા નથી – સત્યામૃષા નથી તે) અસત્યા મૃષા નામની ચોથી ભાષાજાત છે. હવે હું કહું છું કે જે અતીત – વર્તમાન – અનાગત કાલીન અરિહંત ભગવંતો છે, તે બધાએ આ જ ચાર ભાષાના ભેદ કહ્યા છે – કહે છે અને કહેશે. પ્રરૂપ્યા છે – પ્રરૂપે છે અને પ્રરૂપશે. આ બધાં ભાષા – દ્રવ્ય અચિત્ત છે, વર્ણયુક્ત – ગંધયુક્ત – રસયુક્ત – સ્પર્શયુક્ત છે, ચય ઉપચય અને વિવિધ પરિણામધર્મી છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] se bhikkhu va bhikkhuni va imaim vai-ayaraim sochcha nisamma imaim anayaraim anayariyapuvvaim janejja–je koha va vayam viumjamti, je mana va vayam viumjamti, je mayae va vayam viumjamti, je lobha va vayam viumjamti, janao va pharusam vayamti, ajanao va pharusam vayamti, savvameyam savajjam vajjejja vivegamayae. Dhuvam cheyam janejja, adhuvam cheyam janejja–asanam va panam va khaimam va saimam va labhiya nolabhiya, bhumjiya nobhumjiya, aduva agae aduva noagae, aduva ei aduva no ei, aduva ehiti aduva no ehiti, etthavi agae etthavi no agae, etthavi ei etthavi no ei, etthavi ehiti etthavi no ehiti. Anuvii nitthabhasi, samiyae samjae bhasam bhasejja, tam jaha– egavayanam, duvayanam, bahuvayanam, itthivayanam, purisa-vayanam, napumsagavayanam, ajjhatthavayanam, uvaniyavayanam, avaniyavayanam, uvaniya-avaniyavayanam, avaniya-uvaniyavayanam tivayanam, paduppannavayanam, anagayavayanam, pachchakkhavayanam, parokkhavayanam. Se 1. Egavayanam vadissamiti egavayanam vaejja, 2. Duvayanam vadissamiti duvayanam vaejja, 3. Bahuvayanam vadissa-miti bahuvayanam vaejja, 4. Itthivayanam vadissamiti itthivayanam vaejja, 5. Purisavayanam vadissamiti purisavayanam vaejja, 6. Napumsagavayanam vadissamiti napumsagavayanam vaejja, 7. Ajjhatthavayanam vadissamiti ajjhatthavayanam vaejja, 8. Uvaniyavayanam vadissamiti uvaniyavayanam vaejja, 9. Avaniyavayanam vadissamiti avaniyavayanam vaejja, 10. Uvaniya-avaniyavayanam vadissamiti uvaniya-avaniyavayanam vaejja, 11. Avaniya-uvaniyavayanam vadissamiti avaniya-uvaniyavayanam vaejja, 12. Tiyavayanam vadissamiti tiyavayanam vaejja, 13. Paduppannavayanam vadissamiti paduppannavayanam vaejja, 14. Anagayavayanam vadissamiti ana-gayavayanam vaejja, 15. Pachchakkhavayanam vadissamiti pachchakkhavayanam vaejja, 16. Parokkhavayanam vadissamiti parokkhavayanam vaejja. ‘itthi vesa, purisa vesa, napumsaga vesa’, evam va cheyam, annam va cheyam anuvii nitthabhasi samiyae samjae bhasam bhasejja, ichcheyaim ayatanaim uvatikamma. Aha bhikkhu janejja chattari bhasajjayaim, tam jaha–sachchamegam padhamam bhasajayam, biyam mosam, taiyam sachchamosam, jam neva sachcham nevamosam neva sachchamosam–asachchamosam namam tam chauttham bhasajjatam. Se bemi– je atita je ya padupanna je ya anagaya arahamta bhagavamto savve te eyani cheva chattari bhasajjayaim bhasimsu va, bhasamti va, bhasissamti va, pannavimsu va, pannavemti va, pannavissamti va. Savvaim cha nam eyani achittani vannamamtani gamdhamamtani rasamamtani phasamamtani chayovachaiyaim viparinamadhammaim bhavamtiti akkhayaim.
Sutra Meaning Transliteration : Sadhu – sadhvi a vachanana achara sambhali ane samajine, purva muni dvara anachirna anacharone jane, je krodhathi, manathi, mayathi, lobhathi vani prayoga kare chhe, janine ke janya vina kathora vachano bole chhe, avi bhasha ne savadya kahe chhe. Vivekapurvaka savadya bhashano tyaga kare. Muni dhruva ane adhruva bhashane jane ane teno tyaga kare. Ashana adi malyum chhe ke nathi malyum, ahara vaparyo chhe ke nathi vaparyo. Te avyo chhe athava nathi avyo, te ave chhe athava nathi avato, te avashe ke nahim ave, te ahim avyo hato ke avyo na hato, te ahim avashya ave chhe ke kadi nathi avato, te ahim avashya avashe ke kadi nahim ave avi dhruva bhashano tyaga karavo.) Muni sari rite vichari bhashasamitiyukta nishthabhashi – nishthapurvaka samyak bhashano prayoga kare) bani, samyata thaine bhashaprayoga kare, jema ke – ekavachana, dvivachana, bahuvachana, strilimga, pulimga, napumsakalimga – vachana, adhyatma kathana, upanita vachana – prashamsatmaka vachana), apanita vachana – nimdatmaka vachana), upanita – apanita vachana – prashamsa purvaka nimda vachana), apanita – upanita vachana – nimda purvaka prashamsa vachana), atita vachana, vartamana vachana, anagatabhavi) vachana, pratyaksha vachana, paroksha vachana. Ukta sola vachanone janine muni jyam ekavachana bolava yogya hoya tyam eka vachana ja bole yavat paroksha vachana bolavanum hoya to paroksha vachana ja bole. E pramane a purusha chhe, a stri chhe, a napumsaka chhe, a te chhe ke koi anya chhe evi rite vicharapurvaka nishchaya thai jaya pachhi bhashadosha tali samitiyukta thaine samyata bhasha bole. Munie chara prakarani bhasha janavi joie – satya, mrisha, satyamrisha ane je satya nathi – mrisha nathi – satyamrisha nathi te) asatya mrisha namani chothi bhashajata chhe. Have hum kahum chhum ke je atita – vartamana – anagata kalina arihamta bhagavamto chhe, te badhae a ja chara bhashana bheda kahya chhe – kahe chhe ane kaheshe. Prarupya chhe – prarupe chhe ane prarupashe. A badham bhasha – dravya achitta chhe, varnayukta – gamdhayukta – rasayukta – sparshayukta chhe, chaya upachaya ane vividha parinamadharmi chhe.