Sutra Navigation: Anuyogdwar ( અનુયોગદ્વારાસૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1124299
Scripture Name( English ): Anuyogdwar Translated Scripture Name : અનુયોગદ્વારાસૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

अनुयोगद्वारासूत्र

 Translated Chapter :

અનુયોગદ્વારાસૂત્ર
Section : Translated Section :
Sutra Number : 299 Category : Chulika-02
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] कइ णं भंते! सरीरा पन्नत्ता? गोयमा! पंच सरीरा पन्नत्ता, तं जहा–ओरालिए वेउव्विए आहारए तेयए कम्मए। नेरइयाणं भंते! कइ सरीरा पन्नत्ता? गोयमा! तओ सरीरा पन्नत्ता, तं जहा–वेउव्विए तेयए कम्मए। असुरकुमाराणं भंते! कइ सरीरा पन्नत्ता? गोयमा! तओ सरीरा पन्नत्ता, तं जहा–वेउव्विए तेयए कम्मए। एवं तिन्नि-तिन्नि एए चेव सरीरा जाव थणियकुमाराणं भाणियव्वा। पुढविकाइयाणं भंते! कइ सरीरा पन्नत्ता? गोयमा! तओ सरीरा पन्नत्ता, तं जहा–ओरालिए तेयए कम्मए। एवं आउ-तेउ-वणस्सइकाइयाण वि एए चेव तिन्नि सरीरा भाणियव्वा। वाउकाइयाणं भंते! कइ सरीरा पन्नत्ता? गोयमा! चत्तारि सरीरा पन्नत्ता, तं जहा–ओरालिए वेउव्विए तेयए कम्मए। बेइंदिय-तेइंदिय-चउरिंदियाणं जहा पुढविकाइयाणं। पंचिंदियतिरिक्खजोणियाणं जहा वाउकाइयाणं। मणुस्साणं भंते! कइ सरीरा पन्नत्ता? गोयमा! पंच सरीरा पन्नत्ता, तं जहा–ओरालिए वेउव्विए आहारए तेयए कम्मए। वाणमंतराणं जोइसियाणं वेमाणियाणं जहा नेरइयाणं। केवइया णं भंते! ओरालियसरीरा पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–बद्धेल्लया य मुक्केल्लया य। तत्थ णं जेते बद्धेल्लया ते णं असंखेज्जा, असंखेज्जाहिं उस्सप्पिणी-ओसप्पिणीहिं अवहीरंति कालओ, खेत्तओ असंखेज्जा लोगा। तत्थ णं जेते मुक्केल्लया ते णं अनंता अनंताहिं उस्सप्पिणी-ओसप्पिणीहिं अवहीरंति कालओ, खेत्तओ अनंता लोगा, दव्वओ अभवसिद्धिएहिं अनंतगुणा सिद्धाणं अनंतभागो। केवइया णं भंते! वेउव्वियसरीरा पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–बद्धेल्लया य मुक्केल्लया य। तत्थ णं जेते बद्धेल्लया ते णं असंखेज्जा असंखेज्जाहिं उस्सप्पिणी-ओसप्पिणीहिं अवहीरंति कालओ, खेत्तओ असंखेज्जाओ सेढीओ पयरस्स असंखेज्जइभागो। तत्थ णं जेते मुक्केल्लया ते णं अनंता अनंताहिं उस्सप्पिणी-ओस्सप्पिणीहिं अवहीरंति कालओ, सेसं जहा ओरालियस्स मुक्केल्लया तहा एए वि भाणियव्वा। केवइया णं भंते! आहारगसरीरा पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–बद्धेल्लया य मुक्केल्लया य। तत्थ णं जेते बद्धेल्लया ते णं सिय अत्थि सिय नत्थि, जइ अत्थि जहन्नेणं एगो वा दो वा तिन्नि वा, उक्कोसेणं सहस्सपुहत्तं। मुक्केल्लया जहा ओरालियसरीरस्स तहा भाणियव्वा। केवइया णं भंते! तेयगसरीरा पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–बद्धेल्लया य मुक्केल्लया य। तत्थ णं जेते बद्धेल्लया ते णं अनंता अनंताहिं उस्सप्पिणी-ओसप्पिणीहिं अवहीरंति कालओ, खेत्तओ, अनंता लोगा, दव्वओ सिद्धेहिं अनंतगुणा सव्वजीवाणं अनंतभागूणा। तत्थ णं जेते मुक्केल्लया ते णं अनंता अनंताहिं उस्सप्पिणी-ओसप्पिणीहिं अवहीरंति कालओ, खेत्तओ खणंता लोगा, दव्वओ सव्वजीवेहिं अनंतगुणा जीववग्गस्स अनंतभागो। केवइया णं भंते! कम्मगसरीरा पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–बद्धेल्लया य मुक्केल्लया य। जहा तेयगसरीरा तहा कम्मगसरीरा वि भाणियव्वा। नेरइयाणं भंते! केवइया ओरालियसरीरा पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–बद्धेल्लया य मुक्केल्लया य। तत्थ णं जेते बद्धेल्लया ते णं नत्थि। तत्थ णं जेते मुक्केल्लया ते जहा ओहिया ओरालियसरीरा तहा भाणियव्वा। नेरइयाणं भंते! केवइया वेउव्वियसरीरा पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–बद्धेल्लया य मुक्केल्लया य। तत्थ णं जेते बद्धेल्लया ते णं असंखेज्जा-असंखेज्जाहिं उस्सप्पिणी-ओसप्पिणीहिं अवहीरंति कालओ, खेत्तओ असंखेज्जाओ सेढीओ पयरस्स असंखेज्जइभागो। तासि णं सेढीणं विक्खंभसूई अंगुलपढमवग्गमूलं बिइयवग्गमूलपडुप्पण्णं अहव णं अंगुलबि-इयवग्गमूलघणपमाणमेत्ताओ सेढीओ। तत्थ णं जेते मुक्केल्लया ते णं जहा ओहिया ओरालियसरीरा तहा भाणियव्वा। नेरइयाणं भंते! केवइया आहारगसरीरा पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–बद्धेल्लया य मुक्केल्लया य। तत्थ णं जेते बद्धेल्लया ते णं नत्थि। तत्थ णं जेते मुक्केल्लया ते जहा ओहिया ओरालियसरीरा तहा भाणियव्वा। तेयग-कम्मगसरीरा जहा एएसिं चेव वेउव्वियसरीरा तहा भाणियव्वा। असुरकुमाराणं भंते! केवइया ओरालियसरीरा पन्नत्ता? गोयमा! जहा नेरइयाणं ओरालिय-सरीरा तहा भाणियव्वा। असुरकुमाराणं भंते! केवइया वेउव्वियसरीरा पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–बद्धेल्लया य मुक्के-ल्लया य। तत्थ णं जेते बद्धेल्लया ते णं असंखेज्जा-असंखेज्जाहिं उस्सप्पिणी-ओसप्पिणीहिं कालओ, खेत्तओ असंखेज्जाओ सेढीओ पयरस्स असंखेज्जइभागो। तासि णं सेढीणं विक्खंभसूई अंगुलपढमवग्गमूलस्स असंखेज्जइभागो। मुक्केल्लया जहा ओहिया ओरालियसरीरा तहा भाणियव्वा। असुरकुमाराणं भंते! केवइया आहारगसरीरा पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–बद्धेल्लया य मुक्केल्लया य। जहा एएसिं चेव ओरालियसरीरा तहा भाणियव्वा। तेयग-कम्मगसरीरा जहा एएसिं चेव वेउव्वियसरीरा तहा भाणियव्वा। जहा असुरकुमाराणं तहा जाव थणियकुमाराणं ताव भाणियव्वं। पुढविकाइयाणं भंते! केवइया ओरालियसरीरा पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–बद्धेल्लया य मुक्के-ल्लया य। एवं जहा ओहिया ओरालियसरीरा तहा भाणियव्वा। पुढविकाइयाणं भंते! केवइया वेउव्वियसरीरा पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–बद्धेल्लया य मुक्केल्लया य। तत्थ णं जेते बद्धेल्लया ते णं नत्थि। मुक्केल्लया जहा ओहिया ओरालियसरीरा तहा भाणियव्वा। आहारगसरीरा वि एवं चेव भाणियव्वा। तेयग-कम्मगसरीरा जहा एएसिं चेव ओरालियसरीरा तहा भाणियव्वा। जहा पुढविकाइयाणं एवं आउकाइयाणं तेउकाइयाण य सव्वसरीरा भाणियव्वा। वाउकाइयाणं भंते! केवइया ओरालियसरीरा पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–बद्धेल्लया य मुक्केल्लया य। जहा पुढविकाइयाणं ओरालियसरीरा तहा भाणियव्वा। वाउकाइयाणं भंते! केवइया वेउव्वियसरीरा पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–बद्धेल्लया य मुक्केल्लया य। तत्थ णं जेते बद्धेल्लया ते णं असंखेज्जा समए-समए अवहीरमाणा-अवहीरमाणा पलिओवमस्स असंखेज्जइभागमेत्तेणं कालेणं अवहीरंति, नो चेव णं अवहिया सिया। मुक्केल्लया जहा ओहिया ओरालियसरीरयमुक्केल्लया। आहारगसरीरा जहा पुढविकाइयाणं वेउव्वियसरीरा तहा भाणियव्वा। तेयग-कम्मगसरीरा जहा पुढविकाइयाणं तहा भाणियव्वा। वणस्सइकाइयाणं ओरालिय-वेउव्विय-आहारगसरीरा जहा पुढविकाइयाणं तहा भाणियव्वा। वणस्सइकाइयाणं भंते! केवइया तेयग-कम्मगसरीरा पन्नत्ता? गोयमा! जहा ओहिया तेयग-कम्मगसरीरा तहा वणस्सइकाइयाण वि तेयग-कम्मगसरीरा भाणियव्वा। बेइंदियाणं भंते! केवइया ओरालियसरीरा पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–बद्धेल्लया य मुक्केल्लया य। तत्थ णं जेते बद्धेल्लया ते णं असंखेज्जा–असंखेज्जाहिं उस्सप्पिणी-ओसप्पिणीहिं अवहीरंति कालओ, खेत्तओ असंखेज्जाओ सेढीओ पयरस्स असंखेज्जइभागो। तासि णं सेढीणं विक्खंभसूई असंखेज्जाओ जोयणकोडाकोडीओ, असंखेज्जाइं सेढिवग्ग-मूलाइं। बेइंदियाणं ओरालियसरीरेहिं बद्धेल्लएहिं पयरो अवहीरइ असंखेज्जाहिं उस्सप्पिणी-ओसप्पिणीहिं कालओ, खेत्तओ अंगुल-पयरस्स आवलियाए य असंखेज्जइभागपलिभागेणं। मुक्केल्लया जहा ओहिया ओरालियसरीरा तहा भाणियव्वा। वेउव्विय-आहारगसरीरा बद्धेल्लया नत्थि। मुक्केल्लया जहा ओहिया ओरालियसरीरा तहा भाणियव्वा। तेयग-कम्मगसरीरा जहा एएसिं चेव ओरालियसरीरा तहा भाणियव्वा। जहा बेइंदियाणं तहा तेइंदिय-चउरिंदियाणं वि भाणियव्वं। पंचिंदियतिरिक्खजोणियाण वि ओरालियसरीरा एवं चेव भाणियव्वा। पंचिंदियतिरिक्खजोणियाणं भंते! केवइया वेउव्वियसरीरा पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–बद्धेल्लया य मुक्केल्लया य। तत्थ णं जेते बद्धेल्लया ते णं असंखेज्जा–असंखेज्जाहिं उस्सप्पिणी-ओसप्पिणीहिं अवहीरंति कालओ, खेत्तओ असंखेज्जाओ सेढीओ पयरस्स असंखेज्जइभागो, तासि णं सेढीणं विक्खंभसूई अंगुलपढमवग्गमूलस्स असंखेज्जइभागो। मुक्केल्लया जहा ओहिया ओरालिया। आहारगसरीरा जहा बेइंदियाणं। तेयग-कम्मगसरीरा जहा ओरालिया। मणुस्साणं भंते! केवइया ओरालियसरीरा पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–बद्धेल्लया य मुक्केल्लया य। तत्थ णं जेते बद्धेल्लया ते णं सिय संखेज्जा सिय असंखेज्जा। जहन्नपए संखेज्जा–संखेज्जाओ कोडीओ एगूणतीसं ठाणाइं, तिजमलपयस्स उवरिं चउजमलपयस्स हेट्ठा, अहव णं छट्ठो वग्गो पंचमवग्गपडुप्पण्णो, अहव णं छन्नउइछेयणगदायिरासी। उक्कोसपए असंखेज्जा–असंखेज्जाहिं उस्सप्पिणी-ओसप्पिणीहिं अवहीरंति कालओ, खेत्तओ उक्कोसपए रूवपक्खित्तेहिं मनुस्सेहिं सेढी अवहीरइ, असंखेज्जाहिं उस्सप्पिणी-ओसप्पिणीहिं कालओ, खेत्तओ अंगुलपढमवग्गमूलं तइयवग्गमूलपडुप्पण्णं। मुक्केल्लया जहा ओहिया ओरालिया। मणुस्साणं भंते! केवइया वेउव्वियसरीरा पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–बद्धेल्लया य मुक्केल्लया य। तत्थ णं जेते बद्धेल्लया ते णं संखेज्जा समए-समए अवहीरमाणा-अवहीरमाणा संखेज्जेणं कालेणं अवहीरंति, नो चेव णं अवहिया सिया। मुक्केल्लया जहा ओहिया ओरालिया। मणुस्साणं भंते! केवइया आहारगसरीरा पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–बद्धेल्लया य मुक्केल्लया य। तत्थ णं जेते बद्धेल्लया ते णं सिय अत्थि सिय नत्थि, जइ अत्थि जहन्नेणं एगो वा दो वा तिन्नि वा, उक्कोसेणं सहस्सपुहत्तं। मुक्केल्लया जहा ओहिया ओरालियाणं। तेयग-कम्मगसरीरा जहा एएसिं चेव ओरालिया तहा भाणियव्वा। वाणमंतराणं ओरालियसरीरा जहा नेरइयाणं। वाणमंतराणं भंते! केवइया वेउव्वियसरीरा पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–बद्धेल्लया य मुक्केल्लया य। तत्थ णं जेते बद्धेल्लया ते णं असंखेज्जा–असंखेज्जाहिं उस्सप्पिणी-ओसप्पिणीहिं अवहीरंति कालओ, खेत्तओ असंखेज्जाओ सेढीओ पयरस्स असंखेज्जइभागो। तासि णं सेढीणं विक्खंभसूई संखेज्जजोयणसयवग्गपलिभागो पयरस्स। मुक्केल्लया जहा ओहिया ओरालिया। आहारगसरीरा दुविहा वि जहा असुरकुमाराणं। वाणमंतराणं भंते! केवइया तेयग-कम्मगसरीरा पन्नत्ता? गोयमा! जहा एएसिं चेव वेउव्वियसरीरा तहा तेयग कम्मगसरीरा वि भाणियव्वा। जोइसियाणं ओरालियसरीरा जहा नेरइयाणं। जोइसियाणं भंते! केवइया वेउव्वियसरीरा पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–बद्धेल्लया य मुक्केल्लया य। तत्थ णं जेते बद्धेल्लया ते णं असंखेज्जा–असंखेज्जाहिं उस्सप्पिणी-ओसप्पिणीहिं अवहीरंति कालओ, खेत्तओ असंखेज्जाओ सेढीओ पयरस्स असंखेज्जइभागो, तासि णं सेढीणं विक्खंभसूई बेछप्पण्णंगुलसयवग्गपलिभागो पयरस्स। मुक्केल्लया जहा ओहिया ओरालिया। आहारगसरीरा जहा नेरइयाणं तहा भाणियव्वा। तेयग-कम्मगसरीरा जहा एएसिं चेव वेउव्विया तहा भाणियव्वा। वेमाणियाणं भंते! केवइया ओरालियसरीरा पन्नत्ता? गोयमा! जहा नेरइयाणं तहा। वेमाणियाणं भंते! केवइया वेउव्वियसरीरा पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–बद्धेल्लया य मुक्के-ल्लया य। तत्थ णं जेते बद्धेल्लया ते णं असंखेज्जा–असंखेज्जाहिं उस्सप्पिणी-ओसप्पिणीहिं अवहीरंति कालओ, खेत्तओ असंखेज्जाओ सेढीओ पयरस्स असंखेज्जइभागो, तासि णं सेढीणं विक्खंभसूई अंगुलबीयवग्गमूलं तइयवग्ग-मूलपडुप्पण्णं, अहव णं अंगुलतइयवग्गमूलघणप्पमाणमेत्ताओ सेढीओ। मुक्केल्लया जहा ओहिया ओरालिया। आहारगसरीरा जहा नेरइयाणं। तेयग-कम्मगसरीरा जहा एएसिं चेव वेउव्वियसरीरा तहा भाणियव्वा। से तं सुहुमे खेत्तपलिओवमे। से तं खेत्त-पलिओवमे। से तं पलिओवमे। से तं विभागनिप्फन्ने। से तं कालप्पमाणे।
Sutra Meaning : [૧] હે ભગવન્‌! શરીરના કેટલા પ્રકાર છે? હે ગૌતમ! શરીરના પાંચ પ્રકાર છે, તે આ પ્રમાણે છે – ૧. ઔદારિક શરીર, ૨. વૈક્રિય શરીર, ૩. આહારક શરીર, ૪. તૈજસ શરીર, ૫. કાર્મણ શરીર. [૨] હે ભગવન્‌ ! નારકીઓને કેટલા શરીર છે ? હે ગૌતમ! નારકીઓને ત્રણ શરીર હોય છે, ૧. વૈક્રિય, ૨. તૈજસ, ૩. કાર્મણ. હે ભગવન્‌ ! અસુરકુમારને કેટલા શરીર હોય છે ? હે ગૌતમ! તેને ત્રણ શરીર હોય છે, ૧. વૈક્રિય, ૨. તૈજસ, ૩. કાર્મણ. તેમજ સ્તનિતકુમાર સુધીના દેવોને આ જ ત્રણ ત્રણ શરીર હોય છે. હે ભગવન્‌ ! પૃથ્વીકાયિક જીવોને કેટલા શરીર કહ્યા છે ? હે ગૌતમ! તેને ત્રણ શરીર હોય છે, તે આ પ્રમાણે છે – ઔદારિક, તૈજસ અને કાર્મણ. પૃથ્વીકાયિક જીવોની જેમ જ પાણી, અગ્નિ અને વનસ્પતિના જીવોને ત્રણ – ત્રણ શરીર હોય છે. વાયુકાયિક જીવને ચાર શરીર કહ્યા છે, તે આ પ્રમાણે છે – ૧. ઔદારિક, ૨. વૈક્રિય, ૩. તૈજસ, ૪. કાર્મણ પૃથ્વીકાયિક જીવોની જેમ બેઇન્દ્રિય, તેઇન્દ્રિય, ચતુરિન્દ્રિય જીવોને ઔદારિક, તૈજસ અને કાર્મણ. આ ત્રણ શરીર હોય છે. વાયુકાયની જેમ પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિક જીવોને ઔદારિક, વૈક્રિય, તૈજસ અને કાર્મણ, આ ચાર શરીર હોય. મનુષ્યોને પાંચ શરીર હોય છે, તે આ પ્રમાણે છે – ઔદારિક, વૈક્રિય, આહારક, તૈજસ અને કાર્મણ. નારકીની જેમ વાણવ્યંતર, જ્યોતિષ્ક અને વૈમાનિક દેવોને વૈક્રિય, તૈજસ, કાર્મણ. આ ત્રણ – ત્રણ શરીર હોય. [૩] હે ભગવન્‌ ! ઔદારિક શરીરના કેટલા પ્રકાર છે ? હે ગૌતમ! ઔદારિક શરીરના બે પ્રકાર છે. બદ્ધેલક – બદ્ધ ઔદારિક શરીર અને મુકેલક – મુક્ત ઔદારિક શરીર. તેમાં બદ્ધ ઔદારિક શરીર અસંખ્યાત છે. તે કાળની અપેક્ષાએ અસંખ્યાત ઉત્સર્પિણી – અવસર્પિણીથી અપહૃત થાય એટલા છે અને ક્ષેત્રની અપેક્ષાએ અસંખ્યાત લોકપ્રમાણ છે. જે મુક્ત ઔદારિક શરીર છે તે અનંત છે. કાળથી અનંત ઉત્સર્પિણી – અવસર્પિણીથી અપહૃત થાય એટલા છે. ક્ષેત્રથી અનંત લોકપ્રમાણ – લોકપ્રદેશ તુલ્ય છે. દ્રવ્યની અપેક્ષાએ મુક્ત ઔદારિક શરીરની સંખ્યા અભવ્ય જીવોથી અનંત ગુણ અધિક અને સિદ્ધોના અનંતમાં ભાગ પ્રમાણ છે. [૪] હે ભગવન્‌! વૈક્રિય શરીરના કેટલા પ્રકાર છે ? હે ગૌતમ! વૈક્રિય શરીરના બે પ્રકાર છે. ૧. બદ્ધેલક બદ્ધ ૨. મુક્કેલગ – મુક્ત. બદ્ધ વૈક્રિય શરીર અસંખ્યાત છે. કાળની અપેક્ષાએ અસંખ્યાત ઉત્સર્પિણી – અવસર્પિણી દ્વારા અપહૃત થાય છે. ક્ષેત્રથી તે અસંખ્યાત શ્રેણીપ્રમાણ છે અને તે શ્રેણીઓ પ્રતરના અસંખ્યાતમા ભાગે છે. મુક્ત વૈક્રિય શરીર અનંત છે. કાળથી તે અનંત ઉત્સર્પિણી – અવસર્પિણી દ્વારા અપહૃત થાય છે. શેષ કથન ઔદારિક શરીર પ્રમાણે જાણવું. [૫] હે ભગવન્‌ ! આહારક શરીર કેટલા કહ્યા છે ? હે ગૌતમ ! આહારક શરીર બે પ્રકારના છે – બદ્ધ અને મુક્ત. તેમાંથી બદ્ધ આહારક શરીર ક્યારેક હોય, ક્યારેક ન હોય. જ્યારે હોય ત્યારે જઘન્ય એક, બે, ત્રણ અને ઉત્કૃષ્ટ અનેક હજાર બેથી નવ હજાર. હોય. મુક્ત આહારક શરીર અનંત છે. તે ઔદારિક શરીર પ્રમાણે જાણવા. [૬] હે ભગવન્‌ ! તૈજસ શરીર કેટલા પ્રકારના છે ? તૈજસ શરીર બે પ્રકારના છે. બદ્ધ અને મુક્ત. તેમાં બદ્ધ તૈજસ શરીર અનંત છે. તે કાળની અપેક્ષાએ અનંત ઉત્સર્પિણી અવસર્પિણીથી અપહૃત થાય છે. ક્ષેત્રથી અનંત લોકપ્રમાણ છે, દ્રવ્યથી સિદ્ધો કરતા અનંતગુણ અધિક અને સર્વ જીવોથી અનંતમા ભાગે ન્યૂન છે. મુક્ત તૈજસ શરીર પણ અનંત છે. તે કાળથી અનંત ઉત્સર્પિણી – અવસર્પિણીથી અપહૃત થાય છે. ક્ષેત્રથી અનંત લોકપ્રમાણ છે. દ્રવ્યથી સર્વ જીવોથી અનંતગુણ અધિક અને જીવવર્ગના અનંતમા ભાગે છે. [૭] હે ભગવન્‌ ! કાર્મણ શરીરના કેટલા પ્રકાર છે ? હે ગૌતમ! કાર્મણ શરીરના બે પ્રકાર છે. બદ્ધ અને મુક્ત. જેમ તૈજસ શરીરની વક્તવ્યતા પૂર્વે કહી છે તે જ રીતે કાર્મણ શરીર માટે કહેવું. [૮] હે ભગવન્‌! નૈરયિક જીવોને કેટલા ઔદારિક શરીર હોય ? ગૌતમ ! ઔદારિક શરીર બે પ્રકારના કહ્યા છે, એ આ પ્રમાણે છે – બદ્ધ અને મુક્ત. તેમાંથી બદ્ધ ઔદારિક શરીર નારકીઓને હોતા નથી અને મુક્ત ઔદારિક શરીરનું કથન ઔઘિક ઔદારિક શરીર પ્રમાણે જાણવુ અર્થાત્‌ નારકીઓના મુક્ત ઔદારિક શરીર અનંત છે. હે ભગવન્‌ ! નારકીઓને વૈક્રિય શરીર કેટલા છે ? હે ગૌતમ! નારકીઓને વૈક્રિય શરીર બે પ્રકારના છે – ૧. બદ્ધ ૨. મુક્ત. તેમાં બદ્ધ વૈક્રિય શરીર અસંખ્યાત છે. ૧. કાળથી અસંખ્યાત ઉત્સર્પિણી – અવસર્પિણી કાળના સમય પ્રમાણ, ૨. ક્ષેત્રથી અસંખ્યાત શ્રેણી પ્રમાણ છે. તે શ્રેણીઓ પ્રતરના અસંખ્યાતમા ભાગપ્રમાણ છે. તે શ્રેણીઓની વિષ્કંભસૂચી – પહોળાઈ અંગુલપ્રદેશના પ્રથમ વર્ગમૂળને બીજા વર્ગમૂળથી ગુણિત કરતા જે રાશિ નિષ્પન્ન થાય તેટલા પ્રદેશની પહોળી હોય છે અથવા અંગુલના બીજા વર્ગમૂળના ઘનપ્રમાણ શ્રેણીઓ જાણવી અર્થાત્‌ અંગુલના બીજા વર્ગમૂળ પ્રમાણ આકાશપ્રદેશોને ત્રણ વાર ગુણવાથી જે રાશિ થાય તેટલી શ્રેણીઓ અને તે શ્રેણીઓના પ્રદેશ તુલ્ય નારકીના વૈક્રિયશરીરના બદ્ધેલક જાણવા. મુક્ત વૈક્રિય શરીર ઔઘિક મુક્ત ઔદારિક શરીર જેટલા છે. હે ભગવન્‌ ! નારકીઓને કેટલા આહારક શરીર છે ? હે ગૌતમ ! આહારક શરીર બે પ્રકારના હોય છે. બદ્ધ અને મુક્ત. નારકીઓને બદ્ધ આહારક શરીર નથી. મુક્ત આહારક શરીરનું કથન ઔઘિક મુક્ત ઔદારિક શરીર પ્રમાણે જાણવું. નારકીના વૈક્રિય શરીરના વિષયમાં કહ્યું તે જ પ્રમાણે તૈજસ – કાર્મણ શરીર માટે જાણવું. [૯] હે ભગવન્‌ ! અસુરકુમારોને કેટલા ઔદારિક શરીર છે ? અસુરકુમારો માટે નારકીની જેમ ઔદારિક શરીરનું કથન કરવું. અર્થાત્‌ બદ્ધ ઔદારિક શરીર નથી. મુક્ત ઔદારિક શરીર અનંત છે, તે નારકી પ્રમાણે છે. હે ભગવન્‌ ! અસુરકુમારોને કેટલા વૈક્રિય શરીર છે ? હે ગૌતમ! અસુરકુમારના વૈક્રિય શરીર બે પ્રકારના કહ્યા છે, જેમ કે બદ્ધ અને મુક્ત. તેમાં જે બદ્ધવૈક્રિય છે, તે અસંખ્યાત છે. કાળથી અસંખ્યાત ઉત્સર્પિણી – અવસર્પિણીથી અપહૃત થાય. ક્ષેત્રથી અસંખ્યાત શ્રેણીઓ જેટલા છે અને તે શ્રેણીઓ પ્રતરના અસંખ્યાતમાં ભાગ પ્રમાણ છે. તે શ્રેણીઓની વિષ્કંભસૂચિ અંગુલના પ્રથમ વર્ગમૂળના સંખ્યાતમા ભાગપ્રમાણ છે. મુક્ત વૈક્રિય શરીર મુક્ત ઔદારિક શરીરની જેમ અનંત છે. હે ભગવન્‌ ! અસુરકુમારોને કેટલા આહારક શરીર છે ? હે ગૌતમ ! બે પ્રકારના છે, તે આ પ્રમાણે, બદ્ધ અને મુક્ત. તે બંને અસુરકુમારના ઔદારિક શરીર જેમ કહેવા. અસુરકુમારોના વૈક્રિય શરીરની જેમ તેઓના તૈજસ અને કાર્મણ શરીર સંબંધી બદ્ધ – મુક્ત શરીરની વક્તવ્યતા જાણવી. નાગકુમારથી લઈ સ્તનિતકુમાર સુધીના સર્વ ભવનવાસી દેવોના પાંચ શરીર સંબંધી કથન અસુરકુમારની જેમ જ જાણવું. [૧૦] હે ભગવન્‌ ! પૃથ્વીકાયિકોને કેટલા ઔદારિક શરીર છે ? તેઓને ઔદારિક શરીર બે પ્રકારના છે, બદ્ધ અને મુક્ત. આ બંને પ્રકારના શરીરોની સંખ્યા સામાન્ય બદ્ધ અને મુક્ત ઔદારિક શરીર પ્રમાણે જાણવી. હે ભગવન્‌! પૃથ્વીકાયિકોને વૈક્રિય શરીર કેટલા પ્રકારના છે ? હે ગૌતમ! બદ્ધ અને મુક્ત. આ બે પ્રકારના શરીરમાંથી તેને બદ્ધ વૈક્રિય શરીર નથી. મુક્ત વૈક્રિય શરીર મુક્ત ઔદારિકની જેમ અનંત છે. આહારક શરીરની વક્તવ્યતા પણ તે રીતે વૈક્રિયની જેમ. જાણવી જોઈએ. બદ્ધ અને મુક્ત તૈજસ – કાર્મણ શરીરની પ્રરૂપણા તેના બદ્ધ – મુક્ત ઔદારિક શરીર પ્રમાણ જાણવી. જે રીતે પૃથ્વીકાયિકોમાં પાંચ શરીરનું સંખ્યા પરિમાણ બતાવ્યું, તે પ્રમાણે અપ્‌કાય અને તેઉકાયમાં પાંચે શરીરનું સંખ્યા પરિમાણ જાણવું. [૧૧] હે ભગવન્‌ ! વાયુકાયિકોને કેટલા ઔદારિક શરીર હોય છે ? પૃથ્વીકાયિકોના ઔદારિક શરીરની જેમ બદ્ધ ઔદારિક શરીર અસંખ્યાત અને મુક્ત ઔદારિક શરીર અનંત હોય છે. હે ભગવન્‌ ! વાયુકાયિકોને કેટલા વૈક્રિય શરીર હોય છે ? હે ગૌતમ! વાયુકાયિકોને વૈક્રિય શરીર બે પ્રકારના કહ્યા છે, તે આ પ્રમાણે છે – બદ્ધ અને મુક્ત. તેમાં બદ્ધ વૈક્રિય શરીર અસંખ્યાત છે. જો સમયે – સમયે એક – એક શરીરનું અપહરણ કરવામાં આવે તો ક્ષેત્ર. પલ્યોપમના અસંખ્યાતમા ભાગમાં સંપૂર્ણ રીતે અપહરણ કરી શકાય. પરંતુ તેવો અપહાર ક્યારેય કર્યો નથી. મુક્ત વૈક્રિય શરીર સામાન્ય મુક્ત ઔદારિક શરીર પ્રમાણે જાણવા. બદ્ધ આહારક શરીર તેને હોતા નથી. મુક્ત આહારક શરીર અનંત છે. બદ્ધ – મુક્ત તૈજસ – કાર્મણની વક્તવ્યતા પૃથ્વીકાયિકના બદ્ધ – મુક્ત તૈજસ – કાર્મણ પ્રમાણે જાણવી. [૧૨] વનસ્પતિકાયિક જીવોના ઔદારિક, વૈક્રિય અને આહારક શરીર પૃથ્વીકાયિકોના ઔદારિક શરીરની જેમ જાણવા જોઈએ. હે ભગવન્‌ ! વનસ્પતિકાયિક જીવોને તૈજસ – કાર્મણ શરીર કેટલા હોય છે ? હે ગૌતમ! ઔઘિક તૈજસ – કાર્મણ શરીરનું જેટલુ પ્રમાણ કહ્યું છે, તેટલા વનસ્પતિકાયિકોના તૈજસ – કાર્મણ શરીર જાણવા. [૧૩] હે ભગવન્‌ ! બેઇન્દ્રિય જીવોને કેટલા ઔદારિક શરીર હોય છે ? હે ગૌતમ ! બેઇન્દ્રિયોને ઔદારિક શરીર બે પ્રકારના છે, તે આ પ્રમાણે છે – બદ્ધ અને મુક્ત. બદ્ધ ઔદારિક શરીર અસંખ્યાત છે. કાળથી અસંખ્યાત ઉત્સર્પિણી – અવસર્પિણીના જેટલા સમય તેટલા બદ્ધ ઔદારિક શરીર છે. ક્ષેત્રથી પ્રતરના અસંખ્યાતમા ભાગમાં રહેલી અસંખ્યાત શ્રેણીના પ્રદેશ પ્રમાણ છે. તે શ્રેણીઓની વિષ્કંભસૂચિ અસંખ્યાત કોટાકોટિ યોજન પ્રમાણ છે. તે વિષ્કંભસૂચિ એક શ્રેણીપ્રદેશના અસંખ્યાત વર્ગમૂળના યોગ પ્રમાણે છે. બેઇન્દ્રિયોના બદ્ધ ઔદારિક શરીર દ્વારા પ્રતર અપહૃત કરાય તો અસંખ્યાત ઉત્સર્પિણી – અવસર્પિણી કાળમાં અપહૃત થાય છે. કાળ – ક્ષેત્રથી અંગુલ માત્ર પ્રતર અને આવલિકાના અસંખ્યાતમા ભાગરૂપ પ્રતિભાગથી સંપૂર્ણ પ્રતર અપહૃત થાય તેટલા બેઇન્દ્રિયના બદ્ધઔદારિકશરીર છે. મુક્તઔદારિકશરીર ઔઘિક મુક્ત ઔદારિક શરીર જેટલા છે. બેઇન્દ્રિયોને બદ્ધ વૈક્રિય અને બદ્ધ આહારક શરીર નથી, મુક્ત વૈક્રિય, આહારક શરીર, મુક્ત ઔદારિક શરીર પ્રમાણે છે. બદ્ધ અને મુક્ત તૈજસ – કાર્મણ શરીર બેઇન્દ્રિયના બદ્ધ – મુક્ત ઔદારિક શરીર પ્રમાણે છે. બેઇન્દ્રિયના બદ્ધ અને મુક્ત પાંચે શરીર પ્રમાણે તેઇન્દ્રિય અને ચતુરિન્દ્રિયના વિષયમાં કહેવું. [૧૪] તિર્યંચ પંચેન્દ્રિય જીવોના ઔદારિક શરીરની સર્વ વક્તવ્યતા બેઇન્દ્રિય જીવોના ઔદારિક શરીર પ્રમાણે જાણવી. હે ભગવન્‌ ! પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિક જીવોને કેટલા વૈક્રિય શરીર હોય છે ? હે ગૌતમ ! તિર્યંચ પંચેન્દ્રિયોમાં વૈક્રિય શરીર બે પ્રકારના હોય છે, તે આ પ્રમાણે – બદ્ધ અને મુક્ત. તેમાં બદ્ધ વૈક્રિય શરીર અસંખ્યાત છે. તે અસંખ્યાતનું પરિમાણ, કાળની અપેક્ષાએ અસંખ્યાત ઉત્સર્પિણી – અવસર્પિણીકાળના જેટલા સમય તેટલા બદ્ધવૈક્રિય શરીર તિર્યંચ પંચેન્દ્રિયોના છે. ક્ષેત્રની અપેક્ષાએ પ્રતરના અસંખ્યાતમા ભાગમાં રહેલી અસંખ્ય શ્રેણીઓની વિષ્કંભ સૂચિના આકાશપ્રદેશ તુલ્ય છે. તે વિષ્કંભ સૂચિ અંગુલ પ્રમાણ ક્ષેત્રના અસંખ્ય આકાશપ્રદેશના પ્રથમ વર્ગમૂલના અસંખ્યાતમા ભાગ તુલ્ય જાણવી. મુક્ત વૈક્રિય શરીરો સામાન્ય મુક્ત ઔદારિક પ્રમાણે અનંત જાણવા. આહારક શરીરનું વક્તવ્ય બેઇન્દ્રિય પ્રમાણે જાણવુ અર્થાત્‌ તિર્યંચ પંચેન્દ્રિયોને બદ્ધ આહારક શરીર હોતા નથી. મુક્ત આહારક શરીર અનંત છે. બદ્ધ – મુક્ત તૈજસ – કાર્મણ શરીર તેના જ બદ્ધ – મુક્ત ઔદારિક શરીર પ્રમાણે જાણવા. [૧૫] હે ભગવન્‌ ! મનુષ્યોને કેટલા ઔદારિક શરીર હોય છે ? હે ગૌતમ ! મનુષ્યોમાં ઔદારિક શરીર બે પ્રકારના કહ્યા છે, તે આ પ્રમાણે છે – બદ્ધ અને મુક્ત. તેમાં બદ્ધ ઔદારિક શરીર કદાચિત્‌ સંખ્યાત હોય, કદાચિત્‌ અસંખ્યાત હોય. જઘન્ય પદે સંખ્યાત હોય છે તે સંખ્યાત ક્રોડાક્રોડી અર્થાત્‌ ૨૯ આંક પ્રમાણ હોય છે. તે ૨૯ આંક ત્રણ યમલથી વધુ અને ૪ યમલથી ઓછા પ્રમાણમા છે અથવા પંચવર્ગથી ગુણિત છઠ્ઠા વર્ગપ્રમાણ હોય છે. અથવા ૯૬ છેદનક રાશિ જેટલા હોય છે. મનુષ્ય ઉત્કૃષ્ટ પદે અસંખ્યાત છે. કાલથી અસંખ્યાત ઉત્સર્પિણી અવસર્પિણી કાલથી તેનો અપહાર થાય. ક્ષેત્રથી એક મનુષ્ય અધિક હોય તો શ્રેણીનો અપહાર થાય. શ્રેણીનો અપહાર કાલ અને ક્ષેત્રની અપેક્ષાએ આ રીતે સમજવો. કાલથી અસંખ્યાત ઉત્સર્પિણી અવસર્પિણીથી તેનો અપહાર થાય છે. ક્ષેત્રથી અંગુલપ્રદેશના પ્રથમ વર્ગમૂલને તૃતીય વર્ગ મૂલથી ગુણતા જે રાશિ પ્રાપ્ત થાય તેટલા ક્ષેત્રમાં એક – એક મનુષ્યને રાખે તો એક શ્રેણી પૂરિત થાય અને એક મનુષ્યની જગ્યા બાકી રહે તેટલા ઉત્કૃષ્ટ મનુષ્ય જાણવા અથવા તેટલા પ્રદેશોથી એક – એક મનુષ્યનો અપહાર થાય તો શ્રેણી પ્રદેશોમાં એક મનુષ્યના પ્રદેશ બાકી રહે ત્યારે મનુષ્યોનો અપહાર પૂર્ણ થઈ જાય. મુક્ત ઔદારિક શરીર મુક્ત ઔઘિક ઔદારિક શરીર પ્રમાણ જાણવા. હે ભગવન્‌ ! મનુષ્યોને કેટલા વૈક્રિય શરીર હોય છે ? હે ગૌતમ ! મનુષ્યોને બે પ્રકારના વૈક્રિય શરીર કહ્યા છે. બદ્ધ અને મુક્ત. તેમાં જે બદ્ધ વૈક્રિય શરીર છે તે સંખ્યાત છે. સમયે – સમયે અપહૃત કરતા, સંખ્યાત કાળમાં અપહૃત થાય છે પણ તેમ કોઈ અપહૃત કરતું નથી. મુક્ત વૈક્રિય શરીર, મુક્ત ઔદારિક પ્રમાણે જાણવા. હે ભગવન્‌! મનુષ્યોને કેટલા આહારક શરીર હોય છે ? હે ગૌતમ! મનુષ્યોને આહારક શરીર બે પ્રકારના હોય છે. બદ્ધ અને મુક્ત. તેમાં બદ્ધ ક્યારેક હોય ક્યારેક ન હોય. જ્યારે હોય ત્યારે જઘન્ય એક – બે – ત્રણ અને ઉત્કૃષ્ટ અનેક હજાર બે હજારથી નવ હજાર. હોય છે. મુક્ત આહારક શરીર મુક્ત ઔદારિકની જેમ અનંત હોય છે. મનુષ્યના બદ્ધ – મુક્ત તૈજસ, કાર્મણ શરીર, મનુષ્યોના બદ્ધ મુક્ત ઔદારિક શરીર પ્રમાણે જાણવા. [૧૬] વાણવ્યંતર દેવોના ઔદારિક શરીરનું પ્રમાણ નરકના ઔદારિક શરીર જેમ જ જાણવું અર્થાત્‌ વાણવ્યંતર દેવોને બદ્ધ – ઔદારિક શરીર ન હોય અને મુક્ત ઔદારિક શરીર અનંત છે. વાણવ્યંતર દેવોને કેટલા વૈક્રિય શરીર હોય? હે ગૌતમ! તેઓને બે પ્રકારના વૈક્રિય શરીર છે – બદ્ધ અને મુક્ત. તેમાં બદ્ધ વૈક્રિય શરીર અસંખ્યાત છે, કાલની અપેક્ષાએ અસંખ્યાત ઉત્સર્પિણી – અવસર્પિણી કાલમાં અપહૃત થાય છે. ક્ષેત્રથી પ્રતરના અસંખ્યાતમા ભાગમાં રહેલી અસંખ્યાત શ્રેણી જેટલા છે. તે શ્રેણીની વિષ્કંભસૂચિ તિર્યંચપંચેન્દ્રિયથી અસંખ્યાતમા ભાગ હીન જાણવી. પ્રતરના સંખ્યાત સો યોજન વર્ગ પ્રમાણ ક્ષેત્રથી એક એક વ્યંતરનો અપહાર થાય તો આખો પ્રતર ખાલી થઈ જાય તેટલા વ્યંતર છે. મુક્ત વૈક્રિય શરીર ઔઘિક મુક્ત ઔદારિક પ્રમાણે જાણવા. વાણવ્યંતરોના બંને પ્રકારના આહારક શરીરનું પરિમાણ અસુરકુમાર દેવોના આહારક શરીરની જેમ જાણવું. વાણવ્યંતર દેવોને કેટલા તૈજસ – કાર્મણ શરીર હોય છે ? તેઓના વૈક્રિય શરીર પ્રમાણે જ તેઓના તૈજસ – કાર્મણ શરીર જાણવા. [૧૭] હે ભગવન્‌ ! જ્યોતિષ્ક દેવોના ઔદારિક શરીર કેટલા છે ? ગૌતમ! જ્યોતિષ્ક દેવોના ઔદારિક શરીરો નારકોના ઔદારિક શરીર સમાન છે. હે ભગવન્‌! જ્યોતિષ્ક દેવોના વૈક્રિય શરીર કેટલા છે ? હે ગૌતમ! તેઓને બે પ્રકારના વૈક્રિય શરીર છે. બદ્ધ અને મુક્ત. તેમાં બદ્ધ વૈક્રિય શરીર યાવત્‌ તેઓની વિષ્કંભસૂચિ સુધી વર્ણન વ્યંતરની જેમ કહેવું. પ્રતરના પૂરણ અપહારમાં બસો છપ્પન અંગુલ વર્ગક્ષેત્રમાં એક – એક જ્યોતિષીને રાખે તો પ્રતર પૂરિત થાય તેટલા જ્યોતિષી છે અથવા બસો છપ્પન અંગુલ વર્ગક્ષેત્રથી એક – એક જ્યોતિષીનો અપહાર થાય તો આખો પ્રતર ખાલી થઈ જાય તેટલા જ્યોતિષી છે. તેના મુક્ત વૈક્રિયશરીર ઔઘિક મુક્ત ઔદારિક પ્રમાણે જાણવા. જ્યોતિષ્ક દેવોના આહારક શરીર નારકોના આહારક શરીર પ્રમાણે જાણવા અર્થાત્‌ બદ્ધ આહારક શરીર નથી અને મુક્ત આહારક શરીર અનંત છે. જ્યોતિષ્ક દેવોના બદ્ધ – મુક્ત તૈજસ – કાર્મણ શરીર તેઓના બદ્ધ – મુક્ત વૈક્રિય શરીર જેટલા છે. [૧૮] હે ભગવન્‌ ! વૈમાનિક દેવોના ઔદારિક શરીર કેટલા હોય છે? હે ગૌતમ! નારકીના ઔદારિક શરીરની જેમ વૈમાનિક દેવના ઔદારિક શરીરની વક્તવ્યતા જાણવી. ભગવન્‌ ! વૈમાનિક દેવોના વૈક્રિય શરીર કેટલા છે ? ગૌતમ! વૈમાનિક દેવના વૈક્રિય શરીર બે પ્રકારે છે – બદ્ધ અને મુક્ત. તેમાં બદ્ધ વૈક્રિય શરીર અસંખ્યાત છે, કાળથી અસંખ્યાત ઉત્સર્પિણી – અવસર્પિણી કાળમાં અપહૃત થાય છે. ક્ષેત્રથી પ્રતરના અસંખ્યાતમા ભાગમાં રહેલી અસંખ્યાત શ્રેણીઓ જેટલા છે. તે શ્રેણીઓની વિષ્કંભસૂચિ અંગુલ પ્રદેશના બીજા વર્ગમૂળને ત્રીજા વર્ગમૂળથી ગુણતા પ્રાપ્ત રાશિ પ્રમાણ અથવા ત્રીજા વર્ગમૂળનો ઘન કરતા પ્રાપ્ત રાશિ પ્રમાણ છે. મુક્ત વૈક્રિય શરીર ઔઘિક ઔદારિક શરીર પ્રમાણ છે. વૈમાનિક દેવોના બદ્ધ મુક્ત આહારક શરીર, નારકીના બદ્ધ – મુક્ત આહારક શરીર જેટલા છે. બદ્ધ મુક્ત તૈજસ, કાર્મણ શરીર તેઓના બદ્ધ – મુક્ત વૈક્રિય શરીરાનુસાર છે. સૂક્ષ્મ ક્ષેત્ર પલ્યોપમ, ક્ષેત્ર પલ્યોપમ અને પલ્યોપમનું વર્ણન સમાપ્ત થયું. તેમજ વિભાગ નિષ્પન્ન કાળ પ્રમાણ અને કાળ પ્રમાણનું વક્તવ્ય પૂર્ણ થયું.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] kai nam bhamte! Sarira pannatta? Goyama! Pamcha sarira pannatta, tam jaha–oralie veuvvie aharae teyae kammae. Neraiyanam bhamte! Kai sarira pannatta? Goyama! Tao sarira pannatta, tam jaha–veuvvie teyae kammae. Asurakumaranam bhamte! Kai sarira pannatta? Goyama! Tao sarira pannatta, tam jaha–veuvvie teyae kammae. Evam tinni-tinni ee cheva sarira java thaniyakumaranam bhaniyavva. Pudhavikaiyanam bhamte! Kai sarira pannatta? Goyama! Tao sarira pannatta, tam jaha–oralie teyae kammae. Evam au-teu-vanassaikaiyana vi ee cheva tinni sarira bhaniyavva. Vaukaiyanam bhamte! Kai sarira pannatta? Goyama! Chattari sarira pannatta, tam jaha–oralie veuvvie teyae kammae. Beimdiya-teimdiya-chaurimdiyanam jaha pudhavikaiyanam. Pamchimdiyatirikkhajoniyanam jaha vaukaiyanam. Manussanam bhamte! Kai sarira pannatta? Goyama! Pamcha sarira pannatta, tam jaha–oralie veuvvie aharae teyae kammae. Vanamamtaranam joisiyanam vemaniyanam jaha neraiyanam. Kevaiya nam bhamte! Oraliyasarira pannatta? Goyama! Duviha pannatta, tam jaha–baddhellaya ya mukkellaya ya. Tattha nam jete baddhellaya te nam asamkhejja, asamkhejjahim ussappini-osappinihim avahiramti kalao, khettao asamkhejja loga. Tattha nam jete mukkellaya te nam anamta anamtahim ussappini-osappinihim avahiramti kalao, khettao anamta loga, davvao abhavasiddhiehim anamtaguna siddhanam anamtabhago. Kevaiya nam bhamte! Veuvviyasarira pannatta? Goyama! Duviha pannatta, tam jaha–baddhellaya ya mukkellaya ya. Tattha nam jete baddhellaya te nam asamkhejja asamkhejjahim ussappini-osappinihim avahiramti kalao, khettao asamkhejjao sedhio payarassa asamkhejjaibhago. Tattha nam jete mukkellaya te nam anamta anamtahim ussappini-ossappinihim avahiramti kalao, sesam jaha oraliyassa mukkellaya taha ee vi bhaniyavva. Kevaiya nam bhamte! Aharagasarira pannatta? Goyama! Duviha pannatta, tam jaha–baddhellaya ya mukkellaya ya. Tattha nam jete baddhellaya te nam siya atthi siya natthi, jai atthi jahannenam ego va do va tinni va, ukkosenam sahassapuhattam. Mukkellaya jaha oraliyasarirassa taha bhaniyavva. Kevaiya nam bhamte! Teyagasarira pannatta? Goyama! Duviha pannatta, tam jaha–baddhellaya ya mukkellaya ya. Tattha nam jete baddhellaya te nam anamta anamtahim ussappini-osappinihim avahiramti kalao, khettao, anamta loga, davvao siddhehim anamtaguna savvajivanam anamtabhaguna. Tattha nam jete mukkellaya te nam anamta anamtahim ussappini-osappinihim avahiramti kalao, khettao khanamta loga, davvao savvajivehim anamtaguna jivavaggassa anamtabhago. Kevaiya nam bhamte! Kammagasarira pannatta? Goyama! Duviha pannatta, tam jaha–baddhellaya ya mukkellaya ya. Jaha teyagasarira taha kammagasarira vi bhaniyavva. Neraiyanam bhamte! Kevaiya oraliyasarira pannatta? Goyama! Duviha pannatta, tam jaha–baddhellaya ya mukkellaya ya. Tattha nam jete baddhellaya te nam natthi. Tattha nam jete mukkellaya te jaha ohiya oraliyasarira taha bhaniyavva. Neraiyanam bhamte! Kevaiya veuvviyasarira pannatta? Goyama! Duviha pannatta, tam jaha–baddhellaya ya mukkellaya ya. Tattha nam jete baddhellaya te nam asamkhejja-asamkhejjahim ussappini-osappinihim avahiramti kalao, khettao asamkhejjao sedhio payarassa asamkhejjaibhago. Tasi nam sedhinam vikkhambhasui amgulapadhamavaggamulam biiyavaggamulapaduppannam ahava nam amgulabi-iyavaggamulaghanapamanamettao sedhio. Tattha nam jete mukkellaya te nam jaha ohiya oraliyasarira taha bhaniyavva. Neraiyanam bhamte! Kevaiya aharagasarira pannatta? Goyama! Duviha pannatta, tam jaha–baddhellaya ya mukkellaya ya. Tattha nam jete baddhellaya te nam natthi. Tattha nam jete mukkellaya te jaha ohiya oraliyasarira taha bhaniyavva. Teyaga-kammagasarira jaha eesim cheva veuvviyasarira taha bhaniyavva. Asurakumaranam bhamte! Kevaiya oraliyasarira pannatta? Goyama! Jaha neraiyanam oraliya-sarira taha bhaniyavva. Asurakumaranam bhamte! Kevaiya veuvviyasarira pannatta? Goyama! Duviha pannatta, tam jaha–baddhellaya ya mukke-llaya ya. Tattha nam jete baddhellaya te nam asamkhejja-asamkhejjahim ussappini-osappinihim kalao, khettao asamkhejjao sedhio payarassa asamkhejjaibhago. Tasi nam sedhinam vikkhambhasui amgulapadhamavaggamulassa asamkhejjaibhago. Mukkellaya jaha ohiya oraliyasarira taha bhaniyavva. Asurakumaranam bhamte! Kevaiya aharagasarira pannatta? Goyama! Duviha pannatta, tam jaha–baddhellaya ya mukkellaya ya. Jaha eesim cheva oraliyasarira taha bhaniyavva. Teyaga-kammagasarira jaha eesim cheva veuvviyasarira taha bhaniyavva. Jaha asurakumaranam taha java thaniyakumaranam tava bhaniyavvam. Pudhavikaiyanam bhamte! Kevaiya oraliyasarira pannatta? Goyama! Duviha pannatta, tam jaha–baddhellaya ya mukke-llaya ya. Evam jaha ohiya oraliyasarira taha bhaniyavva. Pudhavikaiyanam bhamte! Kevaiya veuvviyasarira pannatta? Goyama! Duviha pannatta, tam jaha–baddhellaya ya mukkellaya ya. Tattha nam jete baddhellaya te nam natthi. Mukkellaya jaha ohiya oraliyasarira taha bhaniyavva. Aharagasarira vi evam cheva bhaniyavva. Teyaga-kammagasarira jaha eesim cheva oraliyasarira taha bhaniyavva. Jaha pudhavikaiyanam evam aukaiyanam teukaiyana ya savvasarira bhaniyavva. Vaukaiyanam bhamte! Kevaiya oraliyasarira pannatta? Goyama! Duviha pannatta, tam jaha–baddhellaya ya mukkellaya ya. Jaha pudhavikaiyanam oraliyasarira taha bhaniyavva. Vaukaiyanam bhamte! Kevaiya veuvviyasarira pannatta? Goyama! Duviha pannatta, tam jaha–baddhellaya ya mukkellaya ya. Tattha nam jete baddhellaya te nam asamkhejja samae-samae avahiramana-avahiramana paliovamassa asamkhejjaibhagamettenam kalenam avahiramti, no cheva nam avahiya siya. Mukkellaya jaha ohiya oraliyasarirayamukkellaya. Aharagasarira jaha pudhavikaiyanam veuvviyasarira taha bhaniyavva. Teyaga-kammagasarira jaha pudhavikaiyanam taha bhaniyavva. Vanassaikaiyanam oraliya-veuvviya-aharagasarira jaha pudhavikaiyanam taha bhaniyavva. Vanassaikaiyanam bhamte! Kevaiya teyaga-kammagasarira pannatta? Goyama! Jaha ohiya teyaga-kammagasarira taha vanassaikaiyana vi teyaga-kammagasarira bhaniyavva. Beimdiyanam bhamte! Kevaiya oraliyasarira pannatta? Goyama! Duviha pannatta, tam jaha–baddhellaya ya mukkellaya ya. Tattha nam jete baddhellaya te nam asamkhejja–asamkhejjahim ussappini-osappinihim avahiramti kalao, khettao asamkhejjao sedhio payarassa asamkhejjaibhago. Tasi nam sedhinam vikkhambhasui asamkhejjao joyanakodakodio, asamkhejjaim sedhivagga-mulaim. Beimdiyanam oraliyasarirehim baddhellaehim payaro avahirai asamkhejjahim ussappini-osappinihim kalao, khettao amgula-payarassa avaliyae ya asamkhejjaibhagapalibhagenam. Mukkellaya jaha ohiya oraliyasarira taha bhaniyavva. Veuvviya-aharagasarira baddhellaya natthi. Mukkellaya jaha ohiya oraliyasarira taha bhaniyavva. Teyaga-kammagasarira jaha eesim cheva oraliyasarira taha bhaniyavva. Jaha beimdiyanam taha teimdiya-chaurimdiyanam vi bhaniyavvam. Pamchimdiyatirikkhajoniyana vi oraliyasarira evam cheva bhaniyavva. Pamchimdiyatirikkhajoniyanam bhamte! Kevaiya veuvviyasarira pannatta? Goyama! Duviha pannatta, tam jaha–baddhellaya ya mukkellaya ya. Tattha nam jete baddhellaya te nam asamkhejja–asamkhejjahim ussappini-osappinihim avahiramti kalao, khettao asamkhejjao sedhio payarassa asamkhejjaibhago, tasi nam sedhinam vikkhambhasui amgulapadhamavaggamulassa asamkhejjaibhago. Mukkellaya jaha ohiya oraliya. Aharagasarira jaha beimdiyanam. Teyaga-kammagasarira jaha oraliya. Manussanam bhamte! Kevaiya oraliyasarira pannatta? Goyama! Duviha pannatta, tam jaha–baddhellaya ya mukkellaya ya. Tattha nam jete baddhellaya te nam siya samkhejja siya asamkhejja. Jahannapae samkhejja–samkhejjao kodio egunatisam thanaim, tijamalapayassa uvarim chaujamalapayassa hettha, ahava nam chhattho vaggo pamchamavaggapaduppanno, ahava nam chhannauichheyanagadayirasi. Ukkosapae asamkhejja–asamkhejjahim ussappini-osappinihim avahiramti kalao, khettao ukkosapae ruvapakkhittehim manussehim sedhi avahirai, asamkhejjahim ussappini-osappinihim kalao, khettao amgulapadhamavaggamulam taiyavaggamulapaduppannam. Mukkellaya jaha ohiya oraliya. Manussanam bhamte! Kevaiya veuvviyasarira pannatta? Goyama! Duviha pannatta, tam jaha–baddhellaya ya mukkellaya ya. Tattha nam jete baddhellaya te nam samkhejja samae-samae avahiramana-avahiramana samkhejjenam kalenam avahiramti, no cheva nam avahiya siya. Mukkellaya jaha ohiya oraliya. Manussanam bhamte! Kevaiya aharagasarira pannatta? Goyama! Duviha pannatta, tam jaha–baddhellaya ya mukkellaya ya. Tattha nam jete baddhellaya te nam siya atthi siya natthi, jai atthi jahannenam ego va do va tinni va, ukkosenam sahassapuhattam. Mukkellaya jaha ohiya oraliyanam. Teyaga-kammagasarira jaha eesim cheva oraliya taha bhaniyavva. Vanamamtaranam oraliyasarira jaha neraiyanam. Vanamamtaranam bhamte! Kevaiya veuvviyasarira pannatta? Goyama! Duviha pannatta, tam jaha–baddhellaya ya mukkellaya ya. Tattha nam jete baddhellaya te nam asamkhejja–asamkhejjahim ussappini-osappinihim avahiramti kalao, khettao asamkhejjao sedhio payarassa asamkhejjaibhago. Tasi nam sedhinam vikkhambhasui samkhejjajoyanasayavaggapalibhago payarassa. Mukkellaya jaha ohiya oraliya. Aharagasarira duviha vi jaha asurakumaranam. Vanamamtaranam bhamte! Kevaiya teyaga-kammagasarira pannatta? Goyama! Jaha eesim cheva veuvviyasarira taha teyaga kammagasarira vi bhaniyavva. Joisiyanam oraliyasarira jaha neraiyanam. Joisiyanam bhamte! Kevaiya veuvviyasarira pannatta? Goyama! Duviha pannatta, tam jaha–baddhellaya ya mukkellaya ya. Tattha nam jete baddhellaya te nam asamkhejja–asamkhejjahim ussappini-osappinihim avahiramti kalao, khettao asamkhejjao sedhio payarassa asamkhejjaibhago, tasi nam sedhinam vikkhambhasui bechhappannamgulasayavaggapalibhago payarassa. Mukkellaya jaha ohiya oraliya. Aharagasarira jaha neraiyanam taha bhaniyavva. Teyaga-kammagasarira jaha eesim cheva veuvviya taha bhaniyavva. Vemaniyanam bhamte! Kevaiya oraliyasarira pannatta? Goyama! Jaha neraiyanam taha. Vemaniyanam bhamte! Kevaiya veuvviyasarira pannatta? Goyama! Duviha pannatta, tam jaha–baddhellaya ya mukke-llaya ya. Tattha nam jete baddhellaya te nam asamkhejja–asamkhejjahim ussappini-osappinihim avahiramti kalao, khettao asamkhejjao sedhio payarassa asamkhejjaibhago, tasi nam sedhinam vikkhambhasui amgulabiyavaggamulam taiyavagga-mulapaduppannam, ahava nam amgulataiyavaggamulaghanappamanamettao sedhio. Mukkellaya jaha ohiya oraliya. Aharagasarira jaha neraiyanam. Teyaga-kammagasarira jaha eesim cheva veuvviyasarira taha bhaniyavva. Se tam suhume khettapaliovame. Se tam khetta-paliovame. Se tam paliovame. Se tam vibhaganipphanne. Se tam kalappamane.
Sutra Meaning Transliteration : [1] he bhagavan! Sharirana ketala prakara chhe? He gautama! Sharirana pamcha prakara chhe, te a pramane chhe – 1. Audarika sharira, 2. Vaikriya sharira, 3. Aharaka sharira, 4. Taijasa sharira, 5. Karmana sharira. [2] he bhagavan ! Narakione ketala sharira chhe\? He gautama! Narakione trana sharira hoya chhe, 1. Vaikriya, 2. Taijasa, 3. Karmana. He bhagavan ! Asurakumarane ketala sharira hoya chhe\? He gautama! Tene trana sharira hoya chhe, 1. Vaikriya, 2. Taijasa, 3. Karmana. Temaja stanitakumara sudhina devone a ja trana trana sharira hoya chhe. He bhagavan ! Prithvikayika jivone ketala sharira kahya chhe\? He gautama! Tene trana sharira hoya chhe, te a pramane chhe – audarika, taijasa ane karmana. Prithvikayika jivoni jema ja pani, agni ane vanaspatina jivone trana – trana sharira hoya chhe. Vayukayika jivane chara sharira kahya chhe, te a pramane chhe – 1. Audarika, 2. Vaikriya, 3. Taijasa, 4. Karmana Prithvikayika jivoni jema beindriya, teindriya, chaturindriya jivone audarika, taijasa ane karmana. A trana sharira hoya chhe. Vayukayani jema pamchendriya tiryamchayonika jivone audarika, vaikriya, taijasa ane karmana, a chara sharira hoya. Manushyone pamcha sharira hoya chhe, te a pramane chhe – audarika, vaikriya, aharaka, taijasa ane karmana. Narakini jema vanavyamtara, jyotishka ane vaimanika devone vaikriya, taijasa, karmana. A trana – trana sharira hoya. [3] he bhagavan ! Audarika sharirana ketala prakara chhe\? He gautama! Audarika sharirana be prakara chhe. Baddhelaka – baddha audarika sharira ane mukelaka – mukta audarika sharira. Temam baddha audarika sharira asamkhyata chhe. Te kalani apekshae asamkhyata utsarpini – avasarpinithi apahrita thaya etala chhe ane kshetrani apekshae asamkhyata lokapramana chhe. Je mukta audarika sharira chhe te anamta chhe. Kalathi anamta utsarpini – avasarpinithi apahrita thaya etala chhe. Kshetrathi anamta lokapramana – lokapradesha tulya chhe. Dravyani apekshae mukta audarika sharirani samkhya abhavya jivothi anamta guna adhika ane siddhona anamtamam bhaga pramana chhe. [4] he bhagavan! Vaikriya sharirana ketala prakara chhe\? He gautama! Vaikriya sharirana be prakara chhe. 1. Baddhelaka baddha 2. Mukkelaga – mukta. Baddha vaikriya sharira asamkhyata chhe. Kalani apekshae asamkhyata utsarpini – avasarpini dvara apahrita thaya chhe. Kshetrathi te asamkhyata shrenipramana chhe ane te shrenio pratarana asamkhyatama bhage chhe. Mukta vaikriya sharira anamta chhe. Kalathi te anamta utsarpini – avasarpini dvara apahrita thaya chhe. Shesha kathana audarika sharira pramane janavum. [5] he bhagavan ! Aharaka sharira ketala kahya chhe\? He gautama ! Aharaka sharira be prakarana chhe – baddha ane mukta. Temamthi baddha aharaka sharira kyareka hoya, kyareka na hoya. Jyare hoya tyare jaghanya eka, be, trana ane utkrishta aneka hajara bethi nava hajara. Hoya. Mukta aharaka sharira anamta chhe. Te audarika sharira pramane janava. [6] he bhagavan ! Taijasa sharira ketala prakarana chhe\? Taijasa sharira be prakarana chhe. Baddha ane mukta. Temam baddha taijasa sharira anamta chhe. Te kalani apekshae anamta utsarpini avasarpinithi apahrita thaya chhe. Kshetrathi anamta lokapramana chhe, dravyathi siddho karata anamtaguna adhika ane sarva jivothi anamtama bhage nyuna chhe. Mukta taijasa sharira pana anamta chhe. Te kalathi anamta utsarpini – avasarpinithi apahrita thaya chhe. Kshetrathi anamta lokapramana chhe. Dravyathi sarva jivothi anamtaguna adhika ane jivavargana anamtama bhage chhe. [7] he bhagavan ! Karmana sharirana ketala prakara chhe\? He gautama! Karmana sharirana be prakara chhe. Baddha ane mukta. Jema taijasa sharirani vaktavyata purve kahi chhe te ja rite karmana sharira mate kahevum. [8] he bhagavan! Nairayika jivone ketala audarika sharira hoya\? Gautama ! Audarika sharira be prakarana kahya chhe, e a pramane chhe – baddha ane mukta. Temamthi baddha audarika sharira narakione hota nathi ane mukta audarika shariranum kathana aughika audarika sharira pramane janavu arthat narakiona mukta audarika sharira anamta chhe. He bhagavan ! Narakione vaikriya sharira ketala chhe\? He gautama! Narakione vaikriya sharira be prakarana chhe – 1. Baddha 2. Mukta. Temam baddha vaikriya sharira asamkhyata chhe. 1. Kalathi asamkhyata utsarpini – avasarpini kalana samaya pramana, 2. Kshetrathi asamkhyata shreni pramana chhe. Te shrenio pratarana asamkhyatama bhagapramana chhe. Te shrenioni vishkambhasuchi – paholai amgulapradeshana prathama vargamulane bija vargamulathi gunita karata je rashi nishpanna thaya tetala pradeshani paholi hoya chhe athava amgulana bija vargamulana ghanapramana shrenio janavi arthat amgulana bija vargamula pramana akashapradeshone trana vara gunavathi je rashi thaya tetali shrenio ane te shreniona pradesha tulya narakina vaikriyasharirana baddhelaka janava. Mukta vaikriya sharira aughika mukta audarika sharira jetala chhe. He bhagavan ! Narakione ketala aharaka sharira chhe\? He gautama ! Aharaka sharira be prakarana hoya chhe. Baddha ane mukta. Narakione baddha aharaka sharira nathi. Mukta aharaka shariranum kathana aughika mukta audarika sharira pramane janavum. Narakina vaikriya sharirana vishayamam kahyum te ja pramane taijasa – karmana sharira mate janavum. [9] he bhagavan ! Asurakumarone ketala audarika sharira chhe\? Asurakumaro mate narakini jema audarika shariranum kathana karavum. Arthat baddha audarika sharira nathi. Mukta audarika sharira anamta chhe, te naraki pramane chhe. He bhagavan ! Asurakumarone ketala vaikriya sharira chhe\? He gautama! Asurakumarana vaikriya sharira be prakarana kahya chhe, jema ke baddha ane mukta. Temam je baddhavaikriya chhe, te asamkhyata chhe. Kalathi asamkhyata utsarpini – avasarpinithi apahrita thaya. Kshetrathi asamkhyata shrenio jetala chhe ane te shrenio pratarana asamkhyatamam bhaga pramana chhe. Te shrenioni vishkambhasuchi amgulana prathama vargamulana samkhyatama bhagapramana chhe. Mukta vaikriya sharira mukta audarika sharirani jema anamta chhe. He bhagavan ! Asurakumarone ketala aharaka sharira chhe\? He gautama ! Be prakarana chhe, te a pramane, baddha ane mukta. Te bamne asurakumarana audarika sharira jema kaheva. Asurakumarona vaikriya sharirani jema teona taijasa ane karmana sharira sambamdhi baddha – mukta sharirani vaktavyata janavi. Nagakumarathi lai stanitakumara sudhina sarva bhavanavasi devona pamcha sharira sambamdhi kathana asurakumarani jema ja janavum. [10] he bhagavan ! Prithvikayikone ketala audarika sharira chhe\? Teone audarika sharira be prakarana chhe, baddha ane mukta. A bamne prakarana sharironi samkhya samanya baddha ane mukta audarika sharira pramane janavi. He bhagavan! Prithvikayikone vaikriya sharira ketala prakarana chhe\? He gautama! Baddha ane mukta. A be prakarana shariramamthi tene baddha vaikriya sharira nathi. Mukta vaikriya sharira mukta audarikani jema anamta chhe. Aharaka sharirani vaktavyata pana te rite vaikriyani jema. Janavi joie. Baddha ane mukta taijasa – karmana sharirani prarupana tena baddha – mukta audarika sharira pramana janavi. Je rite prithvikayikomam pamcha shariranum samkhya parimana batavyum, te pramane apkaya ane teukayamam pamche shariranum samkhya parimana janavum. [11] he bhagavan ! Vayukayikone ketala audarika sharira hoya chhe\? Prithvikayikona audarika sharirani jema baddha audarika sharira asamkhyata ane mukta audarika sharira anamta hoya chhe. He bhagavan ! Vayukayikone ketala vaikriya sharira hoya chhe\? He gautama! Vayukayikone vaikriya sharira be prakarana kahya chhe, te a pramane chhe – baddha ane mukta. Temam baddha vaikriya sharira asamkhyata chhe. Jo samaye – samaye eka – eka shariranum apaharana karavamam ave to kshetra. Palyopamana asamkhyatama bhagamam sampurna rite apaharana kari shakaya. Paramtu tevo apahara kyareya karyo nathi. Mukta vaikriya sharira samanya mukta audarika sharira pramane janava. Baddha aharaka sharira tene hota nathi. Mukta aharaka sharira anamta chhe. Baddha – mukta taijasa – karmanani vaktavyata prithvikayikana baddha – mukta taijasa – karmana pramane janavi. [12] vanaspatikayika jivona audarika, vaikriya ane aharaka sharira prithvikayikona audarika sharirani jema janava joie. He bhagavan ! Vanaspatikayika jivone taijasa – karmana sharira ketala hoya chhe\? He gautama! Aughika taijasa – karmana shariranum jetalu pramana kahyum chhe, tetala vanaspatikayikona taijasa – karmana sharira janava. [13] he bhagavan ! Beindriya jivone ketala audarika sharira hoya chhe\? He gautama ! Beindriyone audarika sharira be prakarana chhe, te a pramane chhe – baddha ane mukta. Baddha audarika sharira asamkhyata chhe. Kalathi asamkhyata utsarpini – avasarpinina jetala samaya tetala baddha audarika sharira chhe. Kshetrathi pratarana asamkhyatama bhagamam raheli asamkhyata shrenina pradesha pramana chhe. Te shrenioni vishkambhasuchi asamkhyata kotakoti yojana pramana chhe. Te vishkambhasuchi eka shrenipradeshana asamkhyata vargamulana yoga pramane chhe. Beindriyona baddha audarika sharira dvara pratara apahrita karaya to asamkhyata utsarpini – avasarpini kalamam apahrita thaya chhe. Kala – kshetrathi amgula matra pratara ane avalikana asamkhyatama bhagarupa pratibhagathi sampurna pratara apahrita thaya tetala beindriyana baddhaaudarikasharira chhe. Muktaaudarikasharira aughika mukta audarika sharira jetala chhe. Beindriyone baddha vaikriya ane baddha aharaka sharira nathi, mukta vaikriya, aharaka sharira, mukta audarika sharira pramane chhe. Baddha ane mukta taijasa – karmana sharira beindriyana baddha – mukta audarika sharira pramane chhe. Beindriyana baddha ane mukta pamche sharira pramane teindriya ane chaturindriyana vishayamam kahevum. [14] tiryamcha pamchendriya jivona audarika sharirani sarva vaktavyata beindriya jivona audarika sharira pramane janavi. He bhagavan ! Pamchendriya tiryamchayonika jivone ketala vaikriya sharira hoya chhe\? He gautama ! Tiryamcha pamchendriyomam vaikriya sharira be prakarana hoya chhe, te a pramane – baddha ane mukta. Temam baddha vaikriya sharira asamkhyata chhe. Te asamkhyatanum parimana, kalani apekshae asamkhyata utsarpini – avasarpinikalana jetala samaya tetala baddhavaikriya sharira tiryamcha pamchendriyona chhe. Kshetrani apekshae pratarana asamkhyatama bhagamam raheli asamkhya shrenioni vishkambha suchina akashapradesha tulya chhe. Te vishkambha suchi amgula pramana kshetrana asamkhya akashapradeshana prathama vargamulana asamkhyatama bhaga tulya janavi. Mukta vaikriya shariro samanya mukta audarika pramane anamta janava. Aharaka shariranum vaktavya beindriya pramane janavu arthat tiryamcha pamchendriyone baddha aharaka sharira hota nathi. Mukta aharaka sharira anamta chhe. Baddha – mukta taijasa – karmana sharira tena ja baddha – mukta audarika sharira pramane janava. [15] he bhagavan ! Manushyone ketala audarika sharira hoya chhe\? He gautama ! Manushyomam audarika sharira be prakarana kahya chhe, te a pramane chhe – baddha ane mukta. Temam baddha audarika sharira kadachit samkhyata hoya, kadachit asamkhyata hoya. Jaghanya pade samkhyata hoya chhe te samkhyata krodakrodi arthat 29 amka pramana hoya chhe. Te 29 amka trana yamalathi vadhu ane 4 yamalathi ochha pramanama chhe athava pamchavargathi gunita chhaththa vargapramana hoya chhe. Athava 96 chhedanaka rashi jetala hoya chhe. Manushya utkrishta pade asamkhyata chhe. Kalathi asamkhyata utsarpini avasarpini kalathi teno apahara thaya. Kshetrathi eka manushya adhika hoya to shrenino apahara thaya. Shrenino apahara kala ane kshetrani apekshae a rite samajavo. Kalathi asamkhyata utsarpini avasarpinithi teno apahara thaya chhe. Kshetrathi amgulapradeshana prathama vargamulane tritiya varga mulathi gunata je rashi prapta thaya tetala kshetramam eka – eka manushyane rakhe to eka shreni purita thaya ane eka manushyani jagya baki rahe tetala utkrishta manushya janava athava tetala pradeshothi eka – eka manushyano apahara thaya to shreni pradeshomam eka manushyana pradesha baki rahe tyare manushyono apahara purna thai jaya. Mukta audarika sharira mukta aughika audarika sharira pramana janava. He bhagavan ! Manushyone ketala vaikriya sharira hoya chhe\? He gautama ! Manushyone be prakarana vaikriya sharira kahya chhe. Baddha ane mukta. Temam je baddha vaikriya sharira chhe te samkhyata chhe. Samaye – samaye apahrita karata, samkhyata kalamam apahrita thaya chhe pana tema koi apahrita karatum nathi. Mukta vaikriya sharira, mukta audarika pramane janava. He bhagavan! Manushyone ketala aharaka sharira hoya chhe\? He gautama! Manushyone aharaka sharira be prakarana hoya chhe. Baddha ane mukta. Temam baddha kyareka hoya kyareka na hoya. Jyare hoya tyare jaghanya eka – be – trana ane utkrishta aneka hajara be hajarathi nava hajara. Hoya chhe. Mukta aharaka sharira mukta audarikani jema anamta hoya chhe. Manushyana baddha – mukta taijasa, karmana sharira, manushyona baddha mukta audarika sharira pramane janava. [16] vanavyamtara devona audarika shariranum pramana narakana audarika sharira jema ja janavum arthat vanavyamtara devone baddha – audarika sharira na hoya ane mukta audarika sharira anamta chhe. Vanavyamtara devone ketala vaikriya sharira hoya? He gautama! Teone be prakarana vaikriya sharira chhe – baddha ane mukta. Temam baddha vaikriya sharira asamkhyata chhe, kalani apekshae asamkhyata utsarpini – avasarpini kalamam apahrita thaya chhe. Kshetrathi pratarana asamkhyatama bhagamam raheli asamkhyata shreni jetala chhe. Te shrenini vishkambhasuchi tiryamchapamchendriyathi asamkhyatama bhaga hina janavi. Pratarana samkhyata so yojana varga pramana kshetrathi eka eka vyamtarano apahara thaya to akho pratara khali thai jaya tetala vyamtara chhe. Mukta vaikriya sharira aughika mukta audarika pramane janava. Vanavyamtarona bamne prakarana aharaka shariranum parimana asurakumara devona aharaka sharirani jema janavum. Vanavyamtara devone ketala taijasa – karmana sharira hoya chhe\? Teona vaikriya sharira pramane ja teona taijasa – karmana sharira janava. [17] he bhagavan ! Jyotishka devona audarika sharira ketala chhe\? Gautama! Jyotishka devona audarika shariro narakona audarika sharira samana chhe. He bhagavan! Jyotishka devona vaikriya sharira ketala chhe\? He gautama! Teone be prakarana vaikriya sharira chhe. Baddha ane mukta. Temam baddha vaikriya sharira yavat teoni vishkambhasuchi sudhi varnana vyamtarani jema kahevum. Pratarana purana apaharamam baso chhappana amgula vargakshetramam eka – eka jyotishine rakhe to pratara purita thaya tetala jyotishi chhe athava baso chhappana amgula vargakshetrathi eka – eka jyotishino apahara thaya to akho pratara khali thai jaya tetala jyotishi chhe. Tena mukta vaikriyasharira aughika mukta audarika pramane janava. Jyotishka devona aharaka sharira narakona aharaka sharira pramane janava arthat baddha aharaka sharira nathi ane mukta aharaka sharira anamta chhe. Jyotishka devona baddha – mukta taijasa – karmana sharira teona baddha – mukta vaikriya sharira jetala chhe. [18] he bhagavan ! Vaimanika devona audarika sharira ketala hoya chhe? He gautama! Narakina audarika sharirani jema vaimanika devana audarika sharirani vaktavyata janavi. Bhagavan ! Vaimanika devona vaikriya sharira ketala chhe\? Gautama! Vaimanika devana vaikriya sharira be prakare chhe – baddha ane mukta. Temam baddha vaikriya sharira asamkhyata chhe, kalathi asamkhyata utsarpini – avasarpini kalamam apahrita thaya chhe. Kshetrathi pratarana asamkhyatama bhagamam raheli asamkhyata shrenio jetala chhe. Te shrenioni vishkambhasuchi amgula pradeshana bija vargamulane trija vargamulathi gunata prapta rashi pramana athava trija vargamulano ghana karata prapta rashi pramana chhe. Mukta vaikriya sharira aughika audarika sharira pramana chhe. Vaimanika devona baddha mukta aharaka sharira, narakina baddha – mukta aharaka sharira jetala chhe. Baddha mukta taijasa, karmana sharira teona baddha – mukta vaikriya shariranusara chhe. Sukshma kshetra palyopama, kshetra palyopama ane palyopamanum varnana samapta thayum. Temaja vibhaga nishpanna kala pramana ane kala pramananum vaktavya purna thayum.