Sutra Navigation: Antkruddashang ( અંતકૃર્દ્દશાંગસૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1105213
Scripture Name( English ): Antkruddashang Translated Scripture Name : અંતકૃર્દ્દશાંગસૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

वर्ग-३ अनीयश अदि

अध्ययन-८ गजसुकुमाल

 Translated Chapter :

વર્ગ-૩ અનીયશ અદિ

અધ્યયન-૮ ગજસુકુમાલ
Section : Translated Section :
Sutra Number : 13 Category : Ang-08
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] जइ उक्खेवओ अट्ठमस्स एवं खलु जंबू! तेणं कालेणं तेणं समएणं बारवईए नयरीए, जहा पढमे जाव अरहा अरिट्ठनेमी समोसढे। तेणं कालेणं तेणं समएणं अरहओ अरिट्ठनेमिस्स अंतेवासी छ अनगारा भायरो सहोदरा होत्था–सरिसया सरित्तया सरिव्वया नीलुप्पल-गवल-गुलिय-अयसिकुसुमप्पगासा सिरिवच्छंकिय-वच्छा कुसुम -कुंडलभद्दलया नलकूबरसमाणा। तए णं ते छ अनगारा जं चेव दिवसं मुंडा भवित्ता अगाराओ अनगारियं पव्वइया, तं चेव दिवसं अरहं अरिट्ठनेमिं वंदंति णमंसंति, वंदित्ता नमंसित्ता एवं वयासी–इच्छामो णं भंते! तुब्भेहिं अब्भणुन्नाया समाणा जावज्जीवाए छट्ठंछट्ठेणं अनिक्खित्तेणं तवोकम्मेणं संजमेणं तवसा अप्पाणं भावेमाणा विहरित्तए। अहासुहं देवानुप्पिया! मा पडिबंधं करेह। तए णं ते छ अनगारा अरहया अरिट्ठनेमिणा अब्भणुन्नाया समाणा जावज्जीवाए छट्ठंछट्ठेणं अनिक्खित्तेणं तवोकम्मेणं संजमेणं तवसा अप्पाणं भावेमाणाविहरंति। तए णं ते छ अनगारा अन्नया कयाई छट्ठक्खमणपारणयंसि पढमाए पोरिसीए सज्झायं करेंति, बीयाए पोरिसीए ज्झाणं ज्झियायंति, तइयाए पोरिसीए अतुरियमचवलमसंभंता मुहपोत्तियं पडिलेहंति, पडिलेहित्ता भायणवत्थाइं पडिलेहंति, पडिलेहित्ता भायणाइं पमज्जंति, पमज्जित्ता भायणाइं उग्गाहेंति, उग्गाहत्ता जेणेव अरहा अरिट्ठनेमी तेणेव उवागच्छंति, उवागच्छित्ता अरहं अरिट्ठनेमिं वंदंति नमंसंति, वंदित्ता नमंसित्ता एवं वयासी–इच्छामो णं भंते! छट्ठक्खमणस्स पारणए तुब्भेहिं अब्भणुन्नाया समाणा तिहिं संघाडएहिं बारवईए नयरीए उच्च-नीच-मज्झिमाइं कुलाइं घरसमुदानस्स भिक्खायरियाए अडित्तए। तए णं ते छ अनगारा अरहया अरिट्ठनेमिणा अब्भणुन्नाया समाणा अरहं अरिट्ठनेमिं वंदंति नमंसंति, वंदित्ता नमंसित्ता अरहओ अरिट्ठनेमिस्स अंतियाओ सहसंबवणाओ पडिनिक्खमंति, पडिनिक्खमित्ता तिहिं संघाडएहिं अतुरियमचवलसंभंता जुगंतरपलोयणाए दिट्ठीए पुरओ रियं सोहेमाणा-सोहेमाणा जेणेव बारवई नयरी तेणेव उवागच्छंति, उवागच्छित्ता बारवईए नयरीए उच्च-नीय-मज्झिमाइं कुलाइं घरसमुदानस्स भिक्खायरियंअडंति। तत्थ णं एगे संघाडए बारवईए नयरीए उच्च-नीय-मज्झिमाइं कुलाइं घरसमुदानस्स भिक्खायरियाए अडमाणे वसुदेवस्स रन्नो देवईए देवीए गेहे अनुप्पविट्ठे। तए णं सा देवई देवी ते अनगारे एज्जमाणे पासइ, पासित्ता हट्ठतुट्ठ-चित्तमानंदिया पीइमना परमसोमणस्सिया हरिसवसविसप्पमाणहियया आसनाओ अब्भुट्ठेइ, अब्भुट्ठेत्ता सत्तट्ठ पदाइं अनुगच्छइ, तिक्खुत्तो आयाहिण-पयाहिणं करेइ, करेत्ता वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता जेणेव भत्तघरए तेणेव उवागया सीहकेसराणं मोयगाणं थालं भरेइ, ते अनगारे पडिलाभेइ, वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता पडिविसज्जेइ। तयानंतरं च णं दोच्चे संघाडए बारवईए नयरीए उच्च-नीय-मज्झिमाइं कुलाइं घरसमुदानस्स भिक्खायरियाए अडमाणे वसुदेवस्स रन्नो देवईए देवीए गेहे अनुप्पविट्ठे। तए णं सा देवई देवी ते अनगारे एज्जमाणे पासइ, पासित्ता हट्ठतुट्ठा आसणाओ अब्भुट्ठेइ, अब्भुट्ठेत्ता सत्तट्ठ पदाइं अनुगच्छइ, तिक्खुत्तो आयाहिण-पयाहिणं करेइ, करेत्ता वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता जेणेव भत्तघरए तेणेव उवागया सीहकेसराण मोयगाणं थालं भरेइ, ते अनगारे पडिलाभेइ, वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता पडिविसज्जेइ। तयानंतरं च णं तच्चे संघाडए बारवईए नगरीए उच्च-नीय-मज्झिमाइं कुलाइं घरसमुदानस्स भिक्खायरियाए अडमाणे वसुदेवस्स रन्नो देवईए देवीए गेहे अनुप्पविट्ठे। तए णं सा देवई देवी ते अनगारे एज्जमाणे पासइ, पासित्ता हट्ठतुट्ठा आसणाओ अब्भुट्ठेइ, अब्भुट्ठेत्ता सत्तट्ठ पदाइं अनुगच्छइ, तिक्खुत्तो आयाहिण-पयाहिणं करेइ, करेत्ता वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता जेणेव भत्तघरए तेणेव उवागया सीहकेस-राणं मोयगाणं थालं भरेइ, ते अनगारे पडिलाभेइ, पडिलाभेत्ता एवं वयासी–कण्णं देवानुप्पिया! कण्हस्स वासुदेवस्स इमीसे बारवईए नयरीए नवजोयण-वित्थिण्णाए जाव पच्चक्खं देवलोगभूयाए समणा निग्गंथा उच्च-नीय-मज्झिमाइं कुलाइं घरसमुदानस्स भिक्खायरियाए अडमाणा भत्तपाणं नो लभंति, जण्णं ताइं चेव कुलाइं भत्तपाणाए भुज्जो-भुज्जो अनुप्पविसंति? तए णं ते अनगारा देवइं देविं एवं वयासी–नो खलु देवाणुप्पिए! कण्हस्स वासुदेवस्स इमीसे बारवईए नयरीए जाव देवलोगभूयाए समणा निग्गंथा उच्च-नीच-मज्झिमाइं कुलाइं घरसमुदानस्स भिक्खायरियाएअडमाणा भत्तपाणं नो लभंति, नो चेव णं ताइ चेव कुलाइं दोच्चं पि तच्चं पि भत्तपाणाए अनुपविसंति। एवं खलु देवाणुप्पिए! अम्हे भद्दिलपुरे नगरे नागस्स गाहावइस्स पुत्ता सुलसाए भारियाए अत्तया छ भायरो सहोदरा सरिसया सरित्तया सरिव्वया नीलुप्पल-गवल-गुलिय-अयसिकुसुमप्पगासा सिरिवच्छंकिय-वच्छा कुसुम-कुंडलभद्दलयानलकूवर-समाणा अरहओ अरिट्ठनेमिस्स अंतिए धम्मं सोच्चा संसारभउव्विग्गा भीया जम्मणमरणाणं मुंडा भवित्ता अगाराओ अनगारियंपव्वइया। तए णं अम्हे जं चेव दिवसं पव्वइआ तं चेव दिवसं अरह अरिट्ठनेमिं वंदामो नमंसामो, इमं एयारूवं अभिग्गहं ओगिण्हामो–इच्छामो णं भंते! तुब्भेहिं अब्भणुन्नाया समाणा जावज्जीवाए छट्ठंछट्ठेणं अनिक्खित्तेणं तवोकम्मेणं संजमेणं तवसा अप्पाणं भावेमाणा विहरित्तए। अहासुहं। तए णं अम्हे अरहया अरिट्ठनेमिणा अब्भणुन्नाया समाणा जावज्जीवाए छट्ठंछट्ठेणं जाव विहरामो। तं अम्हे अज्ज छट्ठक्खमणपारणयंसि पढमाए पोरिसीए सज्झायं करेत्ता, बीयाए पोरिसीए ज्झाणं ज्झियाइत्ता, तइयाए पोरिसीए अरहया अरिट्ठनेमिणा अब्भणुन्नाया समाणा तिहिं संघाडएहिं बारवईए नयरीए उच्च-नीय-मज्झिमाइं कुलाइं घरसमुदानस्स भिक्खायरियाएअडमाणा तव गेहं अनुप्पविट्ठा। तं णो खलु देवाणुप्पिए! ते चेव णं अम्हे। अम्हे णं अन्ने– देवइं देविं एवं वदंति, वदित्ता जामेव दिसं पाउब्भूया तामेव दिसं पडिगया। तए णं तीसे देवईए देवीए अयमेयारूवे अज्झत्थिए चिंतिए पत्थिए मनोगए संकप्पे समुप्पन्ने–एवं खलु अहं पोलासपुरे नयरे अतिमुत्तेणं कुमारसमणेणं बालत्तणे वागरिआ–तुमण्णं देवाणुप्पिए! अट्ठ पुत्ते पयाइस्ससि सरिसए जाव नलकूबर-समाने, नो चेव णं भरहे वासे अन्नाओ अम्मयाओ तारिसए पुत्ते पयाइस्संति। तं णं मिच्छा। इमं णं पच्चक्खमेव दिस्सइ– भरहे वासे अन्नाओ वि अम्मयाओ खलु एरिसए पुत्ते पयायाओ। तं गच्छामि णं अरहं अरिट्ठनेमिं वंदामि, वंदित्ता इमं च णं एयारूवं वागरणं पुच्छिस्सामीत्ति कट्टु एवं संपेहेइ, संपेहेत्ता कोडुंबियपुरिसे सद्दावेइ, सद्दावेत्ता एवं वयासी– खिप्पामेव भो देवानुप्पिया! धम्मियं जानप्पवरं जुत्तामेव उवट्ठवेह। ते वि तहेवउवट्ठवेंति। जहा देवानंदा जाव पज्जुवासइ। तए णं अरहा अरिट्ठनेमी देवइं देविं एवं वयासी–से नूनं तव देवई! इमे छ अनगारे पासित्ता अयमेयारूवे अज्झत्थिए चिंतिए पत्थिए मनोगए संकप्पे समुप्पन्ने– एवं खलु अहं पोलासपुरे नयरे अइमुत्तेणं कुमारसमणेणं बालत्तणे वागरिआ तं चेव जाव निग्गच्छित्ता मम अंतियं हव्वमागया। से नूनं देवई! अट्ठे समट्ठे? हंता अत्थि। एवं खलु देवाणुप्पिए! तेणं कालेणं तेणं समएणं भद्दिलपुरे नयरे नागे नामं गाहावई परिवसइ–अड्ढे। तस्स णं नागस्स गाहावइस्स सुलसा नामं भारिया होत्था। तए णं सा सुलसा गाहावइणी बालत्तणे चेव नेमित्तिएणं वागरिया–एस णं दारिया णिंदू भविस्सइ। तए णं सा सुलसा बालप्पभिइं चेव हरिणेगमेसिस्स पडिमं करेइ, करेत्ता कल्लाकल्लिं ण्हाया कयबलिकम्मा कय-कोउय-मंगल-पायच्छित्ता उल्लपडसाडया महरिहं पुप्फच्चणं करेइ, करेत्ता जण्णुपायपडिया पणामं करेइ, करेत्ता तओ पच्छा आहारेइ वा नीहारेइ वा चरइ वा। तए णं तीसे सुलसाए गाहावइणीए भत्तिबहुमाणसुस्सूसाए हरिणेगमेसी देवे आराहिए यावि होत्था। तए णं से हरिणेगमेसी देवे सुलसाए गाहावइणीए अनुकंपणट्ठयाए सुलसं गाहावइणिं तुमं च दो वि समउउयाओ करेइ। तए णं तुब्भे दो वि समामेव गब्भे गिण्हह, समामेव गब्भे परिवहह, समामेव दारए पयायह। तए णं सा सुलसा गाहावइणी विणिहायमावण्णे दारए पयायइ। तए णं से हरिणेगमेसी देवे सुलसाए गाहावइणीए अनुकंपनट्ठयाए विणिहायमावण्णे दारए करयल-संपुडेणं गेण्हइ गेण्हित्ता तव अंतियं साहरइ। तं समयं च णं तुमं पि नवण्हं मासाणं सुकुमालदारए पसवसि। जे वि य णंदेवाणुप्पिए! तव पुत्ता ते वि य तव अंतिआओ करयल-संपुडेणं गेण्हइ, गेण्हित्ता सुलसाए गाहावइणीए अंतिए साहरइ। तं तव चेव णं देवइ! एए पुत्ता। नो सुलसाए गाहावइणीए। तए णं सा देवई देवी अरहओ अरिट्ठनेमिस्स अंतिए एयमट्ठं सोच्चा निसम्म हट्ठतुट्ठ-चित्त-मानंदिया पीइमना परमसोमणस्सिया हरिसवसविसप्पमाणहियया अरहं अरिट्ठनेमिं वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता जेणेव ते छ अनगारा तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता ते छप्पि अनगारे वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता आगयपण्हया पप्पुयलोयणा कंचुयपरिक्खित्तया दरियवलय-बाहा धाराहय-कलंब-पुप्फगं विव समूससिय-रोमकूवा ते छप्पि अनगारे अनिमिसाए दिट्ठीए पेहमाणी-पेहमाणी सुचिरं निरिक्खइ, निरिक्खित्ता वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता जेणेव अरहा अरिट्ठनेमी तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता अरहं अरिट्ठनेमिं तिक्खुत्तो आयाहिण-पयाहिणं करेइ, करेत्ता वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता तमेव धम्मियं जानप्पवरं दुरुहइ, दुरुहित्ता जेणेव बारवई नयरी तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता बारवइं नयरिं अनुप्पविसइ, अनुप्पविसित्ता जेणेव सए गिहे जेणेव बाहिरिया उवट्ठाणसाला तेणेव उवागया, धम्मियाओ जानप्पवराओ पच्चोरुहइ, पच्चोरुहित्ता जेणेव सए वासधरे जेणेव सए सयणिज्जे तेणेव उवागया सयंसि सयणिज्जंसि निसीयइ। तए णं तीसे देवईए देवीए अयं अज्झत्थिए चिंतिए पत्थिए मनोगए संकप्पे समुप्पन्ने–एवं खलु अहं सरिसए जाव नलकूबरसमाणे सत्त पुत्ते पयाया, नो चेव णं मए एगस्स वि बालत्तणए समनुब्भूए। एस वि य णं कण्हे वासुदेवे छण्हं-छण्हं मासाणं ममं अंतियं पायवंदए हव्वमागच्छइ। तं धन्नाओ णं ताओ अम्मयाओ, पुण्णाओ णं ताओ अम्मयाओ, कयपुण्णाओ णं ताओ अम्मयाओ, कयलक्खणाओ णं ताओ अम्मयाओ, जासिं मण्णे नियग-कुच्छि-संभूयाइं थणदुद्ध-लुद्धयाइं महुर-समुल्लावयाइं मम्मण-पजंपियाइं थण-मूलाकक्खदेसभाग अभिसरमाणाइं मुद्धयाइं पुणो य कोमलकमलोवमेहिं हत्थेहिं गिण्हिऊण उच्छंगे णिवेसियाइं देंति समुल्लावए सुमहुरे पुणो-पुणो मंजुलप्पभणिए। अहं णं अधण्णा अपुण्णा अकयपुण्णा अकयलक्खणा एत्तो एक्कतरमवि न पत्ता– ओहय मनसंकप्पा करयल-पल्हत्थमुही अट्टज्झाणोवगयाज्झियायइ। इमं च णं कण्हे वासुदेवे ण्हाए कयबलिकम्मे कयकोउय-मंगल-पायच्छित्ते सव्वालंकारविभूसिए देवईए देवीए पायवंदए हव्वमागच्छइ। तए णं से कण्हे वासुदेवे देवइं देविं पासइ, पासित्ता देवईए देवीए पायग्गहणं करेइ, करेत्ता देवइं देविं एवं वयासी –अन्नया णं अम्मो! तुब्भे ममं पासेत्ता हट्ठतुट्ठा जाव भवह, किण्णं अम्मो! अज्ज तुब्भे ओहयमनसंकप्पा जाव ज्झियायह? तए णं सा देवई देवी कण्हं वासुदेवं एवं वयासी–एवं खलु अहं पुत्ता! सरिसए जाव नलकूबर-समाणे सत्त पुत्ते पयाया, नो चेव णं मए एगस्स वि बालत्तणे अणुब्भूए। तुमं पि य णं पुत्ता! छण्हं-छण्हं मासाणं ममं अंतियं पायवंदए हव्वमागच्छसि। तं धन्नाओ णं ताओ अम्मयाओ जाव ज्झियामि। तए णं से कण्हे वासुदेवे देवइं देविं एवं वयासी–मा णं तुब्भे अम्मो! ओहयमनसंकप्पा जाव ज्झियायह। अहण्णं तहा धत्तिस्सामि जहा णं ममं सहोदरे कनीयसे भाउए भविस्सति त्ति कट्टु देवइं देविं ताहिं इट्ठाहिं वग्गूहिं समासासेइ। तओ पडिनिक्खमइ, पडिनिक्खमित्ता जेणेव पोसहसाला तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता पोसहसालं पमज्जइ, उच्चारपासवणभूमिं पडिलेहेइ, दब्भसंथारगं दुरुहइ, दुरुहित्ता अट्ठमभत्तं पगिण्हइ, पगिण्हित्ता पोसहसालाए पोसहिए बंभयारी हरिणेगमेसिं देवं मनसी करेमाणे- मनसी करेमाणे चिट्ठइ। तए णं तस्स कण्हस्स वासुदेवस्स अट्ठमभत्ते परिणममाणे हरिणेगमेसिस्स देवस्स आसनं चलइ जाव अहं इहं हव्वमागए। संदिसाहि णं देवानुप्पिया! किं करेमि? किं दलयामि? किं पयच्छामि? किं वा ते हियइच्छियं? तए णं से कण्हे वासुदेवे तं हरिणेगमेसिं देवं अंतलिक्खपडिवण्णं पासित्ता हट्ठतुट्ठे पोसहं पारेइ, पारेत्ता करयलपरिग्गहियं सिरसावत्तं मत्थएअंजलिं कट्टु एवं वयासी– इच्छामि णं देवानुप्पिया! सहोदरं कनीयसं भाउयं विदिन्नं। तए णं से हरिणेगमेसी कण्हं वासुदेवं एवं वयासी–होहिइ णं देवानुप्पिया! तव देवलोयचुए सहोदरे कनीयसे भाउए। से णं उम्मुक्कबालभावे विन्नयपरिणयमेत्ते जोव्वणगमनुप्पत्ते अरहओ अरिट्ठनेमिस्स अंतियं मुंडे भवित्ता अगाराओ अनगारियं पव्वइस्सइ– कण्हं वासुदेवं दोच्चं पि तच्चं पि एवं वदइ, वदित्ता जामेव दिसं पाउब्भूए तामेव दिसं पडिगए। तए णं से कण्हे वासुदेवे पोसहसालाओ पडिनिवत्तइ, पडिनिवत्तित्ता जेणेव देवई देवी तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता देवईए देवीए पायग्गहणं करेइ, करेत्ता एवं वयासी– होहिइ णं अम्मो! मम सहोदरे कनीयसे भाउए त्ति कट्टु देवइं देविं ताहिं इट्ठाहिं कंताहिं पियाहिं मणुण्णाहिं मणामाहिं वग्गूहिं आसासेइ, आसासेत्ता जामेव दिसं पाउब्भूए तामेव दिसं पडिगए। तए णं सा देवई देवी अन्नया कयाइं तंसि तारिसगंसि वासघरंसि जाव सीहं सुमिणे पासित्ता पडिबुद्धा जाव गब्भं परिवहइ। तए णं सा देवई देवी नवण्हं मासाणं जासुमन-रत्तबंधुजीवय-लक्खारस-सरसपारिजातक-तरुणदिवायर-समप्पभं सव्वणयणकंत-सुकुमालपाणिपायं जाव सुरूवं गयतालुसमाणं दारयं पयाया। जम्मणं जहा मेहकुमारे जाव जम्हा णं अम्हं इमे दारए गयतालुसमाणे, तं होउ णं अम्हं एयस्स दारगस्स नामधेज्जे गयसुकुमाले। तए णं तस्स दारगस्स अम्मापियरो नामं कयं–गयसुकुमालो त्ति। सेसं जहा मेहे जाव अलंभोगसमत्थे जाए यावि होत्था। तत्थ णं बारवईए नयरीए सोमिले नाम माहणे परिवसइ–अड्ढे। रिउव्वेय जाव बंभन्नएसु य सत्थेसु सुपरिणिट्ठिए यावि होत्था। तस्स सोमिल-माहणस्स सोमसिरी नामं माहणी होत्था–सूमालपाणिपाया। तस्स णं सोमिलस्स धूया सोमसिरीए माहणीए अत्तया सोमा नामं दारिया होत्था–सूमाल-पाणिपाया जाव सुरूवा, रूवेणं जोव्वणेणंलावण्णेणं उक्किट्ठा उक्किट्ठसरीरा यावि होत्था। तए णं सा सोमा दारिया अन्नया कयाइ ण्हाया जाव विभूसिया, बहूहिं खुज्जाहिं जाव महत्तरविंद-परिक्खित्ता सयाओ गिहाओ पडिनिक्खमइ, पडिनिक्खमित्ता जेणेव रायमग्गे तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता रायमग्गंसि कणगतिंदूसएणं कीलमाणी चिट्ठइ। तेणं कालेणं तेणं समएणं अरहा अरिट्ठनेमी समोसढे। परिसा निग्गया। तए णं से कण्हे वासुदेवे इमीसे कहाए लद्धट्ठे समाणे ण्हाए जाव विभूसिए गयसुकुमालेणं कुमारेणं सद्धिं हत्थिखंधवरगए सकोरेंटमल्लदामेणं छत्तेणं धरिज्जमाणेणं सेयवरचामराहिं उद्दुव्व-माणीहिं बारवईए नयरीए मज्झंमज्झेणं अरहओ अरिट्ठनेमिस्स पायवंदए निग्गच्छमाणे सोमं दारियं पासइ, पासित्ता सोमाए दारियाए रूवेण य जोव्वणेण य लावण्णेण य जायविम्हए कोडुंबियपुरिसे सद्दावेइ, सद्दावेत्ता एवं वयासी–गच्छह णं तुब्भे देवानुप्पिया! सोमिलं माहणं जायित्ता सोमं दारियं गेण्हइ, गेण्हित्ता कण्णंतेउरंसि पक्खिवह। तए णं एसा गयसुकुमालस्स कुमारस्स भारिया भविस्सइ। तए णं कोडुंबियपुरिसा तहेव पक्खिवंति। तए णं से कण्हे वासुदेवे बारवईए नयरीए मज्झंमज्झेणं निग्गच्छइ, निग्गच्छित्ता जेणेव सहसंबवणे उज्जाणे जेणेव अरहा अरिट्ठनेमी तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता अरहं अरिट्ठनेमिं तिक्खुत्तो आयाहिण-पयाहिणं करेइ, करेत्ता वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता अरहओ अरिट्ठनेमिस्स नच्चासन्ने नाइदूरे सुस्सूसमाणे नमंसमाणे पंजलिउडे अभिमुहे विणएणंपज्जुवासइ। तए णं अरहा अरिट्ठनेमी कण्हस्स वासुदेवस्स गयसुकुमालस्स कुमारस्स तीसे य महतिमहालियाए महच्चपरिसाए चाउज्जामं धम्मं कहेइ, तं जहा– सव्वाओ पाणाइवायाओ वेरमणं, सव्वाओ मुसावायाओ वेरमणं, सव्वाओ अदिन्नादानाओ वेरमणं, सव्वाओ परिग्गहातो वेरमणं। कण्हे पडिगए। तए णं से गयसुकुमाले अरहओ अरिट्ठनेमिस्स अंतिए धम्मं सोच्चा निसम्म हट्ठतुट्ठे अरहं अरिट्ठनेमिं तिक्खुत्तो आयाहिण-पयाहिणं करेइ, करेत्ता वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता एवं वयासी–सद्दहामि णं भंते! निग्गंथं पावयणं, पत्तियामि णं भंते! निग्गंथं पावयणं, रोएमि णं भंते! निग्गंथं पावयणं, अब्भुट्ठेमि णं भंते! निग्गंथं पावयणं। एवमेयं भंते! तहमेयं भंते! अवितहमेयं भंते! इच्छियमेयं भंते! पडिच्छियमेयं भंते! इच्छिय-पडिच्छियमेयं भंते! से जहेयं तुब्भे वयह। नवरि देवानुप्पिया! अम्मापियरो आपुच्छामि। तओ पच्छा मुंडे भवित्ता णं अगाराओ अनगारियं पव्वइस्सामि। अहासुहं देवानुप्पिया! मा पडिबंधं करेहि। तए णं से गयसुकुमाले अरहं अरिट्ठनेमिं वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता जेणामेव हत्थिरयणे तेणामेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता हत्थिखंधवरगए महयाभड-चडगर-पहकरेणं बारवईए नयरीए मज्झंमज्झेणं जेणामेव सए भवणे तेणामेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता हत्थिखंधाओ पच्चोरुहइ, पच्चोरुहित्ता जेणामेव अम्मापियरो तेणामेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता अम्मापिऊणं पाय-वडणं करेइ, करेत्ता एवं वयासी–एवं खलु अम्मयाओ! मए अरहओ अरिट्ठनेमिस्स अंतिए धम्मे निसंते, से वि य मे धम्मे इच्छिए पडिच्छिए अभिरुइए। तए णं तस्स गयसुकुमालस्स अम्मापियरो एवं वयासी–धन्नोसि तुमं जाया! संपुण्णोसि तुमं जाया! कयत्थोसि तुमं जाया! कयलक्खणोसि तुमं जाया! जण्णं तुमे अरहओ अरिट्ठनेमिस्स अंतिए धम्मे निसंते से वि य ते धम्मे इच्छिए पडिच्छिए अभिरुइए। तए णं से गयसुकुमाले अम्मापियरो दोच्चं पि एवं वयासी–एवं खलु अम्मयाओ! मए अरहओ अरिट्ठनेमिस्स अंतिए धम्मे निसंते, से वि य मे धम्मे इच्छिए पडिच्छिए अभिरुइए। तं इच्छामि णं अम्मयाओ! तुब्भेहिं अब्भणुन्नाए समाणे अरहओ अरिट्ठनेमिस्स अंतिए मुंडे भवित्ता णं अगाराओ अनगारियं पव्वइत्तए। तए णं सा देवई देवी तं अणिट्ठं अकंतं अप्पियं अमणुण्णं अमणामं असुयपुव्वं फरुसं गिरं सोच्चा निसम्म इमेणं एयारूवेणं मणोमाणसिएणं महया पुत्तदुक्खेणं अभिभूया समाणी सेयागयरोमकूव-पगलंत-चिलिणगाया सोयभर-पवेवियंगी नित्तेया दीन-विमन-वयणा करयल-मलियव्व कमलमाला तक्खण-ओलुग्ग-दुब्बल-सरीर-लावन्न-सुन्न-निच्छायगय-सिरीया पसिढिल-भूसण-पडंत-खुम्मिय-संचुण्णिय-धवलवलय-पब्भट्ठ-उत्तरिज्जा सूमालविकिन्न-केसहत्था मुच्छावस-नट्ठचेय-गरुई परसु-नियत्त व्व चंपगलया निव्वत्तमहे व्व इंदलट्ठी विमुक्कसंधिबंधणा कोट्टिमतलंसि सव्वंगेहिं धसत्ति पडिया। तए णं सा देवई देवी ससंभमोवत्तियाए तुरियं कंचणभिंगारमुहविणिग्गय-सीयल-जलविमल-धाराए परिसिंचमाण-निव्वावियगायलट्ठी उक्खेवय-तालविंट-वीयणगजणियवाएणं सफुसिएणं अंतेउर-परिजणेणं आसासिया समाणी मुत्तावलि-सन्निगास -पवडंत-अंसुधाराहिं सिंचमाणी पओहरे, कलुण-विमन-दीना रोयमाणी कंदमाणी तिप्पमाणी सोयमाणी विलवमाणी गयसुकुमालं कुमारं एवं वयासी– तुमं सि णं जाया! अम्हं एगे पुत्ते इट्ठे कंते पिए मणुण्णे मणामे थेज्जे वेसासिए सम्मए बहुमए अणुमए भंडकरंडगसमाणे रयणे रयणभूए जीविय-उस्सासिए हियय-नंदि-जनने उंबरपुप्फं व दुल्लहे सवणयाए, किमंग पुण पासणयाए? नो खलु जाया! अम्हे इच्छामो खणमवि विप्पओगं सहित्तए। तं भुंजाहि ताव जाया! विपुले मानुस्सए कामभोगे जाव ताव वयं जीवामो। तओ पच्छा अम्हेहिं कालगएहिं परिणयवए वड्ढिय-कुलवंसतंतुकज्जम्मि निरावयक्खे अरहओ अरिट्ठनेमिस्स अंतिए मुंडे भवित्ता अगाराओ अनगारियं पव्वइस्ससि। तए णं से गयसुकुमाले अम्मापिऊहिं एवं वुत्ते समाणे अम्मापियरो एवं वयासी–तहेव णं तं अम्मो! जहेव णं तुब्भे ममं एवं वयह– तुमं सि णं जाया! अम्हं एगे पुत्ते इट्ठे कंते पिए मणुण्णे मणामे थेज्जे वेसासिए सम्मए बहुमए अनुमए भंडकरंड-गसमाणे रयणे रयणभूए जीविय-उस्सासिए हियय-नंदिजनने उंबरपुप्फं व दुल्लहे सवणयाए, किमंग पुण पासणयाए? नो खलु जाया! अम्हे इच्छामो खणमवि विप्पओगं सहित्तए। तं भुंजाहि ताव जाया! विपुले मानुस्सए कामभोगे जाव ताव वयं जीवामो। तओ पच्छा अम्हेहिं कालगएहिं परिणयवए वड्ढिय-कुलवंसतंतु-कज्जम्मि निरावयक्खे अरहओ अरिट्ठनेमिस्स अंतिए मुंडे भवित्ता अगाराओ अनगारियं पव्वइस्ससि। एवं खलु अम्मयाओ! मानुस्सए भवे अधुवे अनितिए असासए वसणसओवद्दवाभिभूते विज्जुलयाचंचले अनिच्चे जलबुब्बुय-समाणे कुसग्गजलबिंदुसन्निभे संज्झब्भरागसरिसे सुविण-दंसणोवमे सडण-पडण-विद्धंसण-धम्मे पच्छा पुरं च णं अवस्सविप्पजहणिज्जे। से के णं जाणइ अम्मयाओ! के पुव्विं गमणाए के पच्छा गमणाए? तं इच्छामि णं अम्मयाओ! तुब्भेहिं अब्भणुन्नाए समाणे अरहओ अरिट्ठनेमिस्स अंतिए मुंडे भवित्ता णं अगाराओ अनगारियं पव्वइत्तए। तए णं तं गयसुकुमालं कुमारं अम्मापियरो एवं वयासी–इमे य ते जाया! अज्जय-पज्जय-पिउपज्जयागए सुबहु हिरण्णे य सुवण्णे य कंसे य दूसे य मणि-मोत्तिय-संख-सिल-प्पवाल-रत्तरयण-संतसार-सावएज्जे य अलाहि जाव आसत्तमाओ कुलवंसाओ पगामं दाउं पगामं भोत्तुं पगामं परिभाएउं। तं अनुहोही ताव जाया! विपुलं मानुस्सयं इड्ढिसक्कारसमुदयं। तओ पच्छा अनुभूयकल्लाणे अरहओ अरिट्ठनेमिस्स अंतिए मुंडे भवित्ता अगाराओ अनगारियं पव्वइस्ससि। तए णं से गयसुकुमाले अम्मापियरं एवं वयासी–तहेव णं तं अम्मयाओ! जं णं तुब्भे ममं एवं वयह–इमे ते जाया! अज्जग-पज्जग-पिउपज्जयागए सुबहु हिरण्णे य सुवण्णे य कंसे य दूसे य मणि-मोत्तिय-संख-सिल-प्पवाल-रत्तरयण-संतसार-सावएज्जे य अलाहि जाव आसत्तमाओ कुलवंसाओ पगामं दाउं पगामं भोत्तुं पगामं परिभाएउं। तं अणुहोही ताव जाया! विपुलं मानुस्सगं इड्ढिसक्कार-समुदयं। तओ पच्छा अणुभूयकल्लाणे अरहओ अरिट्ठनेमिस्स अंतिए मुंडे भवित्ता अगाराओ अनगारियं पव्वइस्ससि। एवं खलु अम्मयाओ! हिरण्णे य जाव सावएज्जे य अग्गिसाहिए चोरसाहिए रायसाहिए दाइयसाहिए मच्चुसाहिए, अग्गिसामन्ने चोरसामन्ने रायसामन्ने दाइयसामन्ने मच्चुसामन्ने सडण-पडण-विद्धंसणधम्मे पच्छा पुरं च णं अवस्सविप्पजहणिज्जे। से के णं जाणइ अम्मयाओ! के पुव्विं गमणाए के पच्छा गमणाए? तं इच्छामि णं अम्मयाओ! तुब्भेहिं अब्भणुन्नाए समाणे अरहओ अरिट्ठनेमिस्स अंतिए मुंडे भवित्ता अगाराओ अनगारियं पव्वइत्तए। तए णं तस्स गयसुकुमालस्स अम्मापियरो जाहे नो संचाएंति गयसुकुमालं कुमारं बहूहिं विसयानुलोमाहिं आघवणाहि य पन्नवणाहि य सन्नवणाहि य विन्नवणाहि य आघवित्तए वा पन्नवित्तए वा सन्नवित्तए वा विन्नवित्तए वा ताहे विस-यपडिकूलाहिं संजमभउव्वेयकारियाहिं पन्नवणाहिं पन्नवेमाणा एवं वयासी– एस णं जाया! निग्गंथे पावयणे सच्चे अनुत्तरे केवलिए पडिपुण्णे नेयाउए संसुद्धे सल्लगत्तणे सिद्धिमग्गे मुत्तिमग्गे निज्जाणमग्गे निव्वाणमग्गे सव्वदुक्खप्पहीणमग्गे, अहीव एगंतदिट्ठिए, खुरो इव एगंतधाराए, लोहमया इव जवा चावेयव्वा, वालुयाकवले इव निरस्साए, गंगा इव महानई पडिसोयगमणाए, महासमुद्दो इव भुयाहिं दुत्तरे, तिक्खं कमियव्वं, गरुअं लंबेयव्वं, असि धारव्वयं चरियव्वं। नो खलु कप्पइ जाया! समणाणं निग्गंथाणं आहाकम्मिए वा उद्देसिए वा कीयगडे वा ठविए वा रइए वा दुब्भिक्खभत्ते वा कंतारभत्ते वा वद्दलियाभत्ते वा गिलाणभत्ते वा मूलभोयणे वा कंदभोयणे वा फलभोयणे वा बीयभोयणे वा हरियभोयणे वा भोत्तए वा पायए वा। तुमं च णं जाया! सुहसमुचिए नो चेव णं दुहसमुचिए, नालं सीयं नालं उण्हं नालं खुहं नालं पिवासं नालं वाइय-पित्तिय-सिंभिय-सन्निवाइए विविहे रोगायंके, उच्चावए गामकंटए, बावीसं परीसहोवसग्गे उदिण्णे सम्मं अहियासित्तए। भुंजाहि ताव जाया! मानुस्सए कामभोगे। तओ पच्छा भुत्तभोगी अरहओ अरिट्ठनेमिस्स अंतिए मुंडे भवित्ता अगाराओ अनगारियं पव्वइस्ससि। तए णं से गयसुकुमाले कुमारे अम्मापिऊहिं एवं वुत्ते समाणे अम्मापियरं एवं वयासी–तहेव णं तं अम्मयाओ! जं णं तुब्भे मम एवं वयह– एस णं जाया! निग्गंथे पावयणे सच्चे अनुत्तरे केवलिए पडिपुन्ने नेयाउए संसुद्धे सल्लगत्तणे सिद्धिमग्गे मुत्तिमग्गे निज्जाणमग्गे निव्वाणमग्गे सव्वदुक्खप्पहीणमग्गे, अहीव एगंतदिट्ठिए, खुरो इव एगंतधाराए, लोहमया इव जवा चावेयव्वा, वालुयाकवले इव निरस्साए, गंगा इव महानई पडिसोयगमणाए, महासमुद्दो इव भुयाहिं दुत्तरे, तिक्खं कमियव्वं, गरुअं लंबेयव्वं, असिधारव्वयं चरियव्वं। नो खलु कप्पइ जाया! समणाणं निग्गंथाणं आहाकम्मिए वा उद्देसिए वा कीयगडे वा ठविए वा रइए वा दुब्भिक्खभत्ते वा कंतारभत्ते वा वद्दलियाभत्ते वा गिलाणभत्ते वा मूलभोयणे वा कंदभोयणे वा फलभोयणे वा बीयभोयणे वा हरियभोयणे वा भोत्तए वा पायए वा। तुमं च णं जाया! सुहसमुचिए नो चेव णं दुहसमुचिए, नालं सीयं नालं उण्हं नालं खुहं नालं पिवासं नालं वाइय-पित्तिय-सिंभिय-सन्निवाइए विविहे रोगायंके, उच्चावए गामकंटए बावीसं परीसहोवसग्गे उदिण्णे सम्मं अहियासित्तए। भुंजाहि ताव जाया! मानुस्सए कामभोगे। तओ पच्छा भुत्तभोगी अरहओ अरिट्ठनेमिस्स अंतिए मुंडे भवित्ता अगाराओ अनगारियं पव्वइस्ससि। एवं खलु अम्मयाओ! निग्गंथे पावयणे कीवाणं कायराणं कापुरिसाणं इहलोगपडिबद्धाणं परलोगनिप्पिवासाणं दुरणुचरे पाय-यजणस्स, नो चेव णं धीरस्स। निच्छियववसियस्स एत्थ किं दुक्करं करणयाए? तं इच्छामि णं अम्मयाओ! तुब्भेहिं अब्भणुन्नाए समाणे अरहओ अरिट्ठनेमिस्स अंतिए मुंडे भवित्ता अगाराओ अनगारियं पव्वइत्तए। तए णं से कण्हे वासुदेवे इमीसे कहाए लद्धट्ठे समाणे जेणेव गयसुकुमाले तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता गयसुकुमालं आलिंगइ, आलिंगित्ता उच्छंगे निवेसेइ, निवेसेत्ता एवं वयासी– तुमं णं ममं सहोदरे कनीयसे भाया। तं मा णं तुमं देवानुप्पिया! इयाणिं अरहओ अरिट्ठनेमिस्स अंतिए मुंडे भवित्ता अगाराओ अनगारियं पव्वाहि। अहन्नं तुमे बारवईए नयरीए महया-महया रायाभिसेएणं अभिसिंचिस्सामि। तए णं से गयसुकुमाले कण्हेणं वासुदेवेणं एवं वुत्ते समाणे तुसिणीए संचिट्ठइ। तए णं से गयसुकुमाले कण्हं वासुदेवं अम्मापियरो य दोच्चं पि तच्चं पि एवं वयासी–एवं खलु देवानुप्पिया! मानुस्सया कामभोगा असुई वंतासवा पित्तासवा खेलासवा सुक्कासवा सोणियासवा दुरुय-उस्सास-नीसासा दुरुय-मुत्तपुरीस-पूय-बहु पडिपुण्णा उच्चार-पासवण-खेल-सिंधाणग-वंत-पित्त-सुक्क-सोणियसंभवा अधुवा अनितिया असासया सडण-पडण-विद्धंसणधम्मा पच्छा पुरं च णं अवस्सविप्पजहणिज्जा। से के णं जाणइ देवानुप्पिया! के पुव्विं गमणाए के पच्छा गमणाए? तं इच्छामि णं देवानुप्पिया! तुब्भेहिं अब्भणुन्नाए समाणे अरहओ अरिट्ठनेमिस्स अंतिए मुंडे भवित्ता अगाराओ अनगारियं पव्वइत्तए। तए णं तं गयसुकुमालं कण्हे वासुदेवे अम्मापियरो य जाहे नो संचाएइ बहुयाहिं विसयानुलोमाहि य विसयपडिकूलाहि य आघवणाहि य पन्नवणाहि य सन्नवणाहि य विन्नवणाहि य आघवित्तए वा पन्नवित्तए वा सन्नवित्तए वा विन्नवित्तए वा ताहे अकामाइं चेव गयसुकुमालं कुमारं एवं वयासी– तं इच्छामो णं ते जाया! एगदिवसमवि रज्जसिरिं पासित्तए। तए णं गयसुकुमाले कुमारे कण्हं वासुदेवं अम्मापियरं च अणुवत्तमाणे तुसिणीए संचिट्ठइ। तए णं कण्हे वासुदेवे कोडुंबियपुरिसे सद्दावेइ, सद्दावेत्ता एवं वयासी–खिप्पामेव भो देवानुप्पिया! गयसुकुमालस्स महत्थं महग्घं महरिहं विउलं रायाभिसेयं उवट्ठवेह। तए णं ते कोडुंबियपुरिसा गयसुकुमालस्स कुमारस्स महत्थं महग्घं महरिहं विउलं रायाभिसेयं उवट्ठवेंति। तए णं से कण्हे वासुदेवे गयसुकुमालं कुमारं महया-महया रायाभिसेएणं अभिसिंचइ, अभिसिंचित्ता करयलपरिग्गहियं दसणहं सिरसावत्तं मत्थए अंजलिं कट्टु एवं वयासी–जय-जय नंदा! जय-जय भद्दा! जय-जय नंदा भद्दं ते, अजियं जिणाहि, जियं पालयाहि, जियमज्झे वसाहि, इंदो इव देवाणं चमरो इव असुराणं धरणो इव नागाणं चंदो इव ताराणं भरहो इव मणुयाणं बारवईए नयरीए अन्नेसिं च बहूणं गामागर-नगर-खेड-कब्बड-दोणमुह-मडंब-पट्टण-आसम-निगम-संबाह-सन्निवेसाणं आहेवच्चं पोरेवच्चं सामित्तं भट्टित्तं महत्तरगत्तं आणा-ईसर-सेनावच्चं कारेमाणे पालेमाणे महयाहय-नट्ट-गीय-वाइय-तंती-तल-ताल-तुडिय-घण-मुइंग-पडुप्पवाइयरवेणं विउलाइं भोगभोगाइं भुंजमाणे विहराहि त्ति कट्टु जय-जय-सद्दं पउंजंति। तए णं से गयसुकुमाले राया जाए जाव रज्जं पसासेमाणे विहरइ। तए णं तं गयसुकुमालं रायं कण्हे वासुदेवे अम्मापियरो य एवं वयासी–भण जाया! किं दलयामो? किं पयच्छामो? किं वा ते हियइच्छिए सामत्थे? तए णं से गयसुकुमाले राया कण्हं वासुदेवं अम्मापियरो य एवं वयासी–इच्छामि णं देवानुप्पिया! कुत्तियावणाओ रयहरणं पडिग्गहं च आणियं कासवियं च सद्दावियं। निक्खमणं जहा महब्बलस्स। तए णं से गयसुकुमाले कुमारे अरहओ अरिट्ठनेमिस्स अंतिए इमं एयारूवं धम्मियं उवएसं सम्मं पडिवज्जइ–तमाणाए तह गच्छइ, तह चिट्ठइ, तह निसीयइ, तह तुयट्टइ, तह भुंजइ, तह भासइ, तह उट्ठाए उट्ठाय पाणेहिं भूएहिं जीवेहिं सत्तेहिं संजमेणंसंजमइ। तए णं से गयसुकुमाले अनगारे जाए–इरियासमिए जाव गुत्तबंभयारी। तए णं से गयसुकुमाले जं चेव दिवसं पव्वइए तस्सेव दिवसस्स पच्चावरण्हकालसमयंसि जेणेव अरहा अरिट्ठनेमी तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता अरहं अरिट्ठनेमिं तिक्खुत्तो आयाहिण-पयाहिणं करेइ, करेत्ता वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता एवं वयासी–इच्छामि णं भंते! तुब्भेहिं अब्भणुन्नाए समाणे महाकालंसि सुसाणंसि एगराइयं महापडिमं उवसंपज्जित्ता णं विहरित्तए। अहासुहं देवानुप्पिया! मा पडिबंधं करेहि। तए णं से गयसुकुमाले अरहया अरिट्ठनेमिणा अब्भणुन्नाए समाणे अरहं अरिट्ठनेमिं वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता अरहओ अरिट्ठनेमिस्स अंतिए सहसंबवणाओ उज्जाणाओ पडिनिक्खमइ, पडिनिक्खमित्ता जेणेव महाकाले सुसाणे तेणेव उवागए, उवागच्छित्ता थंडिल्लं पडिलेहेइ, पडिलेहेत्ता उच्चारपासवणभूमिं पडिलेहेइ, पडिलेहेत्ता ईसिं पब्भारगएणं काएणं वग्घारियपाणी अनिमिसनयने सुक्कपोग्गल-निरुद्धदिट्ठीदो वि पाए साहट्टु एगराइं महापडिमं उवसंपज्जित्ता णं विहरइ। इमं च णं सोमिले माहणे सामिधेयस्स अट्ठाए बारवईओ नयरीओ बहिया पुव्वणिग्गए। समिहाओ य दब्भे य कुसे य पत्तामोडं य गेण्हइ, गेण्हित्ता तओ पडिणियत्तइ, पडिणियत्तित्ता महाकालस्स सुसाणस्स अदूरसामंतेणं वीईवयमाणे-वीईवयमाणे संज्झाकालसमयंसि पविरलमणुस्संसि गयसुकुमालं अनगारं पासइ, पासित्ता तं वेरं सरइ, सरित्ता आसुरुत्ते रुट्ठे कुविए चंडिक्किए मिसिमिसेमाणे एवं वयासी–एस णं भो! से गयसुकुमाले कुमारे अपत्थियपत्थिए, दुरंत-पंत-लक्खणे, हीनपुन्नचाउद्दसिए, सिरि-हिरि-धिइ-कित्ति-परिवज्जिए, जेणं मम धूयं सोमसिरीए भारियाए अत्तयं सोमं दारियं अदिट्ठदोसपत्तियं कालवत्तिणिं विप्पजहेत्ता मुंडे जाव पव्वइए। तं सेयं खलु मम गयसुकुमालस्स कुमारस्स वेरनिज्जायणं करेत्तए–एवं संपेहेइ, संपेहेत्ता दिसापडिलेहणं करेइ, करेत्ता सरसं मट्टियं गेण्हइ, गेण्हित्ता जेणेव गयसुकुमाले अनगारे तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता गयसुकुमालस्स अनगारस्स मत्थए मट्टियाए पालिं बंधइ, बंधित्ता जलंतीओ चिययाओ फुल्लियकिंसुयसमाणे खइरिंगाले कहल्लेणं गेण्हइ, गेण्हित्ता गयसुकुमालस्स अनगारस्स मत्थए पक्खिवइ, पक्खिवित्ता भीए तत्थे तसिए उव्विग्गे संजायभए तओ खिप्पामेव अवक्कमइ, अवक्कमित्ता जामेव दिसं पाउब्भूए तामेव दिसं पडिगए। तए णं तस्स गयसुकुमालस्स अनगारस्स सरीरयंसि वेयणा पाउब्भूया–उज्जला विउला कक्खडा पगाढा चंडा दुक्खादुरहियासा। तए णं से गयसुकुमाले अनगारे सोमिलस्स माहणस्स मणसा वि अप्पदुस्समाणे तं उज्जलं जाव दुरहियासं वेयणं अहियासेइ। तए णं तस्स गयसुकुमालस्स अनगारस्स तं उज्जलं जाव दुरहियासं वेयणं अहियासेमाणस्स सुभेणं परिणामेणं पसत्थज्झवसाणेणं तदावरणिज्जाणं कम्माणं खएणं कम्मरयविकिरणकरं अपुव्व-करणं अनुप्पविट्ठस्स अनंते अनुत्तरे निव्वाघाए निरावरणे कसिणे पडिपुण्णे केवलवरनाणदंसणे समुप्पन्ने। तओ पच्छा सिद्धे बुद्धे मुत्ते अंतयडे परिनिव्वुए सव्वदुक्खप्पहीणे। तत्थ णं अहासंनिहिएहिं देवेहिं सम्मं आराहिएत्ति कट्टु दिव्वे सुरभिगंधोदए वुट्ठे; दसद्धवण्णे कुसुमे निवाडिए; चेलुक्खेवे कए; दिव्वे य गीयगंधव्वणिणाए कए यावि होत्था। तए णं से कण्हे वासुदेवे कल्लं पाउप्पभायाए रयणीए जाव उट्ठियम्मि सूरे सहस्सरस्सिम्मि दिणयरे तेयसा जलंते ण्हाए जाव विभूसिए हत्थिखंधवरगए सकोरेंटमल्लदामेणं छत्तेणं धरिज्जमाणेणं सेयवरचामराहिं उद्धुव्वमाणीहिं महयाभड-चडगर-पहकरवंद-परिक्खित्ते बारवइं नयरिं मज्झंमज्झेणं जेणेव अरहा अरिट्ठनेमी तेणेव पहारेत्थ गमणाए। तए णं से कण्हे वासुदेवे बारवईए नयरीए मज्झंमज्झेणं निग्गच्छमाणे एक्कं पुरिसं–जुण्णं जरा-जज्जरिय-देहं आउरं ज्झूसियं पिवासियं दुब्बलंकिलंतं महइमहालयाओ इट्ठगरासीओ एगमेगं इट्टगं गहाय बहिया रत्थापहाओ अंतोगिहं अनुप्पविसमाणं पासइ। तए णं से कण्हे वासुदेवे तस्स पुरिसस्स अनुकंपनट्ठाए हत्थिखंधवरगए चेव एगं इट्टगं गेण्हइ, गेण्हित्ता बहिया रत्थापहाओ अंतोगिहं अनुप्पवेसेइ। तए णं कण्हेणं वासुदेवेणं एगाए इट्टगाए गहियाए समाणीए अणेगेहिं पुरिससएहिं से महालए इट्टगस्स रासी बहिया रत्थापहाओ अंतोघरंसि अनुप्पवेसिए। तए णं से कण्हे वासुदेवे बारवईए नयरीए मज्झंमज्झेणं निग्गच्छइ, निग्गच्छित्ता जेणेव अरहा अरिट्ठनेमी तेणेव उवागए, उवागच्छित्ता अरहं अरिट्ठनेमिं तिक्खुत्तो आयाहिण-पयाहिणं करेइ, करेत्तावंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता गयसुकुमालं अनगारं अपासमाणे अरहं अरिट्ठनेमिं वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता एवं वयासी–कहि णं भंते! से ममं सहोदरे कनीयसे भाया गयसुकुमाले अनगारे जं णंअहं वंदामि नमंसामि? तए णं अरहा अरिट्ठनेमी कण्हं वासुदेवं एवं वयासी–साहिए णं कण्हा! गयसुकुमालेणं अनगारेणं अप्पणो अट्ठे। तए णं से कण्हे वासुदेवे अरहं अरिट्ठनेमिं एवं वयासी–कहण्णं भंते! गयसुकुमालेणं अनगारेणं साहिए अप्पणो अट्ठे? तए णं अरहा अरिट्ठनेमी कण्हं वासुदेवं एवं वयासी–एवं खलु कण्हा! गयसुकुमालेणं अनगारेणं ममं कल्लं पच्चावरण्हकालसमयंसि वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता एवं वयासी–इच्छामि णं भंते! तुब्भेहिं अब्भणुन्नाए समाणे महाकालंसि सुसाणंसि एगराइयं महापडिमं उवसंपज्जित्ता णं विहरित्तए जाव एगराइं महापडिमंउवसंपज्जित्ता णं विहरइ। तए णं तं गयसुकुमालं अनगारं एगे पुरिसे पासइ, पासित्ता आसुरुत्ते गयसुकुमालस्स अनगारस्स मत्थए मट्टियाए पालिं बंधइ बंधित्ता जलंतीओ चिययाओ फुल्लियकिंसुयसमाणे खइरिंगाले कहल्लेणं गेण्हइ, गेण्हित्ता गयसुकुमालस्स अनगारस्स मत्थए पक्खिवइ, पक्खिवित्ता भीए तत्थे तसिए उव्विग्गे संजायभए तओ खिप्पामेव अवक्कमइ, अवक्कमित्ता जामेव दिसं पाउब्भूए तामेव दिसं पडिगए। तए णं तस्स गयसुकुमालस्स अनगारस्स सरीरयंसि वेयणा पाउब्भूआ–उज्जला विउला कक्खडा पगाढा चंडा दुक्खा दुरहियासा। तए णं से गयसुकुमाले अनगारे तस्स पुरिसस्स मणसा वि अप्पदुस्समाणे तं उज्जलं जाव दुरहियासं वेयणं अहियासेइ। तए णं तस्स गयसुकुमालस्स अनगारस्स तं उज्जलं जाव दुरहियासं वेयणं अहियासेमाणस्स सुभेणं परिणामेणं पसत्थज्झवसाणेणं तदावरणिज्जाणं कम्माणं खएणं कम्मरयविकिरणकरं अपुव्वकरणं अनुप्पविट्ठस्स अनंते अनुत्तरे निव्वाघाए निरावरणे कसिणे पडिपुण्णे केवलवरनाणदंसणे समुप्पन्ने। तओ पच्छा सिद्धे। तं एवं खलु कण्हा! गयसुकुमालेणं अनगारेणं साहिए अप्पणो अट्ठे। तए णं से कण्हे वासुदेवे अरहं अरिट्ठनेमिं एवं वयासी–केस णं भंते! से पुरिसे अपत्थियपत्थिए, दुरंतपंतलक्खणे, हीणपुन्नचाउद्दसिए, सिरि-हिरि-धिइ-कित्ति-परिवज्जिए, जेणं ममं सहोदरं कनीयसं भायरं गयसुकुमालं अनगारं अकाले चेव जीवियाओ ववरोवेइ? तए णं अरहा अरिट्ठनेमी कण्हं वासुदेवं एवं वयासी–मा णं कण्हा! तुमं तस्स पुरिसस्स पदोसमावज्जाहि। एवं खलु कण्हा! तेणं पुरिसेणं गयसुकुमालस्स अनगारस्स साहिज्जे दिण्णे। कहण्णं भंते! तेणं पुरिसेणं गयसुकुमालस्स अनगारस्स साहिज्जे दिण्णे? तए णं अरहा अरिट्ठनेमी कण्हं वासुदेवं एवं वयासी–से नूणं कण्हा! तुमं ममं पायवंदए हव्वमागच्छमाणे बारवईए नयरीए एगं पुरिसं–जुण्णं जराजज्जरियदेहं आउरं ज्झूसियं पिवासियं दुब्बलं किलंतं महइमहालयाओ इट्टगरासीओ एगमेगं इट्टगं गहाय बहिया रत्थापहाओ अंतोगिहं अनुप्पविसमाणं पाससि। तए णं तुमं तस्स पुरिसस्स अनुकंपनट्ठाए हत्थिखंधवरगए चेव एगं इट्टगं गेण्हसि, गेण्हित्ता बहिया रत्थापहाओ अंतोगिहं अनुप्पवेससि। तए णं तुमे एगाए इट्टगाए गहियाए समाणीए अणेगेहिं पुरिससएहिं से महलाए इट्टगस्स रासी बहिया रत्थापहाओ अंतोधरंसिअणुपवेसिए। जहा णं कण्हा! तुमे तस्स पुरिसस्स साहिज्जे दिण्णे, एवामेव कण्हा! तेणं पुरिसेणं गयसुकुमालस्स अनगारस्स अणेगभव-सयसहस्स-संचियं कम्मं उदीरेमाणेणं बहुकम्मणिज्ज-रत्थं साहिज्जे दिन्ने। तए णं से कण्हे वासुदेवे अरहं अरिट्ठनेमिं एवं वयासी–से णं भंते! पुरिसे मए कहं जाणियव्वे? तए णं अरहा अरिट्ठनेमी कण्हं वासुदेवं एवं वयासी–जे णं कण्हा! तुमं बारवईए नयरीए अनुप्पविसमाणं पासेत्ता ठियए चेव ठिइभेएणं कालं करिस्सइ, तण्णं तुमं जाणिज्जासि एस णं से पुरिसे। तए णं से कण्हे वासुदेवे अरहं अरिट्ठनेमिं वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता जेणेव आभिसेयं हत्थिरयणं तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता हत्थिं दुरुहइ, दुरुहित्ता जेणेव बारवई नयरी जेणेव सए गिहे तेणेव पहारेत्थ गमणाए। तए णं तस्स सोमिलमाहणस्स कल्लं पाउप्पभायाए रयणीए उट्ठियम्मि सूरे सहस्सरस्सिम्मि दिणयरे तेयसा जलंते अयमेयारूवे अज्झत्थिए चिंतिए पत्थिए मनोगए संकप्पे समुप्पन्ने–एवं खलु कण्हे वासुदेवे अरहं अरिट्ठनेमिं पायवंदए निग्गए। तं नायमेयं अरहया, विण्णायमेयं अरहया, सुयमेयं अरहया, सिट्ठमेयं अरहया भविस्सइ कण्हस्स वासुदेवस्स। तं न नज्जइ णं कण्हे वासुदेवे ममं केणइ कुमारेणं मारिस्सइ त्ति कट्टु भीए तत्थे तसिए उव्विग्गे संजायभए सयाओ गिहाओ पडिनिक्खमइ। कण्हस्स वासुदेवस्स बारवइं नयरिं अनुप्पविसमाणस्स पुरओ सपक्खिं सपडिदिसिं हव्वमागए। तए णं से सोमिले माहणे कण्हं वासुदेवं सहसा पासेत्ता भीए तत्थे तसिए उव्विग्गे संजायभए ठियए चेव ठिइ-भेयं कालं करेइ, धरणितलंसि सव्वंगेहिं धसत्ति सन्निवडिए। तए णं से कण्हे वासुदेवे सोमिलं माहणं पासइ, पासित्ता एवं वयासी–एस णं भो! देवानुप्पिया! से सोमिले माहणे अपत्थियपत्थिए जाव सिरि-हिरि-धिइ-कित्ति-परिवज्जिए, जेणं ममं सहोयरे कनीयसे भायरे गयसुकुमाले अनगारे अकाले चेव जीवियाओ ववरोविए त्ति कट्टु सोमिलं माहणं पाणेहिं कड्ढावेइ, कड्ढावेत्ता तं भूमिं पाणिएणं अब्भोक्खावेइ, अब्भोक्खावेत्ता जेणेव सए गिहे तेणेव उवागए। सयं गिहं अनुप्पविट्ठे। एवं खलु जंबू! समणेणं भगवया महावीरेणं जाव संपत्तेणं अट्ठमस्स अंगस्स अंतगडदसाणं तच्चस्स वग्गस्स अट्ठमज्झयणस्स अयमट्ठे पन्नत्ते।
Sutra Meaning : હે ભગવન ! જો શ્રમણ ભગવંત મહાવીરે અંતકૃદ્દશા સૂત્રના ત્રીજા વર્ગના અધ્યયન – ૭ નો આ અર્થ કહ્યો છે તો ભગવંત મહાવીરે અધ્યયન – ૮ નો શો અર્થ કહ્યો છે ? નિશ્ચે હે જંબૂ ! તે કાળે, તે સમયે દ્વારવતી નગરી હતી. પ્રથમ અધ્યયનમાં કહ્યા મુજબ યાવત્‌ અરહંત અરિષ્ટનેમિ પધાર્યા. તે કાળે તે સમયે અરિષ્ટનેમિના શિષ્યો છ સાધુઓ સહોદર ભાઈઓ હતા. તેઓ સમાન આકારવાળા, સમાન ત્વચાવાળા, સમાન વયવાળા હતા. તેઓનો વર્ણ કાળું કમળ – ભેંસનું શીંગડું, ગળીનો વર્ણ, અલસી પુષ્પ જેવી કાંતિવાળો હતો. તેઓ શ્રીવત્સ અંકિત વત્સવાળા હતા, કુસુમ કુંડલથી શોભતા, નલ – કુબેર સમાન હતા. ત્યારે તે છએ સાધુઓ, જે દિવસે મુંડ થઈ, ઘર છોડીને દીક્ષા લીધી, તે જ દિવસે અરિષ્ટનેમિ અરહંતને વંદન – નમસ્કાર કરીને કહેલું – ભગવન્‌ ! અમે આપની અનુજ્ઞા પામીને જાવજ્જીવ માટે નિરંતર છઠ્ઠ – છઠ્ઠ તપોકર્મસહ, સંયમ અને તપથી આત્માને ભાવિત કરતા રહેવા ઇચ્છીએ છીએ. ભગવંતે કહેલું – હે દેવાનુપ્રિયો ! સુખ ઉપજે તેમ કરો, વિલંબ ન કરો. ત્યારે છએ સાધુઓ ભગવંત અરિષ્ટનેમિની આજ્ઞા પામીને જાવજ્જીવને માટે નિરંતર છઠ્ઠ – છઠ્ઠ તપ કરતા યાવત્‌ વિચરવા લાગ્યા. ત્યારપછી છએ સાધુઓએ અન્ય કોઈ દિવસે છઠ્ઠના પારણે પહેલી પોરિસીએ સ્વાધ્યાય કર્યો, બીજી પોરિસીએ ધ્યાન કર્યું, એ પ્રમાણે ગૌતમસ્વામી મુજબ બધી વિધિ સમજવી યાવત્‌ અમે આપની અનુજ્ઞા પામી છઠ્ઠના પારણે ત્રણ સંઘાટક વડે દ્વારવતી નગરીમાં ગૌચરી માટે યાવત્‌ ભ્રમણ કરવા ઇચ્છીએ છીએ. ભગવંતે કહ્યું – સુખ ઉપજે તેમ કરો. ત્યારે છએ સાધુઓ અરહંત અરિષ્ટનેમિની અનુજ્ઞા પામીને ભગવંતને વંદન – નમસ્કાર કરીને, તેમની પાસેથી, સહસ્રામ્રવનથી નીકળે છે, નીકળીને ત્રણ સંઘાટક વડે અત્વરિત, અસંભ્રાંતપણે યાવત્‌ ગૌચરી માટે અટન કરે છે. તેમાં એક સંઘાટક દ્વારવતીના ઉચ્ચ – નીચ – મધ્યમ કુળોમાં ગૃહસમુદાન ભિક્ષાચર્યાથી અટન કરતા વાસુદેવ રાજાની દેવકી રાણીના ઘરમાં પ્રવેશ્યા. ત્યારે દેવકી દેવીએ તે સાધુઓને આવતા જોઈને હર્ષિત યાવત્‌ પ્રસન્નહૃદયી થઈ, આસનેથી ઊભી થઈ, પછી સાત – આઠ પગલાં સામે જઈ, ત્રણ વખત આદક્ષિણ – પ્રદક્ષિણા કરી, વાંદી – નમીને રસોડામાં આવી, સિંહકેસરા લાડુનો થાળ ભર્યો, ભરીને તે બંને સાધુઓને પ્રતિલાભિત કરી, વાંદી – નમીને વિદાય આપી. ત્યારપછી બીજા સંઘાટક દ્વારવતીમાં ગૃહસમુદાન ભિક્ષાચર્યાથી અટન કરતા યાવત્‌ દેવકીને ત્યાં આવ્યા યાવત્‌ દેવકીએ તે બંને સાધુઓને પ્રતિલાભિત કરી, વાંદી – નમીને વિદાય આપી. પછી ત્રીજા સંઘાટક દ્વારવતીમાં ઉચ્ચ – નીચ યાવત્‌ પ્રતિલાભીને દેવકીએકહ્યું – હે દેવાનુપ્રિયો! શું આ બાર યોજન લાંબી,નવ યોજન પહોળી, પ્રત્યક્ષ દેવલોક સ્વરૂપ, કૃષ્ણ વાસુદેવની દ્વારવતી નગરીમાં શ્રમણ નિર્ગ્રન્થો ઉચ્ચ – નીચ – મધ્યમ કુળોમાં ગૃહસમુદાન ભિક્ષાચર્યાથી અટન કરતા યાવત્‌ શું આપને દ્વારિકામાં ભોજન – પાન મળતા નથી ? જે તમે એક જ ઘરમાં ભોજન – પાન માટે વારંવાર પ્રવેશ કરો છો ? ત્યારે તે સાધુઓએ દેવકીને કહ્યું – હે દેવાનુપ્રિયા ! કૃષ્ણ વાસુદેવની આ દ્વારિકામાં યાવત્‌ શ્રમણ નિર્ગ્રન્થોને યાવત્‌ ભોજન – પાન મળતા નથી એમ નથી, તેના તે જ કુળોમાં બીજી – ત્રીજી વખત ભોજન – પાન માટે પ્રવેશતા પણ નથી. પણ અમે ભદ્દિલપુર નગરના નાગ ગાથાપતિના પુત્રો, સુલસા ભાર્યાના આત્મજો એવા છ સહોદર, સદૃશ, યાવત્‌ નલ – કૂબેર સમાન ભાઈઓ છીએ, અરહંત અરિષ્ટનેમિ પાસે ધર્મ સાંભળી, સંસારના ભયથી ઉદ્વિગ્ન થઈ, જન્મ – મરણથી ડરી, યાવત્‌ દીક્ષા લીધી છે. અમે પ્રવ્રજ્યા લીધી તે જ દિવસે અરહંત અરિષ્ટનેમિ પાસે આવો અભિગ્રહ ગ્રહણ કર્યો કે – ભંતે ! અમે આપની આજ્ઞા પામીને નિરંતર છઠ્ઠ તપ કરવા પૂર્વક વિચારવા ઈચ્છીએ છીએ. યાવત્‌ ભગવંતે કહ્યું સુખ ઉપજે તેમ કરો. ત્યારથી અમે અરહંત અરિષ્ટનેમિની અનુજ્ઞા પામીને યાવજ્જીવ છઠ્ઠ – છઠ્ઠના તપ વડે યાવત્‌ વિચરીએ છીએ. અમે આજે છઠ્ઠ તપના પારણે પહેલી પોરિસીએ સ્વાધ્યાય કર્યો યાવત્‌ ગૌચારી માટે અટન કરતા, તમારા ઘરમાં પ્રવેશ્યા. તમારે ત્યાં પહેલા આવેલ તે અમે નથી, અમે અન્ય છીએ. દેવકીને આમ કહી બંને મુની – યુગલ જે તરફથી આવ્યા હતા, તે તરફ પાછા ગયા. ત્યારે દેવકીને આવો મનોગત સંકલ્પ થયો કે નિશ્ચે મને પોલાસપુર નગરે અતિમુક્તકુમાર શ્રમણે, હું બાલ્યાવસ્થામાં હતી ત્યારે કહેલું કે – હે દેવાનુપ્રિયા ! તું, સદૃશ યાવત્‌ નલ – કૂબેર જેવા આઠ પુત્રોને જન્મ આપીશ. ભરતક્ષેત્રમાં બીજી કોઈ માતાને તેવા પુત્રો નહીં જ પ્રસવે. તે વચન મિથ્યા થયું. આ પ્રત્યક્ષ દેખાય છે કે ભરતક્ષેત્રમાં બીજી માતાએ આવા યાવત્‌ પુત્રો પ્રસવ્યા છે. તો હું જાઉં, અરહંત અરિષ્ટનેમિને વાંદીને આ આવા પ્રકારના પ્રશ્નોને પૂછું. આમ વિચારી, કૌટુંબિક પુરુષોને બોલાવ્યા. તેમને કહ્યું – લઘુકરણ(ધાર્મિક યાન – પ્રવર) યાવત્‌ ઉપસ્થાપિત કરો. પછી દેવાનંદા માફક તે ભગવંત પાસે પહોચીને ભગવંતની પર્યુપાસના કરે છે. ભગવંતે દેવકીને કહ્યું – હે દેવકી ! આ છ સાધુઓને જોઈને, આવા પ્રકારનો વિચાર આવ્યો કે – નિશ્ચે મને પોલાસપુર નગરે અતિમુક્ત શ્રમણે પૂર્વવત્‌ કહ્યું હતું યાવત્‌ ઘેરથી નીકળી, જલદી મારી પાસે આવ્યા. હે દેવકી ! શું આ અર્થ યોગ્ય છે ? હા, ભગવંત એમજ છે. હે દેવાનુપ્રિયા ! નિશ્ચે, તે કાળે તે સમયે ભદ્દિલપુર નગરમાં નાગ નામે આઢ્ય ગાથાપતિ વસે છે. તેને સુલસા નામે પત્ની છે, તે સુલસાને બાલ્યપણામાં નિમિત્તિયાએ કહેલ કે – આ બાલિકા નિંદુ થશે. ત્યારપછી સુલસાએ બાલ્યત્વથી આરંભીને હરિણેગમેષીની ભક્ત થઈ, હરિણેગમેષીની પ્રતિમા કરાવી, રોજ સ્નાન કરી યાવત્‌ પ્રાયશ્ચિત્ત કરી, ભીની સાડી પહેરીને મહાર્હ પુષ્પપૂજા કરે છે. પછી ઢીંચણને પૃથ્વી પર નમાવી, પ્રણામ કરે છે. પછી આહાર – નીહાર કરે છે. કાળક્રમે તેણીના લગ્ન થયા. ત્યારપછી સુલસા ગાથાપત્નીના ભક્તિ – બહુમાન – સેવાથી હરિણેગમેષી દેવ આરાધિત થયા. ત્યારે તે હરિણેગમેષી દેવે સુલસાની અનુકંપાથી, સુલસા અને તમને બંનેને સમ સમયે ઋતુવંતી કરી, પછી તમે બંને એક સમયે જ ગર્ભને ગ્રહણ કરી, સાથે જ ગર્ભને વહેવા લાગી, સાથે જ પુત્રને જન્મ આપવા લાગી. ત્યારે સુલસા મરણ પામેલ પુત્રને જન્મ આપે છે, ત્યારે હરિણેગમેષી દેવે સુલસાની અનુકંપાથી, મૃત પુત્રને હસ્તતલમાં ગ્રહણ કરીને, તમારી પાસે સંહર્યા. તે જ સમયે તમે પણ નવ માસ પૂર્ણ થતા સુકુમાલ પુત્રને જન્મ આપ્યો. જે તમારા પુત્ર હતા, તેને પણ તમારી પાસેથી બે હાથમાં લઈને સુલસા પાસે સંહર્યા. તેથી હે દેવકી! આ તમારા પુત્રો છે, સુલસા ગાથાપત્નીના નથી. ત્યારે દેવકી દેવી, અરહંત અરિષ્ટનેમિ પાસે આ અર્થને સાંભળીને હર્ષિત સંતુષ્ટ યાવત્‌ પ્રસન્ન હૃદયી થયા. અરહંત અરિષ્ટનેમિને વંદન – નમસ્કાર કરી, દેવકી, છ સાધુઓ પાસે આવ્યા, તે છએ ને વંદન – નમસ્કાર કર્યા. ત્યારે પુત્રસ્નેહથી તેણીનું માતૃત્વ વહેવા લાગ્યું, તેના સ્તનમાંથી દુધની ધારા થઇ. તેની આંખો હર્ષાશ્રુથી છલકાઈ ગઈ , અત્યંત હર્ષના કારણે તેનાકંચુકી બંધન તૂટી ગયા. હર્ષ અને રોમાંચથી તેનું શરીર ફૂલી જવાથી તેના કંકણ ટૂંકા પાડવા લાગ્યા. મેઘની ધારાથી આહત થયેલ કદંબપુષ્પ સમાન તેના રોમે રોમ પુલકિત થઇ ગયા. તેણી તે છ એ સાધુઓને અનિમેષ દૃષ્ટિએ જોતા – જોતા દીર્ઘકાળ નીરખી રહી. જોઈને તેઓને વંદન – નમસ્કાર કર્યા. વંડી – નમીને અરહંત અરિષ્ટનેમિ પાસે આવ્યા, ત્રણ વખત આદક્ષિણ – પ્રદક્ષિણા કરી, કરીને વંદન – નમસ્કાર કર્યા. પછી તે દેવકી દેવી તે જ ધાર્મિક યાનમાં બેસી પછી દ્વારવતી નગરીએ આવ્યા, તેમાં પ્રવેશી, પોતાના ઘેર બાહ્ય ઉપસ્થાનશાળામાં આવી, આવીને યાનપ્રવરથી ઉતરી, ઉતરીને પોતાના વાસગૃહમાં, પોતાની શય્યામાં આવી, આવીને પોતાની શય્યા ઉપર બેઠી. ત્યારપછી દેવકી દેવીને આવો મનોગત સંકલ્પ થયો કે – નિશ્ચે મેં સરખા યાવત્‌ નલ – કૂબેર સમાન સાત પુત્રોને પ્રસવ્યા છે. મેં એક પણનું બાલ્યત્વને અનુભવ્યુ નથી, આ કૃષ્ણ વાસુદેવ પણ છ – છ માસે મારી પાસે પાદ વંદનાર્થે જલદી આવે છે, તે માતાઓ ધન્ય છે, એમ હું માનું છું કે જે માતા પોતાની કુક્ષિથી ઉત્પન્ન થયેલ પુત્રો, સ્તનદૂધમાં લુબ્ધ હોય, મધુર વચન બોલનારા હોય, અસ્પષ્ટ ભાષા બોલતા હોય, સ્તનમૂળથી કક્ષા દેશભાગે તે બાળક સરકતા હોય, તે માતાઓ તેમના મુગ્ધ, કોમળ – કમળ જેવા હાથ વડે ગ્રહીને ઉત્સંગમાં બેસાડે છે, તે પુત્રો સુમધુર ઉલ્લાપને વારંવાર આપે છે, મંજુલ વચન બોલે છે. પણ હું અધન્ય છું , અપુન્ય છું , અકૃત પુણ્ય છું, આમાંથી એક પણ પુત્રને ન પામી. એ રીતે તેણી અપહત મન સંકલ્પા ( નિરાશ અને ઉદાસ થઇ) યાવત્‌ ચિંતામગ્ન થઈ, મુખને હથેળી ઉપર રાખી ભૂમિ તરફ જોતા બેસી રહ્યા. આ તરફ કૃષ્ણ વાસુદેવ સ્નાન કરીને યાવત્‌ વિભૂષિત થઈને , દેવકી દેવીને પાદ વંદનાર્થે જલદી આવ્યા. ત્યારે કૃષ્ણે દેવકી દેવીને જોઈને પાદવંદના કરી, કરીને દેવકીને પૂછ્યું – હે માતા ! બીજી કોઈ વખતે તો મને જોઈને, તમે હર્ષિત યાવત્‌ સંતુષ્ટ થાઓ છો, આજ કેમ અપહત મન સંકલ્પા (નિરાશ અને ઉદાસ થઇ) યાવત્‌ ચિંતામગ્ન થઈ, મુખને હથેળી ઉપર રાખી ભૂમિ તરફ જોતા બેસી રહ્યા છો? ત્યારે દેવકીએ, કૃષ્ણને કહ્યું – મેં સમાન દેખાતા, સમાન શરીરી યાવત્‌ નાલ્કુબેર સમાન સાત પુત્રોને જન્મ આપ્યો, પરંતુ એક પણનું બાલ્યત્વ અનુભવ્યું નહીં, તું પણ પુત્ર ! મને છ – છ માસે મારી પાસે પગે લાગવા જલદી આવે છે, તે માતાઓ ધન્ય છે ઇત્યાદિ બધું પૂર્વવાત કહેવું યાવત્‌ તે કારણે હું ઉદાસ યાવત ચિંતામગ્ન છું. ત્યારે કૃષ્ણે, દેવકીમાતાને કહ્યું – હે માતા ! તમે અપહત યાવત્‌ ચિંતામગ્ન ન થાઓ. હું તેવો યત્ન કરીશ, જેથી મારો સહોદર નાનો ભાઈ થાય. એમ કહી દેવકીને તેવી ઇષ્ટાદિ વાણી વડે આશ્વાસિત કર્યા, ત્યાંથી નીકળ્યા. નીકળીને પૌષધશાળાએ આવ્યા, આવીને અભયકુમાર માફક અઠ્ઠમ તાપ વગેરે વિધાન કર્યા. વિશેષ એ કે – હરિણેગમેષીને ઉદ્દેશીને અઠ્ઠમ તપ ગ્રહણ કરી યાવત્‌ અંજલિ જોડીને કહ્યું – હે દેવાનુપ્રિય ! હું ઇચ્છુ છું કે મને સહોદર નાનો ભાઈ આપો. ત્યારે હરિણેગમેષીને કૃષ્ણ વાસુદેવે કહ્યું – હે દેવાનુપ્રિય ! દેવલોકથી ચ્યવેલ એક જીવ, તમારો નાનો ભાઈ થશે. તે બાલ્યભાવથી મુક્ત થઈ યાવત્‌ યૌવન પામી, અરહંત અરિષ્ટનેમિ પાસે મુંડ થઈ યાવત્‌ દીક્ષા લેશે. કૃષ્ણને બીજી – ત્રીજી વખત આમ કહ્યું, કહીને જ્યાંથી આવેલ ત્યાં પાછો ગયો. ત્યારે કૃષ્ણે પૌષધશાળાથી નીકળી, દેવકીમાતા પાસે આવીને દેવકીના પગે વંદના કરીને કહ્યું – હે માતા ! મારે સહોદર નાનો ભાઈ થાઓ. એમ કહી દેવકીમાતાને તેવી ઇષ્ટાદિ વાણીથી આશ્વાસિત કરીને ગયા. ત્યારપછી દેવકી અન્ય કોઈ દિવસે, તેવી તેવાવી પ્રકારની કોમળ અને સુખદ શય્યામાં સુતેલા હતા યાવત્‌ સિંહનું સ્વપ્ન જોયું, સ્વપ્ન જોઈને દેવકી દેવી જાગ્યા. તે હર્ષિત અને સંતુષ્ટ થયા. સ્વપ્નનો વૃતાંત તેમણે પોતાના પતિને કહ્યો ઇત્યાદિ (ભગવતી સૂત્રમાં શતક ૧૧ માં મહાબલના વર્ણન માફક અહી શય્યા, સ્વપ્ન અને પુત્ર જન્મનું વર્ણન કરવું.) યાવત દેવકી દેવી અત્યંત સુખપૂર્વક ગર્ભનું પરિવહન કરવા લાગ્યા.) મહારાજા વાસુદેવે સ્વપ્ન લક્ષણ પાઠકોને બોલાવ્યા, સ્વપ્નોનું ફળ પૂછ્યું, સ્વપ્ન પાઠકોએ સ્વપ્નના ફળને જણાવતા કહ્યું કે સુયોગ્ય પુણ્યાત્મા પુત્રની પ્રાપ્તિ થશે. દેવકી દેવી સ્વપ્નનું ફળ સાંભળી ઘણાજ હર્ષિત હૃદયા થઈ સુખપૂર્વક ગર્ભને વહે છે. ત્યારપછી દેવકી દેવીએ નવ માસ પૂર્ણ થયા પછી જપાપુષ્પ, રાતા બંધુજીવક પુષ્પ, લાક્ષારસ, સરસ પારિજાતક, તરુણ સૂર્ય સમાન પ્રભાવાળા, સર્વનયન કાંત, સુકુમાર, યાવત્‌ સુરૂપ, હાથીના તાલુ સમાન પુત્રને જન્મ આપ્યો. જન્મ મહોત્સવ મેઘકુમારવત્‌ કહેવો. યાવત્‌ જે કારણે અમારો આ પુત્ર ગજના તાલુસમાન છે, તેથી અમારા આ બાળકનું નામ ગજસુકુમાલ થાઓ. ત્યારે તે બાળકના માતાપિતાએ ગજસુકુમાલ નામ કર્યુ. બાકી મેઘકુમારવત્‌ જાણવું. યાવત્‌ અનુક્રમે તે અત્યંત ભોગ ભોગવવાને સમર્થ થયો. તે દ્વારાવતીમાં સોમિલ નામે એક બ્રાહ્મણ વસતો હતો. તે ધનાઢ્ય, ઋગ્વેદ યાવત્‌ અપરિભૂત હતો. તે ઋગ્વેદ આદિ ચારે વેદોમાં અને પાંચમો ઈતિહાસ, છટ્ઠા નિઘંટુ ગ્રંથનો જ્ઞાતા તથા પારિવ્રાજક શાસ્ત્રોમાં નિપુણ તને સુપરિનિષ્ઠિત હતો. તે સોમિલને સોમશ્રી નામે સુકુમાલ બ્રાહ્મણી પત્ની હતી. તે સોમિલની પુત્રી, સોમશ્રી બ્રાહ્મણીની આત્મજા સોમા નામે પુત્રી સુકુમાલા યાવત્‌ સુરૂપા, રૂપ યાવત્‌ લાવણ્ય યુક્તા, ઉત્કૃષ્ટ, ઉત્કૃષ્ટ શરીરી પુત્રી હતી. તે સોમા પુત્રી અન્ય કોઈ દિવસે સ્નાન કરી યાવત્‌ વિભૂષિતા થઈ, ઘણી કુબ્જા આદિ અનેક દાસીઓ યાવત્‌ પરિવારથી પરીવરીને સ્વગૃહેથી નીકળી. ત્યાર પછી રાજમાર્ગે આવી, રાજમાર્ગમાં સુવર્ણના દડાથી ક્રીડા કરતી હતી. તે કાળે, તે સમયે અરહંત અરિષ્ટનેમિ પધાર્યા, પર્ષદા ધર્મશ્રવણ માટે નીકળી. ત્યારે કૃષ્ણ વાસુદેવે, આ વૃત્તાંત જાણ્યો. ત્યારે કૃષ્ણ વાસુદેવે સ્નાન કરી યાવત્‌ અલ્પ પણ મૂલ્યવાન અલંકારથી વિભૂષિત થઈ, ગજસુકુમાલકુમાર સાથે ઉત્તમ હાથીના સ્કંધે બેસી, કોરંટપુષ્પ આચ્છાદિત છત્રને ધરાવતો, શ્રેષ્ઠ શ્વેત ચામરો વડે વીંઝાતો દ્વારવતી નગરીના મધ્યેથી ભગવંતના પાદ વંદનાર્થે નીકળ્યા, ત્યારે સોમા કન્યાને જોઈ, જોઈને સોમાના રૂપ, લાવણ્યથી યાવત્‌ વિસ્મિત થઈ, કૌટુંબિક પુરુષોને બોલાવ્યા. બોલાવીને કૃષ્ણે કહ્યું – હે દેવાનુપ્રિયો ! જાઓ, તમે સોમિલ બ્રાહ્મણ પાસે સોમાની યાચના કરીને, તે કન્યાને લાવો. કન્યા અંતઃપુરમાં રખાવો. પછી આ કન્યા ગજસુકુમાલની પત્ની થશે. ત્યારે કૌટુંબિક પુરુષોએ યાવત્‌ તેમ કર્યું. પછી કૃષ્ણ વાસુદેવ દ્વારવતી નગરીની મધ્યેથી નીકળીને સહસ્રામ્રવન ઉદ્યાનમાં પહોંચી, પાચ અભિગમ પૂર્વક પ્રવેશીને યાવત્‌ ભગવંત અરિષ્ટનેમિને પર્યુપાસે છે. ત્યારે અરિષ્ટનેમિ અરહંતે કૃષ્ણ વાસુદેવ, ગજસુકુમાલ અને મોટી પર્ષદાને ધર્મ કહ્યો. ત્યારે ગજસુકુમાલે ભગવંત પાસે ધર્મ સાંભળીનેકહ્યું કે હું પ્રવ્રજ્યા ગ્રહણ કરવા ઈચ્છું છુ. તે માટે માતાપિતાને પૂછીને આપને સેવામાં ઉપસ્થિત થઈશ. ઇત્યાદિ વર્ણન મેઘકુમારની જેમ જાણવું. વિશેષ એ કે – દેવકી દેવીએ ગજસુકુમારને કહ્યું – હે પુત્ર! તું અવિવાહિત છે, તેથી વિવાહિત થા યાવત કુળની વૃદ્ધિ કર, પછી દીક્ષા ગ્રહણ કરજે. ત્યારે કૃષ્ણ વાસુદેવે આ કથા જાણીને ગજસુકુમાલ પાસે આવીને ગજસુકુમાલને આલીંગે છે, પછી ખોળામાં બેસાડે છે, બેસાડીને કહ્યું – તું મારા સહોદર નાનો ભાઈ છે, તેથી હે દેવાનુપ્રિય ! હમણા અરહંત પાસે મુંડ થઈ યાવત્‌ દીક્ષા ન લે. હું તને દ્વારવતી નગરીમાં મોટા – મોટા રાજ્યાભિષેક વડે અભિષેક કરીશ. ત્યારે કૃષ્ણ વાસુદેવે આમ કહેતા ગજસુકુમાલ મૌન રહ્યો. ત્યારે ગજસુકુમાલે કૃષ્ણ વાસુદેવ તથા માતા – પિતાને બે – ત્રણ વખત કહ્યું – હે દેવાનુપ્રિયો ! માનુષી કામભોગના આધારરૂપ આ શરીર કફ – મળ – મૂત્રનું ઘર છે યાવત્‌ ત્યાજ્ય છે, હું ઇચ્છુ છું કે – આપની અનુજ્ઞાથી અરિષ્ટનેમિ અરહંત પાસે યાવત્‌ દીક્ષા લઉં. ત્યારે ગજસુકુમાલને કૃષ્ણવાસુદેવ તથા માતા – પિતા જ્યારે ઘણા અનુકૂળ યાવત્‌ સમજાવવા સમર્થ ન થયા ત્યારે ઇચ્છા વિના અનુજ્ઞા આપતા.એમ કહ્યું કે – હે પુત્ર ! અમે એક દિવસને માટે પણ તારી રાજ્યશ્રીને જોવા ઇચ્છીએ છીએ. અહી મહાબલની જેમ સમગ્ર નિષ્ક્રમણનું વર્ણન કરવું. યાવત્‌ ભગવદ્‌ – આજ્ઞાથી તે – તે પ્રકારે યાવત્‌ આચાર – ગોચર આદિ શિક્ષાનુ પરીપાલન કરે છે. ત્યારે તે ગજસુકુમાલ અણગાર થયા. ઇર્યાસમિત યાવત્‌ ગુપ્ત બ્રહ્મચારી થયા. પછી તેઓ દીક્ષાના દિવસે જ મધ્યાહ્ન કાળે અરિષ્ટનેમિ અરહંત પાસે આવ્યા, આવીને ત્રણ વખત આદક્ષિણ – પ્રદક્ષિણા કરી, વંદન – નમસ્કાર કરીને પૂછ્યું – ભગવન્‌ ! આપની અનુજ્ઞાથી હું મહાકાળ સ્મશાનમાં એક રાત્રિકી એવી મહા પ્રતિમા સ્વીકારીને વિચરવા ઇચ્છું છું. ભગવાને કહ્યું – હે દેવાનુપ્રિય ! સુખ ઉપજે તેમ કરો, વિલંબ ન કરો. ત્યારે ગજસુકુમાલ અણગારે ભગવંતની અનુજ્ઞા પામીને, તેઓને વંદન – નમન કરીને, ત્યાંથી – સહસ્રામ્રવન ઉદ્યાનથી નીકળ્યા, નીકળીને મહાકાળ સ્મશાને આવ્યા. આવીને સ્થંડિલ પડિલેહી, ઉચ્ચાર – પ્રસ્રવણ ભૂમિને પડિલેહી, કંઈક નમી ગયેલી કાયા વડે યાવત્‌ બંને પગને સાથે રાખી ઊભા.અને એકરાત્રિકી મહા પ્રતિમા સ્વીકારીને વિચરવા લાગ્યા. આ વખતે સોમિલ બ્રાહ્મણ સમિધ લેવાને દ્વારવતી નગરીથી બહાર પહેલાથી નીકળેલો, તે સમિધ – દર્ભ – કુશ – પાનને લઈને, ત્યાંથી પાછો વળ્યો. પછી મહાકાલ સ્મશાનમાં થોડે દૂરથી જતા જતા, સંધ્યાકાળ સમયે મનુષ્યનું ગમના – ગમન ઘટ્યું ત્યારે ત્યાં ગજસુકુમાલ અણગારને જોયા, જોઈને વૈર યાદ આવ્યું, આવવાથી ક્રોધ આદિ યુક્ત થઈને બોલ્યા – ઓ ગજસુકુમાલ ! અપ્રાર્થિતને પ્રાર્થનાર ! યાવત્‌ લજ્જારહિત ! મારી પુત્રી અને સોમશ્રી પત્નીની આત્મજા સોમા કન્યાને છોડીને મુંડીત અને દીક્ષિત થઇ ગયા છો. આ એ જ ગજસુકુમાર છે, જેણે જાતિ આદિથી બહિષ્કૃત થયેલ નથી તેવી સન્માનિત અને વિવાહ યોગ્ય – ભોગકાળમાં વર્તતી એવી મારી પુત્રીને છોડીને, મુંડ થઈને દીક્ષા લીધી. તો મારે ગજસુકુમાલનું વેર વાળવુ ઉચિત છે. એમ વિચાર્યુ. એમ વિચારીને સર્વે દિશાઓમાં અવલોકન કર્યુ, કરીને ભીની માટી લીધી. લઈને ગજસુકુમાલ અણગાર પાસે આવ્યા. આવીને તેમના મસ્તકે માટીની પાળ બાંધી, બાંધીને સળગતી ચિતામાંથી વિકસિત ખાખરાના પુષ્પ જેવા ખેરના અંગારને એક ઠીકરામાં ભરીને ગજસુકુમાલ અણગારના માથામાં નાંખ્યા, પછી ભયથી – ત્રાસથી જલદીથી ત્યાંથી નીકળ્યો યાવત્‌ જ્યાંથી આવેલ તે દિશામાં પાછો ગયો. ત્યારે ગજસુકુમાલના શરીરમાં ઉજ્જવલ, ભયંકર યાવત્‌ દુઃસહ્ય વેદના ઉત્પન્ન થઈ. ત્યારે ગજસુકુમાલે સોમિલ બ્રાહ્મણ પ્રતિ મનથી પણ દ્વેષ ન કરતા, તે ઉજ્જવલ વેદનાને યાવત્‌ સમ્યક્ પ્રકારે સહન કરી. ત્યારે તે વેદનાને યાવત્‌ સહેતા ગજસુકુમાલને શુભ પરિણામ – પ્રશસ્તાધ્યવસાય અને તદાવરક કર્મના ક્ષયથી કર્મરજને દૂર કરતા અપૂર્વકરણમાં પ્રવેશીને અનંત અનુત્તર યાવત્‌ શ્રેષ્ઠ કેવળ જ્ઞાન – દર્શન ઉત્પન્ન થયા. ત્યારપછી તેઓ સિદ્ધ થયા યાવત્‌ સર્વ દુઃખથી મુક્ત થયા. ત્યારે સમીપે રહેલા દેવોએ ‘આ મુનિએ સમ્યક્‌ આરાધના કરી’ એમ કહી દિવ્ય સુરભિ ગંધોદકની વૃષ્ટિ, પંચવર્ણી પુષ્પ નિપાત, વસ્ત્ર ક્ષેપ, દિવ્ય ગીત – ગંધર્વ – નિનાદ કર્યા. ત્યારપછી તે કૃષ્ણ વાસુદેવ બીજે દિવસે, પ્રભાત થતા યાવત્‌ સૂર્ય ઊગ્યા પછી સ્નાન કરી યાવત્‌ વિભૂષિત થઈ, ઉત્તમ હાથીએ આરૂઢ થઈ, કોરંટ પુષ્પની માળાયુક્ત છત્ર ધારણ કરી, શ્વેત ચામર વડે વીંઝાતા, મહાભટના વિસ્તારવાળા સમૂહથી વીંટળાઈને, દ્વારાવતી નગરીની મધ્યેથી અરિષ્ટનેમિ અરહંત હતા, ત્યાં જવાને નીકળ્યા. ત્યારે દ્વારવતી નગરીની વચ્ચોવચ્ચથી નીકળતા એક પુરુષને જોયો. તે જીર્ણ, જરા જર્જરીત દેહવાળો યાવત્‌ કલાંત(થાકેલો), એક મોટા ઇંટોના ઢગલામાંથી એક – એક ઇંટને લઈને બહારની શેરીમાંથી ઘરમાં પ્રવેશતો જોયો. ત્યારે કૃષ્ણ વાસુદેવે તેની અનુકંપાથી શ્રેષ્ઠ હાથીના સ્કંધે રહીને જ, એક ઇંટ લીધી, લઈને બહારના રથ્યપથથી ઘરની અંદર પ્રવેશ્યા ઇંટ મૂકી.ત્યારે કૃષ્ણ વાસુદેવે એક ઇંટ ગ્રહણ કરતા અનેક પુરુષે તે મોટા ઇંટના ઢગલામાંથી બાહ્ય રથ્યમાર્ગથી એક – એક ઇંટ ઘરમાં મૂકી. ઇંટનો ઢગલો ઘરમાં મૂક્યો. ત્યારપછી કૃષ્ણ વાસુદેવ દ્વારવતીની મધ્યેથી નીકળી અરહંત અરિષ્ટનેમિ પાસે આવ્યા. યાવત્‌ વંદન – નમન કરી, ગજસુકુમાલ અણગારને ન જોઈને, અરિષ્ટનેમિ અરહંતને વાંદી – નમીને પૂછ્યું – મારા તે સહોદર નાના ભાઈ ગજસુકુમાલ અણગાર ક્યાં છે ? તેને હું વંદન – નમન કરું, ત્યારે ભગવંતે કૃષ્ણને કહ્યું – હે કૃષ્ણ ! ગજસુકુમાલ અણગારે આત્મહિત સાધી લીધું છે. ત્યારે કૃષ્ણે, ભગવંતને પૂછ્યું – કઈ રીતે ? તેમણે આત્મહિત સાધી લીધું છે ? ત્યારે અરિષ્ટનેમિ અરહંતે, કૃષ્ણને કહ્યું – હે કૃષ્ણ ! ગઈ કાલે ગજસુકુમાલે મને મધ્યાહ્ન કાળે વાંદી – નમીને કહ્યું – યાવત્‌ હું સ્વીકારીને વિચરવા ઇચ્છુ છું. યાવત તે એકરાત્રિકી પ્રતિમા સ્વીકારીને રહ્યા. ત્યારે એક પુરુષ ગજસુકુમાલ મુનિને જોઈને ક્રોધિત થયો. યાવત્‌ તે મુનિ આવી ઉજ્વળ અને દુસહ્ય વેદના ભોગવીને, કેવળજ્ઞાન પામીને સિદ્ધ થયા. એ રીતે હે કૃષ્ણ ! ગજસુકુમાલ અણગારે આત્માર્થને સાધ્યો. ત્યારે કૃષ્ણે, ભગવંતને પૂછ્યું – ભગવન્‌ ! તે અપ્રાર્થિતનો પ્રાર્થિત યાવત્‌ લજ્જારહિત પુરુષ કોણ છે ? જેણે મારા સહોદર નાના ભાઈ ગજસુકુમાલને અકાળે જીવિતથી આ રીતે રહિત કર્યા ? ત્યારે ભગવંતે તેને કહ્યું – હે કૃષ્ણ ! તું તે પુરુષ ઉપર દ્વેષ ન કર. હે કૃષ્ણ ! નિશ્ચે તે પુરુષે ગજસુકુમાલને સહાય આપી છે. ભગવન્‌! તે પુરુષે કઈ રીતે ગજસુકુમારને સહાય કરી ? ત્યારે ભગવંતે કહ્યું – હે કૃષ્ણ ! મને પગે પડવા તું જલદીથી દ્વારવતી નગરીથી નીકળતો હતો ત્યારે પુરુષને જોયો યાવત્‌ ઇંટો ઘરમાં મૂકી. જે રીતે તેં તે પુરુષને સહાય આપી, તે રીતે જ હે કૃષ્ણ ! પે’લા પુરુષે ગજસુકુમાલના અનેક ભવ સંચિત લાખો કર્મોની ઉદીરણા કરીને, ઘણા કર્મોની નિર્જરાર્થે સહાય આપી. ત્યારે કૃષ્ણે, અરિષ્ટનેમિને કહ્યું – તે પુરુષને મારે કેમ જાણવો ? ત્યારે અરિષ્ટનેમિએ કૃષ્ણને કહ્યું – દ્વારવતી નગરીમાં પ્રવેશ કરતા તને જોઈને દરવાજે ઊભેલ જ તે આયુષ્યનો ક્ષય થવાથી મૃત્યુ પામશે. તેનાથી તું જાણીશ કે – આ જ તે પુરુષ છે, જેના કારને ગજસુકુમાર આત્મહિત સાધી ગયા. ત્યારપછી કૃષ્ણ વાસુદેવ, ભગવંતને વંદન – નમસ્કાર કરી, આભિષેક્ય હસ્તિરત્ન પાસે આવ્યા. હાથી ઉપર બેસીને દ્વારવતીમાં પોતાના ઘેર જવા નીકળ્યા. આ તરફ સોમિલ બ્રાહ્મણને બીજે દિવસે યાવત્‌ સૂર્ય ઉગ્યા પછી, આવા પ્રકારે વિચાર આવ્યો કે – નિશ્ચે કૃષ્ણ વાસુદેવ ભગવંતના પાદવંદનાર્થે નીકળ્યા છે, અરહંતને તો આ વાત જ્ઞાત, વિજ્ઞાત, શ્રુત, શિષ્ટ જ હશે, કૃષ્ણ વાસુદેવને કહી જ હશે, હું જાણતો નથી કે કૃષ્ણ વાસુદેવ મને કેવા કુ – મારથી મારશે. એમ વિચારી ભયભીતાદિ થઈ, પોતાના ઘેરથી નીકળ્યો. દ્વારવતી નગરીમાં પ્રવેશતા, કૃષ્ણની સમક્ષ અને સપ્રતિદિશામાં શીઘ્ર આવ્યો. ત્યારે તે સોમિલ, કૃષ્ણને અચાનક જોતા ડરી ગયો. ઊભા ઊભા જ, આયુક્ષય થતા મરીને ત્યાં જ પડ્યો. ત્યારે કૃષ્ણ વાસુદેવે સોમિલ બ્રાહ્મણને જોઈને કહ્યું – હે દેવાનુપ્રિયો ! આ સોમિલ બ્રાહ્મણ, અપ્રાર્થિતનો પ્રાર્થિત અને લજ્જારહિત છે, જેણે મારા સહોદર નાના ભાઈ ગજસુકુમાલને અકાલે જીવિતથી રહિત કર્યા, એમ કહી સોમિલને ચાંડાળો વડે કઢાવ્યો, તે ભૂમિ ઉપર પાણી છંટાવ્યુ, પછી પોતાના ઘેર આવીને ઘરમાં પ્રવેશ કર્યો. આ પ્રમાણે હે જંબૂ! શ્રમણ ભગવંતે અંતકૃદ્દશાના ત્રીજા વર્ગના આઠમા અધ્યયનનો આ અર્થ કહ્યો છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] jai ukkhevao atthamassa evam khalu jambu! Tenam kalenam tenam samaenam baravaie nayarie, jaha padhame java araha aritthanemi samosadhe. Tenam kalenam tenam samaenam arahao aritthanemissa amtevasi chha anagara bhayaro sahodara hottha–sarisaya sarittaya sarivvaya niluppala-gavala-guliya-ayasikusumappagasa sirivachchhamkiya-vachchha kusuma -kumdalabhaddalaya nalakubarasamana. Tae nam te chha anagara jam cheva divasam mumda bhavitta agarao anagariyam pavvaiya, tam cheva divasam araham aritthanemim vamdamti namamsamti, vamditta namamsitta evam vayasi–ichchhamo nam bhamte! Tubbhehim abbhanunnaya samana javajjivae chhatthamchhatthenam anikkhittenam tavokammenam samjamenam tavasa appanam bhavemana viharittae. Ahasuham devanuppiya! Ma padibamdham kareha. Tae nam te chha anagara arahaya aritthanemina abbhanunnaya samana javajjivae chhatthamchhatthenam anikkhittenam tavokammenam samjamenam tavasa appanam bhavemanaviharamti. Tae nam te chha anagara annaya kayai chhatthakkhamanaparanayamsi padhamae porisie sajjhayam karemti, biyae porisie jjhanam jjhiyayamti, taiyae porisie aturiyamachavalamasambhamta muhapottiyam padilehamti, padilehitta bhayanavatthaim padilehamti, padilehitta bhayanaim pamajjamti, pamajjitta bhayanaim uggahemti, uggahatta jeneva araha aritthanemi teneva uvagachchhamti, uvagachchhitta araham aritthanemim vamdamti namamsamti, vamditta namamsitta evam vayasi–ichchhamo nam bhamte! Chhatthakkhamanassa paranae tubbhehim abbhanunnaya samana tihim samghadaehim baravaie nayarie uchcha-nicha-majjhimaim kulaim gharasamudanassa bhikkhayariyae adittae. Tae nam te chha anagara arahaya aritthanemina abbhanunnaya samana araham aritthanemim vamdamti namamsamti, vamditta namamsitta arahao aritthanemissa amtiyao sahasambavanao padinikkhamamti, padinikkhamitta tihim samghadaehim aturiyamachavalasambhamta jugamtarapaloyanae ditthie purao riyam sohemana-sohemana jeneva baravai nayari teneva uvagachchhamti, uvagachchhitta baravaie nayarie uchcha-niya-majjhimaim kulaim gharasamudanassa bhikkhayariyamadamti. Tattha nam ege samghadae baravaie nayarie uchcha-niya-majjhimaim kulaim gharasamudanassa bhikkhayariyae adamane vasudevassa ranno devaie devie gehe anuppavitthe. Tae nam sa devai devi te anagare ejjamane pasai, pasitta hatthatuttha-chittamanamdiya piimana paramasomanassiya harisavasavisappamanahiyaya asanao abbhutthei, abbhutthetta sattattha padaim anugachchhai, tikkhutto ayahina-payahinam karei, karetta vamdai namamsai, vamditta namamsitta jeneva bhattagharae teneva uvagaya sihakesaranam moyaganam thalam bharei, te anagare padilabhei, vamdai namamsai, vamditta namamsitta padivisajjei. Tayanamtaram cha nam dochche samghadae baravaie nayarie uchcha-niya-majjhimaim kulaim gharasamudanassa bhikkhayariyae adamane vasudevassa ranno devaie devie gehe anuppavitthe. Tae nam sa devai devi te anagare ejjamane pasai, pasitta hatthatuttha asanao abbhutthei, abbhutthetta sattattha padaim anugachchhai, tikkhutto ayahina-payahinam karei, karetta vamdai namamsai, vamditta namamsitta jeneva bhattagharae teneva uvagaya sihakesarana moyaganam thalam bharei, te anagare padilabhei, vamdai namamsai, vamditta namamsitta padivisajjei. Tayanamtaram cha nam tachche samghadae baravaie nagarie uchcha-niya-majjhimaim kulaim gharasamudanassa bhikkhayariyae adamane vasudevassa ranno devaie devie gehe anuppavitthe. Tae nam sa devai devi te anagare ejjamane pasai, pasitta hatthatuttha asanao abbhutthei, abbhutthetta sattattha padaim anugachchhai, tikkhutto ayahina-payahinam karei, karetta vamdai namamsai, vamditta namamsitta jeneva bhattagharae teneva uvagaya sihakesa-ranam moyaganam thalam bharei, te anagare padilabhei, padilabhetta evam vayasi–kannam devanuppiya! Kanhassa vasudevassa imise baravaie nayarie navajoyana-vitthinnae java pachchakkham devalogabhuyae samana niggamtha uchcha-niya-majjhimaim kulaim gharasamudanassa bhikkhayariyae adamana bhattapanam no labhamti, jannam taim cheva kulaim bhattapanae bhujjo-bhujjo anuppavisamti? Tae nam te anagara devaim devim evam vayasi–no khalu devanuppie! Kanhassa vasudevassa imise baravaie nayarie java devalogabhuyae samana niggamtha uchcha-nicha-majjhimaim kulaim gharasamudanassa bhikkhayariyaeadamana bhattapanam no labhamti, no cheva nam tai cheva kulaim dochcham pi tachcham pi bhattapanae anupavisamti. Evam khalu devanuppie! Amhe bhaddilapure nagare nagassa gahavaissa putta sulasae bhariyae attaya chha bhayaro sahodara sarisaya sarittaya sarivvaya niluppala-gavala-guliya-ayasikusumappagasa sirivachchhamkiya-vachchha kusuma-kumdalabhaddalayanalakuvara-samana arahao aritthanemissa amtie dhammam sochcha samsarabhauvvigga bhiya jammanamarananam mumda bhavitta agarao anagariyampavvaiya. Tae nam amhe jam cheva divasam pavvaia tam cheva divasam araha aritthanemim vamdamo namamsamo, imam eyaruvam abhiggaham oginhamo–ichchhamo nam bhamte! Tubbhehim abbhanunnaya samana javajjivae chhatthamchhatthenam anikkhittenam tavokammenam samjamenam tavasa appanam bhavemana viharittae. Ahasuham. Tae nam amhe arahaya aritthanemina abbhanunnaya samana javajjivae chhatthamchhatthenam java viharamo. Tam amhe ajja chhatthakkhamanaparanayamsi padhamae porisie sajjhayam karetta, biyae porisie jjhanam jjhiyaitta, taiyae porisie arahaya aritthanemina abbhanunnaya samana tihim samghadaehim baravaie nayarie uchcha-niya-majjhimaim kulaim gharasamudanassa bhikkhayariyaeadamana tava geham anuppavittha. Tam no khalu devanuppie! Te cheva nam amhe. Amhe nam anne– devaim devim evam vadamti, vaditta jameva disam paubbhuya tameva disam padigaya. Tae nam tise devaie devie ayameyaruve ajjhatthie chimtie patthie manogae samkappe samuppanne–evam khalu aham polasapure nayare atimuttenam kumarasamanenam balattane vagaria–tumannam devanuppie! Attha putte payaissasi sarisae java nalakubara-samane, no cheva nam bharahe vase annao ammayao tarisae putte payaissamti. Tam nam michchha. Imam nam pachchakkhameva dissai– bharahe vase annao vi ammayao khalu erisae putte payayao. Tam gachchhami nam araham aritthanemim vamdami, vamditta imam cha nam eyaruvam vagaranam puchchhissamitti kattu evam sampehei, sampehetta kodumbiyapurise saddavei, saddavetta evam vayasi– khippameva bho devanuppiya! Dhammiyam janappavaram juttameva uvatthaveha. Te vi tahevauvatthavemti. Jaha devanamda java pajjuvasai. Tae nam araha aritthanemi devaim devim evam vayasi–se nunam tava devai! Ime chha anagare pasitta ayameyaruve ajjhatthie chimtie patthie manogae samkappe samuppanne– evam khalu aham polasapure nayare aimuttenam kumarasamanenam balattane vagaria tam cheva java niggachchhitta mama amtiyam havvamagaya. Se nunam devai! Atthe samatthe? Hamta atthi. Evam khalu devanuppie! Tenam kalenam tenam samaenam bhaddilapure nayare nage namam gahavai parivasai–addhe. Tassa nam nagassa gahavaissa sulasa namam bhariya hottha. Tae nam sa sulasa gahavaini balattane cheva nemittienam vagariya–esa nam dariya nimdu bhavissai. Tae nam sa sulasa balappabhiim cheva harinegamesissa padimam karei, karetta kallakallim nhaya kayabalikamma kaya-kouya-mamgala-payachchhitta ullapadasadaya mahariham pupphachchanam karei, karetta jannupayapadiya panamam karei, karetta tao pachchha aharei va niharei va charai va. Tae nam tise sulasae gahavainie bhattibahumanasussusae harinegamesi deve arahie yavi hottha. Tae nam se harinegamesi deve sulasae gahavainie anukampanatthayae sulasam gahavainim tumam cha do vi samauuyao karei. Tae nam tubbhe do vi samameva gabbhe ginhaha, samameva gabbhe parivahaha, samameva darae payayaha. Tae nam sa sulasa gahavaini vinihayamavanne darae payayai. Tae nam se harinegamesi deve sulasae gahavainie anukampanatthayae vinihayamavanne darae karayala-sampudenam genhai genhitta tava amtiyam saharai. Tam samayam cha nam tumam pi navanham masanam sukumaladarae pasavasi. Je vi ya namdevanuppie! Tava putta te vi ya tava amtiao karayala-sampudenam genhai, genhitta sulasae gahavainie amtie saharai. Tam tava cheva nam devai! Ee putta. No sulasae gahavainie. Tae nam sa devai devi arahao aritthanemissa amtie eyamattham sochcha nisamma hatthatuttha-chitta-manamdiya piimana paramasomanassiya harisavasavisappamanahiyaya araham aritthanemim vamdai namamsai, vamditta namamsitta jeneva te chha anagara teneva uvagachchhai, uvagachchhitta te chhappi anagare vamdai namamsai, vamditta namamsitta agayapanhaya pappuyaloyana kamchuyaparikkhittaya dariyavalaya-baha dharahaya-kalamba-pupphagam viva samusasiya-romakuva te chhappi anagare animisae ditthie pehamani-pehamani suchiram nirikkhai, nirikkhitta vamdai namamsai, vamditta namamsitta jeneva araha aritthanemi teneva uvagachchhai, uvagachchhitta araham aritthanemim tikkhutto ayahina-payahinam karei, karetta vamdai namamsai, vamditta namamsitta tameva dhammiyam janappavaram duruhai, duruhitta jeneva baravai nayari teneva uvagachchhai, uvagachchhitta baravaim nayarim anuppavisai, anuppavisitta jeneva sae gihe jeneva bahiriya uvatthanasala teneva uvagaya, dhammiyao janappavarao pachchoruhai, pachchoruhitta jeneva sae vasadhare jeneva sae sayanijje teneva uvagaya sayamsi sayanijjamsi nisiyai. Tae nam tise devaie devie ayam ajjhatthie chimtie patthie manogae samkappe samuppanne–evam khalu aham sarisae java nalakubarasamane satta putte payaya, no cheva nam mae egassa vi balattanae samanubbhue. Esa vi ya nam kanhe vasudeve chhanham-chhanham masanam mamam amtiyam payavamdae havvamagachchhai. Tam dhannao nam tao ammayao, punnao nam tao ammayao, kayapunnao nam tao ammayao, kayalakkhanao nam tao ammayao, jasim manne niyaga-kuchchhi-sambhuyaim thanaduddha-luddhayaim mahura-samullavayaim mammana-pajampiyaim thana-mulakakkhadesabhaga abhisaramanaim muddhayaim puno ya komalakamalovamehim hatthehim ginhiuna uchchhamge nivesiyaim demti samullavae sumahure puno-puno mamjulappabhanie. Aham nam adhanna apunna akayapunna akayalakkhana etto ekkataramavi na patta– ohaya manasamkappa karayala-palhatthamuhi attajjhanovagayajjhiyayai. Imam cha nam kanhe vasudeve nhae kayabalikamme kayakouya-mamgala-payachchhitte savvalamkaravibhusie devaie devie payavamdae havvamagachchhai. Tae nam se kanhe vasudeve devaim devim pasai, pasitta devaie devie payaggahanam karei, karetta devaim devim evam vayasi –annaya nam ammo! Tubbhe mamam pasetta hatthatuttha java bhavaha, kinnam ammo! Ajja tubbhe ohayamanasamkappa java jjhiyayaha? Tae nam sa devai devi kanham vasudevam evam vayasi–evam khalu aham putta! Sarisae java nalakubara-samane satta putte payaya, no cheva nam mae egassa vi balattane anubbhue. Tumam pi ya nam putta! Chhanham-chhanham masanam mamam amtiyam payavamdae havvamagachchhasi. Tam dhannao nam tao ammayao java jjhiyami. Tae nam se kanhe vasudeve devaim devim evam vayasi–ma nam tubbhe ammo! Ohayamanasamkappa java jjhiyayaha. Ahannam taha dhattissami jaha nam mamam sahodare kaniyase bhaue bhavissati tti kattu devaim devim tahim itthahim vagguhim samasasei. Tao padinikkhamai, padinikkhamitta jeneva posahasala teneva uvagachchhai, uvagachchhitta posahasalam pamajjai, uchcharapasavanabhumim padilehei, dabbhasamtharagam duruhai, duruhitta atthamabhattam paginhai, paginhitta posahasalae posahie bambhayari harinegamesim devam manasi karemane- manasi karemane chitthai. Tae nam tassa kanhassa vasudevassa atthamabhatte parinamamane harinegamesissa devassa asanam chalai java aham iham havvamagae. Samdisahi nam devanuppiya! Kim karemi? Kim dalayami? Kim payachchhami? Kim va te hiyaichchhiyam? Tae nam se kanhe vasudeve tam harinegamesim devam amtalikkhapadivannam pasitta hatthatutthe posaham parei, paretta karayalapariggahiyam sirasavattam matthaeamjalim kattu evam vayasi– ichchhami nam devanuppiya! Sahodaram kaniyasam bhauyam vidinnam. Tae nam se harinegamesi kanham vasudevam evam vayasi–hohii nam devanuppiya! Tava devaloyachue sahodare kaniyase bhaue. Se nam ummukkabalabhave vinnayaparinayamette jovvanagamanuppatte arahao aritthanemissa amtiyam mumde bhavitta agarao anagariyam pavvaissai– kanham vasudevam dochcham pi tachcham pi evam vadai, vaditta jameva disam paubbhue tameva disam padigae. Tae nam se kanhe vasudeve posahasalao padinivattai, padinivattitta jeneva devai devi teneva uvagachchhai, uvagachchhitta devaie devie payaggahanam karei, karetta evam vayasi– hohii nam ammo! Mama sahodare kaniyase bhaue tti kattu devaim devim tahim itthahim kamtahim piyahim manunnahim manamahim vagguhim asasei, asasetta jameva disam paubbhue tameva disam padigae. Tae nam sa devai devi annaya kayaim tamsi tarisagamsi vasagharamsi java siham sumine pasitta padibuddha java gabbham parivahai. Tae nam sa devai devi navanham masanam jasumana-rattabamdhujivaya-lakkharasa-sarasaparijataka-tarunadivayara-samappabham savvanayanakamta-sukumalapanipayam java suruvam gayatalusamanam darayam payaya. Jammanam jaha mehakumare java jamha nam amham ime darae gayatalusamane, tam hou nam amham eyassa daragassa namadhejje gayasukumale. Tae nam tassa daragassa ammapiyaro namam kayam–gayasukumalo tti. Sesam jaha mehe java alambhogasamatthe jae yavi hottha. Tattha nam baravaie nayarie somile nama mahane parivasai–addhe. Riuvveya java bambhannaesu ya satthesu suparinitthie yavi hottha. Tassa somila-mahanassa somasiri namam mahani hottha–sumalapanipaya. Tassa nam somilassa dhuya somasirie mahanie attaya soma namam dariya hottha–sumala-panipaya java suruva, ruvenam jovvanenamlavannenam ukkittha ukkitthasarira yavi hottha. Tae nam sa soma dariya annaya kayai nhaya java vibhusiya, bahuhim khujjahim java mahattaravimda-parikkhitta sayao gihao padinikkhamai, padinikkhamitta jeneva rayamagge teneva uvagachchhai, uvagachchhitta rayamaggamsi kanagatimdusaenam kilamani chitthai. Tenam kalenam tenam samaenam araha aritthanemi samosadhe. Parisa niggaya. Tae nam se kanhe vasudeve imise kahae laddhatthe samane nhae java vibhusie gayasukumalenam kumarenam saddhim hatthikhamdhavaragae sakoremtamalladamenam chhattenam dharijjamanenam seyavarachamarahim udduvva-manihim baravaie nayarie majjhammajjhenam arahao aritthanemissa payavamdae niggachchhamane somam dariyam pasai, pasitta somae dariyae ruvena ya jovvanena ya lavannena ya jayavimhae kodumbiyapurise saddavei, saddavetta evam vayasi–gachchhaha nam tubbhe devanuppiya! Somilam mahanam jayitta somam dariyam genhai, genhitta kannamteuramsi pakkhivaha. Tae nam esa gayasukumalassa kumarassa bhariya bhavissai. Tae nam kodumbiyapurisa taheva pakkhivamti. Tae nam se kanhe vasudeve baravaie nayarie majjhammajjhenam niggachchhai, niggachchhitta jeneva sahasambavane ujjane jeneva araha aritthanemi teneva uvagachchhai, uvagachchhitta araham aritthanemim tikkhutto ayahina-payahinam karei, karetta vamdai namamsai, vamditta namamsitta arahao aritthanemissa nachchasanne naidure sussusamane namamsamane pamjaliude abhimuhe vinaenampajjuvasai. Tae nam araha aritthanemi kanhassa vasudevassa gayasukumalassa kumarassa tise ya mahatimahaliyae mahachchaparisae chaujjamam dhammam kahei, tam jaha– Savvao panaivayao veramanam, savvao musavayao veramanam, Savvao adinnadanao veramanam, savvao pariggahato veramanam. Kanhe padigae. Tae nam se gayasukumale arahao aritthanemissa amtie dhammam sochcha nisamma hatthatutthe araham aritthanemim tikkhutto ayahina-payahinam karei, karetta vamdai namamsai, vamditta namamsitta evam vayasi–saddahami nam bhamte! Niggamtham pavayanam, pattiyami nam bhamte! Niggamtham pavayanam, roemi nam bhamte! Niggamtham pavayanam, abbhutthemi nam bhamte! Niggamtham pavayanam. Evameyam bhamte! Tahameyam bhamte! Avitahameyam bhamte! Ichchhiyameyam bhamte! Padichchhiyameyam bhamte! Ichchhiya-padichchhiyameyam bhamte! Se jaheyam tubbhe vayaha. Navari devanuppiya! Ammapiyaro apuchchhami. Tao pachchha mumde bhavitta nam agarao anagariyam pavvaissami. Ahasuham devanuppiya! Ma padibamdham karehi. Tae nam se gayasukumale araham aritthanemim vamdai namamsai, vamditta namamsitta jenameva hatthirayane tenameva uvagachchhai, uvagachchhitta hatthikhamdhavaragae mahayabhada-chadagara-pahakarenam baravaie nayarie majjhammajjhenam jenameva sae bhavane tenameva uvagachchhai, uvagachchhitta hatthikhamdhao pachchoruhai, pachchoruhitta jenameva ammapiyaro tenameva uvagachchhai, uvagachchhitta ammapiunam paya-vadanam karei, karetta evam vayasi–evam khalu ammayao! Mae arahao aritthanemissa amtie dhamme nisamte, se vi ya me dhamme ichchhie padichchhie abhiruie. Tae nam tassa gayasukumalassa ammapiyaro evam vayasi–dhannosi tumam jaya! Sampunnosi tumam jaya! Kayatthosi tumam jaya! Kayalakkhanosi tumam jaya! Jannam tume arahao aritthanemissa amtie dhamme nisamte se vi ya te dhamme ichchhie padichchhie abhiruie. Tae nam se gayasukumale ammapiyaro dochcham pi evam vayasi–evam khalu ammayao! Mae arahao aritthanemissa amtie dhamme nisamte, se vi ya me dhamme ichchhie padichchhie abhiruie. Tam ichchhami nam ammayao! Tubbhehim abbhanunnae samane arahao aritthanemissa amtie mumde bhavitta nam agarao anagariyam pavvaittae. Tae nam sa devai devi tam anittham akamtam appiyam amanunnam amanamam asuyapuvvam pharusam giram sochcha nisamma imenam eyaruvenam manomanasienam mahaya puttadukkhenam abhibhuya samani seyagayaromakuva-pagalamta-chilinagaya soyabhara-paveviyamgi nitteya dina-vimana-vayana karayala-maliyavva kamalamala takkhana-olugga-dubbala-sarira-lavanna-sunna-nichchhayagaya-siriya pasidhila-bhusana-padamta-khummiya-samchunniya-dhavalavalaya-pabbhattha-uttarijja sumalavikinna-kesahattha muchchhavasa-natthacheya-garui parasu-niyatta vva champagalaya nivvattamahe vva imdalatthi vimukkasamdhibamdhana kottimatalamsi savvamgehim dhasatti padiya. Tae nam sa devai devi sasambhamovattiyae turiyam kamchanabhimgaramuhaviniggaya-siyala-jalavimala-dharae parisimchamana-nivvaviyagayalatthi ukkhevaya-talavimta-viyanagajaniyavaenam saphusienam amteura-parijanenam asasiya samani muttavali-sannigasa -pavadamta-amsudharahim simchamani paohare, kaluna-vimana-dina royamani kamdamani tippamani soyamani vilavamani gayasukumalam kumaram evam vayasi– Tumam si nam jaya! Amham ege putte itthe kamte pie manunne maname thejje vesasie sammae bahumae anumae bhamdakaramdagasamane rayane rayanabhue jiviya-ussasie hiyaya-namdi-janane umbarapuppham va dullahe savanayae, kimamga puna pasanayae? No khalu jaya! Amhe ichchhamo khanamavi vippaogam sahittae. Tam bhumjahi tava jaya! Vipule manussae kamabhoge java tava vayam jivamo. Tao pachchha amhehim kalagaehim parinayavae vaddhiya-kulavamsatamtukajjammi niravayakkhe arahao aritthanemissa amtie mumde bhavitta agarao anagariyam pavvaissasi. Tae nam se gayasukumale ammapiuhim evam vutte samane ammapiyaro evam vayasi–taheva nam tam ammo! Jaheva nam tubbhe mamam evam vayaha– tumam si nam jaya! Amham ege putte itthe kamte pie manunne maname thejje vesasie sammae bahumae anumae bhamdakaramda-gasamane rayane rayanabhue jiviya-ussasie hiyaya-namdijanane umbarapuppham va dullahe savanayae, kimamga puna pasanayae? No khalu jaya! Amhe ichchhamo khanamavi vippaogam sahittae. Tam bhumjahi tava jaya! Vipule manussae kamabhoge java tava vayam jivamo. Tao pachchha amhehim kalagaehim parinayavae vaddhiya-kulavamsatamtu-kajjammi niravayakkhe arahao aritthanemissa amtie mumde bhavitta agarao anagariyam pavvaissasi. Evam khalu ammayao! Manussae bhave adhuve anitie asasae vasanasaovaddavabhibhute vijjulayachamchale anichche jalabubbuya-samane kusaggajalabimdusannibhe samjjhabbharagasarise suvina-damsanovame sadana-padana-viddhamsana-dhamme pachchha puram cha nam avassavippajahanijje. Se ke nam janai ammayao! Ke puvvim gamanae ke pachchha gamanae? Tam ichchhami nam ammayao! Tubbhehim abbhanunnae samane arahao aritthanemissa amtie mumde bhavitta nam agarao anagariyam pavvaittae. Tae nam tam gayasukumalam kumaram ammapiyaro evam vayasi–ime ya te jaya! Ajjaya-pajjaya-piupajjayagae subahu hiranne ya suvanne ya kamse ya duse ya mani-mottiya-samkha-sila-ppavala-rattarayana-samtasara-savaejje ya alahi java asattamao kulavamsao pagamam daum pagamam bhottum pagamam paribhaeum. Tam anuhohi tava jaya! Vipulam manussayam iddhisakkarasamudayam. Tao pachchha anubhuyakallane arahao aritthanemissa amtie mumde bhavitta agarao anagariyam pavvaissasi. Tae nam se gayasukumale ammapiyaram evam vayasi–taheva nam tam ammayao! Jam nam tubbhe mamam evam vayaha–ime te jaya! Ajjaga-pajjaga-piupajjayagae subahu hiranne ya suvanne ya kamse ya duse ya mani-mottiya-samkha-sila-ppavala-rattarayana-samtasara-savaejje ya alahi java asattamao kulavamsao pagamam daum pagamam bhottum pagamam paribhaeum. Tam anuhohi tava jaya! Vipulam manussagam iddhisakkara-samudayam. Tao pachchha anubhuyakallane arahao aritthanemissa amtie mumde bhavitta agarao anagariyam pavvaissasi. Evam khalu ammayao! Hiranne ya java savaejje ya aggisahie chorasahie rayasahie daiyasahie machchusahie, aggisamanne chorasamanne rayasamanne daiyasamanne machchusamanne sadana-padana-viddhamsanadhamme pachchha puram cha nam avassavippajahanijje. Se ke nam janai ammayao! Ke puvvim gamanae ke pachchha gamanae? Tam ichchhami nam ammayao! Tubbhehim abbhanunnae samane arahao aritthanemissa amtie mumde bhavitta agarao anagariyam pavvaittae. Tae nam tassa gayasukumalassa ammapiyaro jahe no samchaemti gayasukumalam kumaram bahuhim visayanulomahim aghavanahi ya pannavanahi ya sannavanahi ya vinnavanahi ya aghavittae va pannavittae va sannavittae va vinnavittae va tahe visa-yapadikulahim samjamabhauvveyakariyahim pannavanahim pannavemana evam vayasi– esa nam jaya! Niggamthe pavayane sachche anuttare kevalie padipunne neyaue samsuddhe sallagattane siddhimagge muttimagge nijjanamagge nivvanamagge savvadukkhappahinamagge, ahiva egamtaditthie, khuro iva egamtadharae, lohamaya iva java chaveyavva, valuyakavale iva nirassae, gamga iva mahanai padisoyagamanae, mahasamuddo iva bhuyahim duttare, tikkham kamiyavvam, garuam lambeyavvam, asi dharavvayam chariyavvam. No khalu kappai jaya! Samananam niggamthanam ahakammie va uddesie va kiyagade va thavie va raie va dubbhikkhabhatte va kamtarabhatte va vaddaliyabhatte va gilanabhatte va mulabhoyane va kamdabhoyane va phalabhoyane va biyabhoyane va hariyabhoyane va bhottae va payae va. Tumam cha nam jaya! Suhasamuchie no cheva nam duhasamuchie, nalam siyam nalam unham nalam khuham nalam pivasam nalam vaiya-pittiya-simbhiya-sannivaie vivihe rogayamke, uchchavae gamakamtae, bavisam parisahovasagge udinne sammam ahiyasittae. Bhumjahi tava jaya! Manussae kamabhoge. Tao pachchha bhuttabhogi arahao aritthanemissa amtie mumde bhavitta agarao anagariyam pavvaissasi. Tae nam se gayasukumale kumare ammapiuhim evam vutte samane ammapiyaram evam vayasi–taheva nam tam ammayao! Jam nam tubbhe mama evam vayaha– esa nam jaya! Niggamthe pavayane sachche anuttare kevalie padipunne neyaue samsuddhe sallagattane siddhimagge muttimagge nijjanamagge nivvanamagge savvadukkhappahinamagge, ahiva egamtaditthie, khuro iva egamtadharae, lohamaya iva java chaveyavva, valuyakavale iva nirassae, gamga iva mahanai padisoyagamanae, mahasamuddo iva bhuyahim duttare, tikkham kamiyavvam, garuam lambeyavvam, asidharavvayam chariyavvam. No khalu kappai jaya! Samananam niggamthanam ahakammie va uddesie va kiyagade va thavie va raie va dubbhikkhabhatte va kamtarabhatte va vaddaliyabhatte va gilanabhatte va mulabhoyane va kamdabhoyane va phalabhoyane va biyabhoyane va hariyabhoyane va bhottae va payae va. Tumam cha nam jaya! Suhasamuchie no cheva nam duhasamuchie, nalam siyam nalam unham nalam khuham nalam pivasam nalam vaiya-pittiya-simbhiya-sannivaie vivihe rogayamke, uchchavae gamakamtae bavisam parisahovasagge udinne sammam ahiyasittae. Bhumjahi tava jaya! Manussae kamabhoge. Tao pachchha bhuttabhogi arahao aritthanemissa amtie mumde bhavitta agarao anagariyam pavvaissasi. Evam khalu ammayao! Niggamthe pavayane kivanam kayaranam kapurisanam ihalogapadibaddhanam paraloganippivasanam duranuchare paya-yajanassa, no cheva nam dhirassa. Nichchhiyavavasiyassa ettha kim dukkaram karanayae? Tam ichchhami nam ammayao! Tubbhehim abbhanunnae samane arahao aritthanemissa amtie mumde bhavitta agarao anagariyam pavvaittae. Tae nam se kanhe vasudeve imise kahae laddhatthe samane jeneva gayasukumale teneva uvagachchhai, uvagachchhitta gayasukumalam alimgai, alimgitta uchchhamge nivesei, nivesetta evam vayasi– tumam nam mamam sahodare kaniyase bhaya. Tam ma nam tumam devanuppiya! Iyanim arahao aritthanemissa amtie mumde bhavitta agarao anagariyam pavvahi. Ahannam tume baravaie nayarie mahaya-mahaya rayabhiseenam abhisimchissami. Tae nam se gayasukumale kanhenam vasudevenam evam vutte samane tusinie samchitthai. Tae nam se gayasukumale kanham vasudevam ammapiyaro ya dochcham pi tachcham pi evam vayasi–evam khalu devanuppiya! Manussaya kamabhoga asui vamtasava pittasava khelasava sukkasava soniyasava duruya-ussasa-nisasa duruya-muttapurisa-puya-bahu padipunna uchchara-pasavana-khela-simdhanaga-vamta-pitta-sukka-soniyasambhava adhuva anitiya asasaya sadana-padana-viddhamsanadhamma pachchha puram cha nam avassavippajahanijja. Se ke nam janai devanuppiya! Ke puvvim gamanae ke pachchha gamanae? Tam ichchhami nam devanuppiya! Tubbhehim abbhanunnae samane arahao aritthanemissa amtie mumde bhavitta agarao anagariyam pavvaittae. Tae nam tam gayasukumalam kanhe vasudeve ammapiyaro ya jahe no samchaei bahuyahim visayanulomahi ya visayapadikulahi ya aghavanahi ya pannavanahi ya sannavanahi ya vinnavanahi ya aghavittae va pannavittae va sannavittae va vinnavittae va tahe akamaim cheva gayasukumalam kumaram evam vayasi– tam ichchhamo nam te jaya! Egadivasamavi rajjasirim pasittae. Tae nam gayasukumale kumare kanham vasudevam ammapiyaram cha anuvattamane tusinie samchitthai. Tae nam kanhe vasudeve kodumbiyapurise saddavei, saddavetta evam vayasi–khippameva bho devanuppiya! Gayasukumalassa mahattham mahaggham mahariham viulam rayabhiseyam uvatthaveha. Tae nam te kodumbiyapurisa gayasukumalassa kumarassa mahattham mahaggham mahariham viulam rayabhiseyam uvatthavemti. Tae nam se kanhe vasudeve gayasukumalam kumaram mahaya-mahaya rayabhiseenam abhisimchai, abhisimchitta karayalapariggahiyam dasanaham sirasavattam matthae amjalim kattu evam vayasi–jaya-jaya namda! Jaya-jaya bhadda! Jaya-jaya namda bhaddam te, ajiyam jinahi, jiyam palayahi, jiyamajjhe vasahi, imdo iva devanam chamaro iva asuranam dharano iva naganam chamdo iva taranam bharaho iva manuyanam baravaie nayarie annesim cha bahunam gamagara-nagara-kheda-kabbada-donamuha-madamba-pattana-asama-nigama-sambaha-sannivesanam ahevachcham porevachcham samittam bhattittam mahattaragattam ana-isara-senavachcham karemane palemane mahayahaya-natta-giya-vaiya-tamti-tala-tala-tudiya-ghana-muimga-paduppavaiyaravenam viulaim bhogabhogaim bhumjamane viharahi tti kattu jaya-jaya-saddam paumjamti. Tae nam se gayasukumale raya jae java rajjam pasasemane viharai. Tae nam tam gayasukumalam rayam kanhe vasudeve ammapiyaro ya evam vayasi–bhana jaya! Kim dalayamo? Kim payachchhamo? Kim va te hiyaichchhie samatthe? Tae nam se gayasukumale raya kanham vasudevam ammapiyaro ya evam vayasi–ichchhami nam devanuppiya! Kuttiyavanao rayaharanam padiggaham cha aniyam kasaviyam cha saddaviyam. Nikkhamanam jaha mahabbalassa. Tae nam se gayasukumale kumare arahao aritthanemissa amtie imam eyaruvam dhammiyam uvaesam sammam padivajjai–tamanae taha gachchhai, taha chitthai, taha nisiyai, taha tuyattai, taha bhumjai, taha bhasai, taha utthae utthaya panehim bhuehim jivehim sattehim samjamenamsamjamai. Tae nam se gayasukumale anagare jae–iriyasamie java guttabambhayari. Tae nam se gayasukumale jam cheva divasam pavvaie tasseva divasassa pachchavaranhakalasamayamsi jeneva araha aritthanemi teneva uvagachchhai, uvagachchhitta araham aritthanemim tikkhutto ayahina-payahinam karei, karetta vamdai namamsai, vamditta namamsitta evam vayasi–ichchhami nam bhamte! Tubbhehim abbhanunnae samane mahakalamsi susanamsi egaraiyam mahapadimam uvasampajjitta nam viharittae. Ahasuham devanuppiya! Ma padibamdham karehi. Tae nam se gayasukumale arahaya aritthanemina abbhanunnae samane araham aritthanemim vamdai namamsai, vamditta namamsitta arahao aritthanemissa amtie sahasambavanao ujjanao padinikkhamai, padinikkhamitta jeneva mahakale susane teneva uvagae, uvagachchhitta thamdillam padilehei, padilehetta uchcharapasavanabhumim padilehei, padilehetta isim pabbharagaenam kaenam vagghariyapani animisanayane sukkapoggala-niruddhaditthido vi pae sahattu egaraim mahapadimam uvasampajjitta nam viharai. Imam cha nam somile mahane samidheyassa atthae baravaio nayario bahiya puvvaniggae. Samihao ya dabbhe ya kuse ya pattamodam ya genhai, genhitta tao padiniyattai, padiniyattitta mahakalassa susanassa adurasamamtenam viivayamane-viivayamane samjjhakalasamayamsi paviralamanussamsi gayasukumalam anagaram pasai, pasitta tam veram sarai, saritta asurutte rutthe kuvie chamdikkie misimisemane evam vayasi–esa nam bho! Se gayasukumale kumare apatthiyapatthie, duramta-pamta-lakkhane, hinapunnachauddasie, siri-hiri-dhii-kitti-parivajjie, jenam mama dhuyam somasirie bhariyae attayam somam dariyam aditthadosapattiyam kalavattinim vippajahetta mumde java pavvaie. Tam seyam khalu mama gayasukumalassa kumarassa veranijjayanam karettae–evam sampehei, sampehetta disapadilehanam karei, karetta sarasam mattiyam genhai, genhitta jeneva gayasukumale anagare teneva uvagachchhai, uvagachchhitta gayasukumalassa anagarassa matthae mattiyae palim bamdhai, bamdhitta jalamtio chiyayao phulliyakimsuyasamane khairimgale kahallenam genhai, genhitta gayasukumalassa anagarassa matthae pakkhivai, pakkhivitta bhie tatthe tasie uvvigge samjayabhae tao khippameva avakkamai, avakkamitta jameva disam paubbhue tameva disam padigae. Tae nam tassa gayasukumalassa anagarassa sarirayamsi veyana paubbhuya–ujjala viula kakkhada pagadha chamda dukkhadurahiyasa. Tae nam se gayasukumale anagare somilassa mahanassa manasa vi appadussamane tam ujjalam java durahiyasam veyanam ahiyasei. Tae nam tassa gayasukumalassa anagarassa tam ujjalam java durahiyasam veyanam ahiyasemanassa subhenam parinamenam pasatthajjhavasanenam tadavaranijjanam kammanam khaenam kammarayavikiranakaram apuvva-karanam anuppavitthassa anamte anuttare nivvaghae niravarane kasine padipunne kevalavarananadamsane samuppanne. Tao pachchha siddhe buddhe mutte amtayade parinivvue savvadukkhappahine. Tattha nam ahasamnihiehim devehim sammam arahietti kattu divve surabhigamdhodae vutthe; dasaddhavanne kusume nivadie; chelukkheve kae; divve ya giyagamdhavvaninae kae yavi hottha. Tae nam se kanhe vasudeve kallam pauppabhayae rayanie java utthiyammi sure sahassarassimmi dinayare teyasa jalamte nhae java vibhusie hatthikhamdhavaragae sakoremtamalladamenam chhattenam dharijjamanenam seyavarachamarahim uddhuvvamanihim mahayabhada-chadagara-pahakaravamda-parikkhitte baravaim nayarim majjhammajjhenam jeneva araha aritthanemi teneva paharettha gamanae. Tae nam se kanhe vasudeve baravaie nayarie majjhammajjhenam niggachchhamane ekkam purisam–junnam jara-jajjariya-deham auram jjhusiyam pivasiyam dubbalamkilamtam mahaimahalayao itthagarasio egamegam ittagam gahaya bahiya ratthapahao amtogiham anuppavisamanam pasai. Tae nam se kanhe vasudeve tassa purisassa anukampanatthae hatthikhamdhavaragae cheva egam ittagam genhai, genhitta bahiya ratthapahao amtogiham anuppavesei. Tae nam kanhenam vasudevenam egae ittagae gahiyae samanie anegehim purisasaehim se mahalae ittagassa rasi bahiya ratthapahao amtogharamsi anuppavesie. Tae nam se kanhe vasudeve baravaie nayarie majjhammajjhenam niggachchhai, niggachchhitta jeneva araha aritthanemi teneva uvagae, uvagachchhitta araham aritthanemim tikkhutto ayahina-payahinam karei, karettavamdai namamsai, vamditta namamsitta gayasukumalam anagaram apasamane araham aritthanemim vamdai namamsai, vamditta namamsitta evam vayasi–kahi nam bhamte! Se mamam sahodare kaniyase bhaya gayasukumale anagare jam namaham vamdami namamsami? Tae nam araha aritthanemi kanham vasudevam evam vayasi–sahie nam kanha! Gayasukumalenam anagarenam appano atthe. Tae nam se kanhe vasudeve araham aritthanemim evam vayasi–kahannam bhamte! Gayasukumalenam anagarenam sahie appano atthe? Tae nam araha aritthanemi kanham vasudevam evam vayasi–evam khalu kanha! Gayasukumalenam anagarenam mamam kallam pachchavaranhakalasamayamsi vamdai namamsai, vamditta namamsitta evam vayasi–ichchhami nam bhamte! Tubbhehim abbhanunnae samane mahakalamsi susanamsi egaraiyam mahapadimam uvasampajjitta nam viharittae java egaraim mahapadimamuvasampajjitta nam viharai. Tae nam tam gayasukumalam anagaram ege purise pasai, pasitta asurutte gayasukumalassa anagarassa matthae mattiyae palim bamdhai bamdhitta jalamtio chiyayao phulliyakimsuyasamane khairimgale kahallenam genhai, genhitta gayasukumalassa anagarassa matthae pakkhivai, pakkhivitta bhie tatthe tasie uvvigge samjayabhae tao khippameva avakkamai, avakkamitta jameva disam paubbhue tameva disam padigae. Tae nam tassa gayasukumalassa anagarassa sarirayamsi veyana paubbhua–ujjala viula kakkhada pagadha chamda dukkha durahiyasa. Tae nam se gayasukumale anagare tassa purisassa manasa vi appadussamane tam ujjalam java durahiyasam veyanam ahiyasei. Tae nam tassa gayasukumalassa anagarassa tam ujjalam java durahiyasam veyanam ahiyasemanassa subhenam parinamenam pasatthajjhavasanenam tadavaranijjanam kammanam khaenam kammarayavikiranakaram apuvvakaranam anuppavitthassa anamte anuttare nivvaghae niravarane kasine padipunne kevalavarananadamsane samuppanne. Tao pachchha siddhe. Tam evam khalu kanha! Gayasukumalenam anagarenam sahie appano atthe. Tae nam se kanhe vasudeve araham aritthanemim evam vayasi–kesa nam bhamte! Se purise apatthiyapatthie, duramtapamtalakkhane, hinapunnachauddasie, siri-hiri-dhii-kitti-parivajjie, jenam mamam sahodaram kaniyasam bhayaram gayasukumalam anagaram akale cheva jiviyao vavarovei? Tae nam araha aritthanemi kanham vasudevam evam vayasi–ma nam kanha! Tumam tassa purisassa padosamavajjahi. Evam khalu kanha! Tenam purisenam gayasukumalassa anagarassa sahijje dinne. Kahannam bhamte! Tenam purisenam gayasukumalassa anagarassa sahijje dinne? Tae nam araha aritthanemi kanham vasudevam evam vayasi–se nunam kanha! Tumam mamam payavamdae havvamagachchhamane baravaie nayarie egam purisam–junnam jarajajjariyadeham auram jjhusiyam pivasiyam dubbalam kilamtam mahaimahalayao ittagarasio egamegam ittagam gahaya bahiya ratthapahao amtogiham anuppavisamanam pasasi. Tae nam tumam tassa purisassa anukampanatthae hatthikhamdhavaragae cheva egam ittagam genhasi, genhitta bahiya ratthapahao amtogiham anuppavesasi. Tae nam tume egae ittagae gahiyae samanie anegehim purisasaehim se mahalae ittagassa rasi bahiya ratthapahao amtodharamsianupavesie. Jaha nam kanha! Tume tassa purisassa sahijje dinne, evameva kanha! Tenam purisenam gayasukumalassa anagarassa anegabhava-sayasahassa-samchiyam kammam udiremanenam bahukammanijja-rattham sahijje dinne. Tae nam se kanhe vasudeve araham aritthanemim evam vayasi–se nam bhamte! Purise mae kaham janiyavve? Tae nam araha aritthanemi kanham vasudevam evam vayasi–je nam kanha! Tumam baravaie nayarie anuppavisamanam pasetta thiyae cheva thiibheenam kalam karissai, tannam tumam janijjasi esa nam se purise. Tae nam se kanhe vasudeve araham aritthanemim vamdai namamsai, vamditta namamsitta jeneva abhiseyam hatthirayanam teneva uvagachchhai, uvagachchhitta hatthim duruhai, duruhitta jeneva baravai nayari jeneva sae gihe teneva paharettha gamanae. Tae nam tassa somilamahanassa kallam pauppabhayae rayanie utthiyammi sure sahassarassimmi dinayare teyasa jalamte ayameyaruve ajjhatthie chimtie patthie manogae samkappe samuppanne–evam khalu kanhe vasudeve araham aritthanemim payavamdae niggae. Tam nayameyam arahaya, vinnayameyam arahaya, suyameyam arahaya, sitthameyam arahaya bhavissai kanhassa vasudevassa. Tam na najjai nam kanhe vasudeve mamam kenai kumarenam marissai tti kattu bhie tatthe tasie uvvigge samjayabhae sayao gihao padinikkhamai. Kanhassa vasudevassa baravaim nayarim anuppavisamanassa purao sapakkhim sapadidisim havvamagae. Tae nam se somile mahane kanham vasudevam sahasa pasetta bhie tatthe tasie uvvigge samjayabhae thiyae cheva thii-bheyam kalam karei, dharanitalamsi savvamgehim dhasatti sannivadie. Tae nam se kanhe vasudeve somilam mahanam pasai, pasitta evam vayasi–esa nam bho! Devanuppiya! Se somile mahane apatthiyapatthie java siri-hiri-dhii-kitti-parivajjie, jenam mamam sahoyare kaniyase bhayare gayasukumale anagare akale cheva jiviyao vavarovie tti kattu somilam mahanam panehim kaddhavei, kaddhavetta tam bhumim panienam abbhokkhavei, abbhokkhavetta jeneva sae gihe teneva uvagae. Sayam giham anuppavitthe. Evam khalu jambu! Samanenam bhagavaya mahavirenam java sampattenam atthamassa amgassa amtagadadasanam tachchassa vaggassa atthamajjhayanassa ayamatthe pannatte.
Sutra Meaning Transliteration : He bhagavana ! Jo shramana bhagavamta mahavire amtakriddasha sutrana trija vargana adhyayana – 7 no a artha kahyo chhe to bhagavamta mahavire adhyayana – 8 no sho artha kahyo chhe\? Nishche he jambu ! Te kale, te samaye dvaravati nagari hati. Prathama adhyayanamam kahya mujaba yavat arahamta arishtanemi padharya. Te kale te samaye arishtanemina shishyo chha sadhuo sahodara bhaio hata. Teo samana akaravala, samana tvachavala, samana vayavala hata. Teono varna kalum kamala – bhemsanum shimgadum, galino varna, alasi pushpa jevi kamtivalo hato. Teo shrivatsa amkita vatsavala hata, kusuma kumdalathi shobhata, nala – kubera samana hata. Tyare te chhae sadhuo, je divase mumda thai, ghara chhodine diksha lidhi, te ja divase arishtanemi arahamtane vamdana – namaskara karine kahelum – bhagavan ! Ame apani anujnya pamine javajjiva mate niramtara chhaththa – chhaththa tapokarmasaha, samyama ane tapathi atmane bhavita karata raheva ichchhie chhie. Bhagavamte kahelum – he devanupriyo ! Sukha upaje tema karo, vilamba na karo. Tyare chhae sadhuo bhagavamta arishtanemini ajnya pamine javajjivane mate niramtara chhaththa – chhaththa tapa karata yavat vicharava lagya. Tyarapachhi chhae sadhuoe anya koi divase chhaththana parane paheli porisie svadhyaya karyo, biji porisie dhyana karyum, e pramane gautamasvami mujaba badhi vidhi samajavi yavat ame apani anujnya pami chhaththana parane trana samghataka vade dvaravati nagarimam gauchari mate yavat bhramana karava ichchhie chhie. Bhagavamte kahyum – sukha upaje tema karo. Tyare chhae sadhuo arahamta arishtanemini anujnya pamine bhagavamtane vamdana – namaskara karine, temani pasethi, sahasramravanathi nikale chhe, nikaline trana samghataka vade atvarita, asambhramtapane yavat gauchari mate atana kare chhe. Temam eka samghataka dvaravatina uchcha – nicha – madhyama kulomam grihasamudana bhikshacharyathi atana karata vasudeva rajani devaki ranina gharamam praveshya. Tyare devaki devie te sadhuone avata joine harshita yavat prasannahridayi thai, asanethi ubhi thai, pachhi sata – atha pagalam same jai, trana vakhata adakshina – pradakshina kari, vamdi – namine rasodamam avi, simhakesara laduno thala bharyo, bharine te bamne sadhuone pratilabhita kari, vamdi – namine vidaya api. Tyarapachhi bija samghataka dvaravatimam grihasamudana bhikshacharyathi atana karata yavat devakine tyam avya yavat devakie te bamne sadhuone pratilabhita kari, vamdi – namine vidaya api. Pachhi trija samghataka dvaravatimam uchcha – nicha yavat pratilabhine devakiekahyum – he devanupriyo! Shum a bara yojana lambi,nava yojana paholi, pratyaksha devaloka svarupa, krishna vasudevani dvaravati nagarimam shramana nirgrantho uchcha – nicha – madhyama kulomam grihasamudana bhikshacharyathi atana karata yavat shum apane dvarikamam bhojana – pana malata nathi\? Je tame eka ja gharamam bhojana – pana mate varamvara pravesha karo chho\? Tyare te sadhuoe devakine kahyum – he devanupriya ! Krishna vasudevani a dvarikamam yavat shramana nirgranthone yavat bhojana – pana malata nathi ema nathi, tena te ja kulomam biji – triji vakhata bhojana – pana mate praveshata pana nathi. Pana ame bhaddilapura nagarana naga gathapatina putro, sulasa bharyana atmajo eva chha sahodara, sadrisha, yavat nala – kubera samana bhaio chhie, arahamta arishtanemi pase dharma sambhali, samsarana bhayathi udvigna thai, janma – maranathi dari, yavat diksha lidhi chhe. Ame pravrajya lidhi te ja divase arahamta arishtanemi pase avo abhigraha grahana karyo ke – bhamte ! Ame apani ajnya pamine niramtara chhaththa tapa karava purvaka vicharava ichchhie chhie. Yavat bhagavamte kahyum sukha upaje tema karo. Tyarathi ame arahamta arishtanemini anujnya pamine yavajjiva chhaththa – chhaththana tapa vade yavat vicharie chhie. Ame aje chhaththa tapana parane paheli porisie svadhyaya karyo yavat gauchari mate atana karata, tamara gharamam praveshya. Tamare tyam pahela avela te ame nathi, ame anya chhie. Devakine ama kahi bamne muni – yugala je taraphathi avya hata, te tarapha pachha gaya. Tyare devakine avo manogata samkalpa thayo ke nishche mane polasapura nagare atimuktakumara shramane, hum balyavasthamam hati tyare kahelum ke – he devanupriya ! Tum, sadrisha yavat nala – kubera jeva atha putrone janma apisha. Bharatakshetramam biji koi matane teva putro nahim ja prasave. Te vachana mithya thayum. A pratyaksha dekhaya chhe ke bharatakshetramam biji matae ava yavat putro prasavya chhe. To hum jaum, arahamta arishtanemine vamdine a ava prakarana prashnone puchhum. Ama vichari, kautumbika purushone bolavya. Temane kahyum – laghukarana(dharmika yana – pravara) yavat upasthapita karo. Pachhi devanamda maphaka te bhagavamta pase pahochine bhagavamtani paryupasana kare chhe. Bhagavamte devakine kahyum – he devaki ! A chha sadhuone joine, ava prakarano vichara avyo ke – nishche mane polasapura nagare atimukta shramane purvavat kahyum hatum yavat gherathi nikali, jaladi mari pase avya. He devaki ! Shum a artha yogya chhe\? Ha, bhagavamta emaja chhe. He devanupriya ! Nishche, te kale te samaye bhaddilapura nagaramam naga name adhya gathapati vase chhe. Tene sulasa name patni chhe, te sulasane balyapanamam nimittiyae kahela ke – a balika nimdu thashe. Tyarapachhi sulasae balyatvathi arambhine harinegameshini bhakta thai, harinegameshini pratima karavi, roja snana kari yavat prayashchitta kari, bhini sadi paherine maharha pushpapuja kare chhe. Pachhi dhimchanane prithvi para namavi, pranama kare chhe. Pachhi ahara – nihara kare chhe. Kalakrame tenina lagna thaya. Tyarapachhi sulasa gathapatnina bhakti – bahumana – sevathi harinegameshi deva aradhita thaya. Tyare te harinegameshi deve sulasani anukampathi, sulasa ane tamane bamnene sama samaye rituvamti kari, pachhi tame bamne eka samaye ja garbhane grahana kari, sathe ja garbhane vaheva lagi, sathe ja putrane janma apava lagi. Tyare sulasa marana pamela putrane janma ape chhe, tyare harinegameshi deve sulasani anukampathi, mrita putrane hastatalamam grahana karine, tamari pase samharya. Te ja samaye tame pana nava masa purna thata sukumala putrane janma apyo. Je tamara putra hata, tene pana tamari pasethi be hathamam laine sulasa pase samharya. Tethi he devaki! A tamara putro chhe, sulasa gathapatnina nathi. Tyare devaki devi, arahamta arishtanemi pase a arthane sambhaline harshita samtushta yavat prasanna hridayi thaya. Arahamta arishtanemine vamdana – namaskara kari, devaki, chha sadhuo pase avya, te chhae ne vamdana – namaskara karya. Tyare putrasnehathi teninum matritva vaheva lagyum, tena stanamamthi dudhani dhara thai. Teni amkho harshashruthi chhalakai gai, atyamta harshana karane tenakamchuki bamdhana tuti gaya. Harsha ane romamchathi tenum sharira phuli javathi tena kamkana tumka padava lagya. Meghani dharathi ahata thayela kadambapushpa samana tena rome roma pulakita thai gaya. Teni te chha e sadhuone animesha drishtie jota – jota dirghakala nirakhi rahi. Joine teone vamdana – namaskara karya. Vamdi – namine arahamta arishtanemi pase avya, trana vakhata adakshina – pradakshina kari, karine vamdana – namaskara karya. Pachhi te devaki devi te ja dharmika yanamam besi pachhi dvaravati nagarie avya, temam praveshi, potana ghera bahya upasthanashalamam avi, avine yanapravarathi utari, utarine potana vasagrihamam, potani shayyamam avi, avine potani shayya upara bethi. Tyarapachhi devaki devine avo manogata samkalpa thayo ke – nishche mem sarakha yavat nala – kubera samana sata putrone prasavya chhe. Mem eka pananum balyatvane anubhavyu nathi, a krishna vasudeva pana chha – chha mase mari pase pada vamdanarthe jaladi ave chhe, te matao dhanya chhe, ema hum manum chhum ke je mata potani kukshithi utpanna thayela putro, stanadudhamam lubdha hoya, madhura vachana bolanara hoya, aspashta bhasha bolata hoya, stanamulathi kaksha deshabhage te balaka sarakata hoya, te matao temana mugdha, komala – kamala jeva hatha vade grahine utsamgamam besade chhe, te putro sumadhura ullapane varamvara ape chhe, mamjula vachana bole chhe. Pana hum adhanya chhum, apunya chhum, akrita punya chhum, amamthi eka pana putrane na pami. E rite teni apahata mana samkalpa ( nirasha ane udasa thai) yavat chimtamagna thai, mukhane hatheli upara rakhi bhumi tarapha jota besi rahya. A tarapha krishna vasudeva snana karine yavat vibhushita thaine, devaki devine pada vamdanarthe jaladi avya. Tyare krishne devaki devine joine padavamdana kari, karine devakine puchhyum – He mata ! Biji koi vakhate to mane joine, tame harshita yavat samtushta thao chho, aja kema apahata mana samkalpa (nirasha ane udasa thai) yavat chimtamagna thai, mukhane hatheli upara rakhi bhumi tarapha jota besi rahya chho? Tyare devakie, krishnane kahyum – mem samana dekhata, samana shariri yavat nalkubera samana sata putrone janma apyo, paramtu eka pananum balyatva anubhavyum nahim, tum pana putra ! Mane chha – chha mase mari pase page lagava jaladi ave chhe, te matao dhanya chhe ityadi badhum purvavata kahevum yavat te karane hum udasa yavata chimtamagna chhum. Tyare krishne, devakimatane kahyum – he mata ! Tame apahata yavat chimtamagna na thao. Hum tevo yatna karisha, jethi maro sahodara nano bhai thaya. Ema kahi devakine tevi ishtadi vani vade ashvasita karya, tyamthi nikalya. Nikaline paushadhashalae avya, avine abhayakumara maphaka aththama tapa vagere vidhana karya. Vishesha e ke – harinegameshine uddeshine aththama tapa grahana kari yavat amjali jodine kahyum – he devanupriya ! Hum ichchhu chhum ke mane sahodara nano bhai apo. Tyare harinegameshine krishna vasudeve kahyum – he devanupriya ! Devalokathi chyavela eka jiva, tamaro nano bhai thashe. Te balyabhavathi mukta thai yavat yauvana pami, arahamta arishtanemi pase mumda thai yavat diksha leshe. Krishnane biji – triji vakhata ama kahyum, kahine jyamthi avela tyam pachho gayo. Tyare krishne paushadhashalathi nikali, devakimata pase avine devakina page vamdana karine kahyum – he mata ! Mare sahodara nano bhai thao. Ema kahi devakimatane tevi ishtadi vanithi ashvasita karine gaya. Tyarapachhi devaki anya koi divase, tevi tevavi prakarani komala ane sukhada shayyamam sutela hata yavat simhanum svapna joyum, svapna joine devaki devi jagya. Te harshita ane samtushta thaya. Svapnano vritamta temane potana patine kahyo ityadi (bhagavati sutramam shataka 11 mam mahabalana varnana maphaka ahi shayya, svapna ane putra janmanum varnana karavum.) yavata devaki devi atyamta sukhapurvaka garbhanum parivahana karava lagya.) maharaja vasudeve svapna lakshana pathakone bolavya, svapnonum phala puchhyum, svapna pathakoe svapnana phalane janavata kahyum ke suyogya punyatma putrani prapti thashe. Devaki devi svapnanum phala sambhali ghanaja harshita hridaya thai sukhapurvaka garbhane vahe chhe. Tyarapachhi devaki devie nava masa purna thaya pachhi japapushpa, rata bamdhujivaka pushpa, laksharasa, sarasa parijataka, taruna surya samana prabhavala, sarvanayana kamta, sukumara, yavat surupa, hathina talu samana putrane janma apyo. Janma mahotsava meghakumaravat kahevo. Yavat je karane amaro a putra gajana talusamana chhe, tethi amara a balakanum nama gajasukumala thao. Tyare te balakana matapitae gajasukumala nama karyu. Baki meghakumaravat janavum. Yavat anukrame te atyamta bhoga bhogavavane samartha thayo. Te dvaravatimam somila name eka brahmana vasato hato. Te dhanadhya, rigveda yavat aparibhuta hato. Te rigveda adi chare vedomam ane pamchamo itihasa, chhattha nighamtu gramthano jnyata tatha parivrajaka shastromam nipuna tane suparinishthita hato. Te somilane somashri name sukumala brahmani patni hati. Te somilani putri, somashri brahmanini atmaja soma name putri sukumala yavat surupa, rupa yavat lavanya yukta, utkrishta, utkrishta shariri putri hati. Te soma putri anya koi divase snana kari yavat vibhushita thai, ghani kubja adi aneka dasio yavat parivarathi parivarine svagrihethi nikali. Tyara pachhi rajamarge avi, rajamargamam suvarnana dadathi krida karati hati. Te kale, te samaye arahamta arishtanemi padharya, parshada dharmashravana mate nikali. Tyare krishna vasudeve, a vrittamta janyo. Tyare krishna vasudeve snana kari yavat alpa pana mulyavana alamkarathi vibhushita thai, gajasukumalakumara sathe uttama hathina skamdhe besi, koramtapushpa achchhadita chhatrane dharavato, shreshtha shveta chamaro vade vimjhato dvaravati nagarina madhyethi bhagavamtana pada vamdanarthe nikalya, tyare soma kanyane joi, joine somana rupa, lavanyathi yavat vismita thai, kautumbika purushone bolavya. Bolavine krishne kahyum – he devanupriyo ! Jao, tame somila brahmana pase somani yachana karine, te kanyane lavo. Kanya amtahpuramam rakhavo. Pachhi a kanya gajasukumalani patni thashe. Tyare kautumbika purushoe yavat tema karyum. Pachhi krishna vasudeva dvaravati nagarini madhyethi nikaline sahasramravana udyanamam pahomchi, pacha abhigama purvaka praveshine yavat bhagavamta arishtanemine paryupase chhe. Tyare arishtanemi arahamte krishna vasudeva, gajasukumala ane moti parshadane dharma kahyo. Tyare gajasukumale bhagavamta pase dharma sambhalinekahyum ke hum pravrajya grahana karava ichchhum chhu. Te mate matapitane puchhine apane sevamam upasthita thaisha. Ityadi varnana meghakumarani jema janavum. Vishesha e ke – devaki devie gajasukumarane kahyum – he putra! Tum avivahita chhe, tethi vivahita tha yavata kulani vriddhi kara, pachhi diksha grahana karaje. Tyare krishna vasudeve a katha janine gajasukumala pase avine gajasukumalane alimge chhe, pachhi kholamam besade chhe, besadine kahyum – tum mara sahodara nano bhai chhe, tethi he devanupriya ! Hamana arahamta pase mumda thai yavat diksha na le. Hum tane dvaravati nagarimam mota – mota rajyabhisheka vade abhisheka karisha. Tyare krishna vasudeve ama kaheta gajasukumala mauna rahyo. Tyare gajasukumale krishna vasudeva tatha mata – pitane be – trana vakhata kahyum – he devanupriyo ! Manushi kamabhogana adhararupa a sharira kapha – mala – mutranum ghara chhe yavat tyajya chhe, hum ichchhu chhum ke – apani anujnyathi arishtanemi arahamta pase yavat diksha laum. Tyare gajasukumalane krishnavasudeva tatha mata – pita jyare ghana anukula yavat samajavava samartha na thaya tyare ichchha vina anujnya apatA.Ema kahyum ke – he putra ! Ame eka divasane mate pana tari rajyashrine jova ichchhie chhie. Ahi mahabalani jema samagra nishkramananum varnana karavum. Yavat bhagavad – ajnyathi te – te prakare yavat achara – gochara adi shikshanu paripalana kare chhe. Tyare te gajasukumala anagara thaya. Iryasamita yavat gupta brahmachari thaya. Pachhi teo dikshana divase ja madhyahna kale arishtanemi arahamta pase avya, avine trana vakhata adakshina – pradakshina kari, vamdana – namaskara karine puchhyum – bhagavan ! Apani anujnyathi hum mahakala smashanamam eka ratriki evi maha pratima svikarine vicharava ichchhum chhum. Bhagavane kahyum – he devanupriya ! Sukha upaje tema karo, vilamba na karo. Tyare gajasukumala anagare bhagavamtani anujnya pamine, teone vamdana – namana karine, tyamthi – sahasramravana udyanathi nikalya, nikaline mahakala smashane avya. Avine sthamdila padilehi, uchchara – prasravana bhumine padilehi, kamika nami gayeli kaya vade yavat bamne pagane sathe rakhi ubhA.Ane ekaratriki maha pratima svikarine vicharava lagya. A vakhate somila brahmana samidha levane dvaravati nagarithi bahara pahelathi nikalelo, te samidha – darbha – kusha – panane laine, tyamthi pachho valyo. Pachhi mahakala smashanamam thode durathi jata jata, samdhyakala samaye manushyanum gamana – gamana ghatyum tyare tyam gajasukumala anagarane joya, joine vaira yada avyum, avavathi krodha adi yukta thaine bolya – O gajasukumala ! Aprarthitane prarthanara ! Yavat lajjarahita ! Mari putri ane somashri patnini atmaja soma kanyane chhodine mumdita ane dikshita thai gaya chho. A e ja gajasukumara chhe, jene jati adithi bahishkrita thayela nathi tevi sanmanita ane vivaha yogya – bhogakalamam vartati evi mari putrine chhodine, mumda thaine diksha lidhi. To mare gajasukumalanum vera valavu uchita chhe. Ema vicharyu. Ema vicharine sarve dishaomam avalokana karyu, karine bhini mati lidhi. Laine gajasukumala anagara pase avya. Avine temana mastake matini pala bamdhi, bamdhine salagati chitamamthi vikasita khakharana pushpa jeva kherana amgarane eka thikaramam bharine gajasukumala anagarana mathamam namkhya, pachhi bhayathi – trasathi jaladithi tyamthi nikalyo yavat jyamthi avela te dishamam pachho gayo. Tyare gajasukumalana shariramam ujjavala, bhayamkara yavat duhsahya vedana utpanna thai. Tyare gajasukumale somila brahmana prati manathi pana dvesha na karata, te ujjavala vedanane yavat samyak prakare sahana kari. Tyare te vedanane yavat saheta gajasukumalane shubha parinama – prashastadhyavasaya ane tadavaraka karmana kshayathi karmarajane dura karata apurvakaranamam praveshine anamta anuttara yavat shreshtha kevala jnyana – darshana utpanna thaya. Tyarapachhi teo siddha thaya yavat sarva duhkhathi mukta thaya. Tyare samipe rahela devoe ‘a munie samyak aradhana kari’ ema kahi divya surabhi gamdhodakani vrishti, pamchavarni pushpa nipata, vastra kshepa, divya gita – gamdharva – ninada karya. Tyarapachhi te krishna vasudeva bije divase, prabhata thata yavat surya ugya pachhi snana kari yavat vibhushita thai, uttama hathie arudha thai, koramta pushpani malayukta chhatra dharana kari, shveta chamara vade vimjhata, mahabhatana vistaravala samuhathi vimtalaine, dvaravati nagarini madhyethi arishtanemi arahamta hata, tyam javane nikalya. Tyare dvaravati nagarini vachchovachchathi nikalata eka purushane joyo. Te jirna, jara jarjarita dehavalo yavat kalamta(thakelo), eka mota imtona dhagalamamthi eka – eka imtane laine baharani sherimamthi gharamam praveshato joyo. Tyare krishna vasudeve teni anukampathi shreshtha hathina skamdhe rahine ja, eka imta lidhi, laine baharana rathyapathathi gharani amdara praveshya imta mukI.Tyare krishna vasudeve eka imta grahana karata aneka purushe te mota imtana dhagalamamthi bahya rathyamargathi eka – eka imta gharamam muki. Imtano dhagalo gharamam mukyo. Tyarapachhi krishna vasudeva dvaravatini madhyethi nikali arahamta arishtanemi pase avya. Yavat vamdana – namana kari, gajasukumala anagarane na joine, arishtanemi arahamtane vamdi – namine puchhyum – Mara te sahodara nana bhai gajasukumala anagara kyam chhe\? Tene hum vamdana – namana karum, Tyare bhagavamte krishnane kahyum – he krishna ! Gajasukumala anagare atmahita sadhi lidhum chhe. Tyare krishne, bhagavamtane puchhyum – kai rite\? Temane atmahita sadhi lidhum chhe\? Tyare arishtanemi arahamte, krishnane kahyum – he krishna ! Gai kale gajasukumale mane madhyahna kale vamdi – namine kahyum – yavat hum svikarine vicharava ichchhu chhum. Yavata te ekaratriki pratima svikarine rahya. Tyare eka purusha gajasukumala munine joine krodhita thayo. Yavat te muni avi ujvala ane dusahya vedana bhogavine, kevalajnyana pamine siddha thaya. E rite he krishna ! Gajasukumala anagare atmarthane sadhyo. Tyare krishne, bhagavamtane puchhyum – bhagavan ! Te aprarthitano prarthita yavat lajjarahita purusha kona chhe\? Jene mara sahodara nana bhai gajasukumalane akale jivitathi a rite rahita karya\? Tyare bhagavamte tene kahyum – he krishna ! Tum te purusha upara dvesha na kara. He krishna ! Nishche te purushe gajasukumalane sahaya api chhe. Bhagavan! Te purushe kai rite gajasukumarane sahaya kari\? Tyare bhagavamte kahyum – he krishna ! Mane page padava tum jaladithi dvaravati nagarithi nikalato hato tyare purushane joyo yavat imto gharamam muki. Je rite tem te purushane sahaya api, te rite ja he krishna ! Pe’la purushe gajasukumalana aneka bhava samchita lakho karmoni udirana karine, ghana karmoni nirjararthe sahaya api. Tyare krishne, arishtanemine kahyum – te purushane mare kema janavo\? Tyare arishtanemie krishnane kahyum – dvaravati nagarimam pravesha karata tane joine daravaje ubhela ja te ayushyano kshaya thavathi mrityu pamashe. Tenathi tum janisha ke – a ja te purusha chhe, jena karane gajasukumara atmahita sadhi gaya. Tyarapachhi krishna vasudeva, bhagavamtane vamdana – namaskara kari, abhishekya hastiratna pase avya. Hathi upara besine dvaravatimam potana ghera java nikalya. A tarapha somila brahmanane bije divase yavat surya ugya pachhi, ava prakare vichara avyo ke – nishche krishna vasudeva bhagavamtana padavamdanarthe nikalya chhe, arahamtane to a vata jnyata, vijnyata, shruta, shishta ja hashe, krishna vasudevane kahi ja hashe, hum janato nathi ke krishna vasudeva mane keva ku – marathi marashe. Ema vichari bhayabhitadi thai, potana gherathi nikalyo. Dvaravati nagarimam praveshata, krishnani samaksha ane sapratidishamam shighra avyo. Tyare te somila, krishnane achanaka jota dari gayo. Ubha ubha ja, ayukshaya thata marine tyam ja padyo. Tyare krishna vasudeve somila brahmanane joine kahyum – he devanupriyo ! A somila brahmana, aprarthitano prarthita ane lajjarahita chhe, jene mara sahodara nana bhai gajasukumalane akale jivitathi rahita karya, ema kahi somilane chamdalo vade kadhavyo, te bhumi upara pani chhamtavyu, pachhi potana ghera avine gharamam pravesha karyo. A pramane he jambu! Shramana bhagavamte amtakriddashana trija vargana athama adhyayanano a artha kahyo chhe.