Sutra Navigation: Upasakdashang ( ઉપાસક દશાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1105105
Scripture Name( English ): Upasakdashang Translated Scripture Name : ઉપાસક દશાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

अध्ययन-१ आनंद

 Translated Chapter :

અધ્યયન-૧ આનંદ
Section : Translated Section :
Sutra Number : 5 Category : Ang-07
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] एवं खलु जंबू! तेणं कालेणं तेणं समएणं वाणियगामे नामं नयरे होत्था–वण्णओ। तस्स वाणियगामस्स नयरस्स बहिया उत्तरपुरत्थिमे दिसीभाए, एत्थ णं दूइपलासए नामं चेइए। तत्थ णं वाणियगामे नयरे जियसत्तू राया होत्था–वण्णओ। तत्थ णं वाणियगामे नयरे आनंदे नामं गाहावई परिवसइ–अड्ढे दित्ते वित्ते विच्छिन्न-विउलभवन-सयनासन-जाण-वाहने बहुधन-जायरूव-रयए आओगपओगसंपउत्ते विच्छड्डियपउर-भत्तपाणे बहुदासी-दास-गो-महिस-गवेलगप्पभूए बहुजनस्स अपरिभूए। तस्स णं आनंदस्स गाहावइस्स चत्तारि हिरण्णकोडीओ निहाणपउत्ताओ, चत्तारि हिरण्ण-कोडीओ वड्ढिपउत्ताओ चत्तारि हिरण्णकोडीओ पवित्थरपउत्ताओ, चत्तारि वया दसगोसाहस्सिएणं वएणं होत्था। से णं आनंदे गाहावई बहूणं राईसर-तलवर-माडंबिय-कोडुंबिय-इब्भ-सेट्ठि-सेनावई-सत्थवाहाणं बहूसु कज्जेसु य कारणेसु य कुडुंबेसु य मंतेसु य गुज्झेसु य रहस्सेसु य निच्छएसु य ववहारेसु य आपुच्छणिज्जे पडिपुच्छणिज्जे, सयस्स वि य णं कुडुंबस्स मेढी पमाणं आहारे आलंबणं चक्खू, मेढीभूए पमाणभूए आहारभूए आलंबनभूए चक्खुभूए सव्वकज्जवड्ढावए यावि होत्था। तस्स णं आनंदस्स गाहावइस्स सिवानंदा नामं भारिया होत्था–अहीन-पडिपुण्ण-पंचिंदिय-सरीरा लक्खण-वंजण-गुणोववेया माणुम्माण-प्पमाण-पडिपुण्ण-सुजाय-सव्वंग-सुंदरंगी ससि-सोमाकार-कंत-पिय-दंसणा सुरूवा, आनंदस्स गाहावइस्स इट्ठा, आनंदेणं गाहावइणा सद्धिं अनुरत्ता अविरत्ता, इट्ठे सद्द-फरिस-रस-रूव-गंधे पंचविहे मानुस्सए कामभोए पच्चणुभवमाणी विहरइ। तस्स णं वाणियगामस्स नयरस्स बहिया उत्तरपुरत्थिमे दिसीभाए, एत्थ णं कोल्लाए नामं सन्निवेसे होत्था–रिद्ध-त्थिमिए जाव पासादिए दरिसणिज्जे अभिरूवे पडिरूवे। तत्थ णं कोल्लाए सन्निवेसे आनंदस्स गाहावइस्स बहवे मित्त-नाइ-नियग-सयण-संबंधि-परिजने परिवसइ–अड्ढे जाव बहुजनस्स अपरिभूए। तेणं कालेणं तेणं समएणं समणे भगवं महावीरे जाव जेणेव वाणियगामे नयरे जेणेव दूइपलासए चेइए तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता अहापडिरूवं ओग्गहं ओगिण्हित्ता संजमेणं तवसा अप्पाणं भावेमाणे विहरइ। परिसा निग्गया। कूणिए राया जहा, तहा जियसत्तू निग्गच्छइ जाव पज्जुवासइ। तए णं से आनंदे गाहावई इमीसे कहाए लद्धट्ठे समाणे– एवं खलु समणे भगवं महावीरे पुव्वाणुपुव्विं चरमाणे गामाणुगामं दूइज्जमाणे इहमागए इह संपत्ते इह समोसढे इहेव वाणियगामस्स नयरस्स बहिया दूइपलासए चेइए अहापडिरूव ओग्गहं ओगिण्हित्ता संजमेणं तवसा अप्पाणं भावेमाणे विहरइ। तं महप्फलं खलु भो! देवानुप्पिया! तहारूवाणं अरहंताणं भगवंताणं नामगोयस्स वि सवणयाए, किमंग पुण अभिगमन-वंदन-नमंसण-पडिपुच्छण-पज्जुवासणयाए? एगस्सवि आरियस्स धम्मियस्स सुवयणस्स सवणयाए, किमंग पुण विउलस्स अट्ठस्स गहणयाए? तं गच्छामि णं देवानुप्पिया! समणं भगवं महावीरं वंदामि नमंसामि सक्कारेमि सम्माणेमि कल्लाणं मंगलं देवयं चेइयं पज्जुवासामि–एवं संपेहेइ, संपेहित्ता ण्हाए कयबलिकम्मे कय-कोउय मंगलपायच्छित्ते सुद्धप्पावेसाइं मंगल्लाइं वत्थाइं पवर परिहिए अप्पमहग्घाभरणालंकियसरीरे सयाओ गिहाओ पडिनिक्खमइ, पडिनिक्खमित्ता सकोरेंटमल्लदामेणं छत्तेणं धरिज्जमाणेणं मनुस्सवग्गुरापरिखित्ते पादविहारचारेणं वाणियगामं नयरं मज्झंमज्झेणं निग्गच्छइ, निग्गच्छित्ता जेणामेव दूइपलासए चेइए, जेणेव समणे भगवं महावीरे तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता समणं भगवं महावीरं तिक्खुत्तो आयाहिण-पयाहिणं करेइ, करेत्ता वंदइ नमंसइ वंदित्ता नमंसित्ता नच्चासण्णे नाइदूरे सुस्सूसमाणे नमंसमाणे अभिमुहे विनएणं पंजलिउडे पज्जुवासइ।
Sutra Meaning : સૂત્ર– ૫. હે જંબૂ ! તે કાળે, તે સમયે વાણિજ્યગ્રામ નામે નગર હતું, તેની બહાર ઈશાન ખૂણામાં દૂતિપલાશક ચૈત્ય હતું, તે વાણિજ્યગ્રામ નગરમાં જિતશત્રુ રાજા હતો. તે ગામે આનંદ નામે ધનાઢ્ય યાવત્‌ અપરિભૂત ગાથાપતિ રહેતો હતો. તે આનંદનું ચાર કરોડ હિરણ્ય નિધાનમાં, ચાર કરોડ હિરણ્ય વ્યાપારમાં, ચાર કરોડ હિરણ્ય ધન – ધાન્યાદિમાં પ્રયુક્ત હતું, વળી તેને દશ હજાર ગાયોનું એક વ્રજ એવા ચાર વ્રજ – ગોકુળ હતા. તે આનંદ ગાથાપતિને શિવાનંદા નામે પાંચે ઇન્દ્રિયે પરિપૂર્ણ એવી યાવત્‌ સુરૂપા પત્ની હતી. જે આનંદ ગાથાપતિને ઇષ્ટ હતી અને તેની સાથે અનુરક્ત, અવિરક્ત, ઇષ્ટ શબ્દ યાવત્‌ પંચવિધ માનુષી કામભોગોને અનુભવતી વિચરતી હતી. તે વાણિજ્ય ગ્રામની બહાર ઈશાન ખૂણામાં કોલ્લાગ નામે સમૃદ્ધ, નિરુપદ્રવ યાવત્‌ પ્રાસાદીય(ચિત્તને પ્રસન્નતા ઉપજાવે તેવું), દર્શનીય, અભિરૂપ(આકર્ષક), પ્રતિરૂપ(મનમાં વસી જાય તેવું) સંનિવેશ હતું. કોલ્લાગ સંનિવેશમાં આનંદ ગાથાપતિના ઘણા મિત્ર, જ્ઞાતિ, નિજક, સ્વજન, સંબંધી, પરીજન વગેરે નિવાસ કરતા હતા, જે ધનાઢ્ય યાવત્‌ અપરિભૂત(કોઈ થી પરાભવ ન પામે તેવા) હતા. તે કાળે, તે સમયે શ્રમણ ભગવંત મહાવીર યાવત્‌ પધાર્યા, પર્ષદા નીકળી, ઉવાવાઈ સૂત્રમાં વર્ણવેલ કોણિક રાજાની માફક જિતશત્રુ રાજા નીકળ્યો, યાવત્‌ ભગવંતને પર્યુપાસે છે. ત્યારે તે આનંદ ગાથાપતિએ આ વૃત્તાંત જાણ્યો કે શ્રમણ ભગવંત યાવત્‌ વિચરે છે. અરિહંત ભગવંતનું તો નામ શ્રાવણ પણ મહાફળ વાળું છે, તો દર્શન વંદનનું તો કહેવું જ શું? યાવત્‌ હું જાઉં યાવત્‌ તેમને પર્યુપાસું. આમ વિચારીને સ્નાન કરી, શુદ્ધ, પ્રાવેશ્ય વસ્ત્રો ધારણ કર્યા યાવત્‌ અલ્પ પણ મહા મુલ્યવાળા આભરણથી અલંકૃત શરીરે પોતાના ઘેરથી નીકળ્યો. નીકળીને કોરંટ પુષ્પમાળા યુક્ત છત્ર ધારણ કર્યુ, મનુષ્ય વર્ગથી ઘેરાઈને પગે ચાલતો વાણિજ્યગ્રામ નગરની મધ્યેથી નીકળ્યો, નીકળીને દૂતિપલાશ ચૈત્યે, શ્રમણ ભગવંત મહાવીર પાસે આવ્યો. આવીને ત્રણ વખત આદક્ષિણ – પ્રદક્ષિણા કરી, કરીને વંદન, નમસ્કાર કરી યાવત્‌ પર્યુપાસે છે. સૂત્ર– ૬. ત્યારે શ્રમણ ભગવંત મહાવીરે તે મહા – મોટી પર્ષદાને યાવત્‌ ધર્મ કહ્યો, પર્ષદા પાછી ગઈ, રાજા પણ નીકળ્યો. સૂત્ર– ૭. ત્યારે આનંદ ગાથાપતિએ ભગવંત પાસે ધર્મ સાંભળી, સમજી હર્ષિત – સંતુષ્ટ થઈને કહ્યું – ભગવન્‌ ! હું નિર્ગ્રન્થ પ્રવચનની શ્રદ્ધા, નિર્ગ્રન્થ પ્રવચનની રૂચિ કરું છું. ભંતે ! નિર્ગ્રન્થ પ્રવચન એમ જ છે, તથ્ય છે, અવિતથ છે, ઇચ્છિત છે, પ્રતિચ્છિત છે, ઇચ્છિત – પ્રતિચ્છિત છે, જેમ તમે કહો છો. એમ કહીને – આપ દેવાનુપ્રિય પાસે જેમ ઘણા રાજા, ઇશ્વર, તલવર, માડંબિક, કૌટુંબિક, શ્રેષ્ઠી, સેનાપતિ, સાર્થવાહ આદિ મુંડ થઈ ઘરથી નીકળી દીક્ષા લે છે, તેમ હું તે રીતે મુંડ યાવત્‌ દીક્ષિત થવા સમર્થ નથી. પણ હું આપની પાસે પાંચ અણુવ્રત, સાત શિક્ષાવ્રત વાળો બાર પ્રકારનો ગૃહીધર્મ સ્વીકારીશ. ભગવંતે કહ્યું – જેમ સુખ ઉપજે તેમ કરો, વિલંબ ન કરો. સૂત્ર સંદર્ભ– ૫–૭
Mool Sutra Transliteration : [sutra] evam khalu jambu! Tenam kalenam tenam samaenam vaniyagame namam nayare hottha–vannao. Tassa vaniyagamassa nayarassa bahiya uttarapuratthime disibhae, ettha nam duipalasae namam cheie. Tattha nam vaniyagame nayare jiyasattu raya hottha–vannao. Tattha nam vaniyagame nayare anamde namam gahavai parivasai–addhe ditte vitte vichchhinna-viulabhavana-sayanasana-jana-vahane bahudhana-jayaruva-rayae aogapaogasampautte vichchhaddiyapaura-bhattapane bahudasi-dasa-go-mahisa-gavelagappabhue bahujanassa aparibhue. Tassa nam anamdassa gahavaissa chattari hirannakodio nihanapauttao, chattari hiranna-kodio vaddhipauttao chattari hirannakodio pavittharapauttao, chattari vaya dasagosahassienam vaenam hottha. Se nam anamde gahavai bahunam raisara-talavara-madambiya-kodumbiya-ibbha-setthi-senavai-satthavahanam bahusu kajjesu ya karanesu ya kudumbesu ya mamtesu ya gujjhesu ya rahassesu ya nichchhaesu ya vavaharesu ya apuchchhanijje padipuchchhanijje, sayassa vi ya nam kudumbassa medhi pamanam ahare alambanam chakkhu, medhibhue pamanabhue aharabhue alambanabhue chakkhubhue savvakajjavaddhavae yavi hottha. Tassa nam anamdassa gahavaissa sivanamda namam bhariya hottha–ahina-padipunna-pamchimdiya-sarira lakkhana-vamjana-gunovaveya manummana-ppamana-padipunna-sujaya-savvamga-sumdaramgi sasi-somakara-kamta-piya-damsana suruva, anamdassa gahavaissa ittha, anamdenam gahavaina saddhim anuratta aviratta, itthe sadda-pharisa-rasa-ruva-gamdhe pamchavihe manussae kamabhoe pachchanubhavamani viharai. Tassa nam vaniyagamassa nayarassa bahiya uttarapuratthime disibhae, ettha nam kollae namam sannivese hottha–riddha-tthimie java pasadie darisanijje abhiruve padiruve. Tattha nam kollae sannivese anamdassa gahavaissa bahave mitta-nai-niyaga-sayana-sambamdhi-parijane parivasai–addhe java bahujanassa aparibhue. Tenam kalenam tenam samaenam samane bhagavam mahavire java jeneva vaniyagame nayare jeneva duipalasae cheie teneva uvagachchhai, uvagachchhitta ahapadiruvam oggaham oginhitta samjamenam tavasa appanam bhavemane viharai. Parisa niggaya. Kunie raya jaha, taha jiyasattu niggachchhai java pajjuvasai. Tae nam se anamde gahavai imise kahae laddhatthe samane– evam khalu samane bhagavam mahavire puvvanupuvvim charamane gamanugamam duijjamane ihamagae iha sampatte iha samosadhe iheva vaniyagamassa nayarassa bahiya duipalasae cheie ahapadiruva oggaham oginhitta samjamenam tavasa appanam bhavemane viharai. Tam mahapphalam khalu bho! Devanuppiya! Taharuvanam arahamtanam bhagavamtanam namagoyassa vi savanayae, kimamga puna abhigamana-vamdana-namamsana-padipuchchhana-pajjuvasanayae? Egassavi ariyassa dhammiyassa suvayanassa savanayae, kimamga puna viulassa atthassa gahanayae? Tam gachchhami nam devanuppiya! Samanam bhagavam mahaviram vamdami namamsami sakkaremi sammanemi kallanam mamgalam devayam cheiyam pajjuvasami–evam sampehei, sampehitta nhae kayabalikamme kaya-kouya mamgalapayachchhitte suddhappavesaim mamgallaim vatthaim pavara parihie appamahagghabharanalamkiyasarire sayao gihao padinikkhamai, padinikkhamitta sakoremtamalladamenam chhattenam dharijjamanenam manussavagguraparikhitte padaviharacharenam vaniyagamam nayaram majjhammajjhenam niggachchhai, niggachchhitta jenameva duipalasae cheie, jeneva samane bhagavam mahavire teneva uvagachchhai, uvagachchhitta samanam bhagavam mahaviram tikkhutto ayahina-payahinam karei, karetta vamdai namamsai vamditta namamsitta nachchasanne naidure sussusamane namamsamane abhimuhe vinaenam pamjaliude pajjuvasai.
Sutra Meaning Transliteration : Sutra– 5. He jambu ! Te kale, te samaye vanijyagrama name nagara hatum, teni bahara ishana khunamam dutipalashaka chaitya hatum, te vanijyagrama nagaramam jitashatru raja hato. Te game anamda name dhanadhya yavat aparibhuta gathapati raheto hato. Te anamdanum chara karoda hiranya nidhanamam, chara karoda hiranya vyaparamam, chara karoda hiranya dhana – dhanyadimam prayukta hatum, Vali tene dasha hajara gayonum eka vraja eva chara vraja – gokula hata. Te anamda gathapatine shivanamda name pamche indriye paripurna evi yavat surupa patni hati. Je anamda gathapatine ishta hati ane teni sathe anurakta, avirakta, ishta shabda yavat pamchavidha manushi kamabhogone anubhavati vicharati hati. Te vanijya gramani bahara ishana khunamam kollaga name samriddha, nirupadrava yavat prasadiya(chittane prasannata upajave tevum), darshaniya, abhirupa(akarshaka), pratirupa(manamam vasi jaya tevum) samnivesha hatum. Kollaga samniveshamam anamda gathapatina ghana mitra, jnyati, nijaka, svajana, sambamdhi, parijana vagere nivasa karata hata, je dhanadhya yavat aparibhuta(koi thi parabhava na pame teva) hata. Te kale, te samaye shramana bhagavamta mahavira yavat padharya, parshada nikali, uvavai sutramam varnavela konika rajani maphaka jitashatru raja nikalyo, yavat bhagavamtane paryupase chhe. Tyare te anamda gathapatie a vrittamta janyo ke shramana bhagavamta yavat vichare chhe. Arihamta bhagavamtanum to nama shravana pana mahaphala valum chhe, to darshana vamdananum to kahevum ja shum? Yavat hum jaum yavat temane paryupasum. Ama vicharine snana kari, shuddha, praveshya vastro dharana karya yavat alpa pana maha mulyavala abharanathi alamkrita sharire potana gherathi nikalyo. Nikaline koramta pushpamala yukta chhatra dharana karyu, manushya vargathi gheraine page chalato vanijyagrama nagarani madhyethi nikalyo, nikaline dutipalasha chaitye, shramana bhagavamta mahavira pase avyo. Avine trana vakhata adakshina – pradakshina kari, karine vamdana, namaskara kari yavat paryupase chhe. Sutra– 6. Tyare shramana bhagavamta mahavire te maha – moti parshadane yavat dharma kahyo, parshada pachhi gai, raja pana nikalyo. Sutra– 7. Tyare anamda gathapatie bhagavamta pase dharma sambhali, samaji harshita – samtushta thaine kahyum – bhagavan ! Hum nirgrantha pravachanani shraddha, nirgrantha pravachanani ruchi karum chhum. Bhamte ! Nirgrantha pravachana ema ja chhe, tathya chhe, avitatha chhe, ichchhita chhe, pratichchhita chhe, ichchhita – pratichchhita chhe, jema tame kaho chho. Ema kahine – apa devanupriya pase jema ghana raja, ishvara, talavara, madambika, kautumbika, shreshthi, senapati, sarthavaha adi mumda thai gharathi nikali diksha le chhe, tema hum te rite mumda yavat dikshita thava samartha nathi. Pana hum apani pase pamcha anuvrata, sata shikshavrata valo bara prakarano grihidharma svikarisha. Bhagavamte kahyum – jema sukha upaje tema karo, vilamba na karo. Sutra samdarbha– 5–7