Sutra Navigation: Bhagavati ( ભગવતી સૂત્ર )
Search Details
| Mool File Details |
|
Anuvad File Details |
|
| Sr No : | 1104023 | ||
| Scripture Name( English ): | Bhagavati | Translated Scripture Name : | ભગવતી સૂત્ર |
| Mool Language : | Ardha-Magadhi | Translated Language : | Gujarati |
| Chapter : |
शतक-११ |
Translated Chapter : |
શતક-૧૧ |
| Section : | उद्देशक-११ काल | Translated Section : | ઉદ્દેશક-૧૧ કાલ |
| Sutra Number : | 523 | Category : | Ang-05 |
| Gatha or Sutra : | Sutra | Sutra Anuyog : | |
| Author : | Deepratnasagar | Original Author : | Gandhar |
| Century : | Sect : | Svetambara1 | |
| Source : | |||
| Mool Sutra : | [सूत्र] तेणं कालेणं तेणं समएणं विमलस्स अरहओ पओप्पए धम्मघोसे नामं अनगारे जाइसंपन्ने वण्णओ जहा केसि-सामिस्स जाव पंचहिं अनगारसएहिं सद्धिं संपरिवुडे पुव्वानुपुव्विं चरमाणे गामाणुग्गामं दूइज्जमाणे जेणेव हत्थिणापुरे नगरे, जेणेव सहसंबवने उज्जाणे, तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता अहापडिरूवं ओग्गहं ओगिण्हइ, ओगिण्हित्ता संजमेणं तवसा अप्पाणं भावेमाणे विहरइ। तए णं हत्थिणापुरे नगरे सिंघाडग-तिय-चउक्क-चच्चर-चउम्मुह-महापह-पहेसु महया जणसद्दे इ वा जाव परिसा पज्जुवासइ। तए णं तस्स महब्बलस्स कुमारस्स तं महयाजणसद्दं वा जणवूहं वा जाव जणसन्निवायं वा सुणमाणस्स वा पास-माणस्स वा एवं जहा जमाली तहेव चिंता, तहेव कंचुइज्ज-पुरिसं सद्दावेति, सद्दावेत्ता एवं वयासी–किण्णं देवानुप्पिया! अज्ज हत्थिणापुरे नयरे इंदमहे इ वा जाव निग्गच्छंति। तए णं से कंचुइ-पुरिसे महब्बलेणं कुमारेणं एवं वुत्ते समाणे हट्ठतुट्ठे धम्मघोसस्स अनगारस्स आगमणगहियवि-णिच्छए करयलपरिग्गहियं दसनहं सिरसावत्तं मत्थए अंजलिं कट्टु महब्बलं कुमारं जएणं विजएणं बद्धावेइ, बद्धावेत्ता एवं वयासी– नो खलु देवानुप्पिया! अज्ज हत्थिणापुरे नगरे इंदमहे इ वा जाव निग्गच्छंति। एवं खलु देवानुप्पिया! अज्ज विमलस्स अरहओ पओप्पए धम्मघोसे नामं अनगारे हत्थिणापुरस्स नगरस्स बहिया सहसंबवने उज्जाणे अहापडिरूवं ओग्गहं ओगिण्हित्ता संजमेणं तवसा अप्पाणं भावेमाणे विहरइ, तए णं एते बहवे उग्गा, भोगा जाव निग्गच्छंति। तए णं से महब्बले कुमारे तहेव रहवरेणं निग्गच्छति। धम्मकहा जहा केसिसामिस्स। सो वि तहेव अम्मापियरं आपुच्छइ, नवरं–धम्मघोसस्स अनगारस्स अंतियं मुंडे भवित्ता अगाराओ अनगारियं पव्वइत्तए। तहेव वुत्तपडिवुत्तिया, नवरं–इमाओ य ते जाया! विउलरायकुलबालियाओ कलाकुसल-सव्वकाललालिय-सुहोचियाओ सेसं तं चेव जाव ताहे अकामाइं चेव महब्बलकुमारं एवं वयासी–तं इच्छामो ते जाया! एगदिवसमवि रज्जसिरिं पासित्तए। तए णं से महब्बले कुमारे अम्मापिउ-वयणमनुयत्तमाणे तुसिणीए संचिट्ठइ। तए णं से बले राया कोडुंबियपुरिसे सद्दावेइ, एवं जहा सिवभद्दस्स तहेव सयाभिसेओ भाणियव्वो जाव अभिसिं-चति, करयलपरिग्गहियं दसनहं सिरसावत्तं मत्थए अंजलिं कट्टु महब्बलं कुमारं जएणं विजएणं वद्धावेति, वद्धावेत्ता एवं वयासी–भण जाया! किं देमो? किं पयच्छामो? सेसं जहा जमालिस्स तहेव जाव– तए णं से महब्बले अनगारे धम्मघोसस्स अनगारस्स अंतियं सामाइयमाइयाइं चोद्दस पुव्वाइं अहिज्जइ, अहिज्जि-त्ता बहूहिं चउत्थ-छट्ठट्ठम-दसम-दुवालसेहिं मासद्ध-मासखमणेहिं विचित्तेहिं तवोकम्मेहिं अप्पाणं भावेमाणे बहुपडिपुण्णाइं दुवा-लस वासाइं सामण्णपरियागं पाउणइ, पाउणित्ता मासियाए संलेहणाए अत्ताणं ज्झूसित्ता, सट्ठिं भत्ताइं अनसनाए छेदेत्ता आलोइय पडिक्कंते समाहिपत्ते कालमासे कालं किच्चा उड्ढं चंदिम-सूरिय-गहगण-नक्खत्त-तारारूवाणं बहूइं जोयणाइं, बहूइं जोयणसयाइं, बहूइं जोयणसहस्साइं, बहूइं जोयणसयसहस्साइं, बहूओ जोयणकोडीओ, बहूओ जोयणकोडाकोडीओ उड्ढं दूरं उप्पइत्ता सोहम्मी-साण-सणंकुमार-माहिंदे कप्पे वीईवइत्ता बंभलोए कप्पे देवत्ताए उववन्ने। तत्थ णं अत्थेगतियाणं देवाणं दस सागरोवमाइं ठिती पन्नत्ता। तत्थ णं महब्बलस्स वि देवस्स दस सागरोवमाइं ठिती पन्नत्ता। से णं तुमं सुदंसणा! बंभलोगे कप्पे दस सागरोवमाइं दिव्वाइं भोगभोगाइं भुंजमाणे विहरित्ता तओ देवलोगाओ आउक्खएणं भवक्खएणं ठिइक्खएणं अनंतरं चयं चइत्ता इहेव वाणिय-ग्गामे नगरे सेट्ठिकुलंसि पुत्तत्ताए पच्चायाए। | ||
| Sutra Meaning : | સૂત્ર– ૫૨૩. તે કાળે, તે સમયે અરહંત વિમલના પ્રશિષ્ય ધર્મઘોષ નામક અણગાર, જાતિ સંપન્નાદિહતે, તેનું વર્ણન કેશીસ્વામીના વર્ણન સમાન કરવું યાવત્ ૫૦૦ અણગાર સાથે સંપરિવૃત્ત થઈને પૂર્વાનુપૂર્વી ચરતા, ગ્રામાનુગ્રામ વિચરતા જ્યાં હસ્તિનાગપુર, જ્યાં સહસ્રામ્રવન ઉદ્યાન હતું ત્યા આવ્યા, આવીને અવગ્રહ અવગ્રહ્યો, અવગ્રહીને સંયમ અને તપ વડે પોતાના આત્માને ભાવિત કરતા વિચરે છે. ત્યારે હસ્તિનાપુર નગરમાં શૃંગાટક, ત્રિક વગેરેમાં મુનીવારોના આગમને જાને છે યાવત્ પર્ષદા પર્યુપાસે છે. ત્યારે તે મહાબલકુમારે તે મહાજનશબ્દ કે જનવ્યૂહ એ પ્રમાણે જેમ જમાલિમાં કહ્યું તેમ વિચાર્યુ, તે પ્રમાણે જ કંચૂકી પુરુષોને બોલાવ્યા, કંચૂકીપુરુષો પણ તેમજ કહે છે. વિશેષ આ કે – ધર્મઘોષ અણગારના આગમનનો નિશ્ચય કરીને, બે હાથ જોડી યાવત્ નીકળે છે. એ પ્રમાણે હે દેવાનુપ્રિયો! અરહંત વિમલના પ્રશિષ્ય ધર્મઘોષ નામક અણગાર, બાકી પૂર્વવત્ યાવત્ તે પણ ઉત્તમ રથથી નીકળે છે. ધર્મકથા જેમ કેશીસ્વામીએ કહી. તે પણ તેમજ માતા – પિતાને પૂછે છે. વિશેષ આ કે – ધર્મઘોષ અણગાર પાસે મુંડ થઈને ઘેરથી નીકળી અણગારિક પ્રવ્રજ્યા લેવા ઇચ્છું છું તે પ્રમાણે જ વૃત્ત – પ્રતિવૃત્ત છે. વિશેષ એ કે – આ તારી પત્નીઓ વિપુલરાજકુલની બાલિકાઓ છે, કલાકુશલ છે. બાકી પૂર્વવત્ યાવત્ તેઓ અનિચ્છાએ મહાબલકુમારને આમ કહે છે – હે પુત્ર! અમે એક દિવસને માટે પણ તારી રાજ્યશ્રી જોવા ઇચ્છીએ છીએ. ત્યારે તે મહાબલકુમાર માતા – પિતાના વચન સાંભળીને મૌન રહ્યો. ત્યારે તે બલરાજા કૌટુંબિક પુરુષોને બોલાવે છે. એ પ્રમાણે જેમ શિવભદ્રમાં કહ્યું, તેમજ રાજ્યાભિષેક કહેવો યાવત્ અભિસિંચિત કરે છે. બે હાથ જોડી, જય – વિજય વડે વધાવે છે, વધાવીને આ પ્રમાણે કહે છે – હે પુત્ર! બોલ, અમે શું દઈએ, શું આપીએ, બાકી જમાલિ મુજબ કહેવું યાવત્ ત્યારે મહાબલ અણગારે, ધર્મઘોષ અણગાર પાસે સામાયિકાદિ ચૌદ પૂર્વ ભણ્યા, ભણીને ચતુર્થભક્ત યાવત્ વિચિત્ર તપોકર્મથી આત્માને ભાવિત કરતા, બહુપ્રતિપૂર્ણ બાર વર્ષનો શ્રામણ્ય પર્યાય પાળે છે, પાળીને માસિકી સંલેખના વડે સાઠ ભક્તોને અનશનથી છેદીને, આલોચના – પ્રતિક્રમણ કરીને, સમાધિ પામીને, કાળ માસે કાળ કરીને ઉપર ચંદ્ર – સૂર્યથી પણ ઉંચે આદિ૦ જેમ અંબડમાં કહ્યું તેમ અહીં કહેવું યાવત્ બ્રહ્મલોક કલ્પે દેવપણે ઉત્પન્ન થયો, ત્યાં કેટલાક દેવોની સ્થિતિ દશ સાગરોપમ કહેલી છે, ત્યાં મહાબલ મુનિની પણ દશ સાગરોપમ સ્થિતિ કહી છે હે સુદર્શન! તે મહાબલનો જીવ. તું જ છે, બ્રહ્મલોક કલ્પમાં દશ સાગરોપમ દિવ્ય ભોગોપભોગ ભોગવીને તે દેવલોકથી આયુક્ષય આદિથી અનંતર ચ્યવીને આ જ વાણિજ્યગ્રામ નગરમાં શ્રેષ્ઠી કુળમાં પુત્રરૂપે ઉત્પન્ન થયો છે. સૂત્ર– ૫૨૪. ત્યારપછી હે સુદર્શન! બાલભાવથી મુક્ત થઈને તું વિજ્ઞ અને પરિણત વયવાળો થયો. યૌવનાવસ્થાને પામીને તથારૂપ સ્થવિરો પાસે કેવલી પ્રજ્ઞપ્ત ધર્મ સાંભળીને, તે જ ધર્મને ઇચ્છિત, પ્રતિચ્છિત, રુચિકર જાણ્યો. હે સુદર્શન! આ સમયે પણ તું જે કરી રહ્યો છે, તે પણ સારું કરે છે. તેથી હે સુદર્શન! એમ કહેલ છે – આ પલ્યોપમ, સાગરોપમનો ક્ષય અને અપચય છે. ત્યારપછી તે સુદર્શન શ્રેષ્ઠી શ્રમણ ભગવાન મહાવીર પાસે આ અર્થને સાંભળીને, અવધારીને શુભ અધ્યવસાયથી, શુભ પરિણામથી, વિશુદ્ધયમાન થતી લેશ્યાથી, તદ્ આવરણીય કર્મોના ક્ષયોપશમથી ઈહા – અપોહ – માર્ગણા – ગવેષણા કરતા સંજ્ઞીપૂર્વ જાતિસ્મરણ જ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું, આ અર્થને સમ્યક્રૂપે જાણવા લાગ્યો. ત્યારપછી તે સુદર્શન શ્રેષ્ઠી શ્રમણ ભગવાન મહાવીર વડે સંભારેલ પૂર્વભવથી તેના હૃદયમાં બમણી શ્રદ્ધા – સંવેગ ઉત્પન્ન થયા. આનંદાશ્રુપૂર્ણ નયનથી શ્રમણ ભગવન્ મહાવીરને ત્રણ વખત આદક્ષિણ પ્રદક્ષિણા કરી, વંદન – નમસ્કાર કર્યા, પછી આ પ્રમાણે કહ્યું – હે ભગવન્ ! આપ જે કહો છો, તે તેમ જ છે, એમ કહી ઈશાન ખૂણામાં ગયો, બાકી ઋષભદત્ત પ્રમાણે જાણવું યાવત્ સર્વ દુઃખનો ક્ષય થયો. વિશેષ એ કે – ચૌદ પૂર્વો ભણ્યા, પ્રતિપૂર્ણ બાર વર્ષનો શ્રમણ પર્યાય પાળ્યો. બાકી પૂર્વવત્. ભગવન્ ! તે એમ જ છે, એમ જ છે. સૂત્ર સંદર્ભ– ૫૨૩, ૫૨૪ | ||
| Mool Sutra Transliteration : | [sutra] tenam kalenam tenam samaenam vimalassa arahao paoppae dhammaghose namam anagare jaisampanne vannao jaha kesi-samissa java pamchahim anagarasaehim saddhim samparivude puvvanupuvvim charamane gamanuggamam duijjamane jeneva hatthinapure nagare, jeneva sahasambavane ujjane, teneva uvagachchhai, uvagachchhitta ahapadiruvam oggaham oginhai, oginhitta samjamenam tavasa appanam bhavemane viharai. Tae nam hatthinapure nagare simghadaga-tiya-chaukka-chachchara-chaummuha-mahapaha-pahesu mahaya janasadde i va java parisa pajjuvasai. Tae nam tassa mahabbalassa kumarassa tam mahayajanasaddam va janavuham va java janasannivayam va sunamanassa va pasa-manassa va evam jaha jamali taheva chimta, taheva kamchuijja-purisam saddaveti, saddavetta evam vayasi–kinnam devanuppiya! Ajja hatthinapure nayare imdamahe i va java niggachchhamti. Tae nam se kamchui-purise mahabbalenam kumarenam evam vutte samane hatthatutthe dhammaghosassa anagarassa agamanagahiyavi-nichchhae karayalapariggahiyam dasanaham sirasavattam matthae amjalim kattu mahabbalam kumaram jaenam vijaenam baddhavei, baddhavetta evam vayasi– no khalu devanuppiya! Ajja hatthinapure nagare imdamahe i va java niggachchhamti. Evam khalu devanuppiya! Ajja vimalassa arahao paoppae dhammaghose namam anagare hatthinapurassa nagarassa bahiya sahasambavane ujjane ahapadiruvam oggaham oginhitta samjamenam tavasa appanam bhavemane viharai, tae nam ete bahave ugga, bhoga java niggachchhamti. Tae nam se mahabbale kumare taheva rahavarenam niggachchhati. Dhammakaha jaha kesisamissa. So vi taheva ammapiyaram apuchchhai, navaram–dhammaghosassa anagarassa amtiyam mumde bhavitta agarao anagariyam pavvaittae. Taheva vuttapadivuttiya, navaram–imao ya te jaya! Viularayakulabaliyao kalakusala-savvakalalaliya-suhochiyao sesam tam cheva java tahe akamaim cheva mahabbalakumaram evam vayasi–tam ichchhamo te jaya! Egadivasamavi rajjasirim pasittae. Tae nam se mahabbale kumare ammapiu-vayanamanuyattamane tusinie samchitthai. Tae nam se bale raya kodumbiyapurise saddavei, evam jaha sivabhaddassa taheva sayabhiseo bhaniyavvo java abhisim-chati, karayalapariggahiyam dasanaham sirasavattam matthae amjalim kattu mahabbalam kumaram jaenam vijaenam vaddhaveti, vaddhavetta evam vayasi–bhana jaya! Kim demo? Kim payachchhamo? Sesam jaha jamalissa taheva java– Tae nam se mahabbale anagare dhammaghosassa anagarassa amtiyam samaiyamaiyaim choddasa puvvaim ahijjai, ahijji-tta bahuhim chauttha-chhatthatthama-dasama-duvalasehim masaddha-masakhamanehim vichittehim tavokammehim appanam bhavemane bahupadipunnaim duva-lasa vasaim samannapariyagam paunai, paunitta masiyae samlehanae attanam jjhusitta, satthim bhattaim anasanae chhedetta aloiya padikkamte samahipatte kalamase kalam kichcha uddham chamdima-suriya-gahagana-nakkhatta-tararuvanam bahuim joyanaim, bahuim joyanasayaim, bahuim joyanasahassaim, bahuim joyanasayasahassaim, bahuo joyanakodio, bahuo joyanakodakodio uddham duram uppaitta sohammi-sana-sanamkumara-mahimde kappe viivaitta bambhaloe kappe devattae uvavanne. Tattha nam atthegatiyanam devanam dasa sagarovamaim thiti pannatta. Tattha nam mahabbalassa vi devassa dasa sagarovamaim thiti pannatta. Se nam tumam sudamsana! Bambhaloge kappe dasa sagarovamaim divvaim bhogabhogaim bhumjamane viharitta tao devalogao aukkhaenam bhavakkhaenam thiikkhaenam anamtaram chayam chaitta iheva vaniya-ggame nagare setthikulamsi puttattae pachchayae. | ||
| Sutra Meaning Transliteration : | Sutra– 523. Te kale, te samaye arahamta vimalana prashishya dharmaghosha namaka anagara, jati sampannadihate, tenum varnana keshisvamina varnana samana karavum yavat 500 anagara sathe samparivritta thaine purvanupurvi charata, gramanugrama vicharata jyam hastinagapura, jyam sahasramravana udyana hatum tya avya, avine avagraha avagrahyo, avagrahine samyama ane tapa vade potana atmane bhavita karata vichare chhe. Tyare hastinapura nagaramam shrimgataka, trika vageremam munivarona agamane jane chhe yavat parshada paryupase chhe. Tyare te mahabalakumare te mahajanashabda ke janavyuha e pramane jema jamalimam kahyum tema vicharyu, te pramane ja kamchuki purushone bolavya, kamchukipurusho pana temaja kahe chhe. Vishesha a ke – dharmaghosha anagarana agamanano nishchaya karine, be hatha jodi yavat nikale chhe. E pramane he devanupriyo! Arahamta vimalana prashishya dharmaghosha namaka anagara, baki purvavat yavat te pana uttama rathathi nikale chhe. Dharmakatha jema keshisvamie kahi. Te pana temaja mata – pitane puchhe chhe. Vishesha a ke – dharmaghosha anagara pase mumda thaine gherathi nikali anagarika pravrajya leva ichchhum chhum te pramane ja vritta – prativritta chhe. Vishesha e ke – a tari patnio vipularajakulani balikao chhe, kalakushala chhe. Baki purvavat yavat teo anichchhae mahabalakumarane ama kahe chhe – He putra! Ame eka divasane mate pana tari rajyashri jova ichchhie chhie. Tyare te mahabalakumara mata – pitana vachana sambhaline mauna rahyo. Tyare te balaraja kautumbika purushone bolave chhe. E pramane jema shivabhadramam kahyum, temaja rajyabhisheka kahevo yavat abhisimchita kare chhe. Be hatha jodi, jaya – vijaya vade vadhave chhe, vadhavine a pramane kahe chhe – he putra! Bola, ame shum daie, shum apie, baki jamali mujaba kahevum yavat Tyare mahabala anagare, dharmaghosha anagara pase samayikadi chauda purva bhanya, bhanine chaturthabhakta yavat vichitra tapokarmathi atmane bhavita karata, bahupratipurna bara varshano shramanya paryaya pale chhe, paline masiki samlekhana vade satha bhaktone anashanathi chhedine, alochana – pratikramana karine, samadhi pamine, kala mase kala karine upara chamdra – suryathi pana umche adi0 jema ambadamam kahyum tema ahim kahevum yavat brahmaloka kalpe devapane utpanna thayo, tyam ketalaka devoni sthiti dasha sagaropama kaheli chhe, tyam mahabala munini pana dasha sagaropama sthiti kahi chhe He sudarshana! Te mahabalano jiva. Tum ja chhe, brahmaloka kalpamam dasha sagaropama divya bhogopabhoga bhogavine te devalokathi ayukshaya adithi anamtara chyavine a ja vanijyagrama nagaramam shreshthi kulamam putrarupe utpanna thayo chhe. Sutra– 524. Tyarapachhi he sudarshana! Balabhavathi mukta thaine tum vijnya ane parinata vayavalo thayo. Yauvanavasthane pamine tatharupa sthaviro pase kevali prajnyapta dharma sambhaline, te ja dharmane ichchhita, pratichchhita, ruchikara janyo. He sudarshana! A samaye pana tum je kari rahyo chhe, te pana sarum kare chhe. Tethi he sudarshana! Ema kahela chhe – a palyopama, sagaropamano kshaya ane apachaya chhe. Tyarapachhi te sudarshana shreshthi shramana bhagavana mahavira pase a arthane sambhaline, avadharine shubha adhyavasayathi, shubha parinamathi, vishuddhayamana thati leshyathi, tad avaraniya karmona kshayopashamathi iha – apoha – margana – gaveshana karata samjnyipurva jatismarana jnyana utpanna thayum, a arthane samyakrupe janava lagyo. Tyarapachhi te sudarshana shreshthi shramana bhagavana mahavira vade sambharela purvabhavathi tena hridayamam bamani shraddha – samvega utpanna thaya. Anamdashrupurna nayanathi shramana bhagavan mahavirane trana vakhata adakshina pradakshina kari, vamdana – namaskara karya, pachhi a pramane kahyum – he bhagavan ! Apa je kaho chho, te tema ja chhe, ema kahi ishana khunamam gayo, baki rishabhadatta pramane janavum yavat sarva duhkhano kshaya thayo. Vishesha e ke – chauda purvo bhanya, pratipurna bara varshano shramana paryaya palyo. Baki purvavat. Bhagavan ! Te ema ja chhe, ema ja chhe. Sutra samdarbha– 523, 524 | ||