Welcome to the Jain Elibrary: Worlds largest Free Library of JAIN Books, Manuscript, Scriptures, Aagam, Literature, Seminar, Memorabilia, Dictionary, Magazines & Articles
Global Search for JAIN Aagam & Scriptures| Scripture Name | Translated Name | Mool Language | Chapter | Section | Translation | Sutra # | Type | Category | Action |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Prakrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२५. व्रतसूत्र | Gujarati | 366 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: अगणिअ जो मुक्खसुहं, कुणइ निआणं असारसुहहेउं।
सो कायमणिकएणं, वेरुलियमणिं पणासेइ।।३।। Translated Sutra: મોક્ષસુખની અવગણના કરીને જે અસાર ભૌતિક સુખની માગણી કરે છે તે આત્મા કાચના ટૂકડા માટે ઉત્તમ રત્ન ખોઈ રહ્યો છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Prakrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२८. तपसूत्र | Gujarati | 450 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: खीरदहिसप्पिमाई, पणीयं पाणभोयणं।
परिवज्जणं रसाणं तु, भणियं रसविवज्जणं।।१२।। Translated Sutra: દૂધ, દહીં, ઘી વગેરે રસ, પૌષ્ટિક ખાન-પાન અને સ્વાદનો ત્યાગ કરવો તે રસપરિત્યાગ તપ છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Prakrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
३२. आत्मविकाससूत्र (गुणस्थान) | Gujarati | 547 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: मिच्छो सासण मिस्सो, अविरदसम्मो य देसविरदो य।
विरदो पमत्त इयरो, अपुव्व अणियट्टि सुहुमो य।।२।। Translated Sutra: મિથ્યાત્વ, સાસ્વાદન, મિશ્ર, અવિરત સમ્યગ્દૃષ્ટિ, દેશવિરત, પ્રમત્તવિરત, અપ્રમત્તવિરત, અપૂર્વકરણ, અનિવૃત્તિકરણ, સૂક્ષ્મસંપરાય, ઉપશાંતમોહ, ક્ષીણમોહ, સયોગીકેવલી, અયોગીકેવલી - આ ચૌદ ગુણસ્થાન છે. આત્માની તે પછીની અવસ્થા સિદ્ધપણાની છે. સંદર્ભ ૫૪૭-૫૪૮ | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Prakrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
३२. आत्मविकाससूत्र (गुणस्थान) | Gujarati | 561 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: णिस्सेसखीणमोहो, फलिहामलभायणुदय-समचित्तो।
खीणकसाओ भण्णइ, णिग्गंथो वीयराएहिं।।१६।। Translated Sutra: મોહનો સંપૂર્ણ ક્ષય થઈ ગયો છે, ચિત્ત સ્ફટિકપાત્રમાં રાખેલા જળ જેવું પારદર્શક બની ગયું છે, સર્વ ગ્રંથિઓ ઓગળી ગઈ છે, રાગ અને દ્વેષ હંમેશ માટે ચાલ્યા ગયા છે - આ ક્ષીણકષાય નામનું બારમું ગુણસ્થાન છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Prakrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३४. तत्त्वसूत्र | Gujarati | 594 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: अज्जीवो पुण णेओ, पुग्गल धम्मो अधम्म आयासं।
कालो पुग्गल मुत्तो, रूवादिगुणो अमुत्ति सेसा दु।।७।। Translated Sutra: પુદ્ગલ, ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય, આકાશ, કાલ-આટલા પદાર્થો અજીવ છે. એમાંથી પુદ્ગલ રૂપી (મૂર્ત) છે - રૂપ-રસ-ગંધ વગેરે ગુણો ધરાવે છે; બાકીના ચાર અમૂર્ત છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Prakrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३४. तत्त्वसूत्र | Gujarati | 615 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: चक्किकुरुफणिसुरेंदेसु, अहमिंदे जं सुहं तिकालभवं।
तत्तो अणंतगुणिदं, सिद्धाणं खणसुहं होदि।।२८।। Translated Sutra: ચક્રવર્તી, ઉત્તરકુરુક્ષેત્રના સુખી યુગલિકો, નાગેન્દ્ર, દેવેન્દ્ર કે અનુત્તર લોકના દેવોનું ત્રણ કાળનું સુખ એકઠું કરીએ તેના કરતાં પણ સિદ્ધ આત્માનું એક ક્ષણનું સુખ અનંતગણું હોય છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Prakrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३५. द्रव्यसूत्र | Gujarati | 624 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: धम्मो अहम्मो आगासं, कालो पुग्गल जन्तवो।
एस लोगो त्ति पण्णत्तो, जिणेहिं वरदंसिहिं।।१।। Translated Sutra: ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય, આકાશાસ્તિકાય, કાલ, પુદ્ગલાસ્તિકાય અને જીવાસ્તિકાય - લોક આ છ દ્રવ્યોનો બનેલો છે એમ પરમદર્શી જિનેશ્વરોએ કહ્યું છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Prakrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३५. द्रव्यसूत्र | Gujarati | 631 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: धम्मत्थिकायमरसं, अवण्णगंधं असद्दमप्फासं।
लोगोगाढं पुट्ठं, पिहुलमसंखादिय-पदेसं।।८।। Translated Sutra: ધર્માસ્તિકાય રસ-વર્ણ-ગંધ-શબ્દ-સ્પર્શ વગેરે ગુણોથી રહિત છે, લોકાકાશમાં વ્યાપ્ત છે, અખંડ છે, વિશાળ છે અને અસંખ્યાત પ્રદેશી છે. (પ્રદેશ = પદાર્થના અંતિમ અવિભાજ્ય અંશને પ્રદેશ કહે છે. ધર્મ, અધર્મ, આકાશ અને જીવના પ્રદેશો હોય છે. પુદ્ગલના અવિભાજ્ય અંશને પ | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Prakrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३५. द्रव्यसूत्र | Gujarati | 633 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: ण य गच्छदि धम्मत्थी, गमणं ण करेदि अन्नदवियस्स।
हवदि गती स प्पसरो, जीवाणं पुग्गलाणं च।।१०।। Translated Sutra: ધર્માસ્તિકાય પોતે ગતિ કરતું નથી અને અન્ય દ્રવ્યને ગતિ કરવા પ્રેરતું નથી, પરંતુ જીવ અને પુદ્ગલની ગતિક્રિયામાં તે તટસ્થ સહાયક રહે છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Prakrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३५. द्रव्यसूत्र | Gujarati | 634 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: जह हवदि धम्मदव्वं, तह तं जाणेह दव्वमधम्मक्खं।
ठिदिकिरियाजुत्ताणं, कारणभूदं तु पुढवीव।।११।। Translated Sutra: અધર્માસ્તિકાય દ્રવ્ય ધર્માસ્તિકાય જેવું છે. પૃથ્વી જેમ જીવોને સ્થિતિ કરવામાં મદદ કરે છે તેમ તે જીવ અને પુદ્ગલને સ્થિતિક્રિયામાં તટસ્થરૂપે સહાયક બને છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Prakrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३५. द्रव्यसूत्र | Gujarati | 635 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: चेयणरहियममुत्तं, अवगाहणलक्खणं च सव्वगयं।
लोयालोयविभेयं, तं णहदव्वं जिणुद्दिट्ठं।।१२।। Translated Sutra: આકાશાસ્તિકાય અચેતન, અમૂર્ત અને વ્યાપક છે તેનો સ્વભાવ વસ્તુઓને અવકાશ આપવાનો છે; લોકાકાશ અને અલોકાકાશ એમ તેનાં બે પ્રકાર શ્રી જિનેશ્વરે કહ્યાં છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Prakrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३५. द्रव्यसूत्र | Gujarati | 650 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: पुढविजलतेयवाऊ-वणप्फदी विविहथावरेइंदी।
बिगतिगचदुपंचक्खा, तसजीवा होंति संखादी।।२७।। Translated Sutra: પૃથ્વીકાય, અપ્કાય, તેઉકાય, વાયુકાય અને વનસ્પતિકાય - આ પાંચ પ્રકારનાં જીવોને એક જ ઈન્દ્રિય હોય છે અને તે બધા સ્થાવર હોય છે. જેમને બે, ત્રણ, ચાર કે પાંચ ઈન્દ્રિય હોય તેમને ત્રસ કહેવાય છે. (માટી, પાણી, અગ્નિ, વાયુ અને બધી જ વનસ્પતિ એકેન્દ્રિય સ્થાવર જી | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Prakrit |
चतुर्थ खण्ड – स्याद्वाद |
४१. समन्वयसूत्र | Gujarati | 722 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: सव्वं पि अणेयंतं, परोक्खरूवेण जं पयासेदि।
तं सुयणाणं भण्णदि, संसय-पहुदीहि परिचत्तं।।१।। Translated Sutra: જે જ્ઞાન પરોક્ષ રીતે વસ્તુઓનો અનેકાંતિક સ્વભાવ પ્રકાશિત કરે છે, જે સંશય આદિ દોષોથી રહિત છે તેને શ્રુતજ્ઞાન કહે છે. | |||||||||
| Saman Suttam | समणसुत्तं | Prakrit |
प्रथम खण्ड – ज्योतिर्मुख |
१. मङ्गलसूत्र | Hindi | 7 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: घणघाइकम्ममहणा, तिहुवणवरभव्व-कमलमत्तंडा।
अरिहा अणंतणाणी, अणुवमसोक्खा जयंतु जए।।७।। Translated Sutra: सघन घातिकर्मों का आलोडन करनेवाले, तीनों लोकों में विद्यमान भव्यजीवरूपी कमलों को विकसित करनेवाले सूर्य, अनन्तज्ञानी और अनुपम सुखमय अर्हतों की जगत् में जय हो। | |||||||||
| Saman Suttam | समणसुत्तं | Prakrit |
प्रथम खण्ड – ज्योतिर्मुख |
४. निरूपणसूत्र | Hindi | 42 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: निच्छयओ दुण्णेयं, को भावे कम्मि वट्टई समणो।
ववहारओ य कीरइ, जो पुव्वठिओ चरित्तम्मि।।११।। Translated Sutra: निश्चय ही यह जानना कठिन है कि कौन श्रमण किस भाव में स्थित है। अतः जो पूर्व-चारित्र में स्थित हैं, उनका कृतिकर्म (वन्दना) व्यवहारनय के द्वारा चलता है। | |||||||||
| Saman Suttam | समणसुत्तं | Prakrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
१९. सम्यग्ज्ञानसूत्र | Hindi | 257 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: जे अज्झत्थं जाणइ, से बहिया जाणइ।
जे बहिया जाणइ, से अज्झत्थं जाणइ।।१३।। Translated Sutra: जो अध्यात्म को जानता है वह बाह्य (भौतिक) को जानता है। जो बाह्य को जानता है वह अध्यात्म को जानता है। (इस प्रकार बाह्याभ्यन्तर एक-दूसरे के सहवर्ती हैं।) | |||||||||
| Saman Suttam | समणसुत्तं | Prakrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२१. साधनासूत्र | Hindi | 293 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: रसा पगामं न निसेवियव्वा, पायं रसा दित्तिकरा नराणं।
दित्तं च कामा समभिद्दवंति, दुमं जहा साउफलं व पक्खी।।६।। Translated Sutra: रसों का अत्यधिक सेवन नहीं करना चाहिए। रस प्रायः उन्मादवर्धक होते हैं--पुष्टिवर्धक होते हैं। मदाविष्ट या विषयासक्त मनुष्य को काम वैसे ही सताता या उत्पीड़ित करता है जैसे स्वादिष्ट फलवाले वृक्ष को पक्षी। | |||||||||
| Saman Suttam | समणसुत्तं | Prakrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२६. समिति-गुप्तिसूत्र | Hindi | 405 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: उग्गम-उप्पादण-एसणेहिं, पिंडं च उवधि सज्जं वा।
सोधंतस्स य मुणिणो, परिसुज्झइ एसणा समिदी।।२२।। Translated Sutra: उद्गम-दोष[2], उत्पादन-दोष और अशन-दोषों से रहित भोजन, उपधि और शय्या-वसतिका आदि की शुद्धि करनेवाले मुनि के एषणा-समिति शुद्ध होती है। | |||||||||
| Saman Suttam | समणसुत्तं | Prakrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२७. आवश्यकसूत्र | Hindi | 435 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: जे केइ उवसग्गा, देवमाणुस-तिरिक्खऽचेदणिया।
ते सव्वे अधिआसे, काउसग्गे ठिदो सतो।।१९।। Translated Sutra: कायोत्सर्ग में स्थित साधु देवकृत, मनुष्यकृत, तिर्यञ्चकृत तथा अचेतनकृत (प्राकृतिक, आकस्मिक) होनेवाले समस्त उपसर्गों (बाधाओं, आपत्तियों) को समभावपूर्वक सहन करता है। | |||||||||
| Saman Suttam | समणसुत्तं | Prakrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२८. तपसूत्र | Hindi | 450 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: खीरदहिसप्पिमाई, पणीयं पाणभोयणं।
परिवज्जणं रसाणं तु, भणियं रसविवज्जणं।।१२।। Translated Sutra: दूध, दही, घी आदि पौष्टिक भोजन-पान आदि के रसों के त्याग को रस-परित्याग नामक तप कहा गया है। | |||||||||
| Saman Suttam | समणसुत्तं | Prakrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
३२. आत्मविकाससूत्र (गुणस्थान) | Hindi | 558 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: होंति अणियट्टिणो ते, पडिसमयं जेसिमेक्कपरिणामा।
विमलयरझाणहुयवह-सिहाहिं णिद्दड्ढकम्मवणा।।१३।। Translated Sutra: वे जीव अनिवृत्तिकरण गुणस्थानवाले होते हैं, जिनके प्रतिसमय (निरन्तर) एक ही परिणाम होता है। (इनके भाव अष्टम गुणस्थानवालों की तरह विसदृश नहीं होते।) ये जीव निर्मलतर ध्यानरूपी अग्नि-शिखाओं से कर्म-वन को भस्म कर देते हैं। | |||||||||
| Saman Suttam | समणसुत्तं | Prakrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
३२. आत्मविकाससूत्र (गुणस्थान) | Hindi | 561 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: णिस्सेसखीणमोहो, फलिहामलभायणुदय-समचित्तो।
खीणकसाओ भण्णइ, णिग्गंथो वीयराएहिं।।१६।। Translated Sutra: सम्पूर्ण मोह पूरी तरह नष्ट हो जाने से जिनका चित्त स्फटिकमणि के पात्र में रखे हुए स्वच्छ जल की तरह निर्मल हो जाता है, उन्हें वीतरागदेव ने क्षीण-कषाय निर्ग्रन्थ कहा है। | |||||||||
| Saman Suttam | समणसुत्तं | Prakrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
३२. आत्मविकाससूत्र (गुणस्थान) | Hindi | 562 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: केवलणाणदिवायर-किरणकलाव-प्पणासिअण्णाणो।
णवकेवललद्धुग्गम-पावियपरमप्पववएसो।।१७।। Translated Sutra: केवलज्ञानरूपी दिवाकर की किरणों के समूह से जिनका अज्ञान अन्धकार सर्वथा नष्ट हो जाता है तथा नौ केवललब्धियों (सम्यक्त्व, अनन्तज्ञान, अनन्तदर्शन, अनन्तसुख, अनन्तवीर्य, दान, लाभ, भोग व उपभोग) के प्रकट होने से जिन्हें परमात्मा की संज्ञा प्राप्त हो जाती है, वे इन्द्रियादि की सहायता की अपेक्षा न रखनेवाले ज्ञान-दर्शन | |||||||||
| Saman Suttam | समणसुत्तं | Prakrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३४. तत्त्वसूत्र | Hindi | 615 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: चक्किकुरुफणिसुरेंदेसु, अहमिंदे जं सुहं तिकालभवं।
तत्तो अणंतगुणिदं, सिद्धाणं खणसुहं होदि।।२८।। Translated Sutra: चक्रवर्तियों को, उत्तरकुरु, दक्षिणकुरु आदि भोगभूमिवाले जीवों को, तथा फणीन्द्र, सुरेन्द्र एवं अहमिन्द्रों को त्रिकाल में जितना सुख मिलता है उस सबसे भी अनन्तगुना सुख सिद्धों को एक क्षण में अनुभव होता है। | |||||||||
| Saman Suttam | समणसुत्तं | Prakrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३५. द्रव्यसूत्र | Hindi | 626 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: आगासकालजीवा, धम्माधम्मा य मुत्तिपरिहीणा।
मुत्तं पुग्गलदव्वं, जीवो खलु चेदणो तेसु।।३।। Translated Sutra: आकाश, काल, जीव, धर्म और अधर्म द्रव्य अमूर्तिक हैं। पुद्गल द्रव्य मूर्तिक है। इन सबमें केवल जीव द्रव्य ही चेतन है। | |||||||||
| Saman Suttam | समणसुत्तं | Prakrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३५. द्रव्यसूत्र | Hindi | 631 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: धम्मत्थिकायमरसं, अवण्णगंधं असद्दमप्फासं।
लोगोगाढं पुट्ठं, पिहुलमसंखादिय-पदेसं।।८।। Translated Sutra: धर्मास्तिकाय रस-रहित है, रूप-रहित है, स्पर्श-रहित, गन्ध-रहित और शब्द-रहित है। समस्त लोकाकाश में व्याप्त है, अखण्ड है, विशाल है और असंख्यातप्रदेशी है। | |||||||||
| Saman Suttam | समणसुत्तं | Prakrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३५. द्रव्यसूत्र | Hindi | 633 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: ण य गच्छदि धम्मत्थी, गमणं ण करेदि अन्नदवियस्स।
हवदि गती स प्पसरो, जीवाणं पुग्गलाणं च।।१०।। Translated Sutra: धर्मास्तिकाय स्वयं गमन नहीं करता और न अन्य द्रव्यों का गमन कराता है। वह तो जीवों और पुद्गलों की गति में उदासीन कारण है। यही धर्मास्तिकाय का लक्षण है। | |||||||||
| Saman Suttam | समणसुत्तं | Prakrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३५. द्रव्यसूत्र | Hindi | 650 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: पुढविजलतेयवाऊ-वणप्फदी विविहथावरेइंदी।
बिगतिगचदुपंचक्खा, तसजीवा होंति संखादी।।२७।। Translated Sutra: संसारीजीव भी त्रस और स्थावर दो प्रकार के हैं। पृथ्वीकायिक, जलकायिक, तेजकायिक, वायुकायिक और वनस्पतिकायिक ये सब एकेन्द्रिय स्थावर जीव हैं और शंख, पिपीलिका, भ्रमर तथा मनुष्य-पशु आदि क्रमशः द्वीन्द्रिय, त्रीन्द्रिय, चतुरिन्द्रिय व पंचेन्द्रिय त्रस जीव हैं। | |||||||||
| Saman Suttam | Saman Suttam | Sanskrit |
प्रथम खण्ड – ज्योतिर्मुख |
१. मङ्गलसूत्र | English | 7 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: घनघातिकर्ममथनाः, त्रिभुवनवरभव्यकमलमार्तण्डाः।
अर्हाः (अर्हन्तः) अनन्तज्ञानिनः, अनुपमसौख्या जयन्तु जगति।। Translated Sutra: May there be glory in this world to the Worthy Souls (Arhats) who have destroyed the dense of destructive Karmas, who like the sun bloom forth the louts like hearts of devoted persons capable of liberation, and who are possessed of infinite knowledge and excellent bliss. | |||||||||
| Saman Suttam | Saman Suttam | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२१. साधनासूत्र | English | 293 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: रसाः प्रकामं न निषेवितव्याः, प्रायो रसा दीप्तिकरा नराणाम्।
दीप्तं च कामाः समभिद्रवन्ति, द्रुमं यथा स्वादुफलमिव पक्षिणः।।६।। Translated Sutra: One should not take delicious deshes in excessive quantity; for the delicious dishes normally stimulate lust in a person. Persons whose lusts are stimulated are mentally disturbed like trees laden with sweet fruits frequently infested with birds. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३५. द्रव्यसूत्र | Gujarati | 631 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: धर्मास्तिकायोऽरसो-ऽवर्णगन्धोऽशब्दोऽस्पर्शः।
लोकावगाढः स्पृष्टः, पृथुलोऽसंख्यातिकप्रदेशः।।८।। Translated Sutra: ધર્માસ્તિકાય રસ-વર્ણ-ગંધ-શબ્દ-સ્પર્શ વગેરે ગુણોથી રહિત છે, લોકાકાશમાં વ્યાપ્ત છે, અખંડ છે, વિશાળ છે અને અસંખ્યાત પ્રદેશી છે. (પ્રદેશ = પદાર્થના અંતિમ અવિભાજ્ય અંશને પ્રદેશ કહે છે. ધર્મ, અધર્મ, આકાશ અને જીવના પ્રદેશો હોય છે. પુદ્ગલના અવિભાજ્ય અંશને પ | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३५. द्रव्यसूत्र | Gujarati | 633 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: न च गच्छति धर्मास्तिकायः, गमनं न करोत्यन्यद्रव्यस्य।
भवति गतेः स प्रसरो, जीवानां पुद्गलानां च।।१०।। Translated Sutra: ધર્માસ્તિકાય પોતે ગતિ કરતું નથી અને અન્ય દ્રવ્યને ગતિ કરવા પ્રેરતું નથી, પરંતુ જીવ અને પુદ્ગલની ગતિક્રિયામાં તે તટસ્થ સહાયક રહે છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३५. द्रव्यसूत्र | Gujarati | 634 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: यथा भवति धर्मद्रव्यं, तथा तद् जानीहि द्रव्यमधर्माख्यम्।
स्थितिक्रियायुक्तानां, कारणभूतं तु पृथिवीव।।११।। Translated Sutra: અધર્માસ્તિકાય દ્રવ્ય ધર્માસ્તિકાય જેવું છે. પૃથ્વી જેમ જીવોને સ્થિતિ કરવામાં મદદ કરે છે તેમ તે જીવ અને પુદ્ગલને સ્થિતિક્રિયામાં તટસ્થરૂપે સહાયક બને છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३५. द्रव्यसूत्र | Gujarati | 635 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: चेतनारहितममूर्त्तं, अवगाहनलक्षणं च सर्वगतम्।
लोकालोकद्विभेदं, तद् नभोद्रव्यं जिनोद्दिष्टम्।।१२।। Translated Sutra: આકાશાસ્તિકાય અચેતન, અમૂર્ત અને વ્યાપક છે તેનો સ્વભાવ વસ્તુઓને અવકાશ આપવાનો છે; લોકાકાશ અને અલોકાકાશ એમ તેનાં બે પ્રકાર શ્રી જિનેશ્વરે કહ્યાં છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
चतुर्थ खण्ड – स्याद्वाद |
४१. समन्वयसूत्र | Gujarati | 722 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: सर्वमपि अनेकान्तं, परोक्षरूपेण यत् प्रकाशयति।
तत् श्रुतज्ञानं भण्यते, संशयप्रभृतिभिः परित्यक्तम्।।१।। Translated Sutra: જે જ્ઞાન પરોક્ષ રીતે વસ્તુઓનો અનેકાંતિક સ્વભાવ પ્રકાશિત કરે છે, જે સંશય આદિ દોષોથી રહિત છે તેને શ્રુતજ્ઞાન કહે છે. | |||||||||
| Saman Suttam | समणसुत्तं | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
३३. संलेखनासूत्र | Hindi | 575 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: कषायान् प्रतनून् कृत्वा, अल्पाहारः तितिक्षते।
अथ भिक्षुर्ग्लायेत्, आहारस्येव अन्तिकम्।।९।। Translated Sutra: (संलेखना धारण करनेवाला साधु) कषायों को कृश करके धीरे-धीरे आहार की मात्रा घटाये। यदि वह रोगी है--शरीर अत्यन्त क्षीण हो गया है तो आहार का सर्वथा त्याग कर दे। | |||||||||
| Saman Suttam | Saman Suttam | Sanskrit |
प्रथम खण्ड – ज्योतिर्मुख |
६. कर्मसूत्र | English | 58 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: कायेन वचसा मत्तः, वित्ते गृद्धश्च स्त्रीषु।
द्विधा मलं संचिनोति, शिशुनाग इव मृत्तिकाम्।।३।। Translated Sutra: Whoever is careless about his physical activities and speech and covetous of wealth and woman. accumulates Karmic dirt of attachment and aversion just as an earth-worm accumulates mud by both way (i. e., internally and externally). | |||||||||
| Saman Suttam | Saman Suttam | Sanskrit |
प्रथम खण्ड – ज्योतिर्मुख |
८. राग-परिहारसूत्र | English | 79 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: अन्यदिदं शरीरं, अन्यो जीव इति निश्चयमतिकः।
दुःखपरिक्लेशकरं, छिन्धि ममत्वं शरीरात्।।९।। Translated Sutra: From the real pont of view the body and the soul are distinct from each other, that is why shake off the attachment to the body because it is the cause of suffering and pain. | |||||||||
| Saman Suttam | Saman Suttam | Sanskrit |
प्रथम खण्ड – ज्योतिर्मुख |
९. धर्मसूत्र | English | 98 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: सुवर्णरूप्यस्य च पर्वता भवेयुः स्यात् खलु कैलाससमा असंख्यकाः।
नरस्य लुब्धस्य न तैः किञ्चित्, इच्छा खलु आकाशसमा अनन्तिका।।१७।। Translated Sutra: Even if a greedy person comes to accumulate a numberless Kailasa-like mountains of gold and silver they mean nothing to him, for this desire is as endless as is the sky. | |||||||||
| Saman Suttam | Saman Suttam | Sanskrit |
प्रथम खण्ड – ज्योतिर्मुख |
९. धर्मसूत्र | English | 101 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: व्रतसमितिकषायाणां, दण्डानां तथा इन्द्रियाणां पञ्चानाम्।
धारण-पालन-निग्रह-त्यागजयः संयमो भणितः।।२०।। Translated Sutra: Self-restraint consists of the keeping of five vows, observance of five rules of carefulness (samiti) subjugation of (four) passions, controlling all activities of mind, speech and body, and victory over the senses. | |||||||||
| Saman Suttam | Saman Suttam | Sanskrit |
प्रथम खण्ड – ज्योतिर्मुख |
११. अपरिग्रहसूत्र | English | 146 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: ग्रन्थत्यागः इन्द्रिय-निवारणे अंकुश इव हस्तिनः।
नगरस्य खातिका इव च, इन्द्रियगुप्तिः असंगत्वम्।।७।। Translated Sutra: The renunciation of attachment is useful for controlling the sense-organs as the driver’s hook is useful for controlling an elephant and the ditch for protecting a town. Certainly, the control of sense-orgains is the same thing as freedom from all possession. | |||||||||
| Saman Suttam | Saman Suttam | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
१८. सम्यग्दर्शनसूत्र | English | 244 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: प्रावचनी धर्मकथी, वादी नैमित्तिकः तपस्वी च।
विद्यावान् सिद्धश्च कविः, अष्टौ प्रभावकाः कथिताः।।२६।। Translated Sutra: One who holds relligious discourse, one who narrates religious stories, one who holds discussions with rivals, one who reads omens, one who performs penance one who is learned, one who is possessed of miraculous powers, one who is a poet, these eight types of person undertake propagation of religion. | |||||||||
| Saman Suttam | Saman Suttam | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२२. द्विविध धर्मसूत्र | English | 299 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: नो खल्वहं तथा संशक्नोमि मुण्डो यावत् प्रव्रजितुम्।
अहं खलु देवानुप्रियाणाम् अन्तिके पञ्चानुव्रतिकम् सप्तशिक्षाव्रतिकंद्वादशविधम् गृहिधर्मं प्रतिपत्स्ये।।४।। Translated Sutra: So long as I am not able to take leave of home and become a monk with a shaven head, I accept, in the presence of monks, beloved of gods, to observe the twelve kinds of vows of a house-holder, viz. five small vows (anuvratas), and seven disciplinary (sikshavratas) vows as prescribed for a layman. | |||||||||
| Saman Suttam | Saman Suttam | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२५. व्रतसूत्र | English | 376 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: किं किंचनमिति तर्कः, अपुनर्भवकामिनोऽथ देहेऽपि।
संग इति जिनवरेन्द्रा, निष्प्रतिकर्मत्वमुद्दिष्टवन्तः।।१३।। Translated Sutra: What is the use of further argument to those who do not desire to be reborn? The supreme Jina has advised that they should not have attachment even for their body and should refrain from beautifying their bodies. | |||||||||
| Saman Suttam | Saman Suttam | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२६. समिति-गुप्तिसूत्र | English | 415 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: क्षेत्रस्य वृत्तिर्नगरस्य, खातिकाऽथवा भवति प्राकारः।
तथा पापस्य निरोधः, ताः गुप्तयः साधोः।।३२।। Translated Sutra: As a fence protects a field, a ditch or a rempart protects a city, so the guptis (i.e., control of mind, speech and body) protect a monk from sins. | |||||||||
| Saman Suttam | Saman Suttam | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२७. आवश्यकसूत्र | English | 419 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: प्रतिक्रमणप्रभृतिक्रियां, कुर्व्वन् निश्चयस्य चारित्रम्।
तेन तु विरागचरिते, श्रमणोऽभ्युत्थितो भवति।।३।। Translated Sutra: One who performs acts like repentance (pratikramana) etc. attains right conduct viewed from the standpoint of niscayanaya, certainly, on account of that, a monk becomes steadfast in a conduct devoid of attachment. | |||||||||
| Saman Suttam | Saman Suttam | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२७. आवश्यकसूत्र | English | 420 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: वचनमयं प्रतिक्रमणं, वचनमयं प्रत्याख्यानं नियमश्च।
आलोचनं वचनमयं, तत्सर्वं जानीहि स्वाध्यायम्।।४।। Translated Sutra: Repentance for past evil acts (pratikramana), renunciation form future evil acts (pratyakhyana), vow to refrain from evil acts (niyama), confession of evil acts (alocana) all these are the forms of verbal expressions and so they constitute study (svadhyaya). | |||||||||
| Saman Suttam | Saman Suttam | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२७. आवश्यकसूत्र | English | 422 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: सामायिकम् चतुर्विंशतिस्तवः वन्दनकम्।
प्रतिक्रमणं,कायोत्सर्गः प्रत्याख्यानम्।।६।। Translated Sutra: The six obligatory duties are (1) Equanimity (Samayika), (2) Prayer of the twenty-four Jinas (Caturvimsatistava), (3) Obeisance (Vandana), (4) Repentance (Pratikramana), (5) Bodily steadiness to meditate upon soul (Kayotsarga), and (6) Renuniciation from future evil acts (Pratyakhyana). | |||||||||
| Saman Suttam | Saman Suttam | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
३२. आत्मविकाससूत्र (गुणस्थान) | English | 558 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: भवन्ति अनिवर्तिनस्ते, प्रतिसमयं येषामेकपरिणामाः।
विमलतरध्यानहुतवह-शिखाभिर्निर्दग्धकर्मवनाः।।१३।। Translated Sutra: The souls, occupying the ninth stage of spiritual development enjoy the constant mental state (of bliss) each moment and burn down the forest of the karmas through the flames of the fire of a very pure meditation, are called anivartin (anivrttikarana). | |||||||||
| Saman Suttam | Saman Suttam | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
३२. आत्मविकाससूत्र (गुणस्थान) | English | 561 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: निःशेषक्षीणमोहः, स्फटिकामल-भाजनोदक-समचित्तः।
क्षीणकषायो भण्यते, निर्ग्रन्थो वीतरागैः।।१६।। Translated Sutra: The monk whose all delusive karmas are annihilated and whose mind is (clean) like the water placed in a crystal-made vessel is designated ksinamoha and destroys passions by the worthy soul, free from all attachment. | |||||||||