Welcome to the Jain Elibrary: Worlds largest Free Library of JAIN Books, Manuscript, Scriptures, Aagam, Literature, Seminar, Memorabilia, Dictionary, Magazines & Articles
Global Search for JAIN Aagam & Scriptures| Scripture Name | Translated Name | Mool Language | Chapter | Section | Translation | Sutra # | Type | Category | Action |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२४. श्रमणधर्मसूत्र | Gujarati | 349 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: अनिश्रित इहलोके, परलोकेऽनिश्रितः।
वासीचन्दनकल्पश्च, अशनेऽनशने तथा।।१४।। Translated Sutra: જેને આ લોકમાં આસક્તિ નથી ને પરલોકમાં પણ કશું જોઈતું નથી એવા મુનિને કોઈ અસ્ત્રાથી છોલે કે કોઈ ચંદનનો લેપ કરે, ભોજન મળે કે ન મળે - બધું સરખું લાગે છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२४. श्रमणधर्मसूत्र | Gujarati | 350 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: अप्रशस्तेभ्यो द्वारेभ्यः, सर्वतः पिहितास्रवः।
अध्यात्मध्यानयोगैः, प्रशस्तदमशासनः।।१५।। Translated Sutra: મુનિ બધા અપ્રશસ્ત - અશુભ કાર્યોરૂપી કર્મના દ્વારોને સંપૂર્ણ બંધ કરે છે અને અધ્યાત્મલક્ષી ધ્યાન અને યોગો-વડે પ્રશસ્ત - શુભ આચરણમાં પ્રવર્તે છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२४. श्रमणधर्मसूत्र | Gujarati | 354 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: बुद्धः परिनिर्वृतश्चरेः, ग्रामे गतो नगरे वा संयतः।
शान्तिमार्गं च बृंहयेः, समयं गौतम ! मा प्रमादीः।।१९।। Translated Sutra: જ્ઞાની અને સંયમી મુનિ ગામડામાં કે નગરમાં શાંતભાવે વિચરણ કર્યા કરે અને શાંતિની અભિવૃદ્ધિ કરતો રહે. હે ગૌતમ, મુનિએ એક ક્ષણનો પણ પ્રમાદ કરવા યોગ્ય નથી. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२४. श्रमणधर्मसूत्र | Gujarati | 355 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: न खलु जिनोऽद्य दृश्यते, बहुमतो दृश्यते मार्गदर्शितः।
सम्प्रति नैवायिके पथि, समयं गौतम ! मा प्रमादीः।।२०।। Translated Sutra: એક સમય એવો આવશે કે કોઈ જિન નહિ હોય અને માર્ગદર્શકો અનેક થઈ જશે. પરંતુ હે ગૌતમ, તેં તો શુદ્ધ માર્ગ આજે પ્રાપ્ત કરી લીધો છે; તેમાં ક્ષણ માત્રનો પ્રમાદ ન કર. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२४. श्रमणधर्मसूत्र | Gujarati | 357 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: प्रत्ययार्थं च लोकस्य, नानाविधविकल्पनम्।
यात्रार्थं ग्रहणार्थं च, लोके लिङ्गप्रयोजनम्।।२२।। Translated Sutra: લોકોને વિશ્વાસ પડે, સંયમની રક્ષા થાય, "હું મુનિ છું" એવી સ્મૃતિ પોતાને રહે એ માટે વિવિધ પ્રકારના વેશ અને લિંગની યોજના કરવામાં આવે છે. (લિંગ=ચિહ્ન) | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२४. श्रमणधर्मसूत्र | Gujarati | 359 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: शुषिरा इव मुष्टिर्यथा स असारः, अयन्त्रितः कूटकार्षापणो वा।
राढामणिर्वैडूर्यप्रकाशः अमहार्घको भवति च ज्ञायकेषु ज्ञेषु।।२४।। Translated Sutra: એવો વેશ સમજુ લોકોની દૃષ્ટિમાં ખાલી મુઠ્ઠી જેવો પોકળ છે, ખોટા સિક્કા જેવો અનધિકૃત છે, નીલમ જેવા રત્નની ભ્રાંતિ ઉત્પન્ન કરનાર રંગીન પત્થર જેવો મૂલ્યહીન છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२५. व्रतसूत्र | Gujarati | 364 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: अहिंसा सत्यं चास्तेनकं च, ततश्चाब्रह्मापरिग्रहं च।
प्रतिपद्य पञ्चमहाव्रतानि, चरति धर्मं जिनदेशितं विदः।।१।। Translated Sutra: અહિંસા, સત્ય, અસ્તેય, બ્રહ્મચર્ય અને અપરિગ્રહ - આ પાંચ મહાવ્રતો અંગીકાર કરી સુજ્ઞ સાધુ શ્રી જિનેશ્વરોએ ઉપદેશેલ ધર્મનું આચરણ કરે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२५. व्रतसूत्र | Gujarati | 380 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: सन्निधिं च न कुर्वीत, लेपमात्रया संयतः।
पक्षी पत्रं समादाय, निरपेक्षः परिव्रजेत्।।१७।। Translated Sutra: સાધુ જરા જેટલો પણ આહારનો સંગ્રહ ન કરે. પક્ષી પોતાના પેટમાં સમાય એટલું જ ગ્રહણ કરે છે તેમ સાધુ પાત્રમાં પેટ પૂરતું લે અને વધુ લોભ રાખ્યા વગર વિચરે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२६. समिति-गुप्तिसूत्र | Gujarati | 384 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: ईर्याभाषैषणाऽऽदाने-उच्चारे समितय इति।
मनोगुप्तिर्वचोगुप्तिः, कायगुप्तिश्चाष्टमी।।१।। Translated Sutra: ઈર્યા (ગમન-આગમન), ભાષા, એષણા, આદાનનિક્ષેપ અને ઉત્સર્ગ - આ પાંચ સમિતિ છે; મનગુપ્તિ, વચન ગુપ્તિ અને કાયગુપ્તિ-એ ત્રણ ગુપ્તિઓ છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२६. समिति-गुप्तिसूत्र | Gujarati | 386 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: एताः पञ्च समितयः, चरणस्य च प्रवर्तने।
गुप्तयो निवर्तने उक्ताः, अशुभार्थेभ्यः सर्वशः।।३।। Translated Sutra: આમાંથી પાંચ સમિતિ એ ચારિત્રનો પ્રવૃત્તિમય ભાગ છે અને ગુપ્તિ એ અશુભથી પૂર્ણરૂપે દૂર થવારૂપ ચારિત્રનો નિવૃત્તિમય ભાગ છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२६. समिति-गुप्तिसूत्र | Gujarati | 397 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: इन्द्रियार्थान् विवर्ज्य, स्वाध्यायं चैव पञ्चधा।
तन्मूर्तिः (सन्) तत्पुरस्कारः, उपयुक्त ईर्यां रीयेत।।१४।। Translated Sutra: (ચાલતી વખતે) ઈન્દ્રિયોના વિષયો(દૃશ્ય, અવાજ વગેરે)માં ધ્યાન ન આપે, સ્વાધ્યાય પણ ન કરે, ચાલવાની ક્રિયામાં તન્મય અને તત્પર રહીને જાગૃતિપૂર્વક મુનિએ ચાલવું જોઈએ. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२६. समिति-गुप्तिसूत्र | Gujarati | 399 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: न लपेत् पृष्टः सावद्यं, न निरर्थं न मर्मगम्।
आत्मार्थं परार्थं वा, उभयस्यान्तरेण वा।।१६।। Translated Sutra: કોઈ પૂછે તો પણ, પોતાને, બીજાને કે બંનેને દોષકારક નીવડે એવું વચન ન બોલવું, નિરર્થક ન બોલવું અને મર્મવેધી વચન પણ ન બોલવું. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२६. समिति-गुप्तिसूत्र | Gujarati | 410 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: चक्षुषा प्रतिलिख्य, प्रमार्जयेत् यतं यतिः।
आददीत निक्षिपेद् वा, द्विधाऽपि समितः सदा।।२७।। Translated Sutra: પ્રથમ આંખોથી જુએ, પછી જીવજંતુ કે રજ વગેરે દૂર કરે. ત્યારબાદ જ કોઈ પણ વસ્તુને લે અથવા મૂકે. આ આદાન-નિક્ષેપ સમિતિ છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२६. समिति-गुप्तिसूत्र | Gujarati | 412 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: संरम्भे समारम्भे, आरम्भे, च तथैव च।
मनः प्रवर्तमानं तु, निवर्त्तयेद् यतं यतिः।।२९।। Translated Sutra: વિવિધ કાર્યોના સંરંભ, સમારંભ અને આરંભમાં પ્રવર્તી રહેલા પોતાના મનને મુનિ સાવધાનપણે પાછું વાળી લે. (સંરંભ = માનસિક તૈયારી. સમારંભ = કાર્યની તૈયારી. આરંભ = કાર્યનો આરંભ. મનોગુપ્તિમાં આ ત્રણે માનસિક ક્રિયાના સંબંધમાં સમજવાનાં છે.) | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२६. समिति-गुप्तिसूत्र | Gujarati | 413 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: संरम्भे समारम्भे, आरम्भे च तथैव च।
वचः प्रवर्तमानं तु, निवर्त्तयेद् यतं यतिः।।३०।। Translated Sutra: વિવિધ કાર્યોના સંરંભ, સમારંભ અને આરંભમાં પ્રવર્તી રહેલી વાણીને મુનિ સાવધાનપણે અટકાવી લે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२६. समिति-गुप्तिसूत्र | Gujarati | 414 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: संरम्भे समारम्भे, आरम्भे तथैव च।
कायं प्रवर्तमानं तु, निवर्त्तयेद् यतं यतिः।।३१।। Translated Sutra: વિવિધ કાર્યોના સંરંભ, સમારંભ અને આરંભમાં પ્રવર્તી રહેલી કાયાને મુનિ સાવધાનપણે પાછી વાળી લે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२६. समिति-गुप्तिसूत्र | Gujarati | 416 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: एताः प्रवचनमातॄः, यः सम्यगाचरेन्मुनिः।
स क्षिप्रं सर्वसंसारात्, विप्रमुच्यते पण्डितः।।३३।। Translated Sutra: જે વિવેકી મુનિ આ અષ્ટપ્રવચનમાતાનું સમ્યગ્ રીતે આચરણ કરે છે તે સંસારથી શીઘ્ર મુક્તિ મેળવે છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२८. तपसूत्र | Gujarati | 440 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: तत् तपो द्विविधं उक्तं, बाह्यमाभ्यन्तरं तथा।
बाह्यं षड्विधं उक्तं, एवमाभ्यन्तरं तपः।।२।। Translated Sutra: તપના બે પ્રકાર છે - બાહ્ય અને આભ્યંતર. બાહ્ય તપ છ જાતનો અને આભ્યંતર તપ પણ છ જાતનો છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२८. तपसूत्र | Gujarati | 441 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: अनशनमूनोदरिका, भिक्षाचर्या च रसपरित्यागः।
कायक्लेशः संलीनता च, बाह्यं तपो भवति।।३।। Translated Sutra: અનશન, ઊણોદરી, ભિક્ષાચર્યા અથવા વૃત્તિસંક્ષેપ, રસપરિત્યાગ, કાયક્લેશ, સંલીનતા - આ છ પ્રકારનો બાહ્યતપ છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२८. तपसूत्र | Gujarati | 448 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: यो यस्य त्वाहारः, ततोऽवमं तु यः कुर्यात्।
जघन्येनैकसिक्थादि, एवं द्रव्येण तु भवेत्।।१०।। Translated Sutra: જે વ્યક્તિનો જેટલો (એક ટંકનો) આહાર હોય તેનાથી એક કોળિયો અથવા વધુ કોળિયા ઓછાં ખાય એ ઊણોદરી તપ છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२८. तपसूत्र | Gujarati | 450 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: क्षीरदधिसर्पिरादि, प्रणीतं पानभोजनम्।
परिवर्जनं रसानां तु, भणितं रसविवर्जनम्।।१२।। Translated Sutra: દૂધ, દહીં, ઘી વગેરે રસ, પૌષ્ટિક ખાન-પાન અને સ્વાદનો ત્યાગ કરવો તે રસપરિત્યાગ તપ છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२८. तपसूत्र | Gujarati | 451 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: एकान्तेऽनापाते, स्त्रीपशुविवर्जिते।
शयनासनसेवनता,विविक्तशयनासनम्।।१३।। Translated Sutra: એકાંતવાળા, લોકોની અવરજવર વિનાના, સ્ત્રી-પુરુષ-પશુ વગેરેથી રહિત સ્થાનમાં બેસવું, સૂવું, રહેવું એ વિવિક્તશય્યાસન (સંલીનતા) તપ છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२८. तपसूत्र | Gujarati | 452 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: स्थानानि वीरासनादीनि, जीवस्य तु सुखावहानि।
उग्राणि यथा धार्यन्ते, कायक्लेशः स आख्यातः।।१४।। Translated Sutra: યોગ્ય સ્થળે વીરાસન વગેરે આત્મહિતકારી કષ્ટમય આસનો ધારણ કરી કાયાને કેળવવી એ કાયક્લેશ તપ છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२८. तपसूत्र | Gujarati | 456 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: प्रायश्चित्तं विनयः, वैयावृत्य तथैव स्वाध्यायः।
ध्यानं च व्युत्सर्गः, एतदाभ्यन्तरं तपः।।१८।। Translated Sutra: પ્રાયશ્ચિત્ત, વિનય, વૈયાવૃત્ત્ય, સ્વાધ્યાય, ધ્યાન અને કાયોત્સર્ગ - આ છ પ્રકારનો આભ્યંતર તપ છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२८. तपसूत्र | Gujarati | 466 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: अभ्युत्थानमञ्जलिकरणं, तथैवासनदानम्।
गुरुभक्तिभावशुश्रूषा, विनय एष व्याख्यातः।।२८।। Translated Sutra: ગુરુ અને વડીલ આવે ત્યારે ઊભા થવું, હાથ જોડવા, એમને ઊંચા આસને બેસાડવા, ભાવપૂર્વક તેમની સેવાભક્તિ કરવી એ વિનયતપ છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२८. तपसूत्र | Gujarati | 480 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: शयनासनस्थाने वा, यस्तु भिक्षुर्न व्याप्रियते।
कायस्य व्युत्सर्गः, षष्ठः स परिकीर्तितः।।४२।। Translated Sutra: સૂવું, બેસવું, આવવું - જવું વગેરે સર્વ કાયિક પ્રવૃત્તિનો ત્યાગ કરવો એ કાયોત્સર્ગ તપ છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
२९. ध्यानसूत्र | Gujarati | 492 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: य इन्द्रियाणां विषया मनोज्ञाः, न तेषु भावं निसृजेत् कदापि।
न चामनोज्ञेषु मनोऽपि कुर्यात्, समाधिकामः श्रमणस्तपस्वी।।९।। Translated Sutra: સમાધિની અભિલાષા ધરનાર તપસ્વી શ્રમણ, ઈન્દ્રિયોને ગમતા વિષયોમાં કદી ખેંચાય નહિ અને ન ગમતા વિષયોને પણ મહત્વ આપે નહિ. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
३०. अनुप्रेक्षासूत्र | Gujarati | 525 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: जरामरणवेगेन,डह्यमानानां प्राणिनाम्।
धर्मो द्वीपः प्रतिष्ठा च, गतिः शरणमुत्तमम्।।२१।। Translated Sutra: (ધર્મ.) જન્મ-જરા-મરણના પ્રવાહમાં તણાતા જીવો માટે ધર્મ જ દરિયા વચ્ચેના દ્વીપ સમાન છે, આધાર છે, આશરો છે અને શ્રેષ્ઠ શરણ છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
३०. अनुप्रेक्षासूत्र | Gujarati | 526 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: मानुष्यं विग्रहं लब्ध्वा, श्रुतिर्धर्मस्य दुर्लभा।
यं श्रुत्वा प्रतिपद्यन्ते, तपः क्षान्तिमहिंस्रताम्।।२२।। Translated Sutra: (બોધિદુર્લભતા.) માનવજન્મ દુર્લભ છે. એ મળી ગયા પછી જેનાથી અહિંસા, ક્ષમા, તપનો માર્ગ સમજાય એવું ધર્મશ્રવણ દુર્લભ છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
३०. अनुप्रेक्षासूत्र | Gujarati | 527 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: आहत्य श्रवणं लब्ध्वा, श्रद्धा परमदुर्लभा।
श्रुत्वा नैयायिकं मार्गं बहवः परिभ्रश्यन्ति।।२३।। Translated Sutra: કોઈક રીતે ધર્મશ્રવણની પ્રાપ્તિ થઈ જાય તો તેના પર શ્રદ્ધા જાગવી મહાદુર્લભ છે. સત્યમાર્ગને સાંભળ્યા પછી પણ ઘણાંયે તેનાથી વિમુખ થઈ જાય છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
३०. अनुप्रेक्षासूत्र | Gujarati | 528 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: श्रुतिं च लब्ध्वा श्रद्धां च, वीर्यं पुनर्दुर्लभम्।
बहवो रोचमाना अपि, नो च तत् प्रतिपद्यन्ते।।२४।। Translated Sutra: ધર્મશ્રવણ અને શ્રદ્ધા પ્રાપ્ત થયા પછી આચરણ માટે પુરુષાર્થ થવો દુર્લભ છે. કેટલાંય લોકો એવા હોય છે કે ધર્મ પર પ્રેમ હોવા છતાં તેનું પાલન કરતા નથી. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
३१. लेश्यासूत्र | Gujarati | 534 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: कृष्णा नीला कापोता, तिस्रोऽप्येता अधर्मलेश्याः।
एताभिस्तिसृभिरपि जीवो, दुर्गतिमुपपद्यते बहुशः।।४।। Translated Sutra: કૃષ્ણ, નીલ અને કપોત એ ત્રણ લેશ્યાઓ અશુભ છે. આ ત્રણ લેશ્યાઓ જીવને અધોગતિમાં લઈ જાય છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
३१. लेश्यासूत्र | Gujarati | 535 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: तेजः पद्मा शुक्ला, तिस्रोऽप्येता धर्मलेश्याः।
एताभिस्तिसृभिरपि जीवः, सुगतिमुपपद्यते बहुशः।।५।। Translated Sutra: તેજો, પદ્મ અને શુક્લ-આ ત્રણ લેશ્યાઓ શુભ છે. આ ત્રણ લેશ્યાઓ જીવને સદ્ગતિમાં લઈ જાય છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
३३. संलेखनासूत्र | Gujarati | 567 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: शरीरमाहुर्नौरिति, जीव उच्यते नाविकः।
संसारोऽर्णव उक्तः, यं तरन्ति महर्षयः।।१।। Translated Sutra: શરીર નૌકા છે, જીવ નાવિક છે. સંસાર એ સાગર છે. મહર્ષિઓ શરીરરૂપી નૌકાથી સંસાર સાગરને પાર કરે છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
३३. संलेखनासूत्र | Gujarati | 568 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: बाह्यमूर्ध्वमादाय, नावकाङ्क्षेत् कदाचिद् अपि।
पूर्वकर्मक्षयार्थाय, इमं देहं समुद्धरेत्।।२।। Translated Sutra: સર્વોચ્ચ સ્થિતિનું લક્ષ્ય રાખનાર સાધક બાહ્ય કોઈપણ વસ્તુની આકાંક્ષા રાખતો નથી. આ શરીરને પણ તે પૂર્વકર્મના ક્ષયની સાધના અર્થે જ ધારણ કરે છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
द्वितीय खण्ड - मोक्ष-मार्ग |
३३. संलेखनासूत्र | Gujarati | 572 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: चरेत्पदानि परिशङ्कमानः, यत्किंचित्पाशमिह मन्यमानः।
लाभान्तरे जीवितं बृंहयित्वा, पश्चात्परिज्ञाय मलावध्वंसी।।६।। Translated Sutra: ડગલે અને પગલે દોષની સંભાવના છે તે ધ્યાનમાં રાખીને સાધુ વિચરે. દરેક વસ્તુ બંધનકારક છે એ સમજે, લાભ જણાય ત્યાં સુધી શરીરને ટકાવે અને પછી સમજપૂર્વક એનું વિસર્જન કરે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३४. तत्त्वसूत्र | Gujarati | 588 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: यावन्तोऽविद्यापुरुषाः, सर्वे ते दुःखसम्भवाः।
लुप्यन्ते बहुशो मूढाः, संसारेऽनन्तके।।१।। Translated Sutra: બધાજ વિવેકહીન જનો દુઃખી છે; મૂઢ લોકો અનંત સંસારમાં ખોવાઈ જાય છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३४. तत्त्वसूत्र | Gujarati | 589 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: समीक्ष्य पण्डितस्तस्मात्, पाशजातिपथान् बहून्।
आत्मना सत्यमेषयेत्, मैत्रीं भूतेषु कल्पयेत्।।२।। Translated Sutra: માટે વિવેકી પુરુષોએ અનેક પ્રકારના સંબંધોને બંધન તરીકે ઓળખીને સત્યની શોધ કરવી અને સર્વ જીવો સાથે મૈત્રીભાવ રાખવો. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३४. तत्त्वसूत्र | Gujarati | 591 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: जीवा अजीवाश्च बन्धश्च, पुण्यं पापास्रवः तथा।
संवरो निर्जरा मोक्षः, सन्त्येते तथ्या नव।।४।। Translated Sutra: જીવ, અજીવ, બંધ, પુણ્ય, પાપ, આસ્રવ, સંવર, નિર્જરા અને મોક્ષ - આ નવ પદાર્થોને તત્ત્વ કહેવાય છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३४. तत्त्वसूत्र | Gujarati | 595 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: नो इन्द्रियग्राह्योऽमूर्तभावात्, अमूर्त्तभावादपि च भवति नित्यः।
अध्यात्महेतुर्नियतः अस्य बन्धः, संसारहेतुं च वदन्ति बन्धम्।।८।। Translated Sutra: આત્મા અમૂર્ત હોવાથી ઈન્દ્રિયગ્રાહ્ય નથી - આંખ વગેરે ઈન્દ્રિયો તેને ગ્રહણ કરી શકે નહિ. અમૂર્ત હોવાથી તે નિત્ય છે - તેનો નાશ નથી. કર્મબંધનું મૂળ કારણ આત્મામાં રહેલા રાગ-દ્વેષાદિ છે, અને કર્મબંધ સંસારમાં આત્માના પરિભ્રમણનું કારણ છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३४. तत्त्वसूत्र | Gujarati | 609 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: यथा महातडागस्य, सन्निरुद्धे जलागमे।
उत्सिञ्चनया तपनया, क्रमेण शोषणा भवेत्।।२२।। Translated Sutra: કોઈ મોટા તળાવમાં પાણીને આવવાનાં રસ્તા બંધ કરી દેવામાં આવે તો બાકીનું પાણી ઉલેચાઈને ખલાસ થઈ જાય છે અથવા તાપથી સોસાઈ જાય છે, એવી જ રીતે, સંયમી પુરુષ નવાં કર્મોને આવવાનાં દ્વાર બંધ કરે છે ત્યારે અનેક જન્મોનાં એકત્ર થયેલાં તેનાં પુરાણાં કર્મો તપ વડે સંદર્ભ ૬૦૯-૬૧૦ | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३४. तत्त्वसूत्र | Gujarati | 610 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: एवं तु संयतस्यापि, पापकर्मनिरास्रवे।
भवकोटिसंचितं कर्म, तपसा निर्जीर्यते।।२३।। Translated Sutra: મહેરબાની કરીને જુઓ ૬૦૯; સંદર્ભ ૬૦૯-૬૧૦ | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३४. तत्त्वसूत्र | Gujarati | 621 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: निर्वाणमित्यबाधमिति, सिद्धिर्लोकाग्रमेव च।
क्षेमं शिवमनाबाधं, यत् चरन्ति महर्षयः।।३४।। Translated Sutra: નિર્વાણ, અબાધા, સિદ્ધિ, લોકાગ્ર, ક્ષેમ, શિવ, અનાબાધ-આ બધાં એ સ્થિતિનાં નામ છે જેને પ્રાપ્ત કરવા મહર્ષિઓ સાધના કરે છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३५. द्रव्यसूत्र | Gujarati | 624 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: धर्मोऽधर्म आकाशं, कालः पुद्गला जन्तवः।
एष लोक इति प्रज्ञप्तः, जिनैर्वरदर्शिभिः।।१।। Translated Sutra: ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય, આકાશાસ્તિકાય, કાલ, પુદ્ગલાસ્તિકાય અને જીવાસ્તિકાય - લોક આ છ દ્રવ્યોનો બનેલો છે એમ પરમદર્શી જિનેશ્વરોએ કહ્યું છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३५. द्रव्यसूत्र | Gujarati | 636 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: जीवाश्चैव अजीवाश्च, एष लोको व्याख्यातः।
अजीवदेश आकाशः, अलोकः स व्याख्यातः।।१३।। Translated Sutra: જ્યાં જીવ અને અજીવ છે તે લોક છે. જ્યાં જીવો વિગેરે દ્રવ્યો નથી અને માત્ર આકાશ છે તે અલોક છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३६. सृष्टिसूत्र | Gujarati | 657 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: सर्वजीवानां कर्मं तु, संग्रहे षड्दिशागतम्।
सर्वेष्वपि प्रदेशेषु, सर्वं सर्वेण बद्धकम्।।७।। Translated Sutra: જીવો જ્યારે કર્મ બાંધે છે ત્યારે છયે દિશામાંથી કર્મપુદ્ગલોને આકર્ષે છે. અને ગ્રહણ કરેલાં એ પુદ્ગલો આત્માના સર્વ પ્રદેશો સાથે બંધાય છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
तृतीय खण्ड - तत्त्व-दर्शन |
३६. सृष्टिसूत्र | Gujarati | 658 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: तेनापि यत् कृतं कर्मं, सुखं वा यदि वा दुःखम्।
कर्मणा तेन संयुक्तः, गच्छति तु परं भवम्।।८।। Translated Sutra: જીવે શુભ કે અશુભ જે કર્મો બાંધ્યા હોય તે કર્મોની સાથે એ જીવ બીજા જન્મમાં જાય છે. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
चतुर्थ खण्ड – स्याद्वाद |
३७. अनेकान्तसूत्र | Gujarati | 661 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: गुणानामाश्रयो द्रव्यं, एकद्रव्याश्रिता गुणाः।
लक्षणं पर्यवाणां तु, उभयोराश्रिता भवन्ति।।२।। Translated Sutra: ગુણનો આશ્રય કે આધાર તે દ્રવ્ય, એક દ્રવ્યને આશ્રયીને જે રહે તે ગુણ; પર્યાય એટલે દ્રવ્ય અને ગુણની બદલાતી અવસ્થાઓ. | |||||||||
| Saman Suttam | સમણસુત્તં | Sanskrit |
चतुर्थ खण्ड – स्याद्वाद |
३८. प्रमाणसूत्र | Gujarati | 675 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: तत्र पञ्चविधं ज्ञानं, श्रुतमाभिनिबोधिकम्।
अवधिज्ञानं तु तृतीयं, मनोज्ञानं च केवलम्।।२।। Translated Sutra: જ્ઞાનના પાંચ ભેદ છે : મતિજ્ઞાન (આભિનિબોધિક જ્ઞાન), શ્રુતજ્ઞાન, અવધિજ્ઞાન, મનઃપર્યવજ્ઞાન અને કેવળજ્ઞાન. | |||||||||
| Saman Suttam | समणसुत्तं | Sanskrit |
प्रथम खण्ड – ज्योतिर्मुख |
२. जिनशासनसूत्र | Hindi | 21 | View Detail | ||
|
Mool Sutra: जिनवचनेऽनुरक्ताः, जिनवचनं ये कुर्विन्ति भावेन।
अमला असंक्लिष्टाः, ते भवन्ति परीतसंसारिणः।।५।। Translated Sutra: जो जिनवचन में अनुरक्त हैं तथा जिनवचनों का भावपूर्वक आचरण करते हैं, वे निर्मल और असंक्लिष्ट होकर परीतसंसारी (अल्प जन्म-मरणवाले) हो जाते हैं। | |||||||||