Sutra Navigation: Anuyogdwar ( અનુયોગદ્વારાસૂત્ર )
Search Details
| Mool File Details |
|
Anuvad File Details |
|
| Sr No : | 1124329 | ||
| Scripture Name( English ): | Anuyogdwar | Translated Scripture Name : | અનુયોગદ્વારાસૂત્ર |
| Mool Language : | Ardha-Magadhi | Translated Language : | Gujarati |
| Chapter : |
अनुयोगद्वारासूत्र |
Translated Chapter : |
અનુયોગદ્વારાસૂત્ર |
| Section : | Translated Section : | ||
| Sutra Number : | 329 | Category : | Chulika-02 |
| Gatha or Sutra : | Sutra | Sutra Anuyog : | |
| Author : | Deepratnasagar | Original Author : | Gandhar |
| Century : | Sect : | Svetambara1 | |
| Source : | |||
| Mool Sutra : | [सूत्र] से तं नोआगमओ भावज्झीणे। से तं भावज्झीणे। से तं अज्झीणे। से किं तं आए? आए चउव्विहे पन्नत्ते, तं जहा–नामाए ठवणाए दव्वाए भावाए। नाम-ट्ठवणाओ गयाओ। से किं तं दव्वाए? दव्वाए दुविहे पन्नत्ते, तं जहा–आगमओ य नोआगमओ य। से किं तं आगमओ दव्वाए? आगमओ दव्वाए–जस्स णं आए त्ति पदं सिक्खियं ठियं जियं मियं परिजियं नाम-समं घोससमं अहीणक्खरं अणच्चक्खरं अव्वाइद्धक्खरं अक्खलियं अमिलियं अवच्चामेलियं पडिपुण्णं पडिपुन्नघोसं कंठोट्ठविप्पमुक्कं गुरुवायणोवगयं, से णं तत्थ वायणाए पुच्छणाए परियट्टणाए धम्मकहाए, नो अनुप्पेहाए। कम्हा? अनुवओगो दव्वमिति कट्टु। नेगमस्स एगो अनुवउत्तो आगमओ एगे दव्वाए, दोन्नि अनुवउत्ता आगमओ दोन्नि दव्वाया, तिन्नि अनुव-उत्ता आगमओ तिन्नि दव्वाया, एवं जावइया अनुवउत्ता तावइया ते नेगमस्स आगमओ दव्वाया। एवमेव ववहारस्स वि। संगहस्स एगो वा अनेगा वा अनुवउत्तो वा अनुवउत्ता वा आगमओ दव्वाए वा दव्वाया वा से एगे दव्वाए। उज्जुसुयस्स एगो अनुवउत्तो आगमओ एगे दव्वाए, पुहत्तं नेच्छइ। तिण्हं सद्दनयाणं जाणए अनुवउत्ते अवत्थू। कम्हा? जइ जाणए अनुवउत्ते न भवइ। से तं आगमओ दव्वाए। से किं तं नोआगमओ दव्वाए? नोआगमओ दव्वाए तिविहे पन्नत्ते, तं जहा–जाणगसरीर-दव्वाए भवियसरीरदव्वाए जाणगसरीर-भवियसरीर-वतिरित्ते दव्वाए। से किं तं जाणगसरीरदव्वाए? जाणगसरीरदव्वाए–आए त्ति पयत्थाहिगारजाणगस्स जं सरीरयं ववगय-चुय-चाविय-चत्तदेहं जीवविप्पजढं सेज्जागयं वा संथारगयं वा निसीहियागयं वा सिद्धसिलातलगयं वा पासित्ता णं कोइ वएज्जा– अहो णं इमेणं सरीरसमुस्सएणं जिनदिट्ठेणं भावेणं आए त्ति पयं आघवियं पन्नवियं परूवियं दंसियं निदंसियं उवदंसियं। जहा को दिट्ठंतो? अयं महुकुंभे आसी, अयं घयकुंभे आसी। से तं जाणगसरीरदव्वाए। से किं तं भवियसरीरदव्वाए? भवियसरीरदव्वाए– जे जीवे जोणिजम्मणनिक्खंते इमेणं चेव आदत्तएणं सरीरसमुस्सएणं जिनदिट्ठेणं भावेणं आए त्ति पयं सेयकाले सिक्खिस्सइ, न ताव सिक्खइ। जह को दिट्ठंतो? अयं महुकुंभे भविस्सइ, अयं घयकुंभे भविस्सइ। से तं भवियसरीर दव्वाए। से किं तं जाणगसरीर-भवियसरीर-वतिरित्ते दव्वाए? जाणगसरीर-भवियसरीर-वतिरित्ते दव्वाए तिविहे पन्नत्ते, तं जहा–लोइए कुप्पावयणिए लोगुत्तरिए। से किं तं लोइए? लोइए तिविहे पन्नत्ते, तं जहा–सचित्ते अचित्ते मीसए। से किं तं सचित्ते? सचित्ते तिविहे पन्नत्ते, तं जहा–दुपयाणं चउप्पयाणं अपयाणं। दुपयाणं–दासाणं दासीणं, चउप्पयाणं–आसाणं हत्थीणं, अपयाणं–अंबाणं अंबाडगाणं आए। से तं सचित्ते। से किं तं अचित्ते? अचित्ते–सुवण्ण-रयय-मणि-मोत्तिय-संख-सिल-प्पवाल-रत्तरयणाणं संत-सार-सावएज्जस्स आए। से तं अचित्ते। से किं तं मीसए? मीसए–दासाणं दासीणं आसाणं हत्थीणं समाभरियाउज्जालं-कियाणं आए। से तं मीसए। से तं लोइए। से किं तं कुप्पावयणिए? कुप्पावयणिए तिविहे पन्नत्ते, तं जहा–सचित्ते अचित्ते मीसए। से किं तं सचित्ते? सचित्ते तिविहे पन्नत्ते, तं जहा–दुपयाणं चउप्पयाणं अपयाणं। दुपयाणं–दासाणं दासीणं, चउप्पयाणं–आसाणं हत्थीणं, अपयाणं–अंबाणं अंबाडगाणं आए। से तं सचित्ते। से किं तं अचित्ते? अचित्ते–सुवण्ण-रयय-मणि-मोत्तिय-संख-सिल-प्पवाल-रत्तरयणाणं संत-सार-सावएज्जस्स आए। से तं अचित्ते। से किं तं मीसए? मीसए–दासाणं दासीणं आसाणं हत्थीणं समाभरियाउज्जालंकियाणं आए। से तं मीसए। से तं कुप्पावयणिए। से किं तं लोगुत्तरिए? लोगुत्तरिए तिविहे पन्नत्ते, तं जहा–सचित्ते अचित्ते मीसए। से किं तं सचित्ते? सचित्ते–सीसाणं सिस्सिणीणं आए। से तं सचित्ते। से किं तं अचित्ते? अचित्ते–पडिग्गहाणं वत्थाणं कंबलाणं पायपुंछणाणं आए। से तं अचित्ते। से किं तं मीसए? मीसए–सीसाणं सिस्सिणियाणं सभंडमत्तोवगरणाणं आए। से तं मीसए। से तं लोगुत्तरिए। से तं जाणगसरीर-भवियसरीर-वतिरित्ते दव्वाए। से तं नोआगमओ दव्वाए। से तं दव्वाए। से किं तं भावाए? भावाए दुविहे पन्नत्ते, तं जहा–आगमओ य नोआगमओ य। से किं तं आगमओ भावाए-आगमओ भावाए–जाणए उवउत्ते। से तं आगमओ भावाए। से किं तं नोआगमओ भावाए? नोआगमओ भावाए दुविहे पन्नत्ते, तं–पसत्थे य अपसत्थे य। से किं तं पसत्थे? पसत्थे तिविहे पन्नत्ते, तं जहा–नाणाए दंसणाए चरित्ताए। से तं पसत्थे। से किं तं अपसत्थे? अपसत्थे चउव्विहे पन्नत्ते, तं जहा–कोहाए माणाए मायाए लोभाए। से तं अपसत्थे। से तं नोआगमओ भावाए। से तं भावाए। से तं आए। से किं तं ज्झवणा? ज्झवणा चउव्विहा पन्नत्ता, तं जहा–नामज्झवणा ठवणज्झवणा दव्वज्झवणा भावज्झवणा। नाम-ट्ठवणाओ गयाओ। से किं तं दव्वज्झवणा? दव्वज्झवणा दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–आगमओ य नोआगमओ य। से किं तं आगमओ दव्वज्झयणा? आगमओ दव्वज्झयणा– जस्स णं ज्झवणे त्ति पदं सिक्खियं ठियं जियं मियं परिजियं नामसमं घोससमं अहीनक्खरं अनच्चक्खरं अव्वाइद्धक्खरं अक्खलियं अमिलियं अवच्चामेलियं पडिपुण्णं पडिपुन्नघोसं कंटोट्ठविप्पमुक्कं गुरुवायणोवगयं, से णं तत्थ वायणाए पुच्छणाए परियट्टणाए धम्मकहाए, नो अनुप्पेहाए। कम्हा? अनुवओगो दव्वमिति कट्टु। नेगमस्स एगो अनुवउत्तो आगमओ एगा दव्वज्झयणा, दोन्नि अनुवउत्ता आगमओ दोन्नीओ दव्वज्झयणाओ, तिन्नि अनुवउत्ता आगमओ तिन्नीओ दव्वज्झयणाओ, एवं जावइया अनुवउत्ता तावइयो ताओ नेगमस्स आगमओ दव्वज्झय-णाओ। एवमेव ववहारस्स वि। संगहस्स एगो वा अनेगा वा अनुवउत्तो वा अनुवउत्ता वा आगमओ दव्वज्झवणा वा दव्वज्झयणाओ वा सा एगा दव्वज्झ-वणा। उज्जुसुयस्स एगो अनुवउत्तो आगमओ एगा दव्वज्झवणा, पुहत्तं नेच्छइ। तिण्हं सद्दनयाणं जाणए अनुवउत्ते अवत्थू। कम्हा? जइ जाणए अनुवउत्ते न भवइ०। से तं आगमओ दव्वज्झवणा। से किं तं नो आगमओ दव्वज्झवणा? नोआगमओ दव्वज्झवणा तिविहा पन्नत्ता, तं–जाणग-सरीरदव्वज्झवणा भवियसरीरदव्वज्झवणा जाणगसरीर-भवियसरीर-वतिरित्ता दव्वज्झवणा। से किं तं जाणगसरीरदव्वज्झवणा? जाणगसरीरदव्वज्झवणा–ज्झवणे त्ति पयत्थाहिगार-जाणगस्स जं सरीरयं वव-गय-चुय-चाविय-चत्तदेहं जीवविप्पजढं सेज्जागयं वा संथारगयं वा निसीहियागयं वा सिद्धसिलातलगयं वा पासित्ता णं कोइ वएज्जा – अहो णं इमेणं सरीरसमुस्सएणं जिणदिट्ठेणं भावेणं ज्झवणे त्ति पयं आघवियं पन्नवियं परूवियं दंसियं निदंसियं उवदंसियं। जहा को दिट्ठंतो? अयं महुकुंभे आसी, अयं घयकुंभे आसी। से तं जाणगसरीरदव्वज्झवणा। से किं तं भवियसरीरदव्वज्झवणा? भवियसरीरदव्वज्झवणा–जे जीवे जोणिजम्मणनिक्खंते इमेणं चेव आदत्तएणं सरीरसमुस्सएणं जिनदिट्ठेणं भावेणं ज्झवणेत्ति पयं सेयकाले सिक्खिस्सइ, न ताव सिक्खइ। जहा को दिट्ठंतो? अयं महुकुंभे भविस्सइ, अयं घयकुंभे भविस्सइ। से तं भवियसरीरदव्वज्झवणा। से किं तं जाणगसरीर-भवियसरीर-वतिरित्ता दव्वज्झवणा? जाणगसरीर-भवियसरीर-वतिरित्ता दव्वज्झवणा तिविहा पन्नत्ता, तं जहा–लोइया कुप्पावयणिया लोगुत्तरिया। से किं तं लोइया? लोइया तिविहा पन्नत्ता, तं जहा–सचित्ता अचित्ता मीसया। से किं तं सचित्ता? सचित्ता तिविहा पन्नत्ता, तं जहा–दुपयाणं चउप्पयाणं अपयाणं। दुपयाणं–दासाणं दासीणं, चउप्पयाणं–आसाणं हत्थीणं, अपयाणं–अंबाणं अंबाडगाणं ज्झवणा। से तं सचित्ता। से किं तं अचित्ता? अचित्ता–सुवण्ण-रयय-मणि-मोत्तिय-संख-सिल-प्पवाल-रत्तरयणाणं संत-सार-सावएज्जस्स ज्झवणा। से तं अचित्ता। से किं तं मीसया? मीसया–दासाणं दासीणं आसाणं हत्थीणं समाभरियाउज्जालं कियाणं ज्झवणा। से तं मीसया। से तं लोइया। से किं तं कुप्पावयणिया? कुप्पावयणिया तिविहा पन्नत्ता, तं जहा–सचित्ता अचित्ता मीसया। से किं तं सचित्ता? सचित्ता तिविहा पन्नत्ता, तं जहा–दुपयाणं चउप्पयाणं अपयाणं। दुपयाणं–दासाणं दासीणं, चउप्पयाणं–आसाणं हत्थीणं, अपयाणं–अंबाणं अंबाडगाणं ज्झवणा। से तं सचित्ता। से किं तं अचित्ता? अचित्ता–सुवण्ण-रयय-मणि-मोत्तिय-संख-सिल-प्पवाल-रत्तरयणाणं संत-सार-सावएज्जस्स ज्झवणा। से तं अचित्ता। से किं तं मीसया? मीसया-दासाणं दासीणं आसाणं हत्थीणं समाभरियाउज्जालं-कियाणं ज्झवणा। से तं मीसया से तं कुप्पावयणिया। से किं तं लोगुत्तरिया? लोगुत्तरिया तिविहा पन्नत्ता, तं जहा–सचित्ता अचित्ता मीसया। से किं तं सचित्ता? सचित्ता–सीसाणं सिस्सिणीणं ज्झवणा। से तं सचित्ता। से किं तं अचित्ता? अचित्ता–पडिग्गहाणं वत्थाणं कंबलाणं पायपुंछणाणं ज्झवणा। से तं अचित्ता। से किं तं मीसया? मीसया–सीसाणं सिस्सिणियाणं सभंडमत्तोवगरणाणं ज्झवणा। से तं मीसया। से तं लोगुत्तरिया। से तं जाणगसरीर-भवियसरीर-वतिरित्ता दव्वज्झवणा। से तं नोआगमओ दव्वज्झवणा। से तं दव्वज्झवणा। से किं तं भावज्झवणा? भावज्झवणा दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–आगमओ य नोआगमओ य। से किं तं आगमओ भावज्झवणा? आगमओ भावज्झवणा–जाणए उवउत्ते। से तं आगमओ भावज्झवणा। से किं तं नोआगमओ भावज्झवणा? नोआगमओ भावज्झवणा दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–पसत्था य अपसत्था य। से किं तं पसत्था? पसत्था चउव्विहा पन्नत्ता, तं जहा–कोहज्झवणा माणज्झवणा मायज्झवणा लोभज्झवणा। से तं पसत्था। से किं तं अपसत्था? अपसत्था तिविहा पन्नत्ता, तं जहा–नाणज्झवणा दंसणज्झवणा चरित्तज्झवणा। से तं अपसत्था। से तं नोआगमओ भावज्झवणा। से तं भावज्झवणा। से तं ज्झवणा। से तं ओहनिप्फन्ने। से किं तं नामनिप्फन्ने? नामनिप्फन्ने–सामाइए। से समासओ चउव्विहे पन्नत्ते, तं जहा–नामसामाइए ठवणसामाइए दव्वसामाइए भावसामाइए। नाम-ट्ठवणाओ गयाओ। से किं तं दव्वसामाइए? दव्वसामाइए दुविहे पन्नत्ते, तं जहा–आगमओ य नोआगमओ य। से किं तं आगमओ दव्वसामाइए? आगमओ दव्वसामाइए–जस्स णं सामाइए त्ति पदं सिक्खियं ठियं जियं मियं परिजियं नामसमं घोससमं अहीनक्खरं अनच्चक्खरं अव्वाइद्धक्खरं अक्खलियं अमिलियं अवच्चामेलियं पडिपुण्णं पडिपुन्नघोसं कंटोट्ठविप्पमुक्कं गुरुवायणोवगयं, से णं वायणाए पुच्छणाए परियट्टणाए धम्मकहाए, नो अनुप्पेहाए। कम्हा? अनुवओगो दव्वमिति कट्टु। नेगमस्स एगो अनुवउत्तो आगमओ एगे दव्वसामाइए, दोन्नि अनुवउत्ता आगमओ दोन्नि दव्वसामाइयाइं, तिन्नि अनुवउत्ता आगमओ तिन्नि दव्वसामाइयाइं, एवं जावइया अनुवउत्ता तावइयाइं ताइं नेगमस्स आगमओ दव्वसामाइयाइं। एवमेव ववहारस्स वि। संगहस्स एगो वा अनेगा वा अनुवउत्तो वा अनुवउत्ता वा आगमओ दव्वसामाइए वा दव्वसामाइयाणि वा से एगे दव्वसामाइए। उज्जुसुयस्स एगो अनुवउत्तो आगमओ एगे दव्वसामाइए, पुहत्तं नेच्छइ तिण्हं सद्दनयाणं जाणए अनुवउत्ते अवत्थू। कम्हा? जइ जाणए अनुवउत्ते न भवइ। से तं आगमओ दव्वसामाइए। से किं तं नोआगमओ दव्वसामाइए? नोआगमओ दव्वसामाइए तिविहे पन्नत्ते, तं जहा–जाणगसरीरदव्वसामाइए भवियसरीरदव्वसामाइए जाणगसरीर-भवियसरीर-वतिरित्ते दव्वसामाइए। से किं तं जाणगसरीरदव्वसामाइए? जाणगसरीरदव्वसामाइएसामाइए त्ति पयत्थाहिगार-जाणगस्स जं सरीरयं ववगय-चुय-चाविय-चत्तदेहं जीवविप्पजढं सेज्जागयं वा संथारगयं वा निसीहियागयं वा सिद्धसिलातलगयं वा पासित्ता णं कोइ वएज्जा–अहो णं इमेणं सरीरसमुस्सएणं जिनदिट्ठेणं भावेणं सामाइए त्ति पयं आघवियं पन्नवियं परूवियं दंसियं निदंसियं उवदंसियं। जहा को दिट्ठंतो? अयं महुकुंभे आसी, अयं घयकुंभे आसी। से तं जाणगसरीरदव्वसामाइए। से किं तं भवियसरीरदव्वसामाइए? भवियसरीरदव्वसामाइए–जे जीवे जोणिजम्मणनिक्खंते इमेणं चेव आदत्त-एणं सरीरसमुस्सएणं जिणदिट्ठेणं भावेणं सामाइए त्ति पयं सेयकाले सिक्खिस्सइ, न ताव सिक्खइ। जहा को दिट्ठंतो? अयं महुकुंभे भविस्सइ, अयं घयकुंभे भविस्सइ। से तं भविय-सरीरदव्वसामाइए। से किं तं जाणगसरीर-भवियसरीर-वतिरित्ते दव्वसामाइए? जाणगसरीर-भवियसरीर-वतिरित्ते दव्वसामाइए–पत्तय-पोत्थय-लिहियं। से तं जाणगसरीर-भवियसरीर-वतिरित्ते दव्व-सामाइए। से तं नोआगमओ दव्वसामाइए। से तं दव्वसामाइए से किं तं भावसामाइए? भावसामाइए दुविहे पन्नत्ते, तं जहा–आगमओ य नोआगमओ य। से किं तं आगमओ भावसामाइए? आगमओ भावसामाइए–जाणए उवउत्ते। से तं आगमओ भावसामाइए। से किं तं नोआगमओ भावसामाइए? नोआगमओ भावसामाइए– | ||
| Sutra Meaning : | સૂત્ર– ૩૨૯. [૧] આયનું સ્વરૂપ કેવું છે ? આય ના ચાર પ્રકાર છે, ૧. નામ આય, ૨. સ્થાપના આય, ૩. દ્રવ્ય આય, ૪. ભાવ આય. [૨] નામ આય અને સ્થાપના આયનું સ્વરૂપ પૂર્વોક્ત નામ – સ્થાપના આવશ્યક પ્રમાણે જાણવું. દ્રવ્ય આયનું સ્વરૂપ કેવું છે ? દ્રવ્ય આયના બે પ્રકાર છે, તે આ પ્રમાણે છે – ૧. આગમથી, ૨. નોઆગમથી. આગમતઃ દ્રવ્ય આયનું સ્વરૂપ કેવું છે ? જેણે આય પદના અર્થને શીખી લીધો છે, સ્થિર, મિત વગેરે કર્યા છે યાવત્ ઉપયોગ શૂન્ય હોવાથી દ્રવ્યરૂપ છે યાવત્ જેટલા ઉપયોગરહિત આત્મા તેટલા આગમ દ્રવ્યઆય જાણવા. યાવત્ આ આગમથી દ્રવ્યઆયનું વર્ણન છે. નોઆગમતઃ દ્રવ્ય આયનું સ્વરૂપ કેવું છે ? નોઆગમતઃ દ્રવ્ય આયના ત્રણ પ્રકાર છે, તે આ પ્રમાણે છે – ૧. જ્ઞાયક શરીર દ્રવ્ય આય, ૨. ભવ્યશરીર દ્રવ્ય આય, ૩. જ્ઞાયક શરીર – ભવ્ય શરીર વ્યતિરિક્ત દ્રવ્ય આય. જ્ઞાયકશરીર દ્રવ્ય આયનું સ્વરૂપ કેવું છે ? ‘આય’ પદના અર્થ – અધિકારના જ્ઞાતા, વ્યપગત, ચ્યુત, ચ્યવિત, ત્યક્ત દેહ વગેરે વક્તવ્યતા દ્રવ્ય અધ્યયનની જેવી જ છે. આ જ્ઞાયકશરીર દ્રવ્ય આયનું સ્વરૂપ છે. ભવ્યશરીર દ્રવ્ય આયનું સ્વરૂપ કેવું છે ? જે જીવ સમય પૂર્ણ થતા યોનિનો ત્યાગ કરીને જન્મને પ્રાપ્ત વગેરે વર્ણન ભવ્યશરીર દ્રવ્ય અધ્યયનના વર્ણનની સમાન જાણવુ. આ ભવ્યશરીર દ્રવ્ય આયનું સ્વરૂપ છે. જ્ઞાયકશરીર – ભવ્યશરીર વ્યતિરિક્ત દ્રવ્ય આયના ત્રણ પ્રકાર છે. જેમ કે ૧. લૌકિક, ૨. કુપ્રાવાચનિક અને ૩. લોકોત્તર. તદ્વ્યતિરિક્ત લૌકિક દ્રવ્ય આયનું સ્વરૂપ કેવું છે ? લૌકિક દ્રવ્ય આયના ત્રણ પ્રકાર કહ્યા છે. સચિત્ત, અચિત્ત અને મિશ્ર. સચિત્ત લૌકિક આયનું સ્વરૂપ કેવું છે ? સચિત્ત લૌકિક આયના ત્રણ પ્રકાર છે. જેમ કે ૧. દ્વિપદ આય, ૨. ચતુષ્પદ આય, ૩. અપદ આય. દાસ – દાસીઓની પ્રાપ્તિને દ્વિપદ આય, અશ્વ, હાથીની પ્રાપ્તિને ચતુષ્પદ આય અને આંબા – આંબલીના વૃક્ષ આદિની પ્રાપ્તિને અપદ આય કહે છે. અચિત્ત આયનું સ્વરૂપ કેવું છે ? સોના, ચાંદી, મણિ – મોતી, શંખ, શીલ, પ્રવાલ, રક્તરત્ન વગેરે સારવાન દ્રવ્યની પ્રાપ્તિ અચિત્ત આય છે. મિશ્ર આયનું સ્વરૂપ કેવું છે ? અલંકાર તથા વાદ્યોથી વિભૂષિત દાસ, દાસીઓ, ઘોડા, હાથીઓ વગેરેની પ્રાપ્તિને મિશ્ર આય કહે છે. કુપ્રાવાચનિક આયનું સ્વરૂપ કેવું છે ? કુપ્રાવાચનિક આયના પણ ત્રણ પ્રકાર છે. સચિત્ત, અચિત્ત અને મિશ્ર. આ ત્રણેનું વર્ણન લૌકિક આયના ત્રણ ભેદ પ્રમાણે જ જાણવુ. આ કુપ્રાવાચનિક આય છે. લોકોત્તરિક આયનું સ્વરૂપ કેવું છે ? લોકોત્તરિક આયના ત્રણ પ્રકાર છે – સચિત્ત, અચિત્ત અને મિશ્ર. સચિત્ત લોકોત્તરિક આયનું સ્વરૂપ કેવું છે ? શિષ્ય, શિષ્યાની પ્રાપ્તિ લોકોત્તરિક આય કહેવાય છે. આ સચિત્ત આયનું સ્વરૂપ છે. અચિત્ત લોકોત્તરિક આયનું સ્વરૂપ કેવું છે ? પાત્ર, વસ્ત્ર, કંબલ, પાદપ્રોચ્છન વગેરેની પ્રાપ્તિ તે અચિત્ત આય છે. મિશ્ર લોકોત્તરિક આયનું સ્વરૂપ કેવું છે ? ભંડોપકરણ સહિત શિષ્ય – શિષ્યાઓના લાભને મિશ્ર લોકોત્તરિક આય કહે છે. આ મિશ્ર આયનું સ્વરૂપ છે. આ રીતે જ્ઞાયકશરીર – ભવ્યશરીર વ્યતિરિક્ત આય, નોઆગમતઃ આય અને દ્રવ્ય આયનું વર્ણન પૂર્ણ થાય છે. [૩] ભાવ આયનું સ્વરૂપ કેવું છે ? ભાવ આયના બે પ્રકાર આ પ્રમાણે છે – ૧. આગમથી અને ૨. નોઆગમથી. આગમથી ભાવ આયનું સ્વરૂપ કેવું છે ? આય’ પદના જ્ઞાતા, તેમાં ઉપયોગવાન હોય તે આગમથી ભાવ આય કહેવાય છે. નોઆગમથી ભાવ આયનું સ્વરૂપ કેવું છે ? નોઆગમથી ભાવ આયના બે પ્રકાર છે, તે આ પ્રમાણે છે – પ્રશસ્ત અને અપ્રશસ્ત. પ્રશસ્ત નોઆગમથી ભાવ આયનું સ્વરૂપ કેવું છે ? પ્રશસ્ત નોઆગમથી ભાવ આયના ત્રણ પ્રકાર આ પ્રમાણે છે – ૧.જ્ઞાન આય, ૨.દર્શન આય, ૩.ચારિત્ર આય. અપ્રશસ્ત નોઆગમથી ભાવ આયનું સ્વરૂપ કેવું છે ? અપ્રશસ્ત નોઆગમથી ભાવ આયના ચાર પ્રકાર છે, તે આ પ્રમાણે છે – ૧. ક્રોધ આય, ૨. માન આય, ૩. માયા આય, ૪. લોભ આય. આ અપ્રશસ્તનું ભાવ આય સ્વરૂપ છે. [૪] ક્ષપણાનું સ્વરૂપ કેવું છે ? ક્ષપણા ચાર પ્રકાર આ પ્રમાણે છે – ૧. નામ ક્ષપણા, ૨. સ્થાપના ક્ષપણા, ૩. દ્રવ્ય ક્ષપણા, ૪. ભાવ ક્ષપણા. નામ અને સ્થાપના ક્ષપણાનું વર્ણન પૂર્વ કથિત, નામ સ્થાપના આવશ્યક પ્રમાણે જાણવુ. દ્રવ્ય ક્ષપણાનું સ્વરૂપ કેવું છે ? દ્રવ્ય ક્ષપણાના બે પ્રકાર છે, ૧. આગમથી દ્રવ્ય ક્ષપણા, ૨. નોઆગમથી દ્રવ્ય ક્ષપણા. આગમથી દ્રવ્ય ક્ષપણાનું સ્વરૂપ કેવું છે ? જેણે ‘ક્ષપણા’ પદને શીખી લીધું છે, સ્થિર, જિત, મિત અને પરિજિત કર્યું વગેરે વર્ણન દ્રવ્ય અધ્યયનની સમાન જાણવુ. યાવત્ આ આગમથી દ્રવ્ય ક્ષપણા છે. નોઆગમથી દ્રવ્ય ક્ષપણાનું સ્વરૂપ કેવું છે ? નોઆગમથી દ્રવ્ય ક્ષપણાના ત્રણ ભેદ છે, ૧. જ્ઞાયક શરીર દ્રવ્યક્ષપણા, ૨. ભવ્યશરીર દ્રવ્યક્ષપણા, ૩. જ્ઞાયક શરીર ભવ્ય શરીર વ્યતિરિક્ત દ્રવ્ય ક્ષપણા. જ્ઞાયકશરીર દ્રવ્ય ક્ષપણાનું સ્વરૂપ કેવું છે? જ્ઞાયકશરીર દ્રવ્ય ક્ષપણાનું આ સ્વરૂપ છે – ‘ક્ષપણા’ પદના અર્થને જાણનાર જ્ઞાતાનું વ્યપગત, ચ્યુત, ચ્યવિત, ત્યક્ત શરીર છે, વગેરે વર્ણન દ્રવ્ય અધ્યયન પ્રમાણે જાણવુ. યાવત્ આ જ્ઞાયક શરીર દ્રવ્ય ક્ષપણાનું સ્વરૂપ છે. ભવ્યશરીર દ્રવ્ય ક્ષપણાનું સ્વરૂપ કેવું છે? સમય પૂર્ણ થતા જે જીવે જન્મ ધારણ કર્યો છે, તેવો તે જીવ પ્રાપ્ત શરીર દ્વારા જિનોપદિષ્ટ ભાવ અનુસાર ક્ષપણા પદને શીખશે, વર્તમાનમાં શીખતો નથી, તેવું આ શરીર ભવ્યશરીર દ્રવ્ય ક્ષપણા કહેવાય છે. તેના માટે દૃષ્ટાંત છે ? હા, જે ઘડામાં વર્તમાનમાં ઘી કે મધ ભર્યું નથી પણ ભવિષ્યમાં તેમાં ઘી કે મધ ભરવાની અપેક્ષાએ અત્યારે તેને ઘીનો કે મધનો ઘડો કહેવાય. આ ભવ્યશરીર દ્રવ્ય ક્ષપણા છે. જ્ઞાયકશરીર – ભવ્યશરીર વ્યતિરિક્ત દ્રવ્ય ક્ષપણાનું સ્વરૂપ કેવું છે ? ઉભય વ્યતિરિક્ત દ્રવ્ય આય જેવું જ સ્વરૂપ ઉભય વ્યતિરિક્ત દ્રવ્ય ક્ષપણાનું જાણવુ અર્થાત્ લૌકિક, કુપ્રાવાચનિક, લોકોત્તરિક આવા ત્રણ ભેદ અને તે પ્રત્યેકના સચિત્ત, અચિત્ત, મિશ્ર તેવા પુનઃ ત્રણ ત્રણ ભેદ જાણવા. આ સ્વરૂપે જ્ઞાયકશરીર ભવ્યશરીર વ્યતિરિક્ત દ્રવ્ય ક્ષપણા છે. આ રીતે નોઆગમથી દ્રવ્ય ક્ષપણા અને દ્રવ્ય ક્ષપણાનું વર્ણન પૂર્ણ થાય છે. [૫] ભાવક્ષપણાનું સ્વરૂપ કેવું છે ? ભાવક્ષપણાના બે પ્રકાર છે, તે આ પ્રમાણે છે – ૧. આગમથી ભાવક્ષપણા, ૨. નોઆગમથી ભાવક્ષપણા. આગમથી ભાવ ક્ષપણાનું સ્વરૂપ કેવું છે ? ‘ક્ષપણા’ આ પદના અર્થના ઉપયોગવાન જ્ઞાતા આગમથી ભાવક્ષપણા છે. આ આગમથી ભાવ ક્ષપણાનું સ્વરૂપ છે. નોઆગમતઃ ભાવક્ષપણાનું સ્વરૂપ કેવું છે ? નોઆગમતઃ ભાવક્ષપણાના બે પ્રકાર છે, તે આ પ્રમાણે છે – ૧. પ્રશસ્ત, ૨. અપ્રશસ્ત. પ્રશસ્ત ભાવક્ષપણાનું સ્વરૂપ કેવું છે ? પ્રશસ્ત ભાવક્ષપણાના ચાર પ્રકાર છે, તે આ પ્રમાણે છે – ૧. ક્રોધક્ષપણા, ૨. માનક્ષપણા, ૩. માયાક્ષપણા, ૪. લોભક્ષપણા. અપ્રશસ્ત ભાવક્ષપણાનું સ્વરૂપ કેવું છે ? અપ્રશસ્ત ભાવક્ષપણાના ત્રણ પ્રકાર છે, તે આ પ્રમાણે છે – ૧. જ્ઞાનક્ષપણા – જ્ઞાનનો ક્ષય, ૨. દર્શનક્ષપણા – દર્શનનો ક્ષય, ૩. ચારિત્રક્ષપણા – ચારિત્રનો ક્ષય. આ પ્રશસ્ત ક્ષપણા છે. આ રીતે નોઆગમથી ભાવક્ષપણા, ભાવક્ષપણા, ક્ષપણા અને ઓઘ નિષ્પન્ન નિક્ષેપનું સંપૂર્ણ વર્ણન પૂર્ણ થયું. [૬] નામનિષ્પન્ન નિક્ષેપનું સ્વરૂપ કેવું છે ? અહીં નિક્ષેપને પ્રાપ્ત આવશ્યકના પ્રથમ અધ્યયનનું નિષ્પન્ન નામ સામાયિક છે. તે સામાયિક રૂપ નામ નિષ્પન્ન નિક્ષેપના સંક્ષેપમાં ચાર પ્રકાર છે, ૧. નામ સામાયિક, ૨. સ્થાપના સામાયિક, ૩. દ્રવ્ય સામાયિક, ૪. ભાવ સામાયિક. [૭] નામ અને સ્થાપના સામાયિકનું સ્વરૂપ પૂર્વકથિત નામ – સ્થાપના આવશ્યક જેવુ જાણવુ. [૮] ભવ્યશરીર દ્રવ્ય સામાયિક સુધીનું દ્રવ્ય સામાયિકનું વર્ણન દ્રવ્ય આવશ્યકની જેમ જ જાણવુ. જ્ઞાયક શરીર – ભવ્યશરીર વ્યતિરિક્ત દ્રવ્ય સામાયિકનું સ્વરૂપ કેવું છે ? પત્ર કે પુસ્તકમાં લિખિત સામાયિકપદ અથવા અધ્યયન જ્ઞાયકશરીર – ભવ્યશરીર વ્યતિરિક્ત દ્રવ્ય સામાયિક છે. આ જ્ઞાયકશરીર ભવ્યશરીર વ્યતિરિક્ત સામાયિકનું સ્વરૂપ છે. આ રીતે નોઆગમથી દ્રવ્ય સામાયિકની અને સાથે જ દ્રવ્ય સામાયિકની વક્તવ્યતા પૂર્ણ થાય છે. ભાવ સામાયિકનું સ્વરૂપ કેવું છે ? ભાવ સામાયિકના બે ભેદ છે, તે આ પ્રમાણે છે – ૧. આગમથી ભાવ સામાયિક, ૨. નોઆગમથી ભાવ સામાયિક. આગમથી ભાવ સામાયિકનું સ્વરૂપ કેવું છે ? સામાયિક પદના અર્થાધિકારમાં ઉપયોગવાન જ્ઞાયક જ્ઞાતા. આગમથી ભાવસામાયિક છે. અર્થાત્ સામાયિકના મૂલપાઠના અને તેના અર્થ પરમાર્થના જ્ઞાતા તેના શુદ્ધ યુક્ત ઉચ્ચારણમાં ઉપયોગ યુક્ત હોય તો તેની આગમથી ભાવ સામાયિક છે. નોઆગમથી ભાવ સામાયિકનું સ્વરૂપ કેવું છે ? નોઆગમથી અર્થાત્ આચારની અપેક્ષાએ સામાયિકનું સ્વરૂપ આ પ્રમાણે છે – સૂત્ર– ૩૩૦. જેનો આત્મા સંયમ, નિયમ અને તપમાં લીન હોય તેને નોઆગમથી ભાવ સામાયિક છે, તેવું કેવળી ભગવાનનું કથન છે. સૂત્ર– ૩૩૧. જે સર્વભૂતો, ત્રસ – સ્થાવર વગેરે પ્રાણીઓ પ્રત્યે સમભાવ ધારણ કરે છે, તેને નોઆગમથી – આચારથી ભાવ સામાયિક હોય છે, તેવું કેવળી ભગવાનનું વચન છે. સૂત્ર સંદર્ભ– ૩૨૯–૩૩૧ | ||
| Mool Sutra Transliteration : | [sutra] se tam noagamao bhavajjhine. Se tam bhavajjhine. Se tam ajjhine. Se kim tam ae? Ae chauvvihe pannatte, tam jaha–namae thavanae davvae bhavae. Nama-tthavanao gayao. Se kim tam davvae? Davvae duvihe pannatte, tam jaha–agamao ya noagamao ya. Se kim tam agamao davvae? Agamao davvae–jassa nam ae tti padam sikkhiyam thiyam jiyam miyam parijiyam nama-samam ghosasamam ahinakkharam anachchakkharam avvaiddhakkharam akkhaliyam amiliyam avachchameliyam padipunnam padipunnaghosam kamthotthavippamukkam guruvayanovagayam, se nam tattha vayanae puchchhanae pariyattanae dhammakahae, no anuppehae. Kamha? Anuvaogo davvamiti kattu. Negamassa ego anuvautto agamao ege davvae, donni anuvautta agamao donni davvaya, tinni anuva-utta agamao tinni davvaya, evam javaiya anuvautta tavaiya te negamassa agamao davvaya. Evameva vavaharassa vi. Samgahassa ego va anega va anuvautto va anuvautta va agamao davvae va davvaya va se ege davvae. Ujjusuyassa ego anuvautto agamao ege davvae, puhattam nechchhai. Tinham saddanayanam janae anuvautte avatthu. Kamha? Jai janae anuvautte na bhavai. Se tam agamao davvae. Se kim tam noagamao davvae? Noagamao davvae tivihe pannatte, tam jaha–janagasarira-davvae bhaviyasariradavvae janagasarira-bhaviyasarira-vatiritte davvae. Se kim tam janagasariradavvae? Janagasariradavvae–ae tti payatthahigarajanagassa jam sarirayam vavagaya-chuya-chaviya-chattadeham jivavippajadham sejjagayam va samtharagayam va nisihiyagayam va siddhasilatalagayam va pasitta nam koi vaejja– aho nam imenam sarirasamussaenam jinaditthenam bhavenam ae tti payam aghaviyam pannaviyam paruviyam damsiyam nidamsiyam uvadamsiyam. Jaha ko ditthamto? Ayam mahukumbhe asi, ayam ghayakumbhe asi. Se tam janagasariradavvae. Se kim tam bhaviyasariradavvae? Bhaviyasariradavvae– je jive jonijammananikkhamte imenam cheva adattaenam sarirasamussaenam jinaditthenam bhavenam ae tti payam seyakale sikkhissai, na tava sikkhai. Jaha ko ditthamto? Ayam mahukumbhe bhavissai, ayam ghayakumbhe bhavissai. Se tam bhaviyasarira davvae. Se kim tam janagasarira-bhaviyasarira-vatiritte davvae? Janagasarira-bhaviyasarira-vatiritte davvae tivihe pannatte, tam jaha–loie kuppavayanie loguttarie. Se kim tam loie? Loie tivihe pannatte, tam jaha–sachitte achitte misae. Se kim tam sachitte? Sachitte tivihe pannatte, tam jaha–dupayanam chauppayanam apayanam. Dupayanam–dasanam dasinam, chauppayanam–asanam hatthinam, apayanam–ambanam ambadaganam ae. Se tam sachitte. Se kim tam achitte? Achitte–suvanna-rayaya-mani-mottiya-samkha-sila-ppavala-rattarayananam samta-sara-savaejjassa ae. Se tam achitte. Se kim tam misae? Misae–dasanam dasinam asanam hatthinam samabhariyaujjalam-kiyanam ae. Se tam misae. Se tam loie. Se kim tam kuppavayanie? Kuppavayanie tivihe pannatte, tam jaha–sachitte achitte misae. Se kim tam sachitte? Sachitte tivihe pannatte, tam jaha–dupayanam chauppayanam apayanam. Dupayanam–dasanam dasinam, chauppayanam–asanam hatthinam, apayanam–ambanam ambadaganam ae. Se tam sachitte. Se kim tam achitte? Achitte–suvanna-rayaya-mani-mottiya-samkha-sila-ppavala-rattarayananam samta-sara-savaejjassa ae. Se tam achitte. Se kim tam misae? Misae–dasanam dasinam asanam hatthinam samabhariyaujjalamkiyanam ae. Se tam misae. Se tam kuppavayanie. Se kim tam loguttarie? Loguttarie tivihe pannatte, tam jaha–sachitte achitte misae. Se kim tam sachitte? Sachitte–sisanam sissininam ae. Se tam sachitte. Se kim tam achitte? Achitte–padiggahanam vatthanam kambalanam payapumchhananam ae. Se tam achitte. Se kim tam misae? Misae–sisanam sissiniyanam sabhamdamattovagarananam ae. Se tam misae. Se tam loguttarie. Se tam janagasarira-bhaviyasarira-vatiritte davvae. Se tam noagamao davvae. Se tam davvae. Se kim tam bhavae? Bhavae duvihe pannatte, tam jaha–agamao ya noagamao ya. Se kim tam agamao bhavae-agamao bhavae–janae uvautte. Se tam agamao bhavae. Se kim tam noagamao bhavae? Noagamao bhavae duvihe pannatte, tam–pasatthe ya apasatthe ya. Se kim tam pasatthe? Pasatthe tivihe pannatte, tam jaha–nanae damsanae charittae. Se tam pasatthe. Se kim tam apasatthe? Apasatthe chauvvihe pannatte, tam jaha–kohae manae mayae lobhae. Se tam apasatthe. Se tam noagamao bhavae. Se tam bhavae. Se tam ae. Se kim tam jjhavana? Jjhavana chauvviha pannatta, tam jaha–namajjhavana thavanajjhavana davvajjhavana bhavajjhavana. Nama-tthavanao gayao. Se kim tam davvajjhavana? Davvajjhavana duviha pannatta, tam jaha–agamao ya noagamao ya. Se kim tam agamao davvajjhayana? Agamao davvajjhayana– jassa nam jjhavane tti padam sikkhiyam thiyam jiyam miyam parijiyam namasamam ghosasamam ahinakkharam anachchakkharam avvaiddhakkharam akkhaliyam amiliyam avachchameliyam padipunnam padipunnaghosam kamtotthavippamukkam guruvayanovagayam, se nam tattha vayanae puchchhanae pariyattanae dhammakahae, no anuppehae. Kamha? Anuvaogo davvamiti kattu. Negamassa ego anuvautto agamao ega davvajjhayana, donni anuvautta agamao donnio davvajjhayanao, tinni anuvautta agamao tinnio davvajjhayanao, evam javaiya anuvautta tavaiyo tao negamassa agamao davvajjhaya-nao. Evameva vavaharassa vi. Samgahassa ego va anega va anuvautto va anuvautta va agamao davvajjhavana va davvajjhayanao va sa ega davvajjha-vana. Ujjusuyassa ego anuvautto agamao ega davvajjhavana, puhattam nechchhai. Tinham saddanayanam janae anuvautte avatthu. Kamha? Jai janae anuvautte na bhavai0. Se tam agamao davvajjhavana. Se kim tam no agamao davvajjhavana? Noagamao davvajjhavana tiviha pannatta, tam–janaga-sariradavvajjhavana bhaviyasariradavvajjhavana janagasarira-bhaviyasarira-vatiritta davvajjhavana. Se kim tam janagasariradavvajjhavana? Janagasariradavvajjhavana–jjhavane tti payatthahigara-janagassa jam sarirayam vava-gaya-chuya-chaviya-chattadeham jivavippajadham sejjagayam va samtharagayam va nisihiyagayam va siddhasilatalagayam va pasitta nam koi vaejja – aho nam imenam sarirasamussaenam jinaditthenam bhavenam jjhavane tti payam aghaviyam pannaviyam paruviyam damsiyam nidamsiyam uvadamsiyam. Jaha ko ditthamto? Ayam mahukumbhe asi, ayam ghayakumbhe asi. Se tam janagasariradavvajjhavana. Se kim tam bhaviyasariradavvajjhavana? Bhaviyasariradavvajjhavana–je jive jonijammananikkhamte imenam cheva adattaenam sarirasamussaenam jinaditthenam bhavenam jjhavanetti payam seyakale sikkhissai, na tava sikkhai. Jaha ko ditthamto? Ayam mahukumbhe bhavissai, ayam ghayakumbhe bhavissai. Se tam bhaviyasariradavvajjhavana. Se kim tam janagasarira-bhaviyasarira-vatiritta davvajjhavana? Janagasarira-bhaviyasarira-vatiritta davvajjhavana tiviha pannatta, tam jaha–loiya kuppavayaniya loguttariya. Se kim tam loiya? Loiya tiviha pannatta, tam jaha–sachitta achitta misaya. Se kim tam sachitta? Sachitta tiviha pannatta, tam jaha–dupayanam chauppayanam apayanam. Dupayanam–dasanam dasinam, chauppayanam–asanam hatthinam, apayanam–ambanam ambadaganam jjhavana. Se tam sachitta. Se kim tam achitta? Achitta–suvanna-rayaya-mani-mottiya-samkha-sila-ppavala-rattarayananam samta-sara-savaejjassa jjhavana. Se tam achitta. Se kim tam misaya? Misaya–dasanam dasinam asanam hatthinam samabhariyaujjalam kiyanam jjhavana. Se tam misaya. Se tam loiya. Se kim tam kuppavayaniya? Kuppavayaniya tiviha pannatta, tam jaha–sachitta achitta misaya. Se kim tam sachitta? Sachitta tiviha pannatta, tam jaha–dupayanam chauppayanam apayanam. Dupayanam–dasanam dasinam, chauppayanam–asanam hatthinam, apayanam–ambanam ambadaganam jjhavana. Se tam sachitta. Se kim tam achitta? Achitta–suvanna-rayaya-mani-mottiya-samkha-sila-ppavala-rattarayananam samta-sara-savaejjassa jjhavana. Se tam achitta. Se kim tam misaya? Misaya-dasanam dasinam asanam hatthinam samabhariyaujjalam-kiyanam jjhavana. Se tam misaya se tam kuppavayaniya. Se kim tam loguttariya? Loguttariya tiviha pannatta, tam jaha–sachitta achitta misaya. Se kim tam sachitta? Sachitta–sisanam sissininam jjhavana. Se tam sachitta. Se kim tam achitta? Achitta–padiggahanam vatthanam kambalanam payapumchhananam jjhavana. Se tam achitta. Se kim tam misaya? Misaya–sisanam sissiniyanam sabhamdamattovagarananam jjhavana. Se tam misaya. Se tam loguttariya. Se tam janagasarira-bhaviyasarira-vatiritta davvajjhavana. Se tam noagamao davvajjhavana. Se tam davvajjhavana. Se kim tam bhavajjhavana? Bhavajjhavana duviha pannatta, tam jaha–agamao ya noagamao ya. Se kim tam agamao bhavajjhavana? Agamao bhavajjhavana–janae uvautte. Se tam agamao bhavajjhavana. Se kim tam noagamao bhavajjhavana? Noagamao bhavajjhavana duviha pannatta, tam jaha–pasattha ya apasattha ya. Se kim tam pasattha? Pasattha chauvviha pannatta, tam jaha–kohajjhavana manajjhavana mayajjhavana lobhajjhavana. Se tam pasattha. Se kim tam apasattha? Apasattha tiviha pannatta, tam jaha–nanajjhavana damsanajjhavana charittajjhavana. Se tam apasattha. Se tam noagamao bhavajjhavana. Se tam bhavajjhavana. Se tam jjhavana. Se tam ohanipphanne. Se kim tam namanipphanne? Namanipphanne–samaie. Se samasao chauvvihe pannatte, tam jaha–namasamaie thavanasamaie davvasamaie bhavasamaie. Nama-tthavanao gayao. Se kim tam davvasamaie? Davvasamaie duvihe pannatte, tam jaha–agamao ya noagamao ya. Se kim tam agamao davvasamaie? Agamao davvasamaie–jassa nam samaie tti padam sikkhiyam thiyam jiyam miyam parijiyam namasamam ghosasamam ahinakkharam anachchakkharam avvaiddhakkharam akkhaliyam amiliyam avachchameliyam padipunnam padipunnaghosam kamtotthavippamukkam guruvayanovagayam, se nam vayanae puchchhanae pariyattanae dhammakahae, no anuppehae. Kamha? Anuvaogo davvamiti kattu. Negamassa ego anuvautto agamao ege davvasamaie, donni anuvautta agamao donni davvasamaiyaim, tinni anuvautta agamao tinni davvasamaiyaim, evam javaiya anuvautta tavaiyaim taim negamassa agamao davvasamaiyaim. Evameva vavaharassa vi. Samgahassa ego va anega va anuvautto va anuvautta va agamao davvasamaie va davvasamaiyani va se ege davvasamaie. Ujjusuyassa ego anuvautto agamao ege davvasamaie, puhattam nechchhai tinham saddanayanam janae anuvautte avatthu. Kamha? Jai janae anuvautte na bhavai. Se tam agamao davvasamaie. Se kim tam noagamao davvasamaie? Noagamao davvasamaie tivihe pannatte, tam jaha–janagasariradavvasamaie bhaviyasariradavvasamaie janagasarira-bhaviyasarira-vatiritte davvasamaie. Se kim tam janagasariradavvasamaie? Janagasariradavvasamaiesamaie tti payatthahigara-janagassa jam sarirayam vavagaya-chuya-chaviya-chattadeham jivavippajadham sejjagayam va samtharagayam va nisihiyagayam va siddhasilatalagayam va pasitta nam koi vaejja–aho nam imenam sarirasamussaenam jinaditthenam bhavenam samaie tti payam aghaviyam pannaviyam paruviyam damsiyam nidamsiyam uvadamsiyam. Jaha ko ditthamto? Ayam mahukumbhe asi, ayam ghayakumbhe asi. Se tam janagasariradavvasamaie. Se kim tam bhaviyasariradavvasamaie? Bhaviyasariradavvasamaie–je jive jonijammananikkhamte imenam cheva adatta-enam sarirasamussaenam jinaditthenam bhavenam samaie tti payam seyakale sikkhissai, na tava sikkhai. Jaha ko ditthamto? Ayam mahukumbhe bhavissai, ayam ghayakumbhe bhavissai. Se tam bhaviya-sariradavvasamaie. Se kim tam janagasarira-bhaviyasarira-vatiritte davvasamaie? Janagasarira-bhaviyasarira-vatiritte davvasamaie–pattaya-potthaya-lihiyam. Se tam janagasarira-bhaviyasarira-vatiritte davva-samaie. Se tam noagamao davvasamaie. Se tam davvasamaie Se kim tam bhavasamaie? Bhavasamaie duvihe pannatte, tam jaha–agamao ya noagamao ya. Se kim tam agamao bhavasamaie? Agamao bhavasamaie–janae uvautte. Se tam agamao bhavasamaie. Se kim tam noagamao bhavasamaie? Noagamao bhavasamaie– | ||
| Sutra Meaning Transliteration : | Sutra– 329. [1] ayanum svarupa kevum chhe\? Aya na chara prakara chhe, 1. Nama aya, 2. Sthapana aya, 3. Dravya aya, 4. Bhava aya. [2] nama aya ane sthapana ayanum svarupa purvokta nama – sthapana avashyaka pramane janavum. Dravya ayanum svarupa kevum chhe\? Dravya ayana be prakara chhe, te a pramane chhe – 1. Agamathi, 2. Noagamathi. Agamatah dravya ayanum svarupa kevum chhe\? Jene aya padana arthane shikhi lidho chhe, sthira, mita vagere karya chhe yavat upayoga shunya hovathi dravyarupa chhe yavat jetala upayogarahita atma tetala agama dravyaaya janava. Yavat a agamathi dravyaayanum varnana chhe. Noagamatah dravya ayanum svarupa kevum chhe\? Noagamatah dravya ayana trana prakara chhe, te a pramane chhe – 1. Jnyayaka sharira dravya aya, 2. Bhavyasharira dravya aya, 3. Jnyayaka sharira – bhavya sharira vyatirikta dravya aya. Jnyayakasharira dravya ayanum svarupa kevum chhe\? ‘Aya’ padana artha – adhikarana jnyata, vyapagata, chyuta, chyavita, tyakta deha vagere vaktavyata dravya adhyayanani jevi ja chhe. A jnyayakasharira dravya ayanum svarupa chhe. Bhavyasharira dravya ayanum svarupa kevum chhe\? Je jiva samaya purna thata yonino tyaga karine janmane prapta vagere varnana bhavyasharira dravya adhyayanana varnanani samana janavu. A bhavyasharira dravya ayanum svarupa chhe. Jnyayakasharira – bhavyasharira vyatirikta dravya ayana trana prakara chhe. Jema ke 1. Laukika, 2. Kupravachanika ane 3. Lokottara. Tadvyatirikta laukika dravya ayanum svarupa kevum chhe\? Laukika dravya ayana trana prakara kahya chhe. Sachitta, achitta ane mishra. Sachitta laukika ayanum svarupa kevum chhe\? Sachitta laukika ayana trana prakara chhe. Jema ke 1. Dvipada aya, 2. Chatushpada aya, 3. Apada aya. Dasa – dasioni praptine dvipada aya, ashva, hathini praptine chatushpada aya ane amba – ambalina vriksha adini praptine apada aya kahe chhe. Achitta ayanum svarupa kevum chhe\? Sona, chamdi, mani – moti, shamkha, shila, pravala, raktaratna vagere saravana dravyani prapti achitta aya chhe. Mishra ayanum svarupa kevum chhe\? Alamkara tatha vadyothi vibhushita dasa, dasio, ghoda, hathio vagereni praptine mishra aya kahe chhe. Kupravachanika ayanum svarupa kevum chhe\? Kupravachanika ayana pana trana prakara chhe. Sachitta, achitta ane mishra. A tranenum varnana laukika ayana trana bheda pramane ja janavu. A kupravachanika aya chhe. Lokottarika ayanum svarupa kevum chhe\? Lokottarika ayana trana prakara chhe – sachitta, achitta ane mishra. Sachitta lokottarika ayanum svarupa kevum chhe\? Shishya, shishyani prapti lokottarika aya kahevaya chhe. A sachitta ayanum svarupa chhe. Achitta lokottarika ayanum svarupa kevum chhe\? Patra, vastra, kambala, padaprochchhana vagereni prapti te achitta aya chhe. Mishra lokottarika ayanum svarupa kevum chhe\? Bhamdopakarana sahita shishya – shishyaona labhane mishra lokottarika aya kahe chhe. A mishra ayanum svarupa chhe. A rite jnyayakasharira – bhavyasharira vyatirikta aya, noagamatah aya ane dravya ayanum varnana purna thaya chhe. [3] bhava ayanum svarupa kevum chhe\? Bhava ayana be prakara a pramane chhe – 1. Agamathi ane 2. Noagamathi. Agamathi bhava ayanum svarupa kevum chhe\? Aya’ padana jnyata, temam upayogavana hoya te agamathi bhava aya kahevaya chhe. Noagamathi bhava ayanum svarupa kevum chhe\? Noagamathi bhava ayana be prakara chhe, te a pramane chhe – prashasta ane aprashasta. Prashasta noagamathi bhava ayanum svarupa kevum chhe\? Prashasta noagamathi bhava ayana trana prakara a pramane chhe – 1.Jnyana aya, 2.Darshana aya, 3.Charitra aya. Aprashasta noagamathi bhava ayanum svarupa kevum chhe\? Aprashasta noagamathi bhava ayana chara prakara chhe, te a pramane chhe – 1. Krodha aya, 2. Mana aya, 3. Maya aya, 4. Lobha aya. A aprashastanum bhava aya svarupa chhe. [4] kshapananum svarupa kevum chhe\? Kshapana chara prakara a pramane chhe – 1. Nama kshapana, 2. Sthapana kshapana, 3. Dravya kshapana, 4. Bhava kshapana. Nama ane sthapana kshapananum varnana purva kathita, nama sthapana avashyaka pramane janavu. Dravya kshapananum svarupa kevum chhe\? Dravya kshapanana be prakara chhe, 1. Agamathi dravya kshapana, 2. Noagamathi dravya kshapana. Agamathi dravya kshapananum svarupa kevum chhe\? Jene ‘kshapana’ padane shikhi lidhum chhe, sthira, jita, mita ane parijita karyum vagere varnana dravya adhyayanani samana janavu. Yavat a agamathi dravya kshapana chhe. Noagamathi dravya kshapananum svarupa kevum chhe\? Noagamathi dravya kshapanana trana bheda chhe, 1. Jnyayaka sharira dravyakshapana, 2. Bhavyasharira dravyakshapana, 3. Jnyayaka sharira bhavya sharira vyatirikta dravya kshapana. Jnyayakasharira dravya kshapananum svarupa kevum chhe? Jnyayakasharira dravya kshapananum a svarupa chhe – ‘kshapana’ padana arthane jananara jnyatanum vyapagata, chyuta, chyavita, tyakta sharira chhe, vagere varnana dravya adhyayana pramane janavu. Yavat a jnyayaka sharira dravya kshapananum svarupa chhe. Bhavyasharira dravya kshapananum svarupa kevum chhe? Samaya purna thata je jive janma dharana karyo chhe, tevo te jiva prapta sharira dvara jinopadishta bhava anusara kshapana padane shikhashe, vartamanamam shikhato nathi, tevum a sharira bhavyasharira dravya kshapana kahevaya chhe. Tena mate drishtamta chhe\? Ha, je ghadamam vartamanamam ghi ke madha bharyum nathi pana bhavishyamam temam ghi ke madha bharavani apekshae atyare tene ghino ke madhano ghado kahevaya. A bhavyasharira dravya kshapana chhe. Jnyayakasharira – bhavyasharira vyatirikta dravya kshapananum svarupa kevum chhe\? Ubhaya vyatirikta dravya aya jevum ja svarupa ubhaya vyatirikta dravya kshapananum janavu arthat laukika, kupravachanika, lokottarika ava trana bheda ane te pratyekana sachitta, achitta, mishra teva punah trana trana bheda janava. A svarupe jnyayakasharira bhavyasharira vyatirikta dravya kshapana chhe. A rite noagamathi dravya kshapana ane dravya kshapananum varnana purna thaya chhe. [5] bhavakshapananum svarupa kevum chhe\? Bhavakshapanana be prakara chhe, te a pramane chhe – 1. Agamathi bhavakshapana, 2. Noagamathi bhavakshapana. Agamathi bhava kshapananum svarupa kevum chhe\? ‘kshapana’ a padana arthana upayogavana jnyata agamathi bhavakshapana chhe. A agamathi bhava kshapananum svarupa chhe. Noagamatah bhavakshapananum svarupa kevum chhe\? Noagamatah bhavakshapanana be prakara chhe, te a pramane chhe – 1. Prashasta, 2. Aprashasta. Prashasta bhavakshapananum svarupa kevum chhe\? Prashasta bhavakshapanana chara prakara chhe, te a pramane chhe – 1. Krodhakshapana, 2. Manakshapana, 3. Mayakshapana, 4. Lobhakshapana. Aprashasta bhavakshapananum svarupa kevum chhe\? Aprashasta bhavakshapanana trana prakara chhe, te a pramane chhe – 1. Jnyanakshapana – jnyanano kshaya, 2. Darshanakshapana – darshanano kshaya, 3. Charitrakshapana – charitrano kshaya. A prashasta kshapana chhe. A rite noagamathi bhavakshapana, bhavakshapana, kshapana ane ogha nishpanna nikshepanum sampurna varnana purna thayum. [6] namanishpanna nikshepanum svarupa kevum chhe\? Ahim nikshepane prapta avashyakana prathama adhyayananum nishpanna nama samayika chhe. Te samayika rupa nama nishpanna nikshepana samkshepamam chara prakara chhe, 1. Nama samayika, 2. Sthapana samayika, 3. Dravya samayika, 4. Bhava samayika. [7] nama ane sthapana samayikanum svarupa purvakathita nama – sthapana avashyaka jevu janavu. [8] bhavyasharira dravya samayika sudhinum dravya samayikanum varnana dravya avashyakani jema ja janavu. Jnyayaka sharira – bhavyasharira vyatirikta dravya samayikanum svarupa kevum chhe\? Patra ke pustakamam likhita samayikapada athava adhyayana jnyayakasharira – bhavyasharira vyatirikta dravya samayika chhe. A jnyayakasharira bhavyasharira vyatirikta samayikanum svarupa chhe. A rite noagamathi dravya samayikani ane sathe ja dravya samayikani vaktavyata purna thaya chhe. Bhava samayikanum svarupa kevum chhe\? Bhava samayikana be bheda chhe, te a pramane chhe – 1. Agamathi bhava samayika, 2. Noagamathi bhava samayika. Agamathi bhava samayikanum svarupa kevum chhe\? Samayika padana arthadhikaramam upayogavana jnyayaka jnyata. Agamathi bhavasamayika chhe. Arthat samayikana mulapathana ane tena artha paramarthana jnyata tena shuddha yukta uchcharanamam upayoga yukta hoya to teni agamathi bhava samayika chhe. Noagamathi bhava samayikanum svarupa kevum chhe\? Noagamathi arthat acharani apekshae samayikanum svarupa a pramane chhe – Sutra– 330. Jeno atma samyama, niyama ane tapamam lina hoya tene noagamathi bhava samayika chhe, tevum kevali bhagavananum kathana chhe. Sutra– 331. Je sarvabhuto, trasa – sthavara vagere pranio pratye samabhava dharana kare chhe, tene noagamathi – acharathi bhava samayika hoya chhe, tevum kevali bhagavananum vachana chhe. Sutra samdarbha– 329–331 | ||