Sutra Navigation: Anuyogdwar ( અનુયોગદ્વારાસૂત્ર )
Search Details
| Mool File Details |
|
Anuvad File Details |
|
| Sr No : | 1124263 | ||
| Scripture Name( English ): | Anuyogdwar | Translated Scripture Name : | અનુયોગદ્વારાસૂત્ર |
| Mool Language : | Ardha-Magadhi | Translated Language : | Gujarati |
| Chapter : |
अनुयोगद्वारासूत्र |
Translated Chapter : |
અનુયોગદ્વારાસૂત્ર |
| Section : | Translated Section : | ||
| Sutra Number : | 263 | Category : | Chulika-02 |
| Gatha or Sutra : | Sutra | Sutra Anuyog : | |
| Author : | Deepratnasagar | Original Author : | Gandhar |
| Century : | Sect : | Svetambara1 | |
| Source : | |||
| Mool Sutra : | [सूत्र] एएणं अंगुलप्पमाणेणं छ अंगुलाइं पाओ, दो पाया विहत्थी, दो विहत्थीओ रयणी, दो रयणीओ कुच्छी, दो कुच्छीओ दंडं धणू जुगे नालिया अक्खे मुसले, दो धणुसहस्साइं गाउयं, चत्तारि गाउयाइं जोयणं। एएणं आयंगुलप्पमाणेणं किं पओयणं? एएणं आयंगुलप्पमाणेणं–जे णं जया मणुस्सा भवंति तेसि णं तया अप्पणो अंगुलेणं अगड-तलाग-दह-नदी-वावी-पुक्खरिणी-दीहिया-गुंजालियाओ सरा सरपंतियाओ सरसरपंतियाओ बिलपंतियाओ आरामुज्जाण-काणण-वण-वणसंड-वणराईओ देवकुल-सभा-पवा-थूभ-खाइय-परिहाओ, पागार-अट्टालय-चरिय-दार-गोपुर-पासाय-घर-सरण-लेण-आवण- सिंघाडग-तिग-चउक्क-चच्चर-चउम्मुह- महापह-पह- सगड-रह-जाण-जुग्ग-गिल्लि-थिल्लि-सीय-संदमाणियाओ लोही-लोहकडाह-कडुच्छुय-आसण-सयण-खंभ-भंडमत्तोवगरण-माईणि, अज्जकालियाइं च जोयणाइं मविज्जंति। से समासओ तिविहे पन्नत्ते, तं जहा–सूईअंगुले पयरंगुले घणंगुले। अंगुलायया एगपएसिया सेढी सूईअंगुले। सूई सूईए गुणिया पयरंगुले। पयरं सूईए गुणितं घणंगुले। एएसि णं भंते! सूईअंगुल-पयरंगुल-घणंगुलाणं कयरे कयरेहिंतो अप्पे वा बहुए वा तुल्ले वा विसेसाहिए वा? सव्वत्थोवे सूईअंगुले, पयरंगुले असंखेज्जगुणे, घणंगुले असंखेज्जगुणे। से तं आयंगुले। से किं तं उस्सेहंगुले? उस्सेहंगुले अनेगविहे पन्नत्ते, तं जहा– | ||
| Sutra Meaning : | સૂત્ર– ૨૬૩. [૧] ઉપરોક્ત અંગુલ પ્રમાણ અનુસાર ૧. આત્માંગુલથી છ અંગુલનો પાદ, ૨. બે પાદની વેંત, ૩. બે વેંતની રત્નિ હાથ., ૪. બે રત્નિની કુક્ષિ, ૫. બે કુક્ષિનો દંડ, ધનુષ્ય, યુગ, નાલિકા, અક્ષ અને મૂસલ થાય છે. ૬. બે હજાર ધનુષ્યનો એક ગાઉ – કોશ, ૭. ચાર ગાઉનો એક યોજન થાય છે. [૨] આત્માંગુલ પ્રમાણનું શું પ્રયોજન છે ? આત્માંગુલ પ્રમાણથી કૂવા, જળાશય, નદી, તળાવ, વાપી, પુષ્કરિણી, દીર્ઘિકા, ગુંજાલિકા, સર, સરપંક્તિ, સરસરપંક્તિ, બિલપંક્તિ, આરામ, બગીચા, ઉદ્યાન, કાનન, વન, વનખંડ, વનરાજિ, દેવકુળ, સભા, પ્રપા, સ્તૂપ, ખાઈ, પરિખા, પ્રાકાર, અટ્ટાલક, ચરિકા, દ્વાર, ગોપુર, તોરણ, પ્રાસાદ, ઘર, સરણ – ઝૂંપડી, લયન લેણ., આપણ – દુકાન, શૃંગાટક, ત્રિક, ચતુષ્ક, ચત્વર, ચતુર્મુખ, મહાપથ, પથ, શકટ, રથ, યાન, પાલખી, ગિલ્લિ, થિલ્લિ, શિબિકા, સ્યંદમાનિકા, કડાઈ, મોટી કડાઈ, કડછી, આસન, શય્યા, સ્તંભ, ભાંડ, માટીના વાસણ, વસ્તુઓ અને વર્તમાનકાળના યોજન વગેરેનું માપ કરવામાં આવે છે. તાત્પર્ય એ છે કે વર્તમાન કાળની જરૂરિયાતની તથા મનુષ્ય દ્વારા બનાવવામાં આવતી સમસ્ત વસ્તુઓની લંબાઈ – પહોળાઈ – ઊંડાઈ આત્માંગુલથી માપવામાં આવે છે. આત્માંગુલ સામાન્યથી ત્રણ પ્રકારના કહ્યા છે, તે આ પ્રમાણે છે – ૧. સૂચિઅંગુલ ૨. પ્રતરાંગુલ ૩. ધનાંગુલ. ૧. એક અંગુલ લાંબી અને એક પ્રદેશ પહોળી આકાશપ્રદેશની શ્રેણિને સૂચ્યંગુલ કહે છે. ૨. સૂચ્યંગુલને સૂચ્યંગુલથી ગુણતા પ્રતરાંગુલ બને છે. ૩. પ્રતરાંગુલને સૂચ્યંગુલથી ગુણતા ધનાંગુલ બને છે. [૩] હે ભગવન્ ! આ સૂચ્યંગુલ, પ્રતરાંગુલ અને ધનાંગુલમાંથી કોણ કોનાથી અલ્પ, અધિક, તુલ્ય કે વિશેષાધિક છે ? સર્વથી અલ્પ સૂચ્યંગુલ છે. તેથી પ્રતરાંગુલ અસંખ્યાતગુણા અધિક છે અને તેથી ધનાંગુલ અસંખ્યાતગુણ અધિક છે. આ રીતે આત્માંગુલની વક્તવ્યતા પૂર્ણ થાય છે. [૪] ઉત્સેધાંગુલનું સ્વરૂપ કેવું છે ? સૂત્ર– ૨૬૪. ઉત્સેધાંગુલ અનેક પ્રકારે કહ્યા છે તે આ પ્રમાણે છે – પરમાણુ, ત્રસરેણુ, રથરેણુ, વાલાગ્ર, લીંખ, જૂ, જવ. આ પ્રત્યેકને ક્રમશઃ આઠ – આઠ વૃદ્ધિ કરતા ઉત્સેધાંગુલ પ્રાપ્ત થાય છે અર્થાત્ આઠ ત્રસરેણુની એક રથરેણુ, આઠ રથરેણુનો એક વાલાગ્ર, આઠ વાલાગ્રની એક લીંખ, આઠ લીંખની એક જૂ, આઠ જૂ નો એક જવ અને આઠ જવ બરાબર એક ઉત્સેધાંગુલ બને છે. સૂત્ર સંદર્ભ– ૨૬૩, ૨૬૪ | ||
| Mool Sutra Transliteration : | [sutra] eenam amgulappamanenam chha amgulaim pao, do paya vihatthi, do vihatthio rayani, do rayanio kuchchhi, do kuchchhio damdam dhanu juge naliya akkhe musale, do dhanusahassaim gauyam, chattari gauyaim joyanam. Eenam ayamgulappamanenam kim paoyanam? Eenam ayamgulappamanenam–je nam jaya manussa bhavamti tesi nam taya appano amgulenam agada-talaga-daha-nadi-vavi-pukkharini-dihiya-gumjaliyao sara sarapamtiyao sarasarapamtiyao bilapamtiyao aramujjana-kanana-vana-vanasamda-vanaraio devakula-sabha-pava-thubha-khaiya-parihao, pagara-attalaya-chariya-dara-gopura-pasaya-ghara-sarana-lena-avana- simghadaga-tiga-chaukka-chachchara-chaummuha- mahapaha-paha- sagada-raha-jana-jugga-gilli-thilli-siya-samdamaniyao lohi-lohakadaha-kaduchchhuya-asana-sayana-khambha-bhamdamattovagarana-maini, ajjakaliyaim cha joyanaim mavijjamti. Se samasao tivihe pannatte, tam jaha–suiamgule payaramgule ghanamgule. Amgulayaya egapaesiya sedhi suiamgule. Sui suie guniya payaramgule. Payaram suie gunitam ghanamgule. Eesi nam bhamte! Suiamgula-payaramgula-ghanamgulanam kayare kayarehimto appe va bahue va tulle va visesahie va? Savvatthove suiamgule, payaramgule asamkhejjagune, ghanamgule asamkhejjagune. Se tam ayamgule. Se kim tam ussehamgule? Ussehamgule anegavihe pannatte, tam jaha– | ||
| Sutra Meaning Transliteration : | Sutra– 263. [1] uparokta amgula pramana anusara 1. Atmamgulathi chha amgulano pada, 2. Be padani vemta, 3. Be vemtani ratni hatha., 4. Be ratnini kukshi, 5. Be kukshino damda, dhanushya, yuga, nalika, aksha ane musala thaya chhe. 6. Be hajara dhanushyano eka gau – kosha, 7. Chara gauno eka yojana thaya chhe. [2] atmamgula pramananum shum prayojana chhe\? Atmamgula pramanathi kuva, jalashaya, nadi, talava, vapi, pushkarini, dirghika, gumjalika, sara, sarapamkti, sarasarapamkti, bilapamkti, arama, bagicha, udyana, kanana, vana, vanakhamda, vanaraji, devakula, sabha, prapa, stupa, khai, parikha, prakara, attalaka, charika, dvara, gopura, torana, prasada, ghara, sarana – jhumpadi, layana lena., apana – dukana, shrimgataka, trika, chatushka, chatvara, chaturmukha, mahapatha, patha, shakata, ratha, yana, palakhi, gilli, thilli, shibika, syamdamanika, kadai, moti kadai, kadachhi, asana, shayya, stambha, bhamda, matina vasana, vastuo ane vartamanakalana yojana vagerenum mapa karavamam ave chhe. Tatparya e chhe ke vartamana kalani jaruriyatani tatha manushya dvara banavavamam avati samasta vastuoni lambai – paholai – umdai atmamgulathi mapavamam ave chhe. Atmamgula samanyathi trana prakarana kahya chhe, te a pramane chhe – 1. Suchiamgula 2. Prataramgula 3. Dhanamgula. 1. Eka amgula lambi ane eka pradesha paholi akashapradeshani shrenine suchyamgula kahe chhe. 2. Suchyamgulane suchyamgulathi gunata prataramgula bane chhe. 3. Prataramgulane suchyamgulathi gunata dhanamgula bane chhe. [3] he bhagavan ! A suchyamgula, prataramgula ane dhanamgulamamthi kona konathi alpa, adhika, tulya ke visheshadhika chhe\? Sarvathi alpa suchyamgula chhe. Tethi prataramgula asamkhyataguna adhika chhe ane tethi dhanamgula asamkhyataguna adhika chhe. A rite atmamgulani vaktavyata purna thaya chhe. [4] utsedhamgulanum svarupa kevum chhe\? Sutra– 264. Utsedhamgula aneka prakare kahya chhe te a pramane chhe – paramanu, trasarenu, ratharenu, valagra, limkha, ju, java. A pratyekane kramashah atha – atha vriddhi karata utsedhamgula prapta thaya chhe arthat atha trasarenuni eka ratharenu, atha ratharenuno eka valagra, atha valagrani eka limkha, atha limkhani eka ju, atha ju no eka java ane atha java barabara eka utsedhamgula bane chhe. Sutra samdarbha– 263, 264 | ||