Sutra Navigation: Anuyogdwar ( અનુયોગદ્વારાસૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1124135
Scripture Name( English ): Anuyogdwar Translated Scripture Name : અનુયોગદ્વારાસૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

अनुयोगद्वारासूत्र

 Translated Chapter :

અનુયોગદ્વારાસૂત્ર
Section : Translated Section :
Sutra Number : 135 Category : Chulika-02
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] नेगम-ववहाराणं आनुपुव्विदव्वाइं किं अत्थि? नत्थि? नियमा अत्थि। एवं दोन्नि वि। नेगम-ववहाराणं आनुपुव्विदव्वाइं किं संखेज्जाइं? असंखेज्जाइं? अनंताइं? नो संखेज्जाइं, असंखेज्जाइं, नो अनंताइं। एवं दोन्नि वि। नेगम-ववहाराणं आनुपुव्विदव्वाइं लोगस्स कति भागे होज्जा–किं संखेज्जइभागे होज्जा? असंखेज्जइभागे होज्जा? संखेज्जेसु भागेसु होज्जा? असंखेज्जेसु भागेसु होज्जा? सव्वलोए होज्जा? एगदव्वं पडुच्च लोगस्स संखेज्जइभागे वा होज्जा, असंखेज्जइभागे वा होज्जा, संखेज्जेसु भागेसु वा होज्जा, असंखेज्जेसु भागेसु वा होज्जा, देसूणे लोए वा होज्जा। नानादव्वाइं पडुच्च नियमा सव्वलोए होज्जा। एवं दोन्नि वि। एवं फुसणा वि। नेगम-ववहाराणं आनुपुव्विदव्वाइं कालओ केवच्चिरं होंति? एगदव्वं पडुच्च जहन्नेणं तिन्नि समया, उक्कोसेणं असंखेज्जं कालं। नाणादव्वाइं पडुच्च सव्वद्धा। नेगम-ववहाराणं अनानुपुव्वि दव्वाइं कालओ केवच्चिरं होंति? एगदव्वं पडुच्च अजहन्नमनुक्कोसेणं एक्कं समयं। नानादव्वाइं पडुच्च सव्वद्धा। नेगम-ववहाराणं अवत्तव्वगदव्वाइं कालओ केवच्चिरं होंति? एगदव्वं पडुच्च अजहन्नमनु-क्कोसेणं दो समयं। नाणादव्वाइं पडुच्च सव्वद्धा। नेगम-ववहाराणं आनुपुव्विदव्वाणं अंतरं कालओ केवच्चिरं होइ? एगदव्वं पडुच्च जहन्नेणं एगं समयं, उक्कोसेणं दो समया। नाणादव्वाइं पडुच्च नत्थि अंतरं। नेगम-ववहाराणं अनानुपुव्विदव्वाणं अंतरं कालओ केवच्चिरं होइ? एगदव्वं पडुच्च जहन्नेणं दो समया, उक्कोसेणं असंखेज्जं कालं। नानादव्वाइं पडुच्च नत्थि अंतरं। नेगम-ववहाराणं अवत्तव्वगदव्वाणं अंतरं कालओ केवच्चिरं होइ? एगदव्वं पडुच्च जहन्नेणं एगं समयं, उक्कोसेणं असंखेज्जं कालं। नाणादव्वाइं पडुच्च नत्थि अंतरं। नेगम-ववहाराणं आनुपुव्विदव्वाइं सेसदव्वाणं कइ भागे होज्जा– पुच्छा। जहेव खेत्तानु-पुव्वीए। भावो वि तहेव। अप्पाबहुं पि तहेव णेयव्वं। से तं अनुगमे। से तं नेगम-ववहाराणं अनोवनिहिया कालानुपुव्वी।
Sutra Meaning : (૧). નૈગમ – વ્યવહાર નય સંમત કાલ. આનુપૂર્વી દ્રવ્ય અસ્તિરૂપે છે કે નાસ્તિરૂપ છે ? નૈગમ – વ્યવહાર નય સંમત કાલ. આનુપૂર્વી, અનાનુપૂર્વી, અવક્તવ્ય, આ ત્રણે દ્રવ્ય નિયમા અસ્તિરૂપે છે. આનુપૂર્વી દ્રવ્ય સંખ્યાત છે, અસંખ્યાત છે કે અનંત છે ? આનુપૂર્વી વગેરે ત્રણે દ્રવ્ય સંખ્યાત કે અનંત નથી પરંતુ અસંખ્યાત છે. (૨) નૈગમ – વ્યવહાર નય સંમત આનુપૂર્વી દ્રવ્ય લોકના સંખ્યાતમા ભાગમાં, અસંખ્યાતમા ભાગમાં, સંખ્યાત ભાગોમાં, અસંખ્યાત ભાગો કે સર્વલોકમાં રહે છે ? એક દ્રવ્યની અપેક્ષાએ સમસ્ત આનુપૂર્વી દ્રવ્ય – ૧. લોકના સંખ્યાતમા ભાગમાં, ૨. અસંખ્યાતમા ભાગમાં, ૩. સંખ્યાત ભાગોમાં, ૪. અસંખ્યાત ભાગોમાં, ૫. દેશોન લોકમાં રહે છે. અનેક દ્રવ્યોની અપેક્ષાએ નિયમથી સર્વલોકમાં રહે છે. અનાનુપૂર્વી અને અવક્તવ્ય દ્રવ્યોની વક્તવ્યતા નૈગમ – વ્યવહાર નય સંમત ક્ષેત્રાનુપૂર્વી પ્રમાણે જાણવી અર્થાત્‌ એક દ્રવ્યની અપેક્ષાએ તે બંને દ્રવ્ય લોકના સંખ્યાતમા ભાગ, સંખ્યાત ભાગો, અસંખ્યાત ભાગો કે સર્વલોકમાં અવગાઢ નથી પરંતુ અસંખ્યાતમા ભાગમાં રહે છે. અનેક દ્રવ્યોની અપેક્ષાએ તે બંને અનાનુપૂર્વી અને અવક્તવ્ય દ્રવ્ય સર્વ લોકમાં વ્યાપ્ત છે. કાલાનુપૂર્વીના સ્પર્શના દ્વારનું કથન ક્ષેત્રાનુપૂર્વીની જેમ જ જાણવુ. (૩). નૈગમ વ્યવહાર નય સંમત આનુપૂર્વી દ્રવ્ય આનુપૂર્વી રૂપે કેટલો કાળ રહે છે ? અર્થાત્‌ તેની સ્થિતિ કેટલી છે ? એક આનુપૂર્વી દ્રવ્યની અપેક્ષાએ આનુપૂર્વી દ્રવ્યની સ્થિતિ જઘન્ય ત્રણ સમય અને ઉત્કૃષ્ટ અસંખ્યાત કાળની છે. અનેક આનુપૂર્વી દ્રવ્યની અપેક્ષાએ સર્વકાલીક છે. નૈગમ વ્યવહાર નય સંમત અનાનુપૂર્વી દ્રવ્યની સ્થિતિ કેટલી છે ? એક અનાનુપૂર્વી દ્રવ્યની અપેક્ષાએ અજઘન્ય – અનુત્કૃષ્ટ સ્થિતિ એક સમયની અને અનેક અનાનુપૂર્વી દ્રવ્યની અપેક્ષાએ સર્વકાલીક છે. નૈગમ વ્યવહાર નય સંમત અવક્તવ્ય દ્રવ્યની સ્થિતિ કેટલી છે ? એક અવક્તવ્ય દ્રવ્યની અપેક્ષાએ અજઘન્ય – અનુત્કૃષ્ટ સ્થિતિ બે સમયની છે અને અનેક દ્રવ્યની અપેક્ષાએ સર્વકાલીક છે. (૪). નૈગમ વ્યવહાર નય સંમત આનુપૂર્વી દ્રવ્યનું કાળાપેક્ષાએ અંતર કેટલા સમયનું હોય છે ? એક આનુપૂર્વી દ્રવ્યની અપેક્ષાએ જઘન્ય એક સમયનું અને ઉત્કૃષ્ટ બે સમયનું અંતર છે. અનેક આનુપૂર્વી દ્રવ્યની અપેક્ષાએ અંતર નથી. નૈગમ વ્યવહાર નય સંમત અનાનુપૂર્વી દ્રવ્યોનું અંતર કેટલા સમયનું છે ? એક દ્રવ્યની અપેક્ષાએ જઘન્ય બે સમય અને ઉત્કૃષ્ટ અસંખ્યાતકાળનું અંતર છે અને અનેક અનાનુપૂર્વી દ્રવ્યની અપેક્ષાએ અંતર નથી. નૈગમ વ્યવહાર નય સંમત અવક્તવ્ય દ્રવ્યનું અંતર કેટલા સમયનું છે ? એક દ્રવ્યની અપેક્ષાએ અવક્તવ્ય દ્રવ્યનું જઘન્ય એક સમય અને ઉત્કૃષ્ટ અસંખ્યાત કાળનું અંતર છે. અનેક અવક્તવ્ય દ્રવ્યની અપેક્ષાએ અંતર નથી. (૫). નૈગમ – વ્યવહાર નય સંમત આનુપૂર્વી દ્રવ્ય શેષ દ્રવ્યોના કેટલામા ભાગ પ્રમાણ છે ? ક્ષેત્રાનુપૂર્વીના ભાગદ્વાર પ્રમાણે ત્રણેનું વક્તવ્ય જાણવુ. આનુપૂર્વી દ્રવ્ય, અનાનુપૂર્વી અને અવક્તવ્ય દ્રવ્ય કરતા અસંખ્યાત ભાગ અધિક છે. અનાનુપૂર્વી દ્રવ્ય, આનુપૂર્વી અને અવક્તવ્ય દ્રવ્ય કરતા અસંખ્યાતમા ભાગ પ્રમાણ છે. અવક્તવ્ય દ્રવ્ય, આનુપૂર્વી અને અવક્તવ્ય દ્રવ્ય કરતા અસંખ્યાતમા ભાગ પ્રમાણ છે અર્થાત્‌ અસંખ્યાત ભાગ ન્યૂન છે. (૬). ભાવદ્વાર અને અલ્પબહુત્વ દ્વારનું કથન ક્ષેત્રાનુપૂર્વી પ્રમાણે સમજવુ યાવત્‌ અનુગમનું આ સ્વરૂપ છે. આ પ્રમાણે નૈગમ – વ્યવહાર નય સંમત અનૌપનિધિકી કાલાનુપૂર્વીનું વર્ણન પૂર્ણ થયું.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] negama-vavaharanam anupuvvidavvaim kim atthi? Natthi? Niyama atthi. Evam donni vi. Negama-vavaharanam anupuvvidavvaim kim samkhejjaim? Asamkhejjaim? Anamtaim? No samkhejjaim, asamkhejjaim, no anamtaim. Evam donni vi. Negama-vavaharanam anupuvvidavvaim logassa kati bhage hojja–kim samkhejjaibhage hojja? Asamkhejjaibhage hojja? Samkhejjesu bhagesu hojja? Asamkhejjesu bhagesu hojja? Savvaloe hojja? Egadavvam paduchcha logassa samkhejjaibhage va hojja, asamkhejjaibhage va hojja, samkhejjesu bhagesu va hojja, asamkhejjesu bhagesu va hojja, desune loe va hojja. Nanadavvaim paduchcha niyama savvaloe hojja. Evam donni vi. Evam phusana vi. Negama-vavaharanam anupuvvidavvaim kalao kevachchiram homti? Egadavvam paduchcha jahannenam tinni samaya, ukkosenam asamkhejjam kalam. Nanadavvaim paduchcha savvaddha. Negama-vavaharanam ananupuvvi davvaim kalao kevachchiram homti? Egadavvam paduchcha ajahannamanukkosenam ekkam samayam. Nanadavvaim paduchcha savvaddha. Negama-vavaharanam avattavvagadavvaim kalao kevachchiram homti? Egadavvam paduchcha ajahannamanu-kkosenam do samayam. Nanadavvaim paduchcha savvaddha. Negama-vavaharanam anupuvvidavvanam amtaram kalao kevachchiram hoi? Egadavvam paduchcha jahannenam egam samayam, ukkosenam do samaya. Nanadavvaim paduchcha natthi amtaram. Negama-vavaharanam ananupuvvidavvanam amtaram kalao kevachchiram hoi? Egadavvam paduchcha jahannenam do samaya, ukkosenam asamkhejjam kalam. Nanadavvaim paduchcha natthi amtaram. Negama-vavaharanam avattavvagadavvanam amtaram kalao kevachchiram hoi? Egadavvam paduchcha jahannenam egam samayam, ukkosenam asamkhejjam kalam. Nanadavvaim paduchcha natthi amtaram. Negama-vavaharanam anupuvvidavvaim sesadavvanam kai bhage hojja– puchchha. Jaheva khettanu-puvvie. Bhavo vi taheva. Appabahum pi taheva neyavvam. Se tam anugame. Se tam negama-vavaharanam anovanihiya kalanupuvvi.
Sutra Meaning Transliteration : (1). Naigama – vyavahara naya sammata kala. Anupurvi dravya astirupe chhe ke nastirupa chhe\? Naigama – vyavahara naya sammata kala. Anupurvi, ananupurvi, avaktavya, a trane dravya niyama astirupe chhe. Anupurvi dravya samkhyata chhe, asamkhyata chhe ke anamta chhe\? Anupurvi vagere trane dravya samkhyata ke anamta nathi paramtu asamkhyata chhe. (2) naigama – vyavahara naya sammata anupurvi dravya lokana samkhyatama bhagamam, asamkhyatama bhagamam, samkhyata bhagomam, asamkhyata bhago ke sarvalokamam rahe chhe\? Eka dravyani apekshae samasta anupurvi dravya – 1. Lokana samkhyatama bhagamam, 2. Asamkhyatama bhagamam, 3. Samkhyata bhagomam, 4. Asamkhyata bhagomam, 5. Deshona lokamam rahe chhe. Aneka dravyoni apekshae niyamathi sarvalokamam rahe chhe. Ananupurvi ane avaktavya dravyoni vaktavyata naigama – vyavahara naya sammata kshetranupurvi pramane janavi arthat eka dravyani apekshae te bamne dravya lokana samkhyatama bhaga, samkhyata bhago, asamkhyata bhago ke sarvalokamam avagadha nathi paramtu asamkhyatama bhagamam rahe chhe. Aneka dravyoni apekshae te bamne ananupurvi ane avaktavya dravya sarva lokamam vyapta chhe. Kalanupurvina sparshana dvaranum kathana kshetranupurvini jema ja janavu. (3). Naigama vyavahara naya sammata anupurvi dravya anupurvi rupe ketalo kala rahe chhe\? Arthat teni sthiti ketali chhe\? Eka anupurvi dravyani apekshae anupurvi dravyani sthiti jaghanya trana samaya ane utkrishta asamkhyata kalani chhe. Aneka anupurvi dravyani apekshae sarvakalika chhe. Naigama vyavahara naya sammata ananupurvi dravyani sthiti ketali chhe\? Eka ananupurvi dravyani apekshae ajaghanya – anutkrishta sthiti eka samayani ane aneka ananupurvi dravyani apekshae sarvakalika chhe. Naigama vyavahara naya sammata avaktavya dravyani sthiti ketali chhe\? Eka avaktavya dravyani apekshae ajaghanya – anutkrishta sthiti be samayani chhe ane aneka dravyani apekshae sarvakalika chhe. (4). Naigama vyavahara naya sammata anupurvi dravyanum kalapekshae amtara ketala samayanum hoya chhe\? Eka anupurvi dravyani apekshae jaghanya eka samayanum ane utkrishta be samayanum amtara chhe. Aneka anupurvi dravyani apekshae amtara nathi. Naigama vyavahara naya sammata ananupurvi dravyonum amtara ketala samayanum chhe\? Eka dravyani apekshae jaghanya be samaya ane utkrishta asamkhyatakalanum amtara chhe ane aneka ananupurvi dravyani apekshae amtara nathi. Naigama vyavahara naya sammata avaktavya dravyanum amtara ketala samayanum chhe\? Eka dravyani apekshae avaktavya dravyanum jaghanya eka samaya ane utkrishta asamkhyata kalanum amtara chhe. Aneka avaktavya dravyani apekshae amtara nathi. (5). Naigama – vyavahara naya sammata anupurvi dravya shesha dravyona ketalama bhaga pramana chhe\? Kshetranupurvina bhagadvara pramane tranenum vaktavya janavu. Anupurvi dravya, ananupurvi ane avaktavya dravya karata asamkhyata bhaga adhika chhe. Ananupurvi dravya, anupurvi ane avaktavya dravya karata asamkhyatama bhaga pramana chhe. Avaktavya dravya, anupurvi ane avaktavya dravya karata asamkhyatama bhaga pramana chhe arthat asamkhyata bhaga nyuna chhe. (6). Bhavadvara ane alpabahutva dvaranum kathana kshetranupurvi pramane samajavu yavat anugamanum a svarupa chhe. A pramane naigama – vyavahara naya sammata anaupanidhiki kalanupurvinum varnana purna thayum.