Sutra Navigation: Upasakdashang ( ઉપાસક દશાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1105155
Scripture Name( English ): Upasakdashang Translated Scripture Name : ઉપાસક દશાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

अध्ययन-८ महाशतक

 Translated Chapter :

અધ્યયન-૮ મહાશતક
Section : Translated Section :
Sutra Number : 55 Category : Ang-07
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] तेणं कालेणं तेणं समएणं समणे भगवं महावीरे समोसरिए। परिसा पडिगया। गोयमाइ! समणे भगवं महावीरे भगवं गोयमं एवं वयासी–एवं खलु गोयमा! इहेव रायगिहे नयरे ममं अंतेवासी महासतए नामं समणोवासए पोसहसालाए अपच्छिममारणंतियसंलेहणाए ज्झूसियसरीरे भत्तपान-पडियाइक्खिए, कालं अणवकंखमाणे विहरइ। तए णं तस्स महासतगस्स समणोवासगस्स रेवती गाहावइणी मत्ता लुलिया विइण्णकेसी उत्तरिज्जयं विकड्ढमाणी-विकड्ढमाणी जेणेव पोसहसाला, जेणेव महासतए समणोवासए, तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता मोहुम्माय जणणाइं सिंगारियाइं इत्थिभावाइं उवदंसेमाणी-उवदंसेमाणी महासतयं समणोवासयं एवं वयासी–हंभो! महासतया! समणोवासया! किं णं तुब्भं देवानुप्पिया! धम्मेण वा पुण्णेण वा सग्गेण वा मोक्खेण वा, जं णं तुमं मए सद्धिं ओरालाइं मानुस्सयाइं भोगभोगाइं भुंजमाणे नो विहरसि? तए णं से महासतए समणोवासए रेवतीए गाहावइणीए एयमट्ठं नो आढाइ नो परियाणाइ, अणाढायमाणे अपरियाणमाणे तुसिणीए धम्मज्झाणोवगए विहरइ। तए णं सा रेवती गाहावइणी महासतयं समणोवासयं दोच्चं पि तच्चं पि एवं वयासी। तए णं से महासतए समणोवासए रेवतीए गाहावइणीए दोच्चं पि तच्चं पि एवं वुत्ते समाणे आसुरत्ते रुट्ठे कुविए चंडिक्किए मिसिमिसीयमाणे ओहिं पउंजइ, पउंजित्ता ओहिना आभोएइ, आभोएत्ता रेवतिं गाहावइणिं एवं वयासी–हंभो! रेवती! अप्पत्थियपत्थिए! दुरंत-पंत-लक्खणे! हीनपुण्णचाउद्दस्सिए! सिरि-हिरि-धिइ-कित्ति-परिवज्जिए! एवं खलु तुमं अंतो सत्तरत्तस्स अलस-एणं वाहिणा अभिभूया समाणी अट्ट-दुहट्ट-वसट्टा असमाहिपत्ता कालमासे कालं किच्चा अहे इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए लोलुयच्चुए नरए चउरासीतिवाससहस्सट्ठिइएसु नेरइएसु नेरइयत्ताए उववज्जिहिसि। नो खलु कप्पइ गोयमा! समणोवासगस्स अपच्छिममारणंतियसंलेहणा-ज्झूसणा-ज्झूसियस्स भत्तपान-पडियाइक्खियस्स परो संतेहिं तच्चेहिं तहिएहिं सब्भूएहिं अनिट्ठेहिं अकंतेहिं अप्पिएहिं अमणुन्नेहिं अमणामेहिं वागरणेहिं वागरित्तए। तं गच्छ णं देवानुप्पिया! तुमं महासतयं समणोवासयं एवं वयाहि–नो खलु देवानुप्पिया! कप्पइ समणोवासगस्स अपच्छिममारणंतियसंले-हणा-ज्झूसणा-ज्झूसियस्स भत्तपान-पडियाइक्खियस्स परो संतेहिं तच्चेहिं तहिएहिं सब्भूएहिं अनिट्ठेहिं अकंतेहिं अप्पिएहिं अमणुन्नेहिं अमणामेहिं वागरणेहिं वागरित्तए तुमे य णं देवानुप्पिया! रेवती गाहावइणी संतेहिं तच्चेहिं तहिएहिं सब्भूएहिं अनिट्ठेहिं अकंतेहिं अप्पिएहिं अमणुन्नेहिं अमणामेहिं वागरणेहिं वागरिया। तं णं तुमं एयस्स ठाणस्स आलोएहि पडिक्कमाहि निंदाहि गरि-हाहि विउट्टाहि विसोहेहि अकरणयाए अब्भुट्ठाहि अहारिहं पायच्छित्तं तवोकम्मं पडिवज्जाहि। तए णं से भगवं गोयमे समणस्स भगवओ महावीरस्स तह त्ति एयमट्ठं विनएणं पडिसुणेइ, पडिसुणेत्ता तओ पडिनिक्खमइ, पडिनिक्खमित्ता रायगिहं नयरं मज्झंमज्झेणं अनुप्पविसइ, अनुप्पविसित्ता जेणेव महासतगस्स समणोवासगस्स गिहे जेणेव महासतए समणोवासए, तेणेव उवागच्छइ। तए णं से महासतए समणोवासए भगवं गोयमं एज्जमाणं पासइ, पासित्ता हट्ठतुट्ठ-चित्तमाणंदिए पीइमाणे परमसोमणस्सिए हरिसवसविसप्पमाण हियए भगवं गोयमं वंदइ नमंसइ। तए णं से भगवं गोयमे महासतयं समणोवासयं एवं वयासी–एवं खलु देवानुप्पिया! समणे भगवं महावीरे एवं आइक्खइ भासइ पन्नवेइ परूवेइ–नो खलु कप्पइ देवानुप्पिया! समणोवासगस्स अपच्छिममारणंतियसंलेहणा-ज्झूसणा-ज्झूसियस्स भत्तपान-पडियाइक्खियस्स परो संतेहिं तच्चेहिं तहिएहिं सब्भूएहिं अनिट्ठेहिं अकंतेहिं अप्पिएहिं अमणुन्नेहिं अमणामेहिं वागरणेहिं वागरित्तए। तुमे णं देवानुप्पिया! रेवती गाहावइणी संतेहिं तच्चेहिं तहिएहिं सब्भूएहिं अनिट्ठेहिं अकंतेहिं अप्पिएहिं अमणुन्नेहिं अमणामेहिं वागरणेहिं वागरिया। तं णं तुमं देवानुप्पिया! एयस्स ठाणस्स आलोएहिं पडिक्कमाहिं निंदाहिं गरिहाहिं विउट्टाहि विसोहेहि अकरणयाए अब्भुट्ठाहि अहारिहं पायच्छित्तं तवोकम्मं पडिवज्जाहि। तए णं से महासतए समणोवासए भगवओ गोयमस्स तह त्ति एयमट्ठं विनएणं पडिसुणेइ, पडिसुणेत्ता तस्स ठाणस्स आलोएइ पडिक्कमइ निंदइ गरिहइ विउट्टइ विसोहेइ अकरणयाए अब्भुट्ठेइ अहारिहं पायच्छित्तं तवोकम्मं पडिवज्जइ। तए णं से भगवं गोयमे महासतगस्स समणोवासगस्स अंतियाओ पडिनिक्खमइ, पडिनिक्खमित्ता रायगिहं नयरं मज्झंमज्झेणं निग्गच्छइ, निग्गच्छित्ता जेणेव समणे भगवं महावीरे, तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता समणं भगवं महावीरं वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता संजमेणं तवसा अप्पाणं भावेमाणे विहरइ। तए णं समणे भगवं महावीरे अन्नदा कदाइ रायगिहाओ नयराओ पडिनिक्खमइ, पडिनिक्खमित्ता बहिया जनवयविहारं विहरइ।
Sutra Meaning : તે કાળે, તે સમયે શ્રમણ ભગવંત મહાવીર રાજગૃહી સમોસર્યા. પર્ષદા નીકળી, ભગવંતે ધર્મ કહ્યો, ધર્મ શ્રવણ કરી પર્ષદા પાછી ગઈ. ગૌતમને આમંત્રીને ભગવંતે કહ્યું – હે ગૌતમ ! આ રાજગૃહનગરમાં મારો અંતેવાસી મહાશતક શ્રાવક પૌષધશાળામાં અપશ્ચિમ મારણાંતિક સંલેખનાથી કૃશ શરીરી થઇ, ભોજન – પાન પ્રત્યાખ્યાન કરેલો અને કાળની અપેક્ષા ન કરતો વિચરે છે. ત્યારે તે મહાશતકની ઉન્મત્ત પત્ની રેવતી યાવત્‌ સ્ત્રીભાવોને બતાવતી પૌષધશાળામાં મહાશતક પાસે આવી, પછી મોહોત્પાદક વચનોથી ભોગ ભોગવવા પ્રાર્થના કરી. તે બધું પૂર્વવત્‌ યાવત્‌ બીજી – ત્રીજી વખત કહ્યું. ત્યારે રેવતીએ બીજી – ત્રીજી વખત આમ કહેતા મહાશતકે, ક્રોધિત આદિ થઈ અવધિજ્ઞાન પ્રયોજી, અવધિ જ્ઞાન વડે જોઈને રેવતીને કહ્યું – યાવત્‌ તું નરકમાં ઉપજીશ. ગૌતમ! અપશ્ચિમ મારણાંતિક સંલેખના કરતા યાવત્‌ કૃશ શરીરી થયેલ, ભોજન – પાનના પ્રત્યાખ્યાન કરેલ શ્રાવકને સત્ય, તથ્ય, તેવા પ્રકારના સદ્‌ભૂત, અનિષ્ટ, અકાંત, અપ્રિય, અમનોજ્ઞ, અમણામ વ્યાકરણથી ઉત્તર આપવો યોગ્ય નથી, હે દેવાનુપ્રિય! તમે જાઓ, તમે મહાશતક શ્રામણોપાસકને આમ કહો કે અપશ્ચિમ મારણાંતિક સંલેખના કરતા યાવત્‌ ભક્તપાન પ્રત્યાખ્યાયિત શ્રાવકને, સત્ય યાવત્‌ બીજાને આવો ઉત્તર આપવો ન કલ્પે, હે દેવાનુપ્રિય! તે રેવતીને સત્ય, યથાર્થ, તથ્ય, સદ્ભૂત વચનોથી અનિષ્ટ, અકાંત, અપ્રિય, અમનોજ્ઞ, અમણામ વાગરણથી ઉત્તર આપેલ છે, તો તમે આ સ્થાનની આલોચના કરો યાવત્‌ યથાયોગ્ય પ્રાયશ્ચિત્તને સ્વીકાર કરી, ગ્રહણ કરેલ સંલેખનાની શુદ્ધિ કરો. ત્યારે ગૌતમે, ભગવંતની આ વાતને ‘તહત્તિ’ કહી. વિનયથી સ્વીકારી, પછી ત્યાંથી નીકળ્યા. નીકળીને રાજગૃહની મધ્યેથી મહાશતકના ઘેર મહાશતક પાસે આવ્યા. ત્યારે મહાશતકે ગૌતમસ્વામીને આવતા જોયા. જોઈને હર્ષિત યાવત્‌ પ્રસન્નહૃદયી થઈ, ગૌતમસ્વામીને વંદન – નમન કર્યા. ત્યારે ગૌતમસ્વામીએ મહાશતકને કહ્યું – હે દેવાનુપ્રિય! શ્રમણ ભગવન્‌ મહાવીર આ પ્રમાણે કહે છે, ભાખે છે, જણાવે છે, પ્રરૂપે છે કે – અપશ્ચિમ મારણાંતિક સંલેખના કરતા યાવત્‌ ભોજન – પાનના પ્રત્યાખ્યાન કરેલ શ્રાવકને આ રીતે કોઈને ઉત્તર આપવો ન કલ્પે. જે પ્રમાણે તમે રેવતીને સત્ય, તથ્ય યાવત્‌ એવો ઉત્તર આપ્યો. તો હે દેવાનુપ્રિય! તું આ સ્થાનની આલોચના કર યાવત્‌ પ્રાયશ્ચિત્ત કર. ત્યારે મહાશતકે, ગૌતમસ્વામીની આ વાતને ‘તહત્તિ’ કહી, વિનયપૂર્વક સ્વીકાર્યુ. પછી ગૌતમ સ્વામી, મહાશતક પાસેથી નીકળીને રાજગૃહ મધ્યે જાય છે. જઈને ભગવંત પાસે જાય છે. જઈને ભગવંતને વાંદી – નમી, સંયમ – તપથી આત્માને ભાવતા વિચરે છે. ત્યારપછી શ્રમણ ભગવંત મહાવીર કોઈ દિવસે રાજગૃહ નગરથી નીકળ્યા, નીકળીને બાહ્ય જનપદવિહારે વિચરવા લાગ્યા.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] tenam kalenam tenam samaenam samane bhagavam mahavire samosarie. Parisa padigaya. Goyamai! Samane bhagavam mahavire bhagavam goyamam evam vayasi–evam khalu goyama! Iheva rayagihe nayare mamam amtevasi mahasatae namam samanovasae posahasalae apachchhimamaranamtiyasamlehanae jjhusiyasarire bhattapana-padiyaikkhie, kalam anavakamkhamane viharai. Tae nam tassa mahasatagassa samanovasagassa revati gahavaini matta luliya viinnakesi uttarijjayam vikaddhamani-vikaddhamani jeneva posahasala, jeneva mahasatae samanovasae, teneva uvagachchhai, uvagachchhitta mohummaya jananaim simgariyaim itthibhavaim uvadamsemani-uvadamsemani mahasatayam samanovasayam evam vayasi–hambho! Mahasataya! Samanovasaya! Kim nam tubbham devanuppiya! Dhammena va punnena va saggena va mokkhena va, jam nam tumam mae saddhim oralaim manussayaim bhogabhogaim bhumjamane no viharasi? Tae nam se mahasatae samanovasae revatie gahavainie eyamattham no adhai no pariyanai, anadhayamane apariyanamane tusinie dhammajjhanovagae viharai. Tae nam sa revati gahavaini mahasatayam samanovasayam dochcham pi tachcham pi evam vayasi. Tae nam se mahasatae samanovasae revatie gahavainie dochcham pi tachcham pi evam vutte samane asuratte rutthe kuvie chamdikkie misimisiyamane ohim paumjai, paumjitta ohina abhoei, abhoetta revatim gahavainim evam vayasi–hambho! Revati! Appatthiyapatthie! Duramta-pamta-lakkhane! Hinapunnachauddassie! Siri-hiri-dhii-kitti-parivajjie! Evam khalu tumam amto sattarattassa alasa-enam vahina abhibhuya samani atta-duhatta-vasatta asamahipatta kalamase kalam kichcha ahe imise rayanappabhae pudhavie loluyachchue narae chaurasitivasasahassatthiiesu neraiesu neraiyattae uvavajjihisi. No khalu kappai goyama! Samanovasagassa apachchhimamaranamtiyasamlehana-jjhusana-jjhusiyassa bhattapana-padiyaikkhiyassa paro samtehim tachchehim tahiehim sabbhuehim anitthehim akamtehim appiehim amanunnehim amanamehim vagaranehim vagarittae. Tam gachchha nam devanuppiya! Tumam mahasatayam samanovasayam evam vayahi–no khalu devanuppiya! Kappai samanovasagassa apachchhimamaranamtiyasamle-hana-jjhusana-jjhusiyassa bhattapana-padiyaikkhiyassa paro samtehim tachchehim tahiehim sabbhuehim anitthehim akamtehim appiehim amanunnehim amanamehim vagaranehim vagarittae tume ya nam devanuppiya! Revati gahavaini samtehim tachchehim tahiehim sabbhuehim anitthehim akamtehim appiehim amanunnehim amanamehim vagaranehim vagariya. Tam nam tumam eyassa thanassa aloehi padikkamahi nimdahi gari-hahi viuttahi visohehi akaranayae abbhutthahi ahariham payachchhittam tavokammam padivajjahi. Tae nam se bhagavam goyame samanassa bhagavao mahavirassa taha tti eyamattham vinaenam padisunei, padisunetta tao padinikkhamai, padinikkhamitta rayagiham nayaram majjhammajjhenam anuppavisai, anuppavisitta jeneva mahasatagassa samanovasagassa gihe jeneva mahasatae samanovasae, teneva uvagachchhai. Tae nam se mahasatae samanovasae bhagavam goyamam ejjamanam pasai, pasitta hatthatuttha-chittamanamdie piimane paramasomanassie harisavasavisappamana hiyae bhagavam goyamam vamdai namamsai. Tae nam se bhagavam goyame mahasatayam samanovasayam evam vayasi–evam khalu devanuppiya! Samane bhagavam mahavire evam aikkhai bhasai pannavei paruvei–no khalu kappai devanuppiya! Samanovasagassa apachchhimamaranamtiyasamlehana-jjhusana-jjhusiyassa bhattapana-padiyaikkhiyassa paro samtehim tachchehim tahiehim sabbhuehim anitthehim akamtehim appiehim amanunnehim amanamehim vagaranehim vagarittae. Tume nam devanuppiya! Revati gahavaini samtehim tachchehim tahiehim sabbhuehim anitthehim akamtehim appiehim amanunnehim amanamehim vagaranehim vagariya. Tam nam tumam devanuppiya! Eyassa thanassa aloehim padikkamahim nimdahim garihahim viuttahi visohehi akaranayae abbhutthahi ahariham payachchhittam tavokammam padivajjahi. Tae nam se mahasatae samanovasae bhagavao goyamassa taha tti eyamattham vinaenam padisunei, padisunetta tassa thanassa aloei padikkamai nimdai garihai viuttai visohei akaranayae abbhutthei ahariham payachchhittam tavokammam padivajjai. Tae nam se bhagavam goyame mahasatagassa samanovasagassa amtiyao padinikkhamai, padinikkhamitta rayagiham nayaram majjhammajjhenam niggachchhai, niggachchhitta jeneva samane bhagavam mahavire, teneva uvagachchhai, uvagachchhitta samanam bhagavam mahaviram vamdai namamsai, vamditta namamsitta samjamenam tavasa appanam bhavemane viharai. Tae nam samane bhagavam mahavire annada kadai rayagihao nayarao padinikkhamai, padinikkhamitta bahiya janavayaviharam viharai.
Sutra Meaning Transliteration : Te kale, te samaye shramana bhagavamta mahavira rajagrihi samosarya. Parshada nikali, bhagavamte dharma kahyo, dharma shravana kari parshada pachhi gai. Gautamane amamtrine bhagavamte kahyum – he gautama ! A rajagrihanagaramam maro amtevasi mahashataka shravaka paushadhashalamam apashchima maranamtika samlekhanathi krisha shariri thai, bhojana – pana pratyakhyana karelo ane kalani apeksha na karato vichare chhe. Tyare te mahashatakani unmatta patni revati yavat stribhavone batavati paushadhashalamam mahashataka pase avi, pachhi mohotpadaka vachanothi bhoga bhogavava prarthana kari. Te badhum purvavat yavat biji – triji vakhata kahyum. Tyare revatie biji – triji vakhata ama kaheta mahashatake, krodhita adi thai avadhijnyana prayoji, avadhi jnyana vade joine revatine kahyum – yavat tum narakamam upajisha. Gautama! Apashchima maranamtika samlekhana karata yavat krisha shariri thayela, bhojana – panana pratyakhyana karela shravakane satya, tathya, teva prakarana sadbhuta, anishta, akamta, apriya, amanojnya, amanama vyakaranathi uttara apavo yogya nathi, He devanupriya! Tame jao, tame mahashataka shramanopasakane ama kaho ke apashchima maranamtika samlekhana karata yavat bhaktapana pratyakhyayita shravakane, satya yavat bijane avo uttara apavo na kalpe, He devanupriya! Te revatine satya, yathartha, tathya, sadbhuta vachanothi anishta, akamta, apriya, amanojnya, amanama vagaranathi uttara apela chhe, to tame a sthanani alochana karo yavat yathayogya prayashchittane svikara kari, grahana karela samlekhanani shuddhi karo. Tyare gautame, bhagavamtani a vatane ‘tahatti’ kahi. Vinayathi svikari, pachhi tyamthi nikalya. Nikaline rajagrihani madhyethi mahashatakana ghera mahashataka pase avya. Tyare mahashatake gautamasvamine avata joya. Joine harshita yavat prasannahridayi thai, gautamasvamine vamdana – namana karya. Tyare gautamasvamie mahashatakane kahyum – He devanupriya! Shramana bhagavan mahavira a pramane kahe chhe, bhakhe chhe, janave chhe, prarupe chhe ke – apashchima maranamtika samlekhana karata yavat bhojana – panana pratyakhyana karela shravakane a rite koine uttara apavo na kalpe. Je pramane tame revatine satya, tathya yavat evo uttara apyo. To he devanupriya! Tum a sthanani alochana kara yavat prayashchitta kara. Tyare mahashatake, gautamasvamini a vatane ‘tahatti’ kahi, vinayapurvaka svikaryu. Pachhi gautama svami, mahashataka pasethi nikaline rajagriha madhye jaya chhe. Jaine bhagavamta pase jaya chhe. Jaine bhagavamtane vamdi – nami, samyama – tapathi atmane bhavata vichare chhe. Tyarapachhi shramana bhagavamta mahavira koi divase rajagriha nagarathi nikalya, nikaline bahya janapadavihare vicharava lagya.